تهویه مطبوع و بررسی صنایع مرتبط

 

بخشی از فهرست مطالب پروژه تهویه مطبوع و بررسی صنایع مرتبط

پیشگفتار

موارد استفاده از تبرید

بررسی چیلرها

تعریف تبرید و تهویه مطبوع

تعریف تبرید

تعریف تهویه مطبوع

لزوم استفاده از سیستم های تبرید و تهویه مطبوع

اصول ترمودینامیک

استاندارها و قوانین تبرید

انتخاب واحد تبرید

واحد چگالش

برای واحدهای سرد شونده با هوا

برای واحدهای سرد شونده با هوا

عایقها

محل نصب دستگاه تبرید

استقرار دستگاهها

عمل پایه ها و زیر سازی

اتصالات الکتریکی

فصل اول انواع مبرها

تخریب لایه اوزون

اثرات محیطی تخریبی لایه اوزون

تغییر در اشعه ماوراء بنفش

تاثیر روی سلامتی انسان ها و حیوانات

تاثیر روی گیاهان

تاثیر روی اکوسیستم آبزی

تاثیر روی کیفیت هوا

تاثیر روی مواد

تعریف چند اصطلاح

شماره گذاری مبردها

پتانسیل تخریب لایه اوزن

مواد سرما زا

خصوصیات مواد سرمازا

شناسایی مواد سرما زا به وسیله شماره گذاری

طبقه بندی مواد سرمازا

تری کلرومنوفلور و متان (CCL3F) یا R-11

دی کلرو دی فلورومتان یاR-12

منو کلرودی فلرومتان(CHCIF2)یا R-2

ماده سرمازای۵۰۰- R

ماده سرمازای ۵۰۲-R

ماده سرمازای ۷۱۷-R

گروه سوم مواد سرمازا

کد رنگی مخصوص مواد سرمازا

سیلندرهای نگاهداری مواد سرمازا

فشار سر کمپرسور

استفاده از منحنی های فشار – حرارت

روغن های مخصوص دستگاههای سرد کن

مقدار ماده سرمازای مورد احتیاج سیستم

جایگزین های ۱۲-R

جایگزینی های موقتی

مخلوط R-22/R-142B

مخلوط R-22/R-152A

توصیه هایی برای کار با R-134a

فصل دوم : چیلرهار تراکمی

سیکل تراکمی بخار

سیکل سرمایش کارنو

نمودار درجه حرارت آنتروپی در شکلهای زیر نشان داده شده است

روابط سیکل کارنو

مثال برای سیکل کارنو

حدود درجه حرارت

به کار بردن بخار به عنوان سرمایش

تراکم مرطوب در مقابل تراکم خشک

سیکل استاندارد تراکمی بخار

عملکرد سیکل استاندارد تراکمی بخار

پیستون و رینگهای پیستون

شاتون

میل لنگ

سیل محور

روغنگاری و خنک کاری

کمپرسورهای گریز از مرکز

ویژگیهای ساختمانی

سیستم روغنکاری

نصب و نگهداری

موتور و تسمه ها

حفاظت کمپرسور در مقابل برگشت جریان

سرویس و نگهداری سوپاپها

نشتی سیل میل لنگ

کوبش کمپرسور

سفتی یا گریپاژ کمپرسور

جدا کردن کمپرسور از واحد تقطیر

جاگذاری کمپرسور

راه اندازی واحد تقطیر

خاموش کردن زمستانی سیستمهای آبی

 توان مصرفی کمپرسور/ ظرفیت کمپرسور= ضریب عملکرد کمپرسور

عوامل تعیین کننده بازده یک کمپرسور

راهنمای عیب یابی سیستمهای تهویه مطبوع

کندانسورها

کندانسورها را بر حسب ساختمان آنها

کندانسور هوایی

کندانسورهای آبی

مدارهای آب خنک کننده

کندانسور دو لوله ای

کندانسورهای پوسته و کویل

کندانسور تبخیری

روشهای کنترل فشار رانش

تعمیر و نگهداری کندانسور

اقدامات احتیاطی

طریقه اسیدشویی

زمان لازم برای شستشو

شستشوی سیستم با جریان سریع آب

تمیز کردن کندانسورهای تبخیری

روش رسوب زدایی

گردش اجباری و ثقلی

اواپراتورها

اواپراتور پره دار

اواپراتور لوله ساده

ساختمان اواپراتور کویلی

روشهای کنترل مبرّد

عوامل تعیین کننده ظرفیت اواپراتور

محاسبات اواپراتور

محاسبه سطح

تایمر ساعتی

تجهیزات فرعی

مبدل حرارتی

۲مخازن موجگیر

جداکننده های روغن

خشک کن مبرّد

رطوبت گیرها

صافیها

صدا خفه کنها

مادون سردکنها

شیرهای یکطرفه

تعمیر و نگهداری سیستم

فشار رانش

فشار مکش

شارژ کردن سیستم

شیرهای سرویس کمپرسور

فشارسنجها

چند راهه آزمایش

برداشت مبرّد از سیستم

افزودن روغن به سیستم

تخلیه گازهای غیرقابل تقطیر از سیستم

آزمایش تست

نشت یابی الکترونیکی

تخلیه سیستم

راهنمای عیب یابی سیستم تبرید تراکمی

فصل سوم :چیلر های جذبی

چیلر جذبی

اصول کار چیلر جذبی

مبدل حرارتی

پمپ محلول

پمپ مایع مبرد

کنترل کننده آب سرد cwc

رله معکوس کننده محلول SCRR

سرریز مایع مبرد

سطح محلول

کلید الکتریکی هوایی ۲ PE , 1 PE

شیر فشار شکن ۳PRV , 2PRV

استارتر اتوماتیک ECD

شیر کنترل بخار SVM

ترموستات آب برگشتی RWT

 ترموستات معمولی آب سرد ۹TH

شیر کنترل آب گرم HWVM

پمپ مبرد

چشمی

خط محلول رقیق

واتر باکسهای ورودی و خروجی به کندانسور

واتر باکسهای ورودی و خروجی به ژنراتور

واتر باکسهای ورودی و خروجی به اواپراتور

واتر باکسهای ورودی و خروجی به ابزوربر

شیر سلونوئید وکیوم

پمپ وکیوم

کندانسور وکیوم

شیر سرویس وکیوم

باکس خروجی محلول غلیظ از ژنراتور

شیرهای سرویس و مبدل حرارتی

چیلرهای جذبی با اثر مضاعف (Double Effect)

فلودیاگرام دستگاه به شرح زیر است

چیلر  هیتر جذبی حرارت مستقیم

سیکل سرمایش

سیکل گرمایش

نصب چیلر جذبی حرارت مستقیم

راه اندازی چیلر جذبی حرارت مستقیم

توجه به نکات زیر در این مورد مهم می باشد

استفاده از پمپ خلاء

محلول جاذب در سیستم های جذبی (LiBr)

کریستالیزاسیون

پمپ های بسته (Hermetic pumps)

مشعل ( Bunner)

تنظیم نسبت هوا به سوخت 🙁 Air- Fuel Ratio Regulation )

نصب صدا گیر  ( Installation Of Silencer)

نکاتی در مورد خاموش کردن دستگاه برای مدت طولانی

تمیز کردن لوله ها

فونداسیون (Foundation )

نصب

انتخاب چیلر ( اطلاعات لازم )

فناوری چیلر جذبی برای ساختمانها

پیشرفتهای انجام شده در زمینه تکنولوژی جذبی

یکپارچه سازی بدون نفوذ هوا

تبلور یا کریستالیزاسیون

سیستمهای جذبی دارای میکروتوربینهای هم سوز

سیستمهای جذبی هوا – خنک

افزودنی های شیمیایی

تاسیسات مربوط به چیلر / هیترهای شعله مستقیم

چیلرهای مایع جذبی بسته

کنترل دمای آب سرد شده

اصطلاحات فنی در چیلرهای ابزربشن

چیلرهای ابزربشن دو اثره مدل ۱۶ JS ( نسل قدیم )

نسل جدید چیلرهای ابزربشن دو اثره مدل RCW

نمایش دیجیتالی وضعیت کارکردی

قابلیت تصحیح خطاها

سیستم هشدار اولیه برای نگهداری پیشگیرانه (Preventive Maintenance)

دار بازیابی آنی قطع برق بصورت استاندارد

مزایای چیلرهای جذبی ابارا

دانش فنی

پمپ ها

لوله های مسی

کریستالیزیشن

کنترل سطح

غلظت محلول ۲- درجه حرارت آن

حداقل درجه حرارت آب برج خنک کن

شیر کنترل ظرفیت

محلول

شستشو و صیقل کاری

ضریب رسوب گیری (Fouling factor)

صفحه محافظ فشار (Rupture Disc)

سیستم وکیوم اتوماتیک بدون استفاده از پمپ وکیوم

استاندارد

شیر آلات

جنس بدنه

جوشکاری

آلودگی لیتیوم بروماید

موارد استفاده چیلرهای جذبی

آرایش موازی

آرایش سری

نگهداری چیلر جذبی

رسوبات لوله های کندانسور

خصوصیات

محافظت از تجهیزات

کیفیت محلول

مواد بازدارنده

مراحل تخلیه گازهای غیر قابل تقطیر

نمونه برداری از محلول جاذب یا مایع مبرد

افزودن اتیل الکل به محلول

تنظیم مقدار مایع مبرد

کریستال زدایی

تجزیه محلول

تنظیم کلید قطع کننده دمای پایین (LTCO)

سیستم سایکل گارد

تنظیم کنترل ظرفیت

تعویض دیافراگم شیر سرویس

بازدید پمپهای بسته

منابع و مآخذ

چکیده

 

پیشگفتار :

مهندسی مکانیک امروزه در برگیرنده طیف وسیعی از صنعت است که تهویه مطبوع یکی از شاخه های مهم آن می باشد .
پیشرفتهایی که تا کنون در تهویه مطبوع و صنایع مرتبط به آن ، مخصوصا در کشورهای مترقی و صنعتی حاصل شده ، بیش از پیش اهمیت بخش مهندسی مکانیک در حرارت و سیالات را نمایان ساخته است .
استفاده از سیستم هایی با هزینه نصب و راهبری پایین و مصرف انرژی کم و ارزان قیمت از جمله خواسته های اولیه کلیه استفاده کنندگان سیستم های تهویه مطبوع می باشد که سازندگان بزرگ این صنعت با استفاده از فن آوری های پیشرفته روز در تلاشند تا امکان تحقق هر چه بهتر این خواسته ها را فراهم آورند .
در کشور ما صنایع تهویه مطبوع قدمت زیادی ندارد ولی با وجود نوپا بودن این صعت پیشرفتهای چشمگیری در زمینه تولید دستگاههای حرارتی و برودتی و سیستم های مختلف هواساز و تهویه مطبوع داشته ایم .
تولید چیلرهای رفت و آمدی ( کمپرسوری ) یا دستگاههای تهویه مطبوع یک پارچه ( پکیج) در ایران گامی موثر در جهت جایگزینی سیستم های نوین تهویه مطبوع در صنعت بوده است و استفاده از روش هایی با تکنولوژی قدیمی مانند کولرآبی و گازی در مکان هایی مختلف نظیر برجها و ساختمانهای مسکونی و اداری و غیره را منسوج نموده است . با گذشت زمان  افزایش استفاده از این نوع دستگاهها و با توجه به مصرف برق بالای آن از یک طرف و گران بودن هزینه برق در کشور ما از طرف دیگر ، انتخاب این سیستم برای مصرف کنندگان تا حدود زیادی مقرون به صرفه نبوده و در مکان های مختلف که این سیستم را برای تهویه مطبوع برگزیده اند، مهندسین مجبور به تجدید نظر و انتخاب راهکارهای دیگری برای تغییر سیستم شده اند .
مایع مبرد در چیلرهای رفت و  آمدی (کمپرسوری) که با کندانسورهایی هوایی یا آبی کار می کنند از نوع گازهای فریون CFC یا HCFC می باشد .
اثر تخریبی گازهای HCFC, CFC بر لایه ازن در سال ۱۹۸۵ توسط دانشمندان رسما اعلام گردید و این امر محققین را به تلاش در جهت یافتن ماده جایگزین مناسب واداشت و با استفاده از محلول لیتیوم برماید در سیستم های جذبی این نگرانی تا حدود زیاد برطرف شد .
بهره بردن از دانش روز برای همگان امری اجتناب ناپذیر است لذا این امر خطیر وظیفه مهندسین و تکنسین های کشور ماست تا با مطالعه انواع انرژی های در دسترس، هزینه استفاده از سیستم های تهویه مطبوع را تا حد امکان پایین آورده و استفاده از منابع جدید را جایگزین سیستم های قدیمی کنند . با توجه به کثرت گاز طبیعی در کشور ما و از طرفی هزینه بالای تولید برق با امکانات محدود از قبیل نیروگاههای حرارتی با سوخت فسیلی و غیره استفاده از چیلرهای جذب حرارت مستقیم بهترین راهکار موجود برای از بین بردن مشکلات ناشی از مصرف بالای انرژی الکتریکی می باشد .
تکنولوژی جدید این نوع سیستم ها با مصرف برق بسیار ناچیز در مقایسه با چیلرهای معمولی (کمپرسوری) و استفاده از گاز طبیعی بعنوان سوخت که در کشور ما ارزان تر و فراوانتر می باشد و نیز عدم نیاز به بویلر جداگانه و حذف خود به خودی قسمتی از لوله کشی و شیرهای لازم جهت انتقال بخار از مزایای مهم این نوع چیلرها می باشد .
با توجه به این که امروزه انبوه سازی مسکن یکی از راههای پیشنهادی مناسب برای کاهش مشکلات موجود در زمینه شهرسازی می باشد، استفاده از تجربه کشورهای پیشرفته و موفقی نظیر ژاپن، در این مورد که در طول سالهای اخیر  این نوع سیستم را جایگزین انواع دیگر ساخته اند ، می تواند راهگشای متخصصین ما در حل مشکلات موجود باشد . در کشور ژاپن کارخانجات عظیم ابارا که سالهاست تحت لیسانس شرکت کریر آمریکا به تولید چیلرهای جذبی اشتغال دارد ، اخیرا در زمینه چیلرهای معمولی و حرارت مستقیم به پیشرفتهای قابل ملاحظه ای دست یافته است . بطوریکه در حال حاضر کمپانی مذکور یکی از بزرگترین و معتبرترین سازندگان این دستگاهها در جهان می باشد .
مونتاژ این نوع چیلر با توجه به تکنولوژی بالا و مزایای آن بی شک گامی در جهت پیشرفت صنایع تهویه مطبوع کشور و مدرنیزه کردن آن می باشد.
لذا با توجه به مطالب فوق و لزوم افزایش آگاهی مهندسین و متخصصین کشور و به خصوص دانشجویان و فراهم آوردن زمینه تحقیق و بررسی بیشتر در زمینه استفاده از انرژی کمتر و ارزانتر برخورد لازم دانستم در جهت معرفی این نوع چیلرها و مزایا و عملکرد و دیگر مشخصه های آن گامی هر چند کوچک و ناچیز بردارم و دست اندرکاران این صنعت را به بررسی و مطالعه در این باره فراخوانم.
تردیدی نیست رساله ای که پیش روی شماست خالی از اشکال و ایراد نیست . امیدوارم اساتید محترم و دانشجویان عزیز با عنایت و بزرگواری از این اشتباهات که مسلما ناشی از کمی تجربه در این زمینه است در گذرندو با تحقیقات و مطالعات بیشتر خود در این زمینه موجبات پیشرفت این صنعت را در کشور فراهم آورند .
تاریخچه تبرید :
در کتابهای چین قدیم از چگونگی نگهداری یخ مطالبی بدست آمده است که تبرید را به عنوان یک حرفه شناخته شده در هزاران سال قبل معرفی می کند. همچنین گفته اند که روسها و یونانیها برف فشرده را در انبارها نگهداری و در فصول گرم از آن استفاده می کردند . هندیها و مصریها و ایرانیان قدیم نیز با پر کردن ظروف سفالی از آب و نگهداری آن در محفظه های مخصوص ، آب سرد و یخ تهیه می کردند .
اما حمل قطعات یخ بوسیله کشتی و نگهداری آن در انبارها که بین سالهای ۱۸۱۰ الی ۱۸۵۰ میلادی رواج پیدا کرد و استفاده از برودت را در سطح وسیعی گسترش داد، بعنوان تاریخ پیدایش تبرید ثبت شده است . در همین سالها شخصی بنام «تئودر» با ساختن یک سردخانه که از خاک اره بجای عایق استفاده کرده بود قدم موثری جهت حمل و نگهداری یخ برداشت حمل یخ به نقاط مختلف دنیا و استفاده از آن بتدریج عادات و زندگی مردم را تغییر داد تا اینکه در سال ۱۸۸۰ کارخانه یخ مصنوعی برای رفع نیاز مردم به بازار آمد .
اولین ماشین تبرید که با دست کار می کرد در سال ۱۸۳۴ در انگلستان ساخته شد . در سال ۱۸۵۱ یک مخترع آمریکایی ماشین یخ سازی خود را که از هوا بجای مبرد استفاده می شد عرضه کرد و در سال ۱۸۶۰ نیز اولین ماشین اترسولفوریک برای ایجاد تبرید در استرالیا ساخته شد که در صنایع نوشابه سازی مورد استفاده قرار می گرفت .
در اوائل سال ۱۸۹۰ تبرید مصنوعی رواج یافت و سیستم های مختلف تبرید از جمله سیستم تبرید مکانیکی ( تراکمی ) عمومیت یافت و سیستم تبرید جذبی نیز در کشورهای مختلف پا به عرصه وجود گذاشت . در اوایل قرن نوزدهم کمپرسورهای سیستم های تراکمی هنوز با بخار کار می کردند و سرعت آنها در حدود ۵۰ دور در دقیقه بود در سال ۱۹۰۳ انجمن ماشین آلات تبرید و در سال ۱۹۰۴ انجمن مهندسین و متخصصین تبرید بوجود آمد .
در سال ۱۹۰۵ که کمپرسور دو زمانه به ثبت رسید تا سال ۱۹۱۱ که تکمیل گردید، سرعت آن از ۱۰۰ به ۳۰۰ دور در دقیقه افزوده شد و در سال ۱۹۱۵ اولین کمپرسور مدرن دو زمانه شناخته شد و تا سال ۱۹۴۰ بخوبی از آن استفاده می شد و در همین سالها بود که تولیدات صنایع تبرید و تهویه مطبوع به نقطه اوج خود رسید و دستگاههای تبرید صنعتی و خانگی به میزان قابل توجهی تولید گردید .
تا سال ۱۹۶۰ که خراب نشدن غذاها در اثر انجماد به ثبوت رسید ، تسهیلات و تغییراتی در ساختمان سردخانه ها بوجود آمد . در سالهای اخیر نیز پیشرفتهای فراوانی در صنعت تبرید حاصل گردیده که تاثیر مستقیم آنها بر زندگی انسانها کاملا مشهود است .

موارد استفاده از تبرید:

زمانی از صنعت تبرید فقط برای تهیه یخ استفاده می شد ولی امروزه برای تهیه و نگهداری مواد غذایی بطور موثر و در عملیات صنعتی و تهویه مطبوع برای خنک سازی در سطح وسیعی از تبرید استفاده می شود . کاربرد تبرید در رشته های مختلف صنعتی و زندگی موجودات زیاد بوده ولی بطور خلاصه می توان آنها را به چهار دسته تقسیم کرد :
۱- در تهیه و نگهداری مواد غذایی
۲- در صنایع شیمیایی
۳- در دستگاههای سرد کننده خانگی و مخصوص
۴- در تهویه مطبوع و تهویه صنعتی
با توجه به اهمیت تهویه مطبوع و تهویه صنعتی و نیاز این صنعت به چیلر در این مورد بیشتر توضیح داده می شود.

بررسی چیلرها :
تا حدود ۳۰ سال پیش انتخاب چیلرها کار ساده ای بود و نتایج مربوطه تقریبا قابل پیش بینی بودند و در اکثر موارد انتخاب چیلر به دو نوع رفت و آمدی ( کمپرسوری ) و یا چیلرسانتریفوژ محدود می گردید که با کندانسور هوایی یا آبی کار می کردند . مایع مبرد هر دو نوع چیلر از گازهای فریون CFC و یا HCFC می باشند، در موارد خاصی نیز از چیلر چرخ دنده ای و یا چیلرهای جذبی استفاده می گردید. ولی در دهه ۷۰ ( ۱۹۷۰ میلادی) اتفاقاتی رخ داد که تحول عظیمی در بازار چیلر بوقوع پیوست و انتخاب چیلر را برای طراحان سیستم های تهویه مطبوع مشکلتر نمود.
اولین واقعه بالا رفتن شدید و مداوم قیمت برق بود. دو برابر شدن و حتی چند برابر شدن قیمت نفت در جهان باعث گردید که اکثر دولتهای اروپایی و آمریکایی و ژاپن قیمت برق را منتاسبا افزایش دهند .
نتیجه مستقیم این اقدام، بالا رفتن سرمایه گذاری اولیه و هزینه های نگهداری تاسیسات تهویه مطبوع بود که باعث محدود شدن ساعات کار این سیستم ها و در بعضی از موارد منجر به تغییر و تعویض کلی این تاسیسات گردید .
وارد شدن عامل « هزینه انرژی » و عدم اطمینان از مقدار  آن در آینده ، محاسبات اقتصادی انتخاب چیلر را برای طراحان سیستم های تهویه مطبوع مشکل نمود. علاوه بر عامل انرژی ، اثر گازهای HCFC, CFC بر تخریب لایه ازن ، اگر چه از سال ۱۹۷۶ بطور مشکوک توسط دانشمندان عنوان شده بود، در سال ۱۹۸۵ بطور رسمی و غیرقابل انکار اعلام و آینده سیستم های تهویه مطبوع جزو یکی از داغ ترین بحث های روز گردید . حالا دیگر طراحان علاوه بر پارامترهای اقتصادی هزینه برق می بایست در انتخاب مایع مبرد چیلرها نیز تحقیق نموده و عواقب آتی استفاده از انواع مبردها را در انتخاب چیلر ملحوظ بدارند.

تعریف تبرید و تهویه مطبوع :
تعریف تبرید:
از نظر لغوی تبرید به معنی ایجاد محیطی سردتر از محیط اطراف است. تعاریفی که بعضی از دانشمندان برای تبرید ارائه داده اند، در ذیل می آید:
 N.R.Sparks تبرید را به صورت زیر تعریف می کند:
خارج کردن گرما به نحوی که در یک جسم یا در یم حجم دمائی کمتر از آنچه در شرایط عادی می داشت به وجود آید . یا آن طور که ASRE تبرید را تعریف می کنند:
تبرید ، علم ایجاد یا حفظ دماهایی کمتر از دمای محیط کمتر از شرایط موردنظر ما باشد، باید عمل گرمایش صورت گیرد . وسیله ای که عمل گرمایش را انجام می دهد ، پمپ حرارتی نام دارد. تفاوت اصلی ما بین سیستم تبرید و پمپ حرارتی را می توان اینگونه توضیح داد که سیستم تبرید حرارت را محیط سیستم پمپ می کند .

تعریف تهویه مطبوع:
در حالت کلی تهویه مطبوع به صورت زیر تعریف می شود :
کنترل همزمان دما ، رطوبت ، پاکی و سرعت هوا ، بسته به نیاز ، تهویه مطبوع به دو شاخه تقسیم می شود که عبارتند از : تهویه مطبوع تابستانی و تهویه مطبوع زمستانی ، در سیستم تهویه مطبوع تابستانی ، رطوبت گیر استفاده می شود . در حالیکه در سیستم تهویه مطبوع زمستانی از یک پمپ حرارتی و یک رطوبت زن استفاده می شود .
علاوه بر تقسیم بندی فوق می توان تهویه مطبوع را به دو شاخه تهویه مطبوع صنعتی و تهویه مطبوع غیرصنعتی تقسیم نمود . در تهویه مطبوع غیر صنعتی آسایش انسان ها مطرح است که در آن باید کنترل سر و صدا را مد نظر قرار داد . در حالیکه در تهویه مطبوع صنعتی هدف ایجاد محیطی مناسب برای محصولات صنعتی،  آزمایشگاهها ، لابراتورهای صنعتی ، کارخانجات تولید ابزارهای دقیق صنعتی ، کارهای چاپی ، عکاسی ، سردخانه ها و داروخانه ها، کامپیوترها ، سدها وغیره می باشد.

 

بخشی از منابع و مراجع پروژه تهویه مطبوع و بررسی صنایع مرتبط

۱-Gas direct-fired absorption chiller , Thechnical instructions Ebara corp.

۲-Absorption liquid chilling unit york corp

۳-Absorption chiller Carrier corp

۴-Design Manual for heating,ventilation and air Conditioning with Coordinated standard Details      By:Lee Kendrick

۵-اصول تبرید و محاسبه سیستمهای سردکننده – تالیف روی جی دوسات – مترجمان : مهندس اصغر حاج سقطی و احمد جعفری – انتشارات علم و صنعت
۶-اصول تبرید – روی جی دوسات – مترجمان : مجید ملکی و اسماعیل خوشروان – مرکز نشر دانشگاهی
۷-حرارت مرکزی و تهویه مطبوع – دکتر بهمن خستو
۸-چیلروپکیج و اصول سیستمهای سرمازا – مهندس احمد مهدیان – نشر دانش
۹-محاسبات تاسیسات ساختمان – مهندس مجتبی طباطبائی
۱۰-تاسیسات ساختمان – سید مجتبی نائینی
۱۱-تهویه مطبوع مدرن – مهندس فرشیدیان فر
۱۲-دستگاههای تبرید جذبی Carrier جلد ۲ – مهندس کاشانی و مهندس ملک زاده
۱۳-نشریه تهویه مطبوع شماره های ۱۷و۲۰و۲۵
۱۴-نشریه صنعت تاسیسات شماره ۵۸

۱۵-نشریه حرارت و برودت شماره ۷۹
۱۶-کاتالوگهای چیلرهای جذبی شرکت ابارا
۱۷-کاتالوگ چیلر جذبی پرتو آبگردان
۱۸-جزوات شرکت یکتا تهویه اروند
۱۹-سی دی آموزشی شرکت ساری پویا
۲۰- مهندسی تهویه مطبوع – دکتر مقیمان

۲۱-www.refrigertionbasics.com

۲۲-www.howstuffworks.com

۲۳-www.ishrai.com