مقاله در مورد مددکاری اجتماعی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد مددکاری اجتماعی دارای ۲۰۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد مددکاری اجتماعی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد مددکاری اجتماعی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله در مورد مددکاری اجتماعی :

مددکاری اجتماعی

مقدمه:
مددکاری اجتماعی رشته است پیچیده که تخصص هایی گوناگون را در بر
می گیرد و بر تعهدات والای اخلاقی و انسانی استوار است اهمیت این ریشه در ایران به خصوص پس از جنگ تحمیلی که ضایعات روانی و جسمانی ظالمانه ای بر ما وارد کرد بیش از پیش آشکار شده است بنابراین با نگاهی به فلسفه علوم در می یابیم مبانی علم مددکاری اجتماعی رشه در باورهای مذهبی دارد که در طول شکوفایی علوم به یکی از رشته های علوم انسانی تبدیل گردیده است در طول این تحولات کشورهای رقیب با دستیابی به ارزش و جایگاه علم و حرفه مددکاری که بر پایه روابط انسانی و انسان ها استوار است به تاسیس مراکز آموزشی این رشته تا سطح دکترا پیش رفته اند و در حال حاضر متخصصین آن در اکثر مراکز و نهادهای انسانی از فرد و خانواده کوچکترین نهاد تا وسیعترین مجتمع های تجاری- صنعتی- بهداشتی- فرهنگی – اجتماعی سعی در شناخت ارزش ها و توانائیهای انسان و استفاده از استعدادهای او داشته و با مدد امکانات

شناخته و ناشناخته تلاش در بهبود کیفی زندگی جوامع انسانی دارند این علم زمانی به این پیشرفت نائل آمده است و او راه خود را در میان سایر علوم متعدد انسانی باز شناخته که متفکران و رهروان خود،‌به امر مطالعه و تفکر پرداخته اند و دست آورد ها و تجربیات خود را به قلم تحریر در
آورده اند. توسعه انتشارات در محدوده این علم آن را غنی و نیاز به تعالی علمی آن تاسطح دکترا طلب نموده است در کشور ما که سابقه علم مددکاری اجتماعی و اشتغال در حرفه مقدس آن

چندان کم نیست منابع و کتب فارسی در زمینه آن بسیار معدود قلیل است و آنچه که هم اکنون در حداکثر مقطع کارشناسی آن بکار گرفته می شود آمیزه ای از ترجمه منابع خارجی و تالیفات مختصر و پراکنده داخلی است.

موقعیت جغرافیایی، طبیعی و اقلیمی استان کرمان:
استان کرمان،‌پهناورترین استان کشور با مساحت ۷۱۴/۱۸۱ کیلومتر مربع در جنوب شرقی فلات مرکزی کشور بین ۲۵ درجه و ۵۵ دقیقه تا ۳۲ درجه عرض شمالی و ۵۳ درجه و ۲۶ دقیقه تا ۵۹ درجه و ۲۹ دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار گرفته است.
این استان مرتفع در حد شمالی با استانهای خراسان جنوبی و یزد، در حد جنوبی با استان هرمزگان، در حد شرقی با استان سیستان وبلوچستان و در حد غربی با استان فارس همجوار می باشد.
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، استان کرمان با تعداد ۱۶ شهرستان، ۵۷ شهر ،‌۱۴۲ دهستان، ۴۵ بخش حدود ۱۱ درصد از مساحت کشور در جنوب شرقی فلات مرکزی ایران را می پوشاند. رشته کوه باریکی که در امتداد جنوب شرقی یزد واقع شده است کرمان را به دوقسمت شرقی و غربی تقسیم می کند و دشتهای وسیع استان را از هم جدا می سازد و ارتفاعات آن دنباله ی رشته کوههای مرکزی ایران است و تا بلوچستان امتداد دارد.

استان کرمان به علت پستی و بلندی ها و شرایط خاص اقلیمی و وضعیت محیطی و طبیعی و وسعت منطقه از تنوع آب و هوایی از گرم، شدیداً خشک،‌نه چندان خشک، سرد و ییلاق، متمایل به استپ و نیمه خشک تا کویری برخوردار است و در مجموع از نظر وضعیت آب و هوایی، کم نظیر و منحصر به فرد
می باشد.
شهرستان های استان عبارت از: بافت،‌بردسیر، بم، جیرفت، راور، رفسنجان، زرند،‌رودبار جنوب، سیرجان، شهربابک، عنبرآباد،‌قلعه گنج،کوهبنان، کهنوج و منوجان مرکز استان کرمان شهر تاریخی کرمان است که با آسمانی صاف و زلال، بر بلندای کویر لوت قرار گرفته و شبهای افسانه ای آن از شهرت خاصی برخوردار است.
وجه تسمیه ی کرمان:‌ نام کرمان را در سنگ نوشته های داریوش می توان دید. در آنجا کرمان نام ناحیه ای است که از آن چوب (یاک) برای کاخهای هخامنشی حمل می شود. نوشته های یونانی هم آن را کرمان خوانده و مردم کرمان را تیره ای از پارسیان گفته اند. کرمان از ریشه کر گرفته شده (کرمن) به معنی کار و کوشش و وظیفه،‌و نیز کارکن و کوشا، (کرمینه) به معنی ماهر و استاد

(کرمان بندا) به معنی کاربنده یا وظیفه شناس و واژه های دیگر که از کرمان ساخته شده اند،‌همه معنای کار و کوشش را می رسانند. ریشه دیگر (کر) که به اوستا (کر) و به سنسکریت (کری) تلفظ می شود به معنی بریدن و کشتن و جنگیدن است و واژه های کارد،‌پیکار، و کارزار نیز از آن است اما از واژه هایی که از آن برآمده است هیچکدام به کرمان،‌کرمن نزدیک نیست.

اگر چه کرمان در گذشته نام های دیگری چون بوتیا، کارمانیا،‌گواشیر و غیره داشته اما در مجموع این نظر که نام کارمان (کار به معنی تلاش و سازندگی، و مان به معنای محل و مکان) در طول زمان به کرمان تبدیل شده بیش تر مانوس و منطقی است ، چرا که اصولا زندگی سخت و دشوار در کویر، همتی بزرگ و والا، و تلاشی افزون را می طلبیده.

آثار و بناهای تاریخی: از غنی ترین عناصر و فرهنگ مادی هر سرزمین که نشانه تمدن نیاکان آن جامعه و شناسنامه ای برای بیان موجودیت یک تاریخ است،‌آثار باستانی به جای مانده آن اقلیم می باشد.در جای جای سرزمین پهناور اسلامیمان، بخصوص در اقلیم ایرانیان باستان (کرمان )آثار و
نشانه هایی از تاریخ کهن و دیرینه کشورمان وجود دارد که هر یک از آنها گوشه هایی از تمدن و تاریخ پر افتخارمان را باز می نمایند. حفظ و حراست از این آثار و ابنیه علاوه بر اینکه باعث پاسدرای از قدمت و دیرینگی تاریخی سرزمینمان را سبب می شود، می تواند زمینه ساز رشد و توسعه

صنعت گردشگری نیز شود. اگر چه جاذبه هایی چون مشتاقیه، گنبد جبلیه، مسجد جامع، مسجد امام و; در کرمان و آثاری چون آستانه شاه نعمت الله ولی ، باغ شاهزاده، در ماهان و آستانه شاهزاده حسین در جوپار و ارگ تاریخی بم مورد بازدید قرار می گیرد اما آثاری با قدمت بیش تر در کرمان وجود دارد مانند تپه یحیی در صوغان بافت،‌مجموعه سنگی میمند،‌تل ابلیس در بردسیر، آقوس شهداد و ویرانه های شهر دقیانوس یا شهر دسیوس جیرفت که طول عمر برخی مانند مجموعه میمند به قریب ۱۰ هزار سال پیش از این می رسد،‌اثری که رد پای تاریخ و فرهنگ این دیار به شمار می رود و نشان از انسانهائی است که فرهاد گونه با تیشه عشق و ایمان ، دل سنگ را شکافته و نقشی از همت و حمیت خود را بر سینه کوه نشانده اند.
ارگ بم: بزرگترین شهر خشتی جهان بوده که حدود ۲۲۰۰ سال قدمت دارد این بنا در شمال شرقی بم بر فراز تپه ای آذرین قرار گرفته است و از چهار قسمت ، ۳۸ برج دیده بانی، یک خندق و بارویی عظیم تشکیل شده بود، مساحت ارگ حدود ۲۰ هکتار است. دور تا دور ارگ، خندقی قدیمی بوده که طی قرنها این مجموعه را از یورش ها حفظ کرده است،‌مصالح اصلی بنا، خشت خام و گل رس است. به ندرت سنگ، آجر و تنه ی خرما نیز در بنای ارگ به کار رفته است.

از مکان های شناخته شده ی ارگ بم یک راهروی اصلی است که در گذشته بازار بوده و علاوه بر این در مجموعه ارگ بم آثاری از بقایای آتشکده دروه ساسانی، زورخانه، حمام عمومی، اصطبل، سرباز خانه، زندان، و عمارت چهار فصل نیز باقی بوده است. در این بنای بزرگ خانه های عمومی متصل به هم ساخته و به یکدیگر راه داشته اند و در بعضی از خانه ها آثاری از حمام های خصوصی دیده می شود و نیز اصطبل ها در مکانی جدا از خانه ها قرار داشته اند. تعدادی از خانه های ارگ دو طبقه ساخته شده بودند که این امر نشان از روند ازدیاد جمعیت در یکی از دوره های گذشته دارد.

گنبد جبلیه:‌پلان گنبد هشت ضلعی و روی اضلاع آن طاقنماهای متعددی به چشم می خورد این بنا مربوط به اواخر دوره ی ساسانی می باشد که در اوایل اسلام مرمت شده همچنین در بنای گنبد از ملات مخصوصی (شیر شتر) استفاده شده که هرگز پوسیدگی به خود نمی گیرد.
کرمان به روایت تاریخ، قلعه دختر و قلعه اردشیر از آثار دوران ساسانی در مشرق شهر کنونی کرمان که هنوز خرابه های آنها برجاست گواه بر این است که لااقل در زمان اردشیر بابکان در همین محل،‌شهری آباد یا قلعه ای مهم وجود داشته است.
در حدود ۲۲۰ سال پیش از میلاد به هنگام فتح کرمان به دست اردشیر این محل گواشیر نام داشته و مرکز ولایت کرمان بوده است بنا به گفته هرودت (کرمانیا) از قبایل دوازده گانه ی ایران می باشد و ساتراپی چهاردهم مشتمل بر ایالت کرمان بوده است.

در روایات اساطیری آمده است که کیخسرو، کرمان و کران را به رستم بخشیده همچنین نشانی هایی از فرمانروایی بهمن بر این خطه می دهند و اینکه در زمان هخامنشیان، کوروش آن را تبعیدگاه «نبونیه» قرار داد، در زمان حکومت خلفای عباسی کرمان شورشهای مکرری داشته ، ولی هیچ یک به سامان نرسیده است، در عصر غزنویان،؛ فرمانروایان خونریز و هوسران،‌آرامش را از مردم گرفتند. تنها در عهد سلجوقیان- حکومت ملک قاورد و فرزندانش بود که کرمان روی رفاه و آسایش دید و آثاری چون مسجد ملک پدید آمد.

پس از حکومت حدود ۱۵۰ ساله سلاجقه، باز بلای «غز» بر کرمان نازل شد. با حمله ی مغول «براق حاجب» از سرداران قراختائیان، کرمان را به تصرف در آورد. از اعقاب وی، ترکان خاتون بر کرمان فرمانروایی یافت که در آبادانی شهر کوشید و دخترش پادشاه خاتون نیز حاکمی فاضل و حامی دانشمندان بود. تیموریان از سال ۷۹۶ تا ۸۳۴ بر کرمان حکومت کردند. سلاطین صفوی از ۹۱۵ هجری، کرمان را به متصرفات خود افزودند. در ۱۰۰۵ هجری گنجعلیخان از سوی صفویه به حکومت کرمان رسید که بر اثر تدبیر و تداوم حکومت او، شهر، چندی روی آسایش و آرامش دید و زمانه برای ترقی و آبادانی مناسب شد.
در روزگار افول قدرت صفویان ، افغانها، کرمان را به جزای شهامت و مقاومت در برابر آنان به خاک و خون کشیدند و نادرشاه افشار هم هنگامی به کرمان رسید که بر اثر کشتن رضا قلی میرزا به جنون آدمکشی مبتلا شده بود دستور گردن زدن مردم بی گناه را صادر کرد ویکی از بزرگترین قتل عامهای معروف تاریخ کرمان را به راه انداخت.

بازارهای کرمان: سابقه درخشان تجارت و وجود کارخانجات بافندگی ابرشیم و پنبه و پشم، در قرون اولیه در شهر و واقع شدن بر سر راه هندوستان، ضرورت پیدایش مکانهای مناسبی برای عرضه کالاهای داخلی و وارداتی را ایجاب کرده است. همچنین برای عرضه محصولات کارخانه های کرمان نیاز به وجود چنین بازارهایی احساس می شده و داد و ستدهایی پایاپای بر اهمیت این مکان افزوده است بازارهای قدیمی که محل عرضه کالاهای داخلی و خارجی بوده اند عبارت از:
بازار مظفری، بازار وکیل، بازار اختیاری، بازار گنجعلیخان، بازارکوچه باغ، بازار نقاره خانه، بازار عزی

ز، بازار کفاشها، بازار قیصریه، بازار کلاه دوزها، بازار مسگری، بازار ریگ آباد، بازار لحاف دوزها، بازار مسجد ملک، بازارچهار سوق، بازار قدمگاه، بازار شتر، بازار شاه.
کاروانسراها: استان کرمان به دلیل موقعیت جفرافیایی خاص خود و قرار گرفتن بر حاشیه ی کویر و واقع شدن بر گذرگاه تجارت و نیز راه ابریشم، کاروانهای تجارتی زیادی را پذیرا بوده است همین امر از یک سو و گرمای طاقت فرسای منطقه و بیابانهای خشک وسوزان از سوی دیگر سبب به وجود آمدن کاروانسراهایی با ساخت حفاظتی ویژه گردیده است. کاروانسراهای عمده کرمان عبارتند از: کاروانسرای گلشن، کاروانسرای گنجعلیخان، کارونسرای سردار، کاروانسرای هنود یا هندوها، کاروانسرای حاج مهدی، کاروانسرای میرزا صالح، کارونسرای حسین خان، کاروانسرای خراسانی ها، کاروانسرای وکیل، کاروانسرای حاج آقا علی.
وجود کاروانسراهایی چون هندوها، نشانه رونق اقتصادی کرمان در روزگاران گذشته است آن طور که تجار هندی، ادویه و چای از هندوستان به کرمان آورده و حنا،‌زیره و.. با خود می بردند.
سوغات کرمان: معروفترین سوغات کرمان عبارت از:

۱- زیره: گیاهی خوشبو و مقوی است و در چرخه داروئی نیز قرار دارد و انواع مختلفی دارد از جمله زیره هفتادم، نودم و زیره کبکو.
مرغوبترین نوع آن سیاه رنگ است و در دامنه کوههای هزار ودیگر کوههای استان می روید.
۲- پسته: کله قوچی ، اوحدی، رباطی و ممتاز می باشند.
۳- قوتو(قاووت)که از گیاهانی مانند سیاه دانه‌، خرفه، قهوه،‌کنف، جو، بذرکتان، موردانه، هل باد و; به دست می آید و انواع دیگر آن شامل: پسته ای، نارگیلی،‌نخودی است.

دیگر سوغات کرمان خرما، حنا، روشور، شیرینی های خاص کرمان (کلمپه، کماچ سهن، سوهان زرند،‌مسقطی سیرجان) می باشد. علاوه بر این صنایع دستی چون پته، شیر یکی پیچ، قالی، ظروف مسی قلم کار نیز از جمله سوغات کرمان به شمار می رود.
صنایع دستی: مدیریت صنایع دستی کرمان که در سال ۸۵ به دلیل حجم فعالیتها و برخورداری از شاخص های والای هنری به سازمان صنایع دستی کرمان ارتقاء‌ یافت با بیش از ۳۰ سال سابقه،‌متولی شناساندن هنر سنتی و تاریخی کرمان می باشد. هنر سنتی نماد همبستگی و پیوند اقوام مختلف ایران است و ریشه های عمیق و استوار در فرهنگ فنی و باور ایران اسلامی دارد. ارائه ی ارزش های گوناگون صنایع دستی به مردم ایران و جهان و تبدیل این آثار متنوع به اعتبار فرهنگی و اقتصادی در زمره ی اهداف والای این مدیریت می باشد.
فعالیتهای سازمان صنایع دستی کرمان در چارچوب توسعه، ترویج،‌اشاعه، حفظ و احیاء‌و آموزش رشته های مختلف صنایع دستی است که در برنامه ریزی و اجرای فعالیتها،‌هم به جنبه ی نوع و بازار مصرف و هم به ذوق،‌اندیشه و فرهنگ تولید کنندگان توجه شده است.
به همین منظور سازمان صنایع دستی استان کرمان در سال ۱۳۸۴ در ۲۰ شهرستان و بخش با بهره گیری از استادان و مربیان مجرب، پایگاه هایی در قالب کارگاهها و مراکز آموزشی دایر کرده و در این مرکز به آموزش بیش از ۲۰ رشته ی صنایع دستی پرداخته است از جمله: پته دوزی، گلیم وشیر یکی پیچ بافی،‌مشبک،‌معرق و منبت چوب، طراحی سنتی، طراحی گلیم،‌طراحی قالی،

تذهیب،‌مینیاتور، مس تزئینی ،‌مجسمه سازی، ساخت عروسکهای محلی، دوخت لباسهای محلی، آئینه دوزی، سکه دوزی و چاقوسازی که در این خصوص موفق به آموزش قریب به ده هزار تم هنرجو در مقاطع مقدماتی، پیشرفته و به آموزی گردیده است.
معادن:‌اقلام عمده ی سنگهای معدنی گران قیمت همچون: نقره و فیروزه، از روزگاران قدیم در کرمان وجود داشته که باعث رونق تجارت در شهرهای این خطه شده است به همین علت «کرمان بهشت معدنکاران» لقب گرفته است. معادن استان عبارت از:
زغال سنگ (منطقه زرند- راور) آهن (مجتمع معدنی سنگ آهن گل گهر سیرجان) تیتان (کهنوج) مس (سرچشمه،‌میدوک؛ چهار گنبد) کرومیت (اسفندقه- فاریاب) سرب وروی ، سنگ های

تزئینی،‌سیلیس،‌آهک،‌نمک، گچ، کائولین، منگنز .
ذخیره ی معدن استان بالغ بر ۵/۲ میلیارد تن برآورد شده است که عمده ی این ذخائر مربوط به معادن مس و آهن و زغال سنگ است و میزان متوسط استخراج سالانه ی آن حدود ۲۳ میلیون تن و تعداد نیروهای شاغل و بخش معادن استان ۲۵۵۰۶ نفر است.
در ضمن تعداد ۵۱۳ پروانه اکتشاف صادر شده و هم اکنون تعداد ۱۵۰ معدن در حال بهره برداری است/
عوارض مهم طبیعی: الف: کوهها:‌ارتفاعات استان،‌ادامه سلسله جبال زاگرس هستند که از شمال غربی به جنوب شرقی استان امتداد یافته اند.
مناطق کوهستانی استان شامل: هزار، لاله زار، پلوار،‌جوپار،‌بحرآسمان، خبر، کوهپایه،‌جبال بارز، کوهبنان و شهربابک می باشد.
کوههای این مناطق عبارت از:‌بی سوخته،‌بید شیرین،‌بیدوئیه، پلوار، پورکان،‌باغ بالا، قدمگاه، سرمشک، کل کوهی،‌شاهزاده،‌کشیت،‌چهل تن، گلچین، جوپار، لاله زار، بحر آسمان یا نشانه که مهمترین کوههای آن ها عبارت از: کوه هزار،‌جبال بارز، جوپار و کوه لاله زار. بلندترین قله استان کرمان قله ی «چهل تن» به ارتفاع ۴۴۶۵ متر می باشد که در رشته کوه هزار واقع شده است.

رشده کوه هزار دارای بلندترین قله جنوب کشور و چهارمین قله کشور در دوازده کیلومتری بخش راین واقع گردیده که دو قله چهار هزار متری و چند قله سه هزار متری در آن قرار گرفته است،‌کم ارتفاع ترین نقطه استان «هامون جازموریان» است که حدود ۳۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
ب:‌دریاچه ها و تالابها: هامون جازموریان در جنوب استان در مرز استانهای کرمان و سیستان و

بلوچستان قرار گرفته است ساخت آن در سالها و فصول مختلف متفاوت بوده و تابعی از میزان بارندگی هر سال می باشد. مساحت این دریاچه در سالهای پر باران در حدود ۱۷۳۵ کیلومتر مربع می باشد. در سالهای پر باران،‌حجم ذخیره، آب این دریاچه به حدود ۸۷۰ میلیون متر مکعب می رسد. «هلیل رود» از استان کرمان و «بمپور» از سیستان وبلوچستان به این دریاچه می ریزند.
رودخانه ها: رودخانه های استان، اغلب فصلی هستند و در فصول بارندگی جریان دارند. هلیل رود با ۸۴۰۰ کیلومتر مربع مساحت حوضه آبریز مهمترین رودخانه دایمی استان است که از کوههای بافت سرچشمه می گیرد. سایر رودخانه های استان عبارت از: رودخانه های «سفلا» و تهرود» در بم، «خبر» در بافت، «آب بخشا» در بردسیر، «راور» در منطقه راور «چاری» و «هفت کوسک»در منطقه باغین، رودخانه « تنگوئیه یا پلنگی» در سیرجان و رودخانه های شهداد،‌سیرچ، ده بکری که جمعا ۱۶ رشته ی رودخانه های دایمی در استان را تشکیل می دهند مجموع آبدهی سالانه آبهای سطحی استان ۱ میلیارد متر مکعب برآورد می گردد.
منابع طبیعی استان: از ۲/۱۸ میلیون هکتار مساحت استان حدود ۲/۱۶ میلیون هکتار را عرصه های منابع طبیعی تشکیل می دهند که حدود ۹۰%مساحت کل استان می باشد که از این میزان ۳/۶ میلیون هکتار آن بیابان و ۶/۸ میلیون هکتار متر مربع و ۳/۱ میلیون هکتار آن جنگل است.

بیابانهای استان: استان کرمان استانی کویری و بیابانی است و همجوای با دو کویر لوت و زنگی احمد در قسمت شرقی استان باعث گردیده که بیابان وجه غالب و تاثیر گذار در اقلیم استان باشد. استان کرمان دارای ۳/۶ میلیون هکتار اراضی بیابانی است که حدود ۳۴% از سطح استان را به خود اختصاص داده است. از این میزان ۳/۳ میلیون هکتار اراضی کویری و بیابانی و سه میلیون هکتار از شنزارهای فعال و نیمه فعال می باشد که تمرکز فعالیتهای بیابان زدایی اداره کل منابع

طبیعی استان در همین بخش قرار دارد.
کشاورزی: همت تلاشگران کرمانی، در عرصه کشاورزی موجب شده تا این استان بیشترین صادرات غیرنفتی کشور را به خود اختصاص دهد ودر بازارهای جهانی به جایگاه رفیعی نزدیک شود. مجموع سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی استان کرمان بدون احتساب منطقه جیرفت و کهنوج برابر است با:‌سطح زیر کشت محصولات زراعی ۱۸۵۰۷۰ هکتار، سطح زیر کشت محصولات باغی ۶/۴۰۲۹۸۴ هکتار، مجموع تولید محصولات زراعی ۱۳۵۶۴۸۳ تن، مجموع تولید محصولات باغی ۵۵۰۸۴۵ تن، کل سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی استان ۶/۵۸۸۰۵۴ هکتار می باشد که ۵/۳۱ درصد به محصولات زراعی و ۵/۶۸ درصد به محصولات باغی اختصاص دارد. از نظر سطح زیر کشت،‌باغات استان کرمان ۱۷ درصد اراضی زیر کشت باغات کشور را به خود اختصاص می دهند. استان کرمان به لحاظ میزان سطح زیر کشت و تولید پسته با سطح ۳۰۲۵۳۴ هکتار و تولید ۱۴۸۲۱۴ تن معادل ۷۵ درصد باغات استان و ۵/۷۷ درصد باغات کشور، مقام اول را در کشور دارا میباشد. سطح زیر کشت مرکبات استان کرمان ۱۰۷۴۸ هکتار برآورد شده است که حائز رتبه سوم در کشور است.
آب: استان کرمان با اینکه پهناورترین استان کشور است،‌ولی از نظر منابع آبی یکی از فقیرترین استانهای ایران محسوب می شود. کمبود نزولات جوی و بالا بودن میزان تبخیر،‌این استان را در ردیف استانهای خشک ایران قرار داده ،‌به طوریکه متوسط بارندگی در استان کرمان ۱۴۵ میلی متر و

متوسط تبخیر ۲۰۵۰ میلی متر است و این میزان در مقایسه با متوسط بارندگی در ایران که ۲۵۰ میلی متر است بسیار ناچیز می باشد.
به طور کلی در استان کرمان ۷۶۴۸ حلقه چاه عمیق با تخلیه ای حدود ۳۸۵۴ میلیون متر مکعب در سال وجود دارد با توجه به اضافه برداشت از منابع آب زیر زمینی و کمبود نزولات جوی در استان کرمان،‌ شرکت سهامی آب منطقه ای کرمان به منظور حفظ تداوم بهره برداری بهینه و تامین آب جهت مصارف مختلف در سطح استان اقدام به مطالعه و اجرای طرحها و پروژه های مختلف در زمینه ی مهار و دستیابی و استفاده مطلوبتر از منابع آبی کرده است.
بهزیستی: اداره کل بهزیستی استان کرمان با توان ۸۹۱ نفر پرسنل و از طریق یک ستاد مرکزی ؛‌۱۲ اداره مستقل بهزیستی در ۱۲ شهرستان استان،‌ ۱۸ مجتمع خدمات بهزیستی شهری و ۷۵ مجتمع خدمان بهزیستی روستایی، ۲۰۱ واحد مهدکودک روستایی، ۵۱ مرکز شبه خانواده،‌۴ کیلنیک مددکاری،‌واحدهای زنان ۱۸ شهری، و ۱۵ روستایی،‌۱۲ خیریه همکار در واحد زنان و یک مرکز اسکان موقت زنان پناهجو؛ ۲ مرکز مداخله در بحران های اجتماعی،‌۷ مرکز مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق، ۱ مرکز بازپروری و قادر سازی زنان و دختران آسیب دیده،‌ ۲ مرکز خانه سلامت،‌۱ مرکز موقت نگهداری کودکان (قرنطینه)،‌ ۵ مرکز روزانه معلولین؛ ۳ مرکز نگهداری سالمندان،‌۵ مرکز حرفه ای معلولین، ۳۴ کیلینیک فیزیوتراپی،‌کار درمانی، گفتار درمانی، ۱ مرکز خدمات اجتماعی سیار،‌۱ مرکز خط یاری کودک آزادی، ۱ واحد بیمه،‌ صدور مجوز و نظارت بر کار، ۴ واحد مهدکودک دولتی، ۱۶۳ واحد مهدکودک خصوصی،‌۲۴ مهدکودک خودکفاء‌،‌ ۱ مرکز اجتماع درمان مدار، ۵ مرکز درمان سرپائی معتادان،‌۲ مرکز بستری و درمان معتادان (خصوصی)،‌۱۶ مرکز درمان سرپائی معتادان (خصوصی)،‌۵ مرکز مشاور خانواده، ۳ مرکز مشاوره خانواده (خصوصی) ،‌۳ مرکز مشاوره ژنتیک،‌ ۲ مرکز آموزش نابینایان و ناشنوایان ۹ مرکز شبانه روزی معلولین ذهنی و نابینایان و ناشنوایان.

سازمان تامین اجتماعی:‌ این سازمان متشکل از ۲۰ شعبه اجرایی مستقل و ۴ نمایندگی مقیم در سطح استان مشغول ارائه خدمات به بیش از ۱۱۰۰۰۰۰ نفر بیمه شده با احتساب افراد تبعی از کل ۵/۲۷ میلیون نفر بیمه شده در کل کشور می باشد که این امر در دورترین مناطق استان نیز صورت می پذیرد. این سازمان با ارائه خدمات کوتاه مدت بیمه بیکاری، هزینه سفر و اقامت بیمارو همراه اروتزو پروتز ، کمک ازدواج؛ کمک بارداری،‌غرامت،‌غرامت نقص عضو،‌خدمات بلند مدت،‌بازنشستگی، از کار افتادگی،‌ فوت و;. در جهت تشویق تحقق رفاه و عدالت اجتماعی گام بر می دارد.
بهداشت و درمان:‌مرکز بهداشتی درمانی شهری فعال ۷۶، پایگاه بهداشتی غیر ضمیمه فعال ۴۳، مرکز بهداشتی و درمانی روستانی فعال ۹۲، خانه بهداشت فعال ۶۵۳، پایگاه بهداشت ستاره دار ۴۳، پزشک ۳۴۴ نفر، مرکز بهداشت ۱۵، مرکز تسهیلات زایمان طبیعی فعال ۹
گزارش منطقه ای:
مدرسه راهنمایی شهید روحی در شهرک ایرانمنش خیابان ثارالله روبروی کلانتری ۱۹ واقع شده است اگر بخواهیم از طرف میدان رسالت به مدرسه راهنمایی دخترانه شهیدروحی برسیم باید وارد بلوار رسالت شویم وقتی به سه راه رسالت رسیدیم از آنجا به سمت راست که خیابان ثارالله است می رویم در صورت ادامه دادن این مسیر به کلانتری شماره ۱۹ می رسیم که در روبروی آن مدرسه راهنمایی دخترانه شهید روحی قرار دارد.

گزارش فیزیکی:
مدرسه راهنمایی دخترانه شهید روحی که در شهرک شهید ایرانمنش روبروی کلانتری شماره ۱۹ واقع شده است از سال ۱۳۸۲ یعنی به مدت شش سال تاسیس و در ناحیه ی یک قرار دارد مساحت و زیر بنای این مدرسه ۱۳۸۰ و مساحت کل آن ۳۴۶۷ متر مربع می باشد همچنین کد آموزشگاه ۷۰۱۷۱۸۰۸ می باشد. این مدرسه دارای سه مقطع اول و دوم و سوم راهنمایی است که تعداد کلاس های آن به شرح زیر است: اول راهنمایی چهار کلاس، دوم راهنمایی سه کلاس و سوم راهنمایی هم از سه کلاس تشکیل شده است در ضمن تعداد دانش آموزان اول راهنمایی ۱۳۱ نفر، دوم راهنمایی ۱۰۲ نفر و سوم راهنمایی ۱۰۲ نفر می باشد وقتی که وارد مدرسه می شویم سمت راست بوفه مواد غذایی و در کنار آن نیمکتهایی برای نشستن دانش آموزان و شیرهای آبخوری قراردارد انتهای مدرسه سرویس های بهداشتی و روی محوطه زمین والیبال ، هندبال ،‌بسکتبال و میز تنیس وجود دارد ساختمان مدرسه از دو طبقه تشکیل شده است که طبقه همکف برای دانش آموزان اول تا پنجم دبستان و طبقه بالا برای دانش آموزان اول تا سوم راهنمایی می باشد وقتی وارد ساختمان می شویم در یک ویترین و کمد جوایزی بر اساس سوالات طرح شده برای دانش آموزان در نظر گرفته شده است روبروی در ساختمان یعنی زیر پله ها آبدارخانه قرار داد سمت راست کلاس های دانش آموزان دبستان و سمت چپ انتهای سالن،‌ نماز خانه، دفتر مدرسه و روبروی آن اتاق بایگانی جایی که پرونده های دانش آموزان و کامپیوتری هایی برای وارد کردن نمرات و مسائل دیگر دانش آموزان وجود دارد در طبقه بالا روبروی پله ها کتابخانه که شامل کتابهای ادبی،‌ علمی؛ مذهبی و هنری می باشد قرار دارد سمت راست سالن کلاس های دوم راهنمایی و آزمایشگاه و سمت چپ سالن کلاس های اول و سوم راهنمایی قرار دارند و

تمامی کلاس ها از وسایل گرمایی و خنک کننده برخوردار بودند.
تحلیل گزارش فیزیکی:‌
مدرسه از امکانات کافی برخوردار بود اما به نظر من کلاس های طبقه بالا با وجود داشتن پنچره و نورگیر از نور کافی برخوردار نبودند و کلاس تاریک به نظر می رسید و بایستی لامپ یا مهتابی روشن می کردند تا کلاس به اندازه کافی روشن می شد همچنین زمین های هندبال، بسکتبال والیبال فاقد تور بودند و چون عصرها آفتاب روی محوطه قرار می گرفت بچه ها نمی توانستند به اندازه کافی ورزش کنند به نظر من اگر زمین ورزش سرپوشیده بود یا مدرسه سالن ورزشی داشت بچه ها بهتر و با هیجان بیشتری می توانستند ورزش کنند در غیر اینصوت بچه ها فقط ساعت ورزش

حضور و غیاب می شدند و کمی نرمش میکردند بعد همگی گوشه ای می نشستند و یا تکالیف خود را انجام می دادند و یا حرف می زدند و یا اینکه کارهای دیگری انجام می دادند و در کل ساعت ورزش برای دانش آموزان این مدرسه ساعت تفریح و بیکاری بود.

نحوه ی معرفی مددجو:
دانش آموز نجمه موسی زاده توسط معادن مدرسه شهید روحی یعنی خانم حبیبی به من معرفی شد.
علت مراجعه مددجو و تاریخ مراجعه:‌
نجمه موسی زاده به عنوان یک دانش آموز بداخلاق و دارای افت تحصیلی و همچنین دانش آموزی که در سال اول راهنمایی یک مرتبه مرمردود شده است توسط معاون مدرسه یعنی خانم حبیبی و مدیر مدرسه خانم مریم اسماعیلی در تاریخ ۲۹/۱/۸۷ معرفی شد و به من مراجعه کرد.
مشخصات فردی مددجو:‌
نجمه موسی زاده دانش آموز سال دوم راهنمایی متولد ۱۷/۲/۱۳۷۳ در کرمان بدنیا آمد نام پدرش علی موسی زاده و مادرش گیلان هاشمی نژاد می باشد همچنین پدر و مادرش با هم نسبت خانوادگی دارند، این دانش آموز پنج خواهر و برادر می باشند اما او فرزند چهارم این خانواده است و اکنون در مدرسه شهید روحی در حال تحصیل است.

مشخصات خانواده:
نام و اعضای خانواده سن تحصیلات شغل وضع تاهل بومی و غیربومی
۱- علی موسی زاده ۴۹ سیکل جوشکار متاهل بومی حضور دارد
۲- گیلان هاشمی نژاد ۴۰ سیکل پرستار متاهل بومی حضور دارد
۳- معصومه موسی زاده ۲۲ دیپلم کارمند متاهل بومی حضور ندارد
۴- رضا موسی زاده ۲۰ سیکل جوشکار مجرد بومی حضور دارد
۵- حسن موسی زاده ۱۷ سیکل جوشکار مجرد بومی حضور دارد

۶- نجمه موسی زاده ۱۴ دوم راهنمایی محصل مجرد بومی حضور دارد
۷- محمدحسین موسی زاده ۸ دوم دبستان محصل مجرد بومی حضور دارد

وضعیت محل سکونت مددجو:‌
خانه ی دانش آموز نجمه موسی زاده در شهرک ایرانمنش روبروی دانشگاه آزاد واقع شده است به طوریکه خانه ی آنها نزدیک مدرسه است و این خانه شخصی و متعلق به خود آنهاست.

گزارش وضعیت اقتصادی خانواده:‌
صحبتهای خود دانش آموز و مسولان مدرسه نشان می دهد که خانواده نجمه موسی زاده از وضعیت اقتصادی خوب و متوسطی برخوردار هستند و نجمه موسی زاده می گوید پدرم تمام وسایل و امکانات مورد نیاز خانه را برایمان فراهم می کند و در خانه هیچ کمبود غذایی، بهداشتی وجود ندارد.
وضعیت بهداشتی دانش آموز:
نجمه موسی زاده دانش آموزان سال دوم راهنمایی که متولد ۱۷/۲/۱۳۷۳ است با توجه به مشاهده ی پرونده ی بهداشتی اش هیچ گونه بیماری خاص و اختلال رفتاری ندارد وضعیت بهداشتی این دانش آموزان به شرح زیر است:
این دانش آموز هیچ گونه اختلال رفتاری مانند:‌ناخن جویدن، لکنت زبان، شب اداری افسردگی و پرخاشگری ندارد.
این دانش آموز از نظر وضعیت پوست، مو و ناخن سالم است و هیچ مشکلی ندارد
کمبودهای تغذیه ای مانند کم خونی ،‌گواتر قابل مشاهده در او دیده نمی شود.
از وضعیت بینایی و شنوایی و حلق و بینی سالمی برخوردار می باشد به طوریکه بینایی چشم راست او ۲۰/۲۰ و بینایی چشم چپ او هم ۲۰/۲۰
می باشد.
وضعیت واکسیناسیون این دانش آموز به شرح زیر است: ب . ث. ژ، سه گانه (دیفتری ، کزاز،‌سیاه سرفه)،‌ فلج اطفال؛ سرخک،‌هپاتیت ب به او تزریق شده.
اسامی مسئولان و مربیان مدرسه راهنمایی شهید روحی:‌
نام و نام خانوادگی سمت
مریم اسماعیلی مدیر
فاطمه حبیبی معاون
صدیقه کریم زاده معاون پژوهشی
بتول انجم شعاع دفتردار
مریم سعیدی کتابدار و مشاور راهنما
رخساره نصیری پور ریاضی
سکینه شجاع الدینی زبان

کبری جوشنگ دینی و عربی
عصمت سبزی زاده علوم اجتماعی
زهرا امام بخش ادبیات
زهرا اسکندری علوم
عفت اسدی حرفه و فن
مرضیه هاشمی نژاد هنر

فاطمه نصیری ورزش
فریده نعمت الله زاده مربی بهداشت
زهرا حسین خانی متصدی آزمایشگاه

مصاحبه:
مصاحبه به ضمیم میم و فتح حا و با در برابر Interview به معنی با کسی صحبت داشتن، با کسی یار و همدم شدن و همدمی، از روش های برقراری ارتباط است که کاربرد وسیعی در علوم اجتماعی و انسانی دارد و در کمتر نوشته یا کتاب مربوط به روش های تحقیق، مشاوره، مردم شناسی، روان شناسی اجتماعی این وسیله ی شناسایی و کشف حقایق مورد بحث قرار نگرفته است. براساس محتوای اندکی از منابع مربوط مصاحبه یکی از وسائلی معرضی شده است که برای مشاهده مستقیم نمودهای اجتماعی به کار می رود و عبارت است از ملاقاتی سنجیده که بین محقق و فرد یا افراد مورد نظر او صورت می گیرد و معمولا تحقق را به خوبی با وضع فرد یا افراد مطلوب آشنا می کند به قول جی- دبلیو- آلبرت اگر بخواهیم بدانیم دیگران چه احساس می کنند، چه تجارتی دارند و چه به خاطر می آورند، عواطف و رغبت های انها چگونه است و علل اعمال آنان چیست چرا از خود آنان سوال نکنیم. مصاحبه در واقع یک نوع کنش متعابل بین پرسشگر و پاسخگو است و عده ای از محققان، مصاحبه را مطمئن ترین و بهترین شیوه ی جمع آوری اطلاعات می

دانند. کاربرد مصاحبه به عنوان ابزاری برای شناخت در میان مشاغل مختلف و به شیوه های متفاوت رواج دارد مثلا برای آگاهی از برنامه های اقتصادی یک کشور با سوال امور اقتصادی یا کارشناس امور اقتصادی مصاحبه می شود و براساس یافته های این مصاحبه شرایط اقتصادی جامعه تعبیر وتفسیر می گردد. روان شناسان، محققان، جامعه شناسان، مردم شناسان،

مشاوران، وکلای دادگستری از مصاحبه به عنوان روشی در شناخت و شناسایی موضوعات مورد علاقه و مرتبط با نوع کار و وظایف خود استفاده می کنند و سرانجام آنچه که مورد توجه و نظر این نوشته است و به آن پرداخته خواهد شد، مصاحبه در مددکاری اجتماعی است که ابزاری برای شناخت و درک مددجو مشکل او در جریان شکل گشایی و ایفای نقش حرفه ای مددکاران است

بنابراین مصاحبه و حرفه مددکاران اجتماعی عبارت از رد و بدل کردن کلمات یا علائمی به عنوان نماینده و جانشین کلمات که در مجموع می تواند رابطه انسانی را برقرار سازد و موجبات درک احساسات و بیان درونی مددجو را فراهم ساخته و بر او فرصت طرح مشکلات را داده و زمینه تفکر برای چاره اندیشی و کشف راه حل های کمکی را ایجاد نماید همچنین به بیانی کلی تر منظور از مصاحبه در مددکاری اجتماعی یعنی دانش و هنر برقراری یک رابطه کلایم با در نظر داشتن عکس

العمل های غیر کلامی مددجو به منظور جهت وجود شناخت مسائل و مشکلات، خواست و تمنیات، آرزوها و امیال، نکات ضعف و توانائی های مددجو و به طور کلی کند و کاو در علل و عوامل آنچه مددجو را در شریاط خاص قرار داده است و بازشناسی راه حل ها و شیوه های تخفیف آلام و رفع مصائب او در این تعریف نکایت باقی می ماند که لازم است تشریح شوند زیرا براساس آن

مصاحبه به یک جریان داد و ستد روانی و اجتماعی تبدیل می شود و علاوه بر دانش خاص که معمولا مصاحبه گران آموزش دیده کسب می کنند و تفاوت عمده آنان با دیگر افراد که اگر چه با کس یا کسانی هم صحبت می شوند ولی فقط مکالمه دارند و نه مصاحبه در این نکته است، به هنر نیز اشاره شده است و این امیزه دانش و هنر می باید روشن شود. برای روشن شدن آن به هنر« گوش کردن» آن هم خوب گوش کردن اشاره می شود این مطلب به اموزش خاص دانشجویا

ن مددکاری در بیشتر کشورهای جهان و تا حدودی در ایران و آن هم در قالب آموزش کار عملی یا کارورزی بر می گردد که طی آن دانشجو با نظارت و سرپرستی مستقیم و غیر مستقیم مددکاران با تجربه به تمرین و کاربرد تئوریها مشغول می شود و از مصاحبه تنها به عنوان روش بهره گرفته نمی شود بلکه کار ابزاری است که از طریق آن مشکل گشایی هم جریان پیدا می کند بنابراین در مصاحبه با سوالاتی روبرو خواهیم شد از قبیل اینکه مددکار اجتماعی چرا مصاحبه می کند؟ چه موقع مصاحبه می کند؟ کجا مصاحبه می کند؟ چگونه مصاحبه می کند و در خلال مصاحبه چه شرایطی را باید در نظر داشته باشد؟ و از چه مسائلی نباید غافل شده و در نهایت ناچار است که از بروز چه وضعیت و موقعیت های در مصاحبه پرهیز نماید.

مصاحبه را می توان به سه مرحله تقسیم کرد: ۱- آغاز یا شروع مصاحبه ۲- جریان مصاحبه ۳- خاتمه مصاحبه
آغاز یا شروع مصاحبه: شروع مصاحبه بر یک سلسله تمهیدات قبلی استوار است و مثلا مددکار اجتماعی به قوانین اساسی رفتار بشری واقف است و نسبت به ارزشها و فرهنگ جامعه ای که در آن مشغول است آگاهی دارد و مهمتر اینکه نسبت به نقش و وظیفه اش خودآگاهی حرفه ای داشته و مسولیت خود را در امر مصاحبه و برقراری ارتباط با آدم ها پذیرفته است و نسبت به قوانین و مقررات و نوع خدمات و برنامه های موسسه ای که در آن کار می کند آشنائی دارد و به اصطلاح با چشم باز در قالب خدمتی حرفه ای به مصاحبه می پردازد. نکاتی که در آغاز مصاحبه باید رعایت شود عبارت از:
۱- ایجاد امنیت روانی و فیزیکی برای مددجو یا مراجع
۲- دادن فرصت تطبیق و تطابق به مددجو
۳- رفع ابهام و کاستن از تردیدهای مددجو
۴- رعایت شان و منزلت انسانی مددجو
۲- جریان مصاحبه: مرحله دوم مصاحبه شامل محتوای مصاحبه خواهد شد به این معنی که پس از شروع مصاحبه و توجه به نکات گام اول، جریان مصاحبه شکل خواهد گرفت و در واقع تا اینجا گیرنده و فرستنده پیام آماده و مهیا شده اند و وسیله نیز مشخص شده و به اصطلاح جا افتاده است و می ماند خود پیام و محتوا و مضمون آن به این اعتبار مربوط به پژوهش و شناخت به کار

می رود مصاحبه گر پس از انجام مصاحبه اعم از اینکه سوالات وی اصطلاحات باز یا بسته باشد با یافتن پاسخ سوالات یا تکمیل پرسشهای موجود در پرسش نامه مگر در موارد خاص، نیاز به ارتباط بعدی با مصاحبه شونده ندارد در حالیکه مصاحبه مددکار با مددجویانش را می توان گشودن بابی به روابط آتی و فعل و انفعالات و کنش و واکنش های بسیاری دانست که تنها به تجزیه و تحلیل و

دسته بندی و تنظیم اطلاعات حاصله از مصاحبه برای تبیین پدیده مورد مطالعه ختم نمی شود و دامنه آن به زندگی مددجو، خانواده، محیط کار و حتی گذشته مددجو و برنامه هائی بریا اینده وی کشیده می شود و بنابراین اختتام گفتگویی که در آن گاه هیجان، زمانی ترس و بیم و اشک و اندوه، لحظاتی شادمانی و امید، مواقعی خشم، مخالفت، اجبار، علاقه، رستگویی، کتمان، یا تحریف مطالب و خلاصه داد و ستد روانی- اجتماعی وسیعی اتفاق
می افتد این شرایط عبارت از: کاستن از اوج مصاحبه، ارزیابی مصاحبه.
مشکل مددجو از نظر خود و خانواده به ترتیب اولولیت:
براساس گفته های خود دانش آموز و والدینش می توان دریافت که چون او در سال اول راهنمایی یکبار مردود شده به همین دلیل در نظر همه ی دانش اموزان و معلمان او دانش آموز ضعیفی است و به نظر این بزرگترین مشکلی است که او و خانواده اش را رنج می دهد و همچنین برخورد

نامناسب مسولان به ویژه مدیر مدرسه با او و اینکه جلوی هر دانش آموزی با او دعوا می کند مشکل دیگری است که او هر روز با آن سر و کار دارد. شرکت ندادن او توسط دوستانش در بازیها و فعالیت های ورزشی و همچنین مسخره کردن او مشکل دیگری است که او بیان کرده است.

فرم مشاهده:
نام مددجو: نجمه موعی زاده محل : مدرسه
تاریخ مشاهده ساعت مشاوره نام دبیر شرح مشاهده
۳/۲/۸۷ ۱۵/۹ زنگ زبان انگلیسی سکینه شجاع الدینی وقتی معلم از روی متن و لغات انگلیسی می خواند نجمه خیلی به تلفظ کلمات و توضیحات معلم توجه نمی کرد و گاهی با بغل دستی خود صحبت می کرد.

۷/۲/۸۷ ساعت ۸ زنگ ریاضی رخساره نصیری پور ساعت ریاضی نجمه با دقت به توضیحات معلم گوش داد و به تخته نگاه می کرد اما ان مسائلی که متوجه نمی شد زا معلم نمی پرسید
۱۲/۲/۸۷ ساعت۱۱ زنگ ورزش فاطمه نصیری ساعت ورزش نجمه مثل اینکه از زندان آزاد شده باشد خوشحال بود ورودی محوطه بازی می کرد و فریاد می زد.

گزارش وضعیت رفتاری:
شرح رفتارها عالی خیلی خوب خوب متوسط ضعیف
مشارکت در فعالیت های جمعی ×
درک مطلب ×
رعایت مقررات ×
شرکت در فعالیت های فرهنگی ×
احترام به هنجارها ×
دقت ×
رضایت اولیا مدرسه ×
میزان همکاری ×
سرعت ×
شرکت در بحث های گروهی ×
انجام تکالیف ×
تمرکز ×
نحوه ارتباط در کلاس ×

مقیاس های درجه بندی رفتار عاطفی، اجتماعی و جسمانی:
شرح رفتارها ۵ ۴ ۳ ۲ ۱
چهرای شاد و خندان دارد ×
می گوید توانایی ندارم ×
در فعالیت های تحصیلی رقابت نمی کند ×
کمتر انگیزه دارد ×
از تنهایی و گوشه گیری می پرهیزد ×
به آسانی به او ارتباط برقرار می شود ×
به کندی پیش می رود
به راحتی احساسات خود را بروز می دهد ×

با دیگران مخالفت می کند ×
پرخاشگر نیست ×
به شیوه ی کلامی مقاومت می کند ×
در دقت کردن و تمرکز داشتن دشواری دارد ×
رفتارهایی مانند قهر کردن، دعوا و گریه کردن در او دیده نمی شود ×
اغلب مورد تمسخر قرار می گیرد ×

گروه سنجی:
نمودار گروه سنجی بالا نشان می دهد که افراد گروه بیشتری رای را از لحاظ اینکه کدام دانش آموز در بیش تر درس ها ضعیف تر است به نجمه موسی زاده همان دانش آموزی که به عنوان مددجو معرفی شده داده اند همچنین از نظر افراد این گروه نجمه، زینب و مینا در کلاس صحبت و شلوغ می کنند اما از بین این سه نفر آنها بیشترین رای را به نجمه داده اند علاوه بر این درس خوان ترین فرد از نظر این گروه فرزانه و مرضیه هستند اما آنها بیشترین رای را به فرزانه داده اند.
بررسی نمرات دانش آموز با توجه به میانگین:
نام درس های دانش آموز نمرات قبل از ترم اول نمرات بعد از ترم اول
دینی
عربی
املا فارسی
تعملیات اجتماعی
تاریخ
جغرافیا
زبان
ریاضی
علوم تجربی ۱۶
۲۵/۱۹
۲۵/۱۰

۷۵/۱۱
۵/۱۴
۷۵/۱۴
۵/۱۵
۵/۱۳
۵/۱۵ ۱۸
۵/۱۹
۷۵/۱۵
۱۵
۱۸
۲۵/۱۶
۱۵
۱۵
۷۵/۱۸
ریز نمرات دانش آموز نشان می دهد که او بعد از ترم اول در تمامی درسهایش پیشرفت داشته است و می تواند با پشتکار و تلاش خود ترم دوم نمرات بهتری بدست آورد.
شرح حال مددجو:
نجمه موسی زاده هستم که در سال ۱۳۷۳ در کرمان بدنیا آمدم و پنج تا خواهر و برادرهستیم دو تا خواهر و سه تا برادر من بچه ی چهارم خانواده هستم مادرم پرستار است و در بیمارستان کار می کند پدرم جوشکار است و دو تا برادرم هم با پدر کار می کنند من در سه سالگی به خاطر تب شدید یک روز در بیمارستان بستری شدم در پنج سالگی به مهد کودک رفتم و سال اول تا پنجم

دبستان را در مدرسه ی مهندس عرب سلغار بودم اول راهنمایی هم یکبار مردود شدم و حالا که چهارده ساله هستم در سال دوم راهنمایی در مدرسه ی شهید روحی درس می خوانم در درس های ریاضی انگلیسی و عربی ضعیف هستم و درس علوم اجتماعی را دوست دارم دختر خنده رویی هستم رنگ آبی را دوست دارم و دوست دارم در آینده دکتر بشوم اما می دانم که نمی شوم در هنگام بیکاری هم کتاب داستان می خوانم.
( ) کلینیک روانشاسی
() مربی مدرسه
() محل دیگر
۸- خلاصه مصاحبه با معلم;;;..
دوم: پرسشنامه های شناخت مراجع
این پرسشنامه ها عبارتند از پرسشنامه مراجع، پرسشنامه خود- ارزیابی، پرسشنامه نگرش به مدرسه، بررسی مهارت های مطالعه پرسشنامه انجام تکالیف، والدین درباره دانش آموز و شناخت آرزوهای مراجع.
پرسشنامه شناخت مراجع:
راهنمای تکمیل به سوالات زیر بدرستی با دقت پاسخ دهید. پاسخهای شما محرمانه تلقی می وشد و با هیچ کس مطرح نخواهد شد.
نام و نام خانوادگی: نجمه مربی زاده سن: ۱۴ کلاس: دوم راهنمایی مدرسه: شهید روحی شغل پدر: جوشکار شغل مادر: پرستار تاریخ تنظیم;
۱- درباره معلمان مدرسه چه نظری دارید؟
معلمان خوبی دارم از مدیر مدرسه با بچه ها بد صحبت می کند و بداخلاق است
۲- کدام درس را بیشتر دوست دارید؟چرا؟
املا، اجتماعی چون علاقه بیشتری دارم
۳- در بیرون مدرسه، چه سرگرمی هائی دارید؟
در خانه کتاب مطالعه می کنم
۴- در منزل چه چیزی را بیشتر دوست دارید؟
درس خواندن
۵- چه چیزی را در منزل می خواهید تغییر دهید؟
وسایل آشپزخانه

۶- در مدرسه غیر از درس، چه چیزی را دوست دارید؟
درست کردن روزنامه دیواری
۷- در چه انجمن هائی عضویت دارید؟
گروه قران
۸- شب چه ساعتی می خوابید؟ ۵/۹
۹- صبح چه ساعتی بیدار می شوید؟ ۵/۷
۱۰- آیا در مجالس مذهبی شرکت می کنید؟ توضیح دهید. بله بیشتر به مجالس قران می روم
۱۱- در آینده می خواهید چه کار شوید؟ دکتر

۱۲- صمیمی ترین دوست شما کیست؟ الهه
۱۳- آیا به سینما می روید؟ خیر
۱۴- به چه نوع فیلم هائی علاقه مندید؟ طنز
۱۵- به نظر شما بهترین برنامه رادیوئی کدام است؟ صبح جمعه
۱۶- به نظر شما بهترین برنامه تلویزیونی کدام است؟ برنامه خانواده
۱۷- برای بهبود وضع مدرسه چه پیشنهاد دارید؟ خرید مایع دستشویی
۱۸- به چه بیمارهائی مبتلا هستید؟ هیچ بیماری
۱۹- قد شما چقدر است؟ ۵۰/۱
۲۰- وزن شما چقدر است؟ ۴۷
۲۱- معمولا به چه عللی از مدرسه غایب می شوید؟ مسافرت
۲۲- چه چیزهائی بیشتر باعث نگرانی شما می شود؟ نمره کم آوردن
۲۳- آیا می خواهید دیگران به شما در انجام کارها کمک کنند؟ بله
۲۴- از اعضای خانواده چه کسی را بیشتر دوست دارید؟ پدر و مادر
۲۵- در صورت گم کردن چیزی، چه می کنید؟ ناراحت می شوم
۲۶- خوش ترین ایام شما چه موقعی است؟ ایام عید
۲۷- سه آرزوی شما به ترتیب اهمیت کدامند؟
۱- در آینده دکتر شوم ۲- لباس قشنگی برای خود بخرم ۳- نمره های خوب بگیرم
۲۸- برای خشنود کردن والدین، چه کارهائی می کنید؟
باحترام گذاشتن به آنها، نمره های خوب گرفتن
۲۹- برای ناراحت کردن والدین چه کارهائی می کنید
۳۰- دیگران درباره شما چه قضاوت می کنند؟
دوستانم می گویند دختر خوبی هستم
۳۱- در آشنائی با دیگران در اولین برخورد چه عکس العمل دارید؟
اخلاق و رفتار خوبی از خود نشان می دهم
۳۲- نظر والدین درباره شما چیست؟
۳۳- به نظر شما دوست خوب چه خصوصیاتی باید داشته باشد؟

باادب، مومن و درس خوان باشد
پرسشنامه خود- ارزیابی
راهنمایی تکمیل پرسشنامه جملات زیر را به دقت بخوانید و با انتخاب شماره ای که حالت شما را تعیین می کند به هر پرسش پاسخ دهید، پاسخ های شما محرمانه است و یا هیچ کس در میان گذارده نخواهد شد. شماره یک مبین همیشه شماره دو نشان دهنده گاهگاهی و شماره سه نماینده هیچگاه است.
نام و نام خانوادگی نجمه موسی زاده کلاس: دوم راهنمایی تاریخ تنظیم:
مدرسه: شهید روحی
(۱) ۱- بموقع تکالیف مدرسه ام را انجام می دهم
(۱)۲- بدون گوشزد دیگران، کارم را انجام می دهم.
(۳)۳- اگر معلم در کلاس نباشد، بدرفتاری می کنم
(۲)۴- همیشه وسایل لازم را با خود به کلاس می آورم/
(۲)۵- معلم به من می گوید در کلاس بی توجه هستم.
(۱)۶- در بحث های کلاس شرکت می کنم.
(۱)۷- سوالات منطقی مطرح می سازم.
(۲)۸- بیش از اندازه کار می کنم.
(۲)۹- از کتابخانه استفاده می کنم.
(۱)۱۰- قبل از حرف زدن می اندیشم.
(۲)۱۱- از انجام دستورات سرپیچی می کنم.

(۱)۱۲- به معلم و همکلاسی ها احترام می گذارم.
(۱)۱۳- به کارهای کلاسی علاقه دارم.
(۲)۱۴- از مخالفت کردن بادیگران لذت می برم.
(۱)۱۵- خیلی زود ناراحت می شوم.
(۲)۱۶- بدون دلهره به کارم می پردازم.
(۱)۱۷- به محض ورود به کلاس به کارم می پردازم.
(۱)۱۸- در انجام کار، ثابت قدم هستم.

پرسشنامه نگرش به مدرسه
راهنمای تکمیل پرسشنامه، سوالات زیر را بدقت بخوانید و سپس پاسخ مناسب را انتخاب کنید و علامت بزنید:
۱- دوستان من:
(×) تقریبا همگی از کلاس خودم هستند.
(‌ ) چندتائی از کلاس خودم هستند.
( ) هیچکدام از کلاس خودم نیستند.
۲- چه کسی باید مبصر کلاس را برگزیند:
( ) فقط معلم
(×) معلم با نظر دانش آموزان
( ) فقط دانش آموزان
۳- وقتی به کلاس جدید می روم
( ) دوست دارم همکلاسی های قبلی با من باشند.
( ×) دوست دارم فقط چند تایی از همکلاسی های قبلی با من باشند
( ) دوست دارم هیچکدام از همکلاسی های قبلی با من نباشند.
۴- به چه فاصله زمانی با دیگران دعوا می کنید:
( ) اکثر اوقات
(×) گاهگاهی
(‌ ) هیچگاه

۵- عکس العمل معلم نسبت به اظهار نظر دانش آموزان درباره نحوه اداره کلاس چیست؟
( ) توجهی به نظر دانش آموزان نمی کند.
( ×) توجه اندکی به نظر دانش آموزان می کند.
(‌ ) توجه اندکی به نظر دانش آموزان می کند.
۶- به چه اندازه دراداره کلاس به معلم کمک می کنم.
(×) در اکثر مواقع
( ) گاهگاهی
(‌) هیچگاه
۷- اگر می توانستم خودم تصمیم بگیرم، دوست داشتم:
( ) همین امروز مدرسه را ترک کنم.
(×) هیچگاه مدرسه را ترک نکنم
۸- اگر نتوانم درس را بفهمم، فکر می کنم:
(×) اکثر همکلاسی هایم به من کمک خواهند کرد
() بعضی از همکلاسی هایم به من کمک خواهند کرد
(‌) کسی از همکلاسی هایم به من کمک نخواهد کرد.
۹- اگر دانش آموزان کلاسی، مشغول کار بر روی طرحی باشند:
(×) همگی می کوشند تا طرح را هر چه زودتر به پایان برسانند

() کسی همکاری نخواهد کرد و در نتیجه طرح هرگز به پایان نخواهد رسید.
۱۰- چه کسی باید قوانین و مقررات کلاس را تعیین کند؟
( ) فقط معلم
(×) معلم با نظر دانش آموزان
() فقط دانش آموزان
() معلم و دانش آموزان با نظر مدیر مدرسه
۱۱- مدرسه جائی است که دوست دارم
(×) اکثر اوقات در آنجا باشم
() گاهگای در انجا باشم
() هیچوقت در آنجا نباشم
فرم بررسی مهارت های مطالعه:
راهنمایی تکمیل پرسشنامه: پرسشنامه زیر را درباره دانش آموز نامبرده در زیر بدقت تکمیل کنید. با گذاردن علامت روی عدد مناسب میزان نیاز دانش اموز را به کمک در زمینه های گوناگون مشخص سازید. نمره یک به این معنی است که دانش آموز در زمینه مورد نظر به کمک نیاز ندارد. نمره پنج بدان معنی است که دانش آموز در زمینه مورد نظر به کمک نیاز زیادی دارد.
نام و نام خانوادگی: نجمه موسی زاده کلاس: دوم تاریخ تنظیم:
نام و نام خانوادگی تنظیم کننده پرسشنامه: سمت:
به کمک نیاز ندارد به کمک نیاز دارد
۱- تنظیم وقت ×× ۳ ۴ ۵

۲- استفاده زا وسایل کار ×× ۳ ۴ ۵
۳- مهارت در تمرکز حواس ۱× ۳ ۴ ۵
۴- مهارت در خلاصه کردن ۱× ۳ ۴ ۵
۵- مهارت در یادداشت برداری ۱ ۲ ۳ ۴ ۵
۶- مهارت در استفاده از منابع ۱× ۳ ۴ ۵
۷- درک مطالب خوانده شده ×۲ ۳ ۴ ۵
۸- آمادگی برای حضور در امتحان ×۲ ۳ ۴ ۵
۹- انجام تکلیف ×۲ ۳ ۴ ۵
۱۰- سایر موارد
پرسشنامه انجام تکالیف:
راهنمای تکمیل پرسشنامه: جملات زیر را بدقت بخوانید و جواب مناسب را در جای صحیح با گذاردن (×) مشخص کنید.
نام و نام خانوادگی کلاس سن مدرسه تاریخ تنظیم
۱- به هنگام مطالعه، لبهایم را تکان می دهم و کلمات را با صدای بلند تکرار می کنم.
بلی خیر
۲- هر گاه لغتی را ندانم. از فرهنگ لغت استفاده می کنم
بلی خیر

۳- به عنوان و فهرست کتابها به هنگام مطالعه توجه می کنم.
بلی خیر
۴- پس از مطالعه هر فصل، نکات مهم آنرا به خاطر می سپارم.
بلی خیر
۵- در بحث های کلاس، فعالانه شرکت می جویم.
بلی خیر
۶- اشکالاتم را از معلم می پرسم.
بلی خیر
۷- از مطالب درس، یادداشت بر می دارم.
بلی خیر
۸- درس کلاس در رویا و خیال بسر می برم
بلی خیر
۹- میز مطالعه و سایر وسایل لازم را در اختیار دارم.
بلی خیر
۱۰- برنامه ای منظم و دقیق برای مطالعه دارم.
بلی خیر
۱۱- چشمهایم به هنگام مطالعه خسته می شوند.

بلی خیر
۱۲- به هنگام مطالعه، تمرکز حواس برایم مشکل است.
بلی خیر
۱۳- تا مطلبی را نفهمم، به مطالعه مطلب جدید نمی پردازیم.
بلی خیر
۱۴- به مطالعه موضوعات داستانی علاقه زیادی دارم. بلی خیر
۱۵- بعد از مدتی مطالعه، چند لحظه استراحت می کنم. بلی خیر
۱۶- تکالیفم را تمیز انجام می دهم. بلی خیر
۱۷- در جلسه امتحان می توانم از وقت بخوبی استفاده کنم.
بلی خیر
۱۸- در جلسه امتحان ابتدا تمام سوالات را یکبار می خوانم.
بلی خیر
۱۹- قبل از امتحان، برای آن اماده می شوم. بلی خیر
فرم نظر والدین درباره دانش آموز
راهنمای تکمیل پرسشنامه به پرسش های زیر درباره فرزندتان بدرستی و بدقت پاسخ دهید پاسخ های درست شما در تهیه برنامه های بهتر، موثر خواهد بود. اطلاعات مطرح شده، محرمانه تلقی می شود و با هیچ کس در میان گذارده نخواهد شد.
نام و نام خانوادگی: مدرسه: کلاس: نام تنظیم کننده: نسبت:
تاریخ تنظیم:
۱- فرزندتان، عهده دار چه مسئوویت هائی در منزل است؟ جارو کردن و ظرف شستن و غیره
۲- انجام مسوولیت نامبرده چه مقدار وقت می خواهد؟
۳- فرزند شما چه سرگرمی هائی دارد؟ در خانه کتابهای داستانی و درسی مطالعه می کند
۴- آیا فرزندتان در انجام تکالیف بی دقت است؟ بلی × خیر
۵- آیا فرزندتان در انجام کار ثبات قدم است؟ بلی × خیر
۶- آیا فرزندتان برای پیگیری کارها باید مورد مواخذه قرار گیرد؟ بلی × خیر
۷- آیا فرزندتان در جای ساکتی مطالعه می کند؟ بلی× خیر
۸- آیا فرزندتان برای انجام تکالیفش از شما کمک می طلبد؟ بلی× خیر
۹- آیا فرزندتان به نظرات شما اهمیت می دهد بلی× خیر
۱۰-فرزند شما در کدام دروس ضعیف است: ریاضی زبان
۱۱- فرزندتان در کدام انجمن ها عضویت دارد؟ قرآن
۱۲- فرزند شما در کدام دروس قوی است؟ املا- اجتماعی
۱۳- آیا فرزنداتان درباره امور مربوط به مدرسه با شما صحبت می کند؟ توضیح دهید؟ بله می گوید در مدرسه معلم های خوبی و مهربان دارم
۱۴- آیا فرزندتان اجازه دارد درباره مسائل مختلف تصمیم بگیرد؟ توضیح دهید.
۱۵- آیا فرزندتان در منزل با سایر اعضای خانواده رفتار مناسبی دارد؟ توضیح دهی

د؟ بله رفتار خوبی با اعضای خانواده دارد

فرم شناخت آرزوهای مراجع:
راهنمای تکمیل پرسشنامه آرزوهائی را که به شما مربوط می شوند با گذاردن علامت (×) مشخص کنید. پاسخ های شما محرمانه تلقی می شود و با هیچ کس در میان گذارده نخواهد شد.
نام و نام خانوادگی سن کلاس تاریخ تنظیم
آرزوهائی درباره والدین
() ۱- ای کاس والدینم مرا دوست می داشتند.
()۲- ای کاس خواهران و برادرانم مرا دوست می داشتم.
() ۳- ای کاش والدینم این اندازه مرا رنج نمی دادند.
(×) ۴- ای کاش والدینم کارهای درست مرا می ستودند.
()۵- ای کاش والدینم با نیازهای خاص من در دوره بلوغ آشنا بودند.
()۶- ای کاش والدینم مرا در تصمیم گیری ها شرکت می دادند.
()۷- ای کاش والدینم مرا بی جهت تنبیه نمی کردند/
()۸- ای کاش والدینم با یکدیگر دعوا نمی کردند
()۹- ای کاش والدینم مرا مجبور نمی کردند که صبح زود از خواب بیدار شوم
()۱۰- ای کاش والدینم این همه مسئوولیت به من محول نمی شد.
()۱۱- ای کاش خانواده ام اینقدر زیاد از این شهر به ان شهر منتقل نمی شد.
آروزهائی درباره مدرسه:
()۱- ای کاش در تعیین قوانین مدرسه از من نظر خواهی می کردند.
()۲- ای کاش معلم مرا دوست می داشت.
(×) ۳- ای کاش معلم مرا برای انجام کارم تشویق می کرد.
()۴- ای کاش در مردسه مسئولیت بیشتری به من محول می شد
()۵- ای کاش همکلاسی هایم مرا بیشتر دوست می داشتند
()۶- ای کاش از صحبت کردن در کلاس ترسی نداشتم
()۷- ای کاش می دانستم چطور باید مطالعه کنم
آرزوهای درباره خود
()۱- ای کاش در انتخاب لباسهایم آزادی بیشتری داشتم
(×)۲- ای کاش می توانستم بدون کمک دیگرا

ن کارهایم را انجام دهم
()۳- ای کاش این اندازه دلهره نداشتم
()۴- ای کاش خوابهای وحشتناک نمی دیدم
()۵- ای کاش از ارتکاب خطا هراس نداشتم
()۶- از کاش از انتقاد ترس نداشتم
آرزوهائی درباره بازی:
()۱- ای کاشدوستی داشتم که بتوانم با او بازی کنم
(×)۲- ای کاش همبازیهایم مرا به عنوان رهبر انتخاب می کردند.
()۳- ای کاش دوستانم می خواستند با من همبازی شوند.
آروزهائی درباره دیگران:
()۱- ای کاش یک دوست بسیار خوب داشتم

()۲- ای کاش دوستانم مرا اذیت نمی کردند
(×)۳- ای کاش مردم به احساساتم توجه می کردند
()۴- ای کاش مردم مرا مسخره نمی کردند
()۵- ای کاش عضو انجمنی بودم
()۶۰ ای کاش مردم مرا به مجالس خود دعوت می کردند.
سوم- پرسشنامه های ارزشیابی از مشاوره
پرسشنامه های ارزشیابی از روش مشاوره عبارتند از فرم تشخیص پیشرفت مشاور، سنجش رفتار مشاوره ای، سنجش مهارت های مشاوره ای، و فرم واکنش مشاوره به جلسه مشاوره

خیلی خوب قابل قبول ضعیف
۱ ۲ ۳ ۴ ۵
۱- آیا پاسخهای مشاوره با گفتار مراجع هم جهت است؟ توضیح دهید
۲- آیا مشاوره در جلسه مشاوره نقش رهبر را ایفا می کند، توضیح دهید
۳- آیا مشاوره به گفتار ضمنی مراجع توجه می کند
۴- آیا مشاوره مراجع را می پذیرد؟ توضیح دهید

۵- آیا مشاوره به مشکل مراجع رسیدگی می کند؟ توضیح دهید
۶- آیا مشاوره موقعیت آرامی برای مراجع فراهم آورده است؟ توضیح دهید
۷- آیا مراجع مشکلش را با مشاوره در میان می گذارد
۸- آیا مشاور بخوبی گوش فرا می دهد؟ توضیح دهید

مشاهده گر باید ضمن مشاهده مشاور در جلسه مشاوره، فرم بالا را تکمیل کند و پس از پایان جلسه مشاوره نظرش را با مشاوره مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد. مشاوره برای توسعه و بهبود مهارت های خود باید محتوای فرم را بدقت مطالعه کند و درباره هر مورد به طور عمیق بیندیشد
فرم سنجش مشاوره ای:
مشاوره باید بعد از هر جلسه مشاوره میزان موفقیت خود را در ایجاد رابطه حسنه و نیز کمک به مراجع برای حل مشکل بررسی کند. برای سنجش میزان موفقیت مشاوره طرح سوالات زیر از طرف مشاور و بررسی پاسخ های آن پس از پایان جلسه مشاوره پیشنهاد می شود:
بلی خیر
۱- آیا مشکل مراجع را در جلسه مشاوره کاملا درک کردم؟ ×

۲- آیا مراجع متوجه شد که مشکلش را کاملا درک کرده ام؟ ×
۳- آیا توانستم خود را بجای او قرار دهم و دنیا را از چشم او بنگرم؟ ×
۴- آیا به مراجع گوش می دادم؟ ×
۵- آیا مراجع علاقه من به خودش و به موضوح بحث را متوجه شد؟ ×
۶- چه احساسی نسبت به مراجع داشتم؟
۷- آیا مواردی هستند که نمی خواهم با مراجع در میان گذارم؟ ×
۸- چه تفاوت های بین عقاید و ارزش های مشاور و مراجع وجود دارد
۹- آیا در جلسه مشاوره با مراجع رابطه بی ریا و مخلصانه ای داشتم ×
۱۰- آیا مراجع متوجه خلوص نیست مشاورشد؟ ×

انواع دشواریهای رفتاری دانش آموزان:
۱- دانش اموزانی که سندرم شکست دارند
۲- دانش اموزان کمال گرا
۳- دانش آموزان کم خواه
۴- دانش آموزان ضعیف
۵- دانش اموزان دشمن و پرخاشگر
۶- دانش آموزان دشمن و مستقل
۷- دانش آموزان تحریک کننده
۸- دانش آموزان بیش فعلال
۹- دانش آموزان بی قدت و حواس پرت
۱۰- دانش آموزان ناپخته
۱۱- دانش اموزان طرد شده به وسیله همتایان
۱۲- دانش اموزان خجالتی یا منزوی
چهار نوع دشواری اول به پیشرفت تحصیلی نامناسب مربوط می شوند اما مکانیسم هایی که آنها را راه می اندازند متفاوتند در حالت اول دانش آموزی می بینیم که احساس ناتوانی می کند و با

اولین دشواری کار را کنار می گذارد ( سندرم شکست) در حالت دوم دانش اموزی اس که به شیوه ی افراطی از خطا اجتناب می کند ( کمال گرا) سومین نوع دشواری به دانش آموزانی تعلق دارد که در مقابل فعالیت های یادگیری بیگانگی احساس می کند( کسی که کمتر از توان خود پیشرفت می کند بالاخره، نوع چهارم دانش اموزی است که اراده ی خوبی دارد خوب کار می کند، اما موفق نمی شود ( دانش آموز ضعیف) درست است که مکانیسم های ایجاد کننده ی این دشوارهیهای

رفتاری تفاوت دارند آسیب آنها بر بهداشت روانی تا اندازه ای مشابه است بدین صورت که هر دانش آموز، به نوعی ناراحتی و فشار احساس خواهد کرد و بی توجهی به آنها آثار وخیمی خواهد داشت.
سه دشواری رفتاری بعدی (۵و۶و۷) با پرخاشگری ارتباط پیدا می کنند دانش آموزان دشمن و پرخاشگر معمولا پرخاشگری خود را به صورت مستقیم نشان می دهند این پرخاشگری در اکثر موارد مورد توجه همتایان، آنهاست برعکس دانش آموزان دشمن و منفعل به صورت انفعالی مقاومت می کنند و پرخاشگری آنها متوجه معلم است. دانش آموزان تحریک کننده نیز پرخاشگری خود را به معلم متوجه می کنند اما آن را آشکار نشان می دهند به طوریکه ملاحظه می شود ناسازگاریهای رفتاری این سه گروه نیز به صورتهای کاملا متفاوت تجلی می کنند و پیامدهای کاملا مختلفی به دنبال می آورند.
سه دشواری رفتاری (۸و۹و۱۰) معمولا نقش مدرسه و انتظار آن از دانش آموزان را منعکس می کنند در اینجا نتیجه رفتارهای معلم، مدیر و پیامدهای اجرایی قوانین مدرسه خودنمایی می کنند مثلا مدرسه انتظار دارد که دانش آموز بتواند بر اعمال خود کنترل داشته باشد کاری که از عهده ی کودک بیش فعال بر نمی آید) مدرسه توقع دارد که دانش اموز دقت و تمرکز کافی و طولانی داشته باشد( کاری که از عهده ی کودک بی دقت و حواس پرت بر نمی آید) بالاخره مدرسه از دانش آموز می خواهد که تا اندازه ی خودمختار باشد، روی پای خود بایستد و خیلی وابستگی نشان ندهد( کاری که از عهده ی کودک ناپخته و خام بر نمی آید) و دشواری رفتاری (۱۱و۱۲) به دشواریهای موجود در برقراری واکنش هیا متقابل اجتماعی مربوط می شوند در یک طرف دانش آموزانی قرار

دارند که با همکلاسیهای خود ارتباط برقرار می کنند اما از طرف آنها پذیرفته نمی شود زیرا ویژگی های منفی دارند یا متفاوت از دیگرانند یا تازه به آن مدرسه آمده اند در طرف دیگر دانش آموزانی هستند که از طرف همتایان طرد نمی شوند اما دوست ندارند با انها ارتباط برقرار کنند آنها طوری عمل می کنند که گویی همه را فراموش کرده اند حتی بزرگترها را، از گروه اول تحت عنوان افراد

مطرود و از گروه دوم تحت عنوان افراد منزوی و خجالتی نام برده می شود. بنابراین مطرود کسی است که دیگران او را نمی پذیرند اما منزوی کسی است که به میل خود با دیگران ارتباط برقرار نمی کند یا نمی تواند برقرار کند جای تردید نیست که آسیب های روانی این دو نوع رفتار نیز متفاوت خواهد بود.
با اجرای جامعه سنجی در کلاس به راحتی می توان افراد مطرود و منزوی را پیدا کرد و به کمک مصاحبه با دانش آموزان موانع موجود بر سر ایجاد ارتباط را شناخت و در رفع آنها کوشید تجربه های متعدد نشان می دهد که این کار برای وارد کردن کودکان منزوی به گروه و رفع علتهای طرد شدگی برخی دانش آموزان در سالم سازی جو حاکم بر کلاس بسیار مفید واقع می شود. بروفی و مک کاسلن هشدار می دهند که نباید این دشواریهای رفتاری را مخصوصا در دوره های پایین خیلی جدی گرفت. آنها را جز ویژگی های دائمی دانش آموزان تصور کرد و بدین وسیله به رمان نژندی آنها رای داد این نوع برداشت با اصول بهداشتی روانی و تلاش برای اداره کلاس و اصلاح رفتار دانش آموزان سازگاری ندارد. مدیریت صحیح مدرسه، اداره ی صحیح کلاس، آشنایی با ویژگی های سنین مختلف و آگاهی از مسائل اقتصادی و اجتماعی خانواده ها، راهبردهایی هستند که می توانند بروز این دشواریها رفتاری دانش آموزان تنها از متغیرهای مربوط به دانش آموزان یا مدرسه نشات نمی گیرند بلکه تحت تاثیر عوامل خانوادگی و اجتماعی نیز قرار می گیرند اعتماد به اینکه دشواریهای رفتاری دانش آموزان از کنش متقابل آنها با محیط نشات می گیرد از نظر تضمین بهداشت روانی، نگرش بسیار مثبتی است زیرا تغییر دادن محیط خیلی راحتتر از تغییر دادن شخصیت دانش آموز است.
برخی از این دشواریها براساس سن دانش آموز کاملا طبیعی جلوه می کند مثلا نداشتن دقت و تمرکز برای دانش آموز کلاس اول ابتدایی، خیلی عادیتر از دانش آموز دوره ی راهنمایی است هیجانی شدن کودکان نیز براساس سن و جنس آنها معانی متفاوتی پیدا می کنند بنابراین توصیه نشان میدهد که در مقابل دشواریهای رفتاری حتی الامکان نگرش مثبت اتخاذ شود تجربه نشان می دهد که در بسیاری موارد گفتن این که « انتظار از دانش آموز همین است» خیلی از دشواریها را حل می کند زیرا به معلم خونسردی و بردباری می دهد همچنین دشواریهای رفتاری کودکان خیلی ریشه دار نیست و در نتیجه زودتر از بین می رود. تنها چند جلسه صحبت با معلم، روان شناس یا مشاور مدرسه کافی خواهد بود که ریشه ی بسیاری از آنها خشک شود.

نقش مدرسه در تکوین دشواریهای رفتاری:

جونز و جونز از تحقیقات زیادی نام می برند که در آنها سعی شده است علتهای دشواریهای دانش آموزان از نظر معلمان بررسی شود طبق یافته های این تحقیقات اکثر معلمان معتقدند که دشواریهای رفتاری دانش آموزان از نگرش منفی آنها نسبت به مدرسه، دشواریهای اقتصادی یا فرهنگی خانواده یا از دشواریهای بسیار وسیع جامعه نشات می گیرد تعدادی کمی از معلمان معتقدند که مدرسه عامل دشواریهای رفتاری است متاسفانه این باور تعدادی زیادی از معلمان را

منفعل می کند و بر بهداشت روانی دانش آموزان یا حتی معلمان آسیب می رساند. در واقع وقتی معلم دشواریهای رفتاری کودکان را به عوامل بیرونی و خارج از اختیار مدرسه نسبت می دهد به این نتیجه می رسد که نمی تواند درباره ی رفع آنها کاری انجام دهد بنابراین باید دست روی دست بگذارد و شاهد تباه شدن دانش آموزان باشد.

تنها کاری که این نوع معلمان انجام می دهند این است که به کمک تقویت دانش آموزان را به کارهای مورد نظر وا می دارند و به کمک تنبیه یا محرومیت آنها را از کارهای ناپسند باز می دارند هویج و چوبه دستی را همیشه آماده نگاه
می دارند.
درست است که عوامل بیرونی از مدرسه در تکوین دشواریهای رفتاری دانش آموزان موثر واقع می شوند اما نباید از نظر دور داشت که معلمان و مدرسه بر شیوه های رفتاری دانش آموزان ادراک و احساساتی که آنها نسبت به خود پیدا می کنند اثر بسیار پابرجا دارند پذیرش واقعی این دیدگاه به معلمان ومسولان مدرسه نقش فعال می دهد بدین صورت که آنها برای خلق جو مناسب برای یادگیری، ایجاد انگیزه برای فعالیت، تشویق دانش آموزان برای اتخاذ رفتارهای سازگار و از همه مهمتر تلاش برای نگهداشتن این جو تلاش می کنند برخی مربیان تعلیم و تربیت آن قدر خوشبین هستند که معتقدند اکثرا دشواریهای رفتاری دانش آموزان را می توان در کلاس یا در مدرسه حل کرد و در واقع اگر دشواریهای تقریبا حاد مثل پرخاشگری غیر کلامی یا بزهکاری، آنهایی را که ریشه های خانوادگی یا فیزیولوژی دارند یا آنهایی را که باید به کمک متخصصان حل شود کنار بگذاریم معلمان شایستگی دارند که از بروز طیف وسیعتر از رفتارهای ناسازگار جلوگیری کنند و در صورت

بروز آنها را تغییر دهند برای این کار دلیل ساده ای وجود دارد اکثر رفتارهای ناسازگار مخصوصا در دوره های ابتدایی در راهنمایی بر اثر شرایط کلاس و مدرسه به وجود می آید و آموخته می شوند همانطور که اکثرا بزرگسالان نیز معتقدند خاصیت نیمکت های مدرهس است که برخی رفتارهای ناسازگار را در کسانی که روی آنها می نشینند، بوجود می آورد مثلا کودکان ناراحتی در مقابل

مردود شدن را از شکم مادر به دنیا نمی آورند یا به میل خود انتخاب نمی کنند، آنها در مدرسه مزه ی فشار روانی در مقابل شکست را می چشند، دانش آموزان در مدرسه ای که نیازهای آنها را به نحو مناسب برطرف نمی کند ناسازگاری نشان میدهند باید پذیرفت که معلم حتی در مدرسه ای که به بی نظمی شهرت دارد می تواند بر کلاس خود طوری تسلط داشته باشد که دانش آموزان رفتارهای واقعا سازگاری نشان دهند. مهمترین عاملی که می تواند دانش آموزان را آرام و سازگار کند ابر است که آنها بتوانند واکنش های معلم و موقعیت های متفاوت را پیش بینی کنند کودکانی که نمی توانند به این پیش بینی دست بزنند دایما در حال اضطراب، آشفتگی و ناتوانی در انتخاب رفتارهای مناسب به سر می برند بنابراین ثبات در اعمال و گفتار معلم می تواند بر آرامش روانی دانش آموزان اثر مثبت داشته باشد.

علل دشواریهای رفتاری دانش آموزان در کلاس:
۱- دانش آموزان نمی داند که چه کار باید بکند در این حالت به طور روشن و کافی به دانش آموز گفته نشده است که چه کاری باید انجام دهد. انتظارهای معلم، قوانین، رفتارها، روش ها و فعالیت های معمولی کلاس، همچنین دستورالعمل های مربوط به هر درس باید صراحت داشته باشد و به اطلاع دانش آموز به سه از طرف دیگر نبود ثبات در رعایت قوانین را اداره ی کلاس یا نبود ثبات در اجرای دستورالعمل ها و به طور کلی بدقولی موجب می شود که دانش آموز آنها را ندیده بگیرد.
۲- دانش آموز نمی داند که چگونه عمل کند: تنها گفتن این که دانش آموزان چه کار باید بکنند نمی تواند چگونگی انجام دادن آنها را تضمین کند بنابراین باید روشها و راههای رسیدن

به هدف را آموزش و تمرین داد و آنگاه ازدانش آموزان انتظار داشت که خود عمل کنند.
۳- دانش آموزان نمی داند که چرا باید آنچه را که از او می خواهند انجام دهد:
اغلب اتفاق می افتد که درباره ی سودمندی آنچه دانش آموز باید یاد بگیرد یا آنچه باید انجام دهد اطلاعات کافی داده نمی شود همچنین به دانش آموزان گفته نمی شود که آنچه انجام می دهند بعدها به چه درد آنها خواهد خورد.
۴- دانش آموز بیکار است: دانش آموزی که کار خود را زودتر از دیگران تمام می کند معمولا منتظر می ماند تا دیگران نیز تمام کنند بدیهی است که در مدت انتظار می تواند مسائلی به وجود آورد بنابراین معلم باید پیش بینی کند که این نوع کودکان در مدت بیکاری به نوعی سرگرم شوند.
۵- درس خیلی دشوار است: وقتی درس خیلی دشوار به نظر می رسد دانش آموز احساس می کند که نمی تواند یاد بگیرد و انتظارهای او از موفقیت همچنین ادراک از شایستگی خود کاهش می یابد و در نتیجه انگیزش خود را از دست می دهد.
۶- درس خیلی آسان است: وقتی درس خیلی آسان به نظر می رسد دانش آموز احساس می کند که ماندن در کلاس سودی ندارد ارزش درس در چشم دانش آموز پایین می آید و به همراه آن انگیزه برای یادگیری نیز کاهش

می یابد.
۷- از درس عقب مانده است: دانش آموزی که چند جلسه غیبت می کند و از درس عقب می ماند احتمال دارد که درس تازه را نفهمد این دانش آموز پس از مدتی احتمالا به این نتیجه می رسد که دیگر دیر شده است در نتیجه تلاش نمی کند.
۸- درس جالب نیست: انگیزه ی دانش آموز به عوامل زیادی از جمله: ارزش درس وابسته است بنابراین اگر دانش آموز درسی را جالب نداند بلکه کسل کننده احساس کند کمتر شانس خواهد داشت که به آن علاقه مند شود مخصوصا اگر او از سودمندی و کاربرد درس اطلاع نداشته باشد انگیزه ای خود را به طور کلی از دست خواهد داد.

۹- درس به درد نمی خورد: گاهی دانش آموز احساس می کند بین مطالبی که یاد می گیرد و آنچه قبلا آموخته است یا اطلاعاتی که در زندگی دارد هیچ رابطه ای نیست اینجاست که از خود می پرسد « این مطلب به چه درد
می خورد»
۱۰- مورد توجه معلم قرار می گیرد: اکثر رفتارهای ناپسند دانش آموز به این علت ادامه می یابد که توجه معلم را جلب می کنند همانطور که به هنگام بحث از رابطه ی یادگیری با بهداشت روانی توجه به رفتارهای ناپسند دانش آموز در واقع تعویق کردن آنهاست.

۱۱- مورد توجه همکلاسیها قرار می گیرد: دانش آموزی که نظم کلاس را برهم می زند با معلم جر و بحث می کند و کارهای دیگری از همین نوع انجام می دهد توجه دیگران را به خود جلب می کند و باز تعویق می شود.
۱۲- تلاش برای حفظ رفتارهای ناخوشایند اغلب از نوع تنبیه است: اکثر پژوهشگران متوجه شده اند که معلمان برای جلوگیری از رفتارهای ناپسند و مخرب دانش آموزان معمولا به تنبیه متوسل می شوند بنابراین اثر تنبیه بر رفتاردانش آموز بسیار محدود است و بدآموزی نیز دارد از مهمترین بدآموزی های تنبیه این است که دانش آموز همان روش را یاد می گیرد و موارد مشابه بکار می برد مثلا معلمی که دانش آموزی را به خاطر شرارتهای او طرد می کند دانش آموز یاد می گیرد که در مورد دیگران همین رفتار را بکار ببرد. بنابراین نباید عوامل خارج از مدرسه را ندیده گرفت و اسناد همه ی رفتارهای ناسازگار به عوامل اجتماعی اقتصادی و خانوادگی و تبرئه کردن مدرسه، نگرشی است که بی مسئولیتی را رونق می دهد. باطلاع از همه ی این عوامل به خاطر نجات کودکان و نوجوانان باید فعالانه وارد عمل شد رفتارهای سازگار را نشان داد، خواست، تقویت کرد.
روانشناسی رشد:
روان شناسی رشد، که یکی از شعب روانشناسی است درباره ی چگونگی قوانین حاکم بر رشد در جنبه های جسمانی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی در سنین مختلف و نیز تاثیر وارثت و محیط در رشد بحث می کند. روانشناسی رشد بازیست شناسی و تعلیم و تربیت ارتباط دارد. روانشناسی رشد، فرد را با قوانین و اصول حاکم بر رشد آشنا می سازد و به او امکان می دهد تا برای مقابله با مشکلات آینده آماده شود. همچنین با شناخت روال عادی رشد در جنبه های گوناگون مقایسه رفتار و تعیین انتظارات منطقی از فرد در هر سنی ممکن می گردد. به عنوان نمونه اطلاع از سن عادی برای راه افتادن، حرف زدن، و دندان در اوردن کودک به فرد امکان می دهد تا کودکان پیشرفته و عقب مانده را در این موارد تعیین کند.

بنابراین اطلاع از چگونگی رشد در سنین مختلف برای برنامه ریزان، معلمان، والدین و متخصصان روان در حالتی ضرورت می یابد. برنامه ریزان تربیتی با شناخت میزان آمادگی فرددر هر سن، مطالب و محتوای آموزشی مناسب با آن سن تهیه می کنند.
معلمان آشنا با روان شناسی پس از ایجاد رابطه ی حسنه با دانش آموزان درس را به گونه ای ارائه می دهند که جالب و قابل درک باشد. والدین با اطلاع از روان شناسی رشد در هر سنی از فرزندان خود انتظاراتی معقولی خواهند داشت. آشنائی با جریان رشد به متخصصان روان درمانی یاری می دهد تا پس از شناخت علل رفتارهای نابهنجار، اختلالات روانی را درمان کنند/
تعریف رشد: رشد تعریف واحدی ندارد و از دیدگاههای متعددی تعریف می شود. معنی لغوی رشد افزایش کمی و کیفی مستمر و همه جانبه ی موجود زنده است گرچه تغییرات کمی بسادگی اندازه گیری می شود اما سنجش تغییرات کیفی نسبتا مشکل تر است و ابزار دقیق نیاز دارد. رشد به دو گونه تقسیم کرده اند: رشد طبیعی یا نمو، که در انسان و حیوان مشترک است، و بر افزایش
اندازه ی کمی اندام های بدن اطلاق می گردد به عبارت دیگر رشد طبیعی افزایش کمی ارگانیسم است که بر اثر عواملی نظیر تغذیه، بهداشت، استراحت و ورزش های حاصل می گردد و یادگیری در پیدایش آن دخالتی ندارد.
در رشد محیطی علی رغم رشد طبیعی، یادگیری نقش بسیار مهمی دارد بطوریکه اگر فرد تحت آموزش قرار نگیرد رشد به وقوع نخواهد پیوست. به عنوان نمونه، فراگیری تکلم در کودکان نوعی رشد طبیعی محسوب می شود. برای آغاز تکلم گرچه رشد طبیعی، یعنی سلامت و آمادگی در نگاه شنوائی و گویائی ضرورت دارد ولی چنانچه کودک سخن گفتن دیگران را نشود و بر محاورات آنان ناظر نباشد و نتواند از آنان تقلید کند، حرف زدن را فرا نخواهد گرفت.

به نظر پیاژه، رشد بریا سازگاری موجود زنده با محیط وحفظ تعادل ارگانیسم در دوره های مختلف زندگی است چنانچه در جریان رشد اختلالی به وجود آید موجود زنده سازگاری و تعادل لازم برای تداوم زندگی مناسب را از دست خواهد داد. همه ی موجودات مراحل رشد معینی دارند که مرتب و پیوسته است، بدنی لحاظ کودک برای فراگیری حرکات و مهارت های پیچیده، ابتدا باید اعمال ساده تر را بیاموزد.

رشد به طور کلی اعم از جسمانی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی یک سلسله دگرگونی های کمی و کیفی به هم پیوسته و منظم در موجود زنده است که به منظور هدفی معین در جهت تکامل و سازگاری با محیط به وقوع می پیوندد. هر قدر ارگانیسم پیچیده تر و تکامل یافته تر باشد زمان لازم بریا نیل به کمال رشد طولانی تر خواهد بود. انسان در مقایسه با سایر جانداران هم تا زمان تولد رشد کمتری می یابد و هم کمال رشد او در جنبه های مختلف پس از تولد طولانی تر است
تاریخچه مطالعه رشد:
مطالعه ی علمی رشد که در سال های اخیر رواج یافته است؛ در ادرار گذشته نیز مورد علاقه ی نویسندگان و دانشمندان بوده است. افلاطون سالها قبل از میلاد، با طرح تفاوت های فردی و تاثیر آموزش و پرورش دوران کودکی در پرورش استعدادها، اهمیت رشد را مورد توجه قرار داده است به نظر او نقش اصلی مربی شکوفا کردن استعدادها و رشد خصوصیات فردی است.

در مطالعه ی تحول روان شناسی رشد سه دور قابل ذکر است: رنسانس تا اوایل قرن نوزدهم، اوایل قرن نوزدهم تا قرن بیستم، و قرن بیستم، هر دوره ویژگی هایی دارد قبل از رنسانس و حتی سال ها پس از آن تربیت توانائی ها و علایق کودکان مورد توجه نبود و از آنان انتظار می رفت همچون بزرگسالان رفتار کنند. بتدریج تفاوت های فردی در تعلیم و تربیت مد نظر قرار گرفت و عقاید تربیتی متعددی توسط جان لاک، کمونیوس، رسوپستالوزی، فروبل ارائه گردید. در قرن هفدهم

میلادی جان لاک، ذهن را همچون لوح سفیدی دانست که آماده هر نوع یادگیری است. به نظر لاک، تعلیم و تربیت برای رشد فرد در جنبه های مختلف ضرورت دارد. کمونیوس در همین قرن، با تاکید بر اهمیت علایق و استعدادها در تعلیم و تربیت، استفاده از وسایل کمک اموزشی را در تعلیم کودکان لازم دانست. در قرن ۱۸ میلادی رسو با تاکید بر رشد و آمادگی کودک در تعلیم و تربیت اهمیت

حواس رادر آموزش مطرح ساخت و استفاده از وسایل کمک آموزشی را برای تقویت حواس ضروری شمرد. رسو روش تربیت و برنامه ریزی کودک محوری را که در آن علایق و توانایی های کودکان اساس کار قرار می گیرند، جایگزین روش برنامه محوری کرد. در اواخر همین قرن پستالوزی با مشاهده رفتار پسر ۵/۳ ساله اش، تناسب آموزش با رشد کودک را مطرح کرد و اعلام داشت که در تعلیم و تربیت باید به شرایط یادگیری توجه شود. پستالوزی که به تربیت کودکان بی سرپرست علاقمند بود کمبود محبت والیدن را مانع رشد عادی کودک قلمداد کرد.
در قرن نوزدهم میلادی، تحلیل شرح حال کودکان که توسط بست بستگان آنها نوشته شده بود در گسترش روان شناسی رشد نقش بسزایی ایفا کرد. این شرح حال ها چون توسط خویشاوندان تهیه شده بودند اعتبار علمی چندانی نداشتند. بدین معنی که شاهدان اغلب جنبه های مثبت را مشاهده ودرج می کردند و نکات منفی را نادیده می انگاشتند. همچنین به لحاظ تلت تعداد شرح حال ها، تعمیم نتایج امکان پذیر نبود. در اواخر همین قرن استانلی هال رئیس دانشگاه کلارک آمریکا با همکاری گزل و ترمن مطالعه ی رشد کودکان را از طریق روشهای تجربی آغاز کردند و اطلاعات گرانبهائی را در زمینه ی رغبت و استعداد کودکان و نوجوانان فراهم آوردند.

در قرن بیستم، با کمک علوم پزشکی، زیست شناسی، جامعه شناسی تربیتی و استفاده از ابزارهای دقیق سنجش رشد به شیوه ای علمی مورد مطالعه و تحقیق قرار گرفت، قانون مندل، درباره ی انتقال صفات ارثی و پیدایش نظریه ی ژن ها و کروموزوم ها به گسترش روان شناسی کمک شایانی کرد.
اصول رشد:
۱- رشد جریان مداوم و پیوسته است و هیچگاه متوقف نمی شود. رشد موجود زنده که در لحظه ی انعقاد نطقه آغاز می گردد، در تمام حیات ادامه می یابد. گذشته با حال و حال با آینده در ارتباط است از اینرو رفتار حال و آینده ی کودک بر مبنای چگونگی رشد او در گذشته است.
۲- رشد جهت دار و در جهات سری، پائی، مرکزی، محیطی و عام به خاص به وقوع می پیوند و به عبارت دیگر رشد در جهات طولی، عرضی و کلی به جزئی صورت می گیرد. رشد سری پائی که از ناحیه ی سر شروع می شود بتدریج به سینه، کمر، باسن و سپس پاها گسترش می یابد.
رشد مرکزی محیطی که از ناحیه ی مرکزی بدن آغاز می گردد به تدریج
بخش های کناری بدن را در بر می گیرد. رشد عام به خاص تعلیم رشد حرکات، از قسمت های درشت بدن آغاز می شود و بتدریج به قسمت های کوچکتر توسعه می یابد. به عنوان نمونه رشد اندام هیا آواساز، رشد عام به خاص است که همگام با تکامل جزئیات اندام مذکور، اصوات و کلمات مبهم را به تدریج به اصوات و کلمات روشن تری بدل می کند و در کنار کنار رشد فرایندهای یادگیری، نحوه ی استفاده ی صحیح از اندام های آواساز اموخته می گردد.

۳- تفاوت های فردی در رشد وجود دارد و افراد مختلف به طور یکسان رشد نمی کنند. با مقایسه ی تعدادی کودک همجنس و همسان، متوجه می شویم که در رشد آنها تفاوت های کمی و کیفی وجود دارد لذا از هر کسی انتظار می رود که متناسب با رشد خویش رفتار کند. از نظر جنسیت نیز
تفاوت های فردی نیز در رشد وجود دارد چنانکه دختران و پسران همسن، رشد یکسانی ندارند. به عنوان نمونه پسران به هنگام تولد در مقایسه با دختران عموما سنگین تر و بلندترند و دختران در برابر ابتلا به امراض، مقاوم تر از پسران هستند.
۴- سرعت رشد در دوران مختلف زندگی یکسان نیست

: رشد جسمانی در دوره ی اول کودکی سریع است در حالیکه رشد اجتماعی در دوره ی سوم کودکی با سرعت بیشتری انجام می گیرد. نسبت رشد اعضای مختلف بدن نیز یکسان نیست. قد انسان بزرگسال تقریبا سه و نیم برابر زمان نوزادی است در حالیکه وزن بزرگسال حدود بیست برابر نوزاد است.
۵- عوامل ارثی و محیطی تواما در رشد تاثیر دارند و تعامل بین آنها روال رشد را مشخص می سازد چنانچه شرایط محیطی نامساعد باشد، توانائی های بالقوه به خوبی رشد نخواهند کرد از این رو محیط مناسب امکانات لازم برای شکوفایی توانائی های بالقوه را فراهم می آورد.
۶- رشد در جنبه های جسمانی، ذهنی، عاطفی، اجتماعی و اخلاقی بوقوع می پیوندد. این جنبه ها با یکدیگر ارتباط دارند و بر هم تاثیر می گذارند. وراثت و عواملی نظیر تغذیه، بهداشت، وضع اجتماعی- اقتصادی خانواده، ترشح غدد، آب و هوا، و زمان در چگونگی رشد جسماین موثرند. رشد جسمانی از طریق افزایش وزن و هماهنگی در حرکات قابل تشخیص است. اندازه ی قد نوازد که به هنگام تولد پنجاه سانتی متر است در شرایط طبیعی در یک سالگی به حدود هفتاد و پنج سانتی متر افزایش می یابد و وزنش از ۵/۳ کیلوگرم به حدود ۱۰ کیلوگرم می رسد.

افزایش اندازه ی دورسر و رشد مغز نیز در تعیین رشد جسمانی، معیارهای مناسبی محسوب می شوند سر نوزاد که به هنگام تولد حدود ۶۰% حجم نهایی خود را داراست، در نخستین سال زندگی رشد بسیار سریعی دارد. مغز نوزاد که حدود ۳۵۰ گرم وزن دارد در بیست سالگی به ۱۲۰۰ الی ۱۴۰۰ گرم می رسد.