مقاله سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی دارای ۷۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی :

سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت(ABC) و کاربرد آن برای محاسبه بهای تمام شده خدمات در سیستم بیمارستانی

۱-مقدمه
امروزه با رشد و توسعه تکنولوژیهای پیشرفته در ابعاد مختلف توام با افزایش پیچیدگی و تنوع فعالیتها، درک این تغییرات و سنجش تاثیرات آن بر هزینه های سازمانی اهمیت زیادی دارد. اهمیت این امر برای واحدهای خدماتی با توجه به اینکه درجه تنوع و تغییرات در آنها، نسبت به فعالیتهای تولیدی بیشتر است، مضاعف می باشد. بدیهی است که شناخت این فعالیتها و سنجش تاثیرات آن برهزینه های سازمانی مستلزم طراحی یک سیستم مناسب هزینه یابی در این زمینه می باشد. اهمیت شناخت وکنترل هزینه ها چه در موسسات دولتی و چه در سازمانهای خصوصی بر کسی پوشیده نیست. اما دستیابی به این مهم، نیازمند طراحی یک سیستم مناسب و کارآ است که قادر به شناخت تنوع وپیچیدگی فعالیتهای، وسنجش تاثیرآن بر هزینه های ارائه خدمات باشد. سیستم های سنتی هزینه یابی، خصوصا سیستمهایی که در سطح بیمارستانهای کشور استفاده می گردد، بدلیل ماهیت آن عملا قادر به برآوردن این انتظارات نمی باشد.

چون این سیستمها بر اساس یکسری تعرفه های ثابت وضع شده و بدون توجه به شرایط و وضعیت هر بیمارستان، بهای تمام شده خدمات ارائه شده را محاسبه می کند. بدیهی است که استفاده از این روش علاوه بر این که باعث ایجاد اشکالات و نواقصی در محاسبه بهای تمام شده واقعی می گردد، اطلاعات مناسبی را برای تصمیم گیری در اختیار مدیران قرار نمی دهند. بنابراین لزوم استفاده از سیستمهای نوین هزینه یابی که در سطح دنیا معمول می باشد، بعنوان یک ضرورت اساسی مطرح است. یکی از سیستم های نوین هزینه یابی که

کاربردهای گوناگون آن در فعالیتهای خدماتی روز به روز در حال گسترش است، سیستم “هزینه یابی برمبنا ی فعالیت“ یا اصطلاحا سیستم “ABC”1 است. این سیستم با بکارگیری روشهای مناسب، اثرات حاصل از تغییرات فعالیتها، پیچیدگی، تنوع و ویژگیهای خاص هر فعالیت را در محاسبه هزینه های آن منظور می کند. یکی از ویژگیهای این سیستم که آن را از سایر سیستم ها متمایزمی کند، توانایی شناسایی دقیق هزینه ها وارائه اطلاعات غیر مالی جهت بهبود عملکرد وافزایش کار آیی فعالیتها می باشد. و تا حد ممکن با بکارگیری روشهای مناسب این اثرات را بطور کمّی جذب محاسبه بهای تمام شده خدمات و محصولات می کند.

۲-فواید ناشی از اجرا و بکارگیری سیستم پیشنهادی
با توجه به اینکه سیستم تعرفــــه گذاری موجود در نظام بیمارستانی از جنبه های مختلف مناسب نمی باشد، بنابراین ارائه سیستمی که بتواند نقایص سیستم موجود را برطرف کند، بسیار مفید و اساسی تلقی می گردد. فواید ناشی از اجرای سیستم پیشنهادی، با توجه به استفاده کنندگان اطلاعات سیستم هزینه یابی بیمارستانی (مدیران و تصمیم گیرندگان بیمارستان، دولتها، بخش خصوصی، شرکتهای بیمه و سرمایه گذاران) متفاوت می باشد. بطور کلی فواید ناشی از اجرای سیستم پیشنهادی در دو جنبه اصلی قابل طرح است که عبارتند از:۱- اطلاعاتی که سیستم پیشنهادی می تواند برای استفاده کنندگان داخلی بیمارستان فراهم کند و۲- اطلاعاتی که این سیستم می تواند برای سایر استفاده کنندگان خارجی فراهم کند. بر این اساس مهمترین منافع سیستم پیشنهادی برای استفاده کنندگان داخلی عبارت است از

۱-ارائه مفاهیم نظری در مورد معرفی و شناسایی مبانی سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC) و سازمانهایی که این سیستم را برای هزینه یابی و تهیه اطلاعات مورد نیاز بکار گرفته اند.
۲-تخصیص دقیق هزینه ها به فعالیتهای مورد نیاز برای انجام خدمات وسپس محاسبه دقیق و صحیح بهای تمام شده خدمات ارائه شده از طرف بیمارستان با توجه به مبانی سیستم ABC در بخشهای مختلف.
۳-تهیه و ارائه اطلاعات جانبی برای تصمیم گیرندگان و مدیریت بیمارستان، از جمله استاندارد نمودن فعالیتها، آنالیز فعالیتها، شناسایی فعالیتهای دارای ارزش افزوده و بدون ارزش افزوده، تعیین زمان انجام فعالیتها، تعیین مواد ولوازم مصرفی برای انجام هر فعالیت، ابزار وتجهیزات مورد نیاز برای انجام فعالیتها و غیره.

۴-تعیین منابع و امکانات مورد نیاز برای انجام فعالیتها از نظرمیزان هزینه منابع مصرفی.
۵-فراهم نمودن اطلاعات لازم برای نظام بودجه بندی بیمارستانی خصوصاً بودجه بندی بر مبنای فعالیت ۱(ABB) .
۶-فراهم کردن اطلاعات مناسب برای ارزیابی عملکرد کارکنان در بخشهای مختلف بیمارستان و همچنین ارزیابی عملکرد با سایر بیمارستانها ۲(BM )برای جبران دهی خدمات و تشویق عملکرد مناسب.
۷-فراهم کردن یک مبنا وپایه برای اجرای سیستم بهبود مستمر۳ از طریق بکارگیری سیستم کایزن و هزینه یابی هدفی۴
منافع ناشی از اجرا و بکارگیری سیستم پیشنهادی برای استفاده کنندگان خارجی
۱-ارائه اطلاعات مناسب برای تصمیم گیری در خصوص سرمایه گذاری بخش خصوصی و مشارکت این بخش در نظام بیمارستانی.

۲-استفاده از اطلاعات تعیین نرخ بازگشت سرمایه ۵ (ROI )، سودآوری سرمایه گذاری انجام شده و مقایسه آن با سایر سرمایه گذاریها در بخشهای مختلف اقتصادی.
۳-تصمیم گیری در خصوص تعیین و وضع میزان تعرفه و فرانشیز پرداختی از طرف سازمانهای بیمه با توجه به نوع بیماریها و خدماتی که از طرف بیمارستانها به بیمه شدگان ارائه می گردد.

۳- پیشینه قیمت گذاری خدمات پزشکی
تا اواخر دهه۸۰ صحت محاسبه هزینه ها در بیمارستانها و مراکز بهداشتی به عنوان یک مسأله اساسی مطرح نبود. اما از سال ۱۹۸۳با توجه به افزایش نقش تکنولوژی در ارائه خدمات بهداشتی و تخصصی شدن بیشتر فعالیتها، این سازمانها برای ارائه بیشتر خدمات و جبران هزینه ها نیاز به بکارگیری و استفاده از روشهای هزینه یابی برای محاسبه درآمد و هزینه ها داشتند. برای این منظور بیشتر بیمارستانها سیستم محاسبه هزینه ها و تعرفه های خود را بر اساس روش تشخیص گروههای متخصص۶(DRG)گذاشتند.بر اساس این روش جدید، بیمارستانها بر اساس تشخیص گروه متخصصان (DRG) هزینه ها و بهای تمام شده خدمات را در ازاء کارهای انجام شده برای بیمار، محاسبه می کردند.

در قرن نوزدهم، اهمیت کسب اطلاعات صحیح در مورد هزینه های ارائه خدمات و تاکید بر اهمیت مدیریت هزینه، باعث گردید تا سیستم محاسبه هزینه ها از یک مبنا ثابت تغییر داده شود تا علاوه بر اخذ مبلغ پایه، بخشی از هزینه ها نیز که هزینه های متغیر است بر اساس تشخیص گروه متخصصان (DRG) از بیماران اخذ گردد. این مسأله تا حد زیادی باعث افزایش اثر بخشی و واقعی تر شدن سیستم هزینه یابی بیمارستانی گردید. بطوریکه این روش تا بحال زیر بنای بیشتر سیستمهای موجود برای محاسبه هزینه ها بوده است.

بعد از موفقیت و گسترش چشمگیر سیستم ABC در بخش صنعت و با توجه به قابلیتهای این سیستم، از اوایل دهه نود کاربرد آن در فعالیتهای خدماتی خصوصاً در بیمارستانها و مراکز مراقبتی مطرح گردید. در این میان کاپلن ((Kaplan,1990 نسبت به دیگران سهم مهمی در گسترش سیستم ABCدر فعالیتهای خدماتی داشت. همزمان با معرفی و کاربرد این سیستم، صحت هزینه های محاسبه شده در بخش درمان برای مدیران بیمارستانها، پزشکان، کارکنان بیمارستان و سرمایه گذاران در بخش بیمارستان و همچنین دولتها اهمیت زیادی پیدا نمود و این افراد در واقع کسانی بودند که از اطلاعات هزینه ای بیمارستان به نحوی در تصمیم گیریهای خود استفاده می کردند. بطوریکه بعد از مطرح شدن این سیستم و اثبات قابلیتهای آن،

تا سال ۱۹۹۷ بیش از ۲۰% بیمارستانهای آمریکا و کانادا از سیستم ABCبرای محاسبه بهای تمام شده خدمات ارائه شده و کنترل هزینه ها، استفاده می کردند.

۴ -مکانیزم اجرائی سیستم ABC و بررسی دیدگاههای این سیستم
سیستم هزینه یابی بر مبنای فعالیت یکی از سیستم های نوین هزینه یابی است که می تواند بطور مجزا ویا همراه با سیستم های موجود هزینه یابی در جهت فراهم کردن اطلاعات مناسب در تصمیم گیریها استفاده شود. یکی از ویژگیهای مهم ABC که آن را از سیستم های سنتی متمایز می سازد، توجه به پدیده های نوین عملیاتی و اثرات تکنولوژی حاکم بر وضعیت موجود است و تا حد ممکن با بکارگیری روشهای مناسب، این اثرات را به طور کمّی جذب خدمات ارائه شده می کند.
در سیستم های هزینه یابی سنتی، عموما” از طریق ایجاد مراکز هزینه، کلیه هزینه های دوایر عملیاتی وغیر عملیاتی بر تعداد ونوع خدمات ارائه شده تقسیم می شود تا از این طریق بهای تمام شده تعیین گردد. در این سیستم ها هیچ گونه ارتباط مستقیمی بین فعالیت های لازم جهت ارائه خدمات و میزان استفاده از منابع وجود ندارد. در نتیجه بهای تمام شده منعکس کننده مستقیم فعالیت ها و ارزش های منابع بکار گرفته شده نمی باشد. سیستم ABC این مشکل را بوسیله مرتبط کردن هزینه های سازمانی با هزینه های فعالیت های عملیاتی مرتفع می سازد.

از نظر عملی، سیستم ABC روابط علّی بین ایجاد هزینه ها و فعالیتهای لازم جهت ارائه خدماتی را که برای سازمان ارزش اقتصادی ایجاد می کنند، مشخص می سازد. این سیستم از این باور سرچشمه می گیرد که خدمات، فعالیتها را مصرف می کنند و فعالیتها منابع را. در این روش ابتدا هزینه ها به فعالیتها تخصیص می یابد و سپس هزینه های تخصیص یافته به فعالیتها، بر مبنای استفاده هر یک از خدمات از فعالیتها، به آنها تخصیص داده می شود (شکل شماره۱). در واقع هزینه یابی بر مبنای فعالیت شیوه ای است که بر اساس آن، هزینه خدمات و یا محصولات به عنوان جمع هزینه فعالیتهایی که به خاطر ارائه آنها انجام می شود، بدست می آید.
تخصیص هزینه ها به خدمات
تعیین مبنای هزینه
مراکز فعالیت
هزینه‎ها
مرحله دوم تخصیص
مرحله اول تخصیص

منابع
فعالیتها‎
شکل شماره۱ مکانیزم اجرائی سیستم ABC
منبع: (Turny,P”Activity Based Costing”Kogan Page,1997 )
از نظر فرآیندی در سیستم ABC، طرحریزی هزینه ها با تاکید بر فرآیند مستمر بهسازی است. در این روش بر شناسایی فعالیتهای دارای ارزش افزوده و فعالیتهای بدون ارزش تاکید می شود و برای حذف فعالیتهای بدون ارزش افزوده تلاش می شود. به بیان دیگر روش هزینه یابی بر مبنای فعالیت را می توان برای شناسایی و حذف فعالیتهایی بکار برد که باعث افزایش هزینه ها می شوند، بدون آنکه ارزش افزوده ای را دریافت کنندگان خدمات ایجاد کنند. هزینه های بدون ارزش افزوده، هزینه آن گروه از فعالیتهایی است که می توان آن را حذف کرد بطوریکه کاهشی در کیفیت خدمت، عملکرد و یا ارزش آن رخ ندهد. با بکارگیری این دیدگاه سیستم ABC، می توان به کاهش هزینه ها، از طریق حذف فعالیتهای اضافی و غیر سودمند و یافتن روشهای جدید و اقتصادی برای انجام فعالیتهای دارای ارزش افزوده دست یافت.

۵-سیستم هزینه یابی چیست؟
به کلیه متدها و روشهایی که جهت شناسایی، کشف و تعیین هزینه های تشکیل دهنده خدمات یا محصولات می گردد را هزینه یابی گویند.
۱-هزینه یابی بیمارستانی و تجزیه و تحلیل هزینه ها می تواند به سیاستگزاران، مدیران بیمارستان و بخشها کمک کند تا دریابند که نظام بیمارستانی تا چه اندازه از نظر مالی به اهدف تعیین شده دست یافته است.

۲- اطلاعات هزینه یابی و تجزیه و تحلیل آنهامی تواند ابزارهای مناسبی را برای تصمیم گیریهای مدیریت فراهم کند.
۳- این سیستم اطلاعاتی را فراهم می کند که بر اساس آن می توان با مقایسه این اطلاعات با بودجه های تعیین شده برای هر بخش و یا مقایسه آن با سالهای قبل، عملکرد قسمتهای مختلف را ارزیابی کرد و نقاط ضعف و قوت را شناسایی نمود.

۴- اطلاعات هزینه یابی می تواند درنظام بودجه ریزی و برنامه ریزی آینده بکار گرفته شود و همچنین مبنایی را برای نرخهای جذب هزینه در طول دوره، فراهم کند تا بر این اساس نظام هزینه یابی بتواند بطور واقعی عملکرد مالی سازمان را نشان دهد.
۵- علاوه بر این با دسترسی به اطلاعات هزینه یابی می توان درآمدهای ایجاد شده درهر بخش و یا کل بیمارستان را با هزینه های اتفاق افتاده مقایسه کرد و با شناسایی بخشها و مراکز فعالیت پرهزینه، علل ایجاد هزینه ها را شناسایی و تصمیمات مناسب را برای کاهش این هزینه ها اتخاذ نمود. ۶-مراحل طراحی سیستم پیشنهادی
گام اول: تشکیل تیم طراحی سیستم و تیم جمع آوری اطلاعات
گام دوم: تعریف مراکز فعالیت
فعالیت کاری است که توسط انسان دستگاه و یا ترکیب هر دو در راستای اهداف تعیین شده انجام می شود. عنصر اصلی در تعیین فعالیت هدف هزینه است.

چون مراکز فعالیت عامل ایجاد هزینه های مستقیم در خود مرکز فعالیت و عامل جذب هزینه های غیر مستقیم از سایر مراکز فعالیت می باشند.
برای انتخاب مراکز فعالیت در هر بیمارستان باید به نوع کار و هدفی که برای هر بخش تعریف شده است، توجه کرد.

برای تفکیک مراکز فعالیت در ابتدای اجرا و بکارگیری سیستم بهتر است که این مراکز فعالیت طوری تعریف شوند که با ساختار سازمانی و حسابداری بیمارستان تطبیق داشته باشد. از آنجا که در بیشتر سیستم های موجود هزینه یابی بیمارستانی، کلیه اطلاعات هزینه ای براساس تقسیم بندی سازمانی پایه گذاری شده است این تقسیم بندی وباعث سهولت در جمع آوری اطلاعات طراحی سیستم و راحتی کاربران آن می گردد. برای شناسایی مراکز فعالیت می توان از روش مصاحبه، مشاهده و;.استفاده کرد.
گام سوم تفکیک مراکز فعالیت بر حسب عملیات
مراکز فعالیت در هر بیمارستان عمدتا برحسب عملیاتی که انجام می دهند به سه دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از :

۱-مراکز فعالیت عملیاتی: مراکز فعالیت عملیاتی، بخشهایی هستند که بطور مستقیم درگیر فرآیند ارائه خدمات به بیماران می باشند. از قبیل بخشهای جراحی و یا بخشهای مراقبتی بستری. این بخشها در اصطلاح “بیمار محوری“ می باشند.
۲-مراکز فعالیت تشخیصی: این مراکز فعالیت برای ارائه خدمات تشخیصی وجانبی به بخشهای عملیاتی وبیماران فعالیت دارند و می توانند به عنوان واحدهای مستقل هزینه ای به حساب آیند. مانند واحد آزمایشگاه و یا رادیولوژی. این بخشها در اصطلاح “خروجی محوری“ می باشند.

مراکز فعالیت پشتیبانی عمومی: این مراکز فعالیت خدمات عمومی و پشتیبانی را جهت مراکز فعالیت عملیاتی و تشخیصی انجام می دهد و بطور مستقیم درگیر ارائه خدمات به بیماران نمی باشند مانند واحد حسابداری و یا واحد تدارکات. این بخشها را در اصطلاح “خدمات محوری“ می نامند.

بعد از تفکیک مراکز فعالیت برحسب عملیات، باید مشخص گردد که در هر مرکز فعالیت، چند مرکز فعالیت باید تعریف و شناسایی گردد. برای تعریف مراکز فعالیت داخلی، هدف، عملکرد و نوع خروجی هر مرکز فعالیت نیز مهم است. به عنوان مثال در واحد آزمایشگاه از آنجا که خروجیهای این مرکز فعالیت از یکدیگر متفاوت می باشد کل این واحد را نمی توان به عنوان یک مرکز فعالیت درنظر گرفت بلکه باید با توجه به مرکز فعالیت اصلی، مراکز فعالیت داخلی نیز برحسب نوع خروجی تفکیک و شناسایی شوند.

البته تعریف مراکز فعالیت تشخیصی به عنوان یک مرکز فعالیت نهایی بستگی به هدف هزینه یابی دارد. درمواردی که نیاز به اطلاع از هزینه ها وبهای تمام شده خروجیها نمی باشد، می توان این واحدها را به عنوان یک مرکز فعالیت هزینه ای واسط تلقی کرد. در این حالت کل هزینه های این مرکز فعالیت بر حسب میزان استفاده سایر بخشهای عملیاتی از آن تسهیم می گردد. اما اگر قیمت گذاری و تعیین بهای تمام شده برای هر خروجی مورد نیاز باشد لازم است که مراکز فعالیت برحسب خروجیها تفکیک شوند.

از دیدگاه تسهیم هزینه در سیستمABC مراکز فعالیت، به مراکز فعالیت نهایی و مراکز فعالیت واسطه ای تقسیم می شوند. مراکز فعالیت نهایی مراکزی هستند که در مرحله نهایی ارائه خدمت به بیماران نقش دارند بطوری که این مراکز دارای خروجی فیزیکی می باشند. مراکز فعالیت واسطه ای به مراکزی اتلاق می گردد که بطور مستقیم در ارائه خدمت به بیماران نقش ندارند بلکه عملکرد آنها بیشتر در راستای فراهم کردن تسهیلات برای مراکز فعالیت نهایی است. این بخشها دارای خروجی خاصی نمی باشند ودر تقسیم بندی سلسله مراتبی فعالیتها در سیستمABC به عنوان حلقه های واسط ارائه خدمات به بیماران محسوب می گردند. از دیدگاه هزینه ای سیستمABC، به مراکز فعالیت نهایی اصطلاحا “کانون نهایی هزینه“ اتلاق می گردد وبه مراکز فعالیت واسط، “کانون هزینه واسطه ای“ گفته می شود.

گام چهارم تعیین خروجی و برون داد هر مرکز فعالیت
بعد از مشخص شدن مراکز فعالیت، مرحله بعدی تعیین خروجی و برونداد برای هر مرکز فعالیت است. تعیین برونداد هر مرکز فعالیت بستگی به تصمیم گیری درمورد دو عامل کلیدی دارد: اول اینکه هدف از هزینه یابی و تحلیل هزینه ها مشخص گردد. به عنوان مثال اگر هدف تعیین قیمت گذاری خدمات ارائه شده برحسب خروجیها و یا نیاز به مقایسه عملکرد بیمارستانهای مختلف با یکدیگر باشد، لازم است که مراکز فعالیت برحسب خروجی تفکیک گردیده و سپس هزینه ها براساس خروجیها محاسبه شوند. عامل دیگری که در تعریف برونداد و خروجی برای هر مرکز فعالیت مهم است، میزان اطلاعات در دسترس برحسب خروجیها است. درصورتیکه اطلاعات هزینه یابی برای خروجیها در سطوح پایین و جزئی تر فراهم نباشد، مراکز فعالیت بر حسب خروجیهای سطوح بالاتر تفکیک شده و اطلاعات هزینه ای نیز براساس خروجیهای سطوح بالاتر جمع آوری می گردد.

عامل دیگری که درتعیین و تفکیک خروجیها و برون داد هر مرکز فعالیت باید درنظر گرفته شود، نوع خروجیها می باشد. به عنوان مثال اگر واحد آزمایشگاه به عنوان یک مرکز فعالیت کلی در نظر گرفته شود درداخل این واحد، آزمایشگاههای مختلفی وجود دارد. مانند آزمایشگاه هماتالوژی، آزمایشگاه میکروب شناسی و; بدیهی است که در داخل هرکدام ازاین آزمایشگاهها نیز ممکن است آزمایشهای متعددی انجام شود مانند آزمایش تعیین غلظت خون و یا آزمایش تعیین قند خون. برای هزینه یابی در این مراکز فعالیت، از آنجا که خروجی هرکدام با یکدیگر متفاوت است و هر خروجی بهای تمام شده مربوط به خود را دارد. بنابراین، باید کل مرکز فعالیت براساس خروجی تفکیک شود و عملیات هزینه یابی بر حسب خروجی گام پنجم:عملیات هزینه یابی بر اساس هر مرکز فعالیت
هزینه های هر مرکز فعالیت ازنظر رفتار به دو گروه کلی تقسیم می شوند که عبارتند از: هزینه های مستقیم و هزینه های غیرمستقیم. هزینه های مستقیم به

هزینه های اتلاق می گردد که در راستای انجام کارها و فعالیتهای هر مرکز فعالیت باشد و با حجم کارها و فعالیتها، تغییر کند. هزینه های غیر مستقیم هزینه هایی است که ارتباطی با حجم فعالیتها و کارها ندارد، بلکه به عنوان هزینه های کلی هر بخش محسوب می شوند.
هزینه نیروی انسانی
هزینه نیروی انسانی در مراکز فعالیت، شامل هزینه های حقوق، اضافه کاری، بهره وری و کلیه مزایایی است که بیمارستان به کارکنان پرداخت می کند. علاوه براین، کلیه هزینه های جانبی از قبیل بیمه، مالیات و; که بیمارستان در رابطه با کارکنان متحمل می شود، جزء هزینه های نیروی انسانی محسوب می گردد.

هزینه مواد و ملزومات مصرفی
هزینه های مواد و ملزومات مصرفی به دو دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از هزینه های مواد مستقیم و هزینه های مواد غیرمستقیم. هزینه های مواد مستقیم هزینه هایی است که برای ارائه خدمات از طرف هر مرکز فعالیت مصرف می شود
هزینه های مواد مصرفی غیر مستقیم، شامل هزینه هایی است که با ارائه خدمات به هر بیمار و یا خروجیهای هر بخش ارتباط ندارد بلکه این هزینه ها بیشتر برای فعالیتها و کارهای کلی هر مرکز فعالیت استفاده می شود

ها، انجام گیرد.
هزینه های استهلاک
هزینه های استهلاک در واقع هزینه های جایگزینی اموال وتجهیزات موجود
می باشد که متناسب با استفاده و عمر مفید آنها باید محاسبه شود. با توجه به اینکه اموال و تجهیزات در هر سازمانی با توجه به قیمت زیادی که به خود اختصاص می دهند، نقش مهمی در تعیین بهای تمام شده دارد. بنابراین این هزینه باید دقیقاً مشخص شود.

هزینه های سربار
هزینه های سربار شامل هزینه های ایجاد شده و یا مربوط به هر مرکز فعالیت می باشد که در گروه هزینه های دستمزد، نیروی انسانی و مواد مصرفی قرار نمی گیرد.این هزینه ها از نظر مقدار معمولا ارتباطی با حجم عملیات ندارند. مانند هزینه آب مصرفی و یا هزینه پذیرایی در یک مرکز فعالیت خاص.

گام ششم نسبت دادن هزینه های هر مرکز فعالیت به مراکز هزینه نهایی
در سیستم بیمارستانی،علاوه بر بخشهای عملیاتی که بطور مستقیم درگیر ارائه خدمات به بیماران می باشند یکسری بخشهای جانبی نیز برای سرویس دادن به بخشهای عملیاتی ایجاد می گردند، به همین دلیل هزینه های مربوط به این مراکز فعالیت باید به بخشهای عملیاتی تخصیص داده شود. بنابراین هزینه ها از نظر منشاء ایجاد نیز به دو گروه تقسیم می شوند که عبارتند از:۱ – هزینه هایی که در داخل هر مرکز فعالیت ایجاد می شوند و ۲-هزینه های که از سایر مراکز فعالیت به هر مرکز تخصیص می یابد. برای مشخص کردن این هزینه ها، در مرحله اول باید تمامی هزینه های مربوط به هر بخش(مستقیم و غیر مستقیم) شناسایی شود و سپس بر اساس مبنا استفاده سایر بخشها از خدمات هر

باید تمامی هزینه های مربوط به هر بخش(مستقیم و غیر مستقیم) شناسایی شود و سپس بر اساس مبنا استفاده سایر بخشها از خدمات هر بخش، این هزینه ها را بخشهای گیرنده خدمت تسهیم کرد. با توجه به اینکه در عمل یک ارتباط متقابل بین قسمتهای مختلف بیمارستان در ارائه خدمت به یکدیگر وجود دارد، این ارتباط در تسهیم هزینه ها نیز باید در نظر گرفته شود.

برای تسهیم هزینه ها در مراکز فعالیتی که خود شامل چندین مرکز فعالیت داخلی می باشند، در دو مرحله می توان عملیات تسهیم را انجام داد. در مرحله اول باید هزینه های مشترک ایجاد شده را بر اساس یک مبنای منطقی به مراکز فعالیت داخلی تخصیص داد و سپس هزینه های مراکز فعالیت داخلی را به دوایر گیرنده خدمت تسهیم کرد. به عنوان مثال در واحد انبار یکسری فعالیتهای مشترک مانند اداره کردن وکنترل کارها، عملیات دفتری، تخلیه بار و;بصورت مشترک در بین چند انبار انجام می شود که هزینه این فعالیتها، قابل تخصیص به یک مرکز فعالیت خاص نمی باشد، بلکه خدمات آنها مربوط به کل مراکز فعالیت است. برای این منظور لازم است که ابتدا هزینه های داخلی این مرکز فعالیت تسهیم شود، سپس هزینه های هر مرکز فعالیت بر اساس ماتریس تسهیم هزینه ها به مراکز دریافت کننده خدمت تخصیص یابد.

گام هفتم محاسبه بهای تمام شده بر حسب هر خروجی
پس از مشخص شدن هزینه های مربوط به مراکز فعالیت نهایی یا مراکزی که دارای خروجی می باشند، برای محاسبه بهای تمام شده مربوط به هر خروجی، کل هزینه های تخصیص یافته به هر مرکز فعالیت را بر تعداد خروجیهای تعریف شده برای هر مرکز فعالیت تقسیم شده واز این طریق بهای تمام شده بر حسب هر خروجی به دست می آید.

 

۸-مراحل انجام شده برای محاسبه بهای تمام شده در محل مورد مطالعه
گام اول تفکیک و تعیین مراکز فعالیت
۱-مراکز فعالیت عملیاتی
۲-مراکز فعالیت تشخیصی
۳-مراکز فعالیت پشتیبانی واداری

مراکز فعالیت بیمارستانی
شکل شماره۲ تفکیک مراکز فعالیت بیمارستان بر حسب بخشهای کلی

دوایر اداری و خدماتی دوایر تشخیصی دوایر عملیاتی
-مدیریت
-خدمات اداری وکار گزینی
-حسابداری
-تدارکات

-مدارک پزشکی و پذیرش
-استریل
-تغذیه و آشپزخانه
-داروخانه
-تجهیزات پزشکی
-تاسیسات و خدمات فنی
– خدمات عمومی و نظافت

-مخابرات
-نقلیه
-خیاطخانه
-آشپزخانه
-نگهبانی وانتظامات
-کامپیوتر
-دفتر پرستاری
-اندوسکوپی
-برونکوسکوپی
-رادیولوژی
سونوگرافی

رادیوگرافی
مموگرافی
-آزمایشگاه
هماتولوژی
انگل شناسی
تجزیه ادرار
-اکوکاردیوگرافی
-اسپیرومتری
-تست ورزش

-تزریقات ونوارنگاری
-اتفاقات
فوریتهای داخلی
فوریتهای جراحی
-جراحی قلب
-جراحی اورولوژی
-جراحی۲

-جراحی۳
-جراحی۴
-بخشهای داخلی
داخلی۱
داخلی۲
بخشهای مراقبتی ویژه
ICU داخلی
ICU جراحی
CCU قلب
– بخشهای بهبودی

گام دوم: هزینه یابی در مراکز فعالیت
مرحله بعدی در طراحی سیستم پیشنهادی شناسایی هزینه ها می باشد هزینه های هر مرکز فعالیت از نظر رفتار به دو گروه هزینه های مستقیم و هزینه های غیر مستقیم تقسیم بندی می شوند. مبنای تقسیم بندی هزینه ها بر این اساس، هدف هزینه است.
۱-هزینه های نیروی انسانی
شامل کلیه هزینه هایی است که از طرف بیمارستان به نیرویهای انسانی پرداخت می گردد. برای این منظور از فرم جمع آوری اطلاعات نیروی انسانی استفاده می گردد.

۲-هزینه مواد مصرفی شامل: هزینه های غیر مستقیم و هزینه های مستقیم
۲-۱-هزینه مواد عمومی مصرفی لازم به ذکر است مبنای تقسیم بندی استفاده شده برای تفکیک مواد مصرفی، نوع عملکرد وکارکرد هر بخش می باشد. به عنوان مثال مواد اختصاصی مصرفی در واحد لاندری که از انبار عمومی تحویل این بخش داده می شود در سایر بخشها به عنوان مواد عمومی محسوب می گردد، اما در این واحد به عنوان مواد اختصاصی در نظر گرفته می شود. در مراکز فعالیتی که در حال حاضر بصورت مشترک فعالیت می کنند می توان میزان واقعی مصرف مواد را مشخص کرد وسپس با توجه به مبنای مورد استفاده این هزینه را به مراک زفعالیت داخلی تخصیص داد مانند قسمت حسابداری که به مراکز فعالیت داخلی متعددی تقسیم می شود.

۲-۲-هزینه های دارو
از آنجا که مصرف دارو عمدتاً خاص هر بیمار می باشد. بنابراین ، هزینه مصرف آن نیز باید در صورتحساب هزینه های مربوط به هر بیمار درج گردد. بنابراین این هزینه به بخشهای عملیاتی و یا تشخیصی تخصیص داده نمی شود. لازم به ذکر است که هزینه بعضی از داروهای مصرفی که در بخشهای عملیاتی و یا تشخیصی جنبه عمومی دارند و قابل تخصیص به یک بیمار نمی باشند می تواند به عنوان هزینه های هر بخش در نظر گرفته شود وسپس با توجه به مبنای “تخت روز اشغالی“ به بیماران تخصیص داده شود.

۲-۳- هزینه مواد مصرفی از انبار تجهیزات پزشکی
هزینه تجهیزات پزشکی نیز شامل وسایل و اقلام پزشکی مصرفی است که بطور مستقیم در رابطه با ارائه خدمات به بیماران استفاده می گردد و یا توسط بخشهای عملیاتی وتشخیصی برای ارائه خدمات تخصصی از جانب مصرف می گردد، مانند انواع سرنگها، یا گاز مصرفی و یا محلولهای مورد استفاده برای شستشو و نظافت بخشها. برای محاسبه هزینه های تجهیزات پزشکی در مراکز فعالیت می توان مانند عملیات محاسبه هزینه های دارو ، این هزینه ها را در صورتحسابهای اختصاصی مربوط به هر بیمار در نظر گرفت تا این هزینه فقط به استفاده کنندگان از آن تخصیص داده شود. در مورد اقلام مصرفی تجهیزات پزشکی که مصرف آن در بخشهای عملیاتی بصورت عمومی است، این هزینه را می توان به عنوان هزینه های مواد مصرفی هر مرکز فعالیت در نظر گرفت وپس از جمع آوری در هر بخش بر مبنای “تخت روز اشغالی“ ویا “نوع خدمات“ ارائه شده تسهیم کرد.
۲-۴-هزینه مواد مصرفی از انبار فنی وساختمانی

این هزینه نیز باید به هزینه های کلی وعمومی بخش افزوده شود. بدیهی است در صورتیکه مواد مصرفی از انبار فنی به نحوی باعث افزایش عمر مفید یک دارایی و یا تجهیزات گردد، این هزینه را نباید به عنوان هزینه مواد مصرفی همان دوره تلقی کرد بلکه این هزینه باید به بهای تمام شده دارایی اضافه شود تا از طریق هزینه استهلاک در هزینه های مربوط به هر بخش منظور گردد.
۲-۵-هزینه مواد مصرفی از انبار خواربار وتغذیه
هزینه مواد مصرفی از انبار خوار بار شامل هزینه کلیه اقلام خوراکی و تغذیه ای است که به هر بخش داده می شود. از آنجا که کلیه مواد و اقلامی که در این انبار قرار می گیرند مصرفی می باشد. بنابراین هزینه های آن نیز صرفاً به همان دوره تخصیص داده می شود. مصرف این مواد معمولا ارتباطی با تعداد بیماران و یا خدمات تشخیصی داده شده ندارد بلکه عمدتاً با تعداد کارکنان شاغل (رسمی ، طرحی، شرکتی) هر بخش مرتبط است

۲-۶-هزینه مواد مصرفی از انبار متفرقه
مواد مصرفی در انبار متفرقه شامل طبقه بندی خاصی نمی باشند و معمولاً کلیه اقلامی که در هیچکدام از انبارهای فوق قابل طبقه بندی نباشد در این انبار قرار می گیرند.
۳- هزینه های استهلاک اموال و ساختمان
برای محاسبه هزینه های اموال که در اصطلاح حسابداری “هزینه های استهلاک“ نامیده می شود. در مرحله اول باید بهای تمام شده اموال و دارایی مشخص گردد. بهای تمام شده اموال شامل بهای خرید دارایی، هزینه های جانبی مربوط به حمل و نقل و هزینه های مربوط به استقرار و بهره برداری از آن می گردد. فرم جمع آوری و تفکیک هزینه های استهلاک توضیح داده شود.

۴-هزینه های تخصیص یافته از سایر بخشها
علاوه بر هزینه های که در هر مرکز فعالیت ایجاد می گردد، گروه دیگر از هزینه هایی که به هر مرکز فعالیت تخصیص می یابد، هزینه های مربوط به بخشهای دیگر است که به این بخش سرویس ارائه می دهند. برای تعیین هزینه هایی که از سایر مراکز فعالیت به هر مرکز تخصیص می یابد در مرحله اول باید تمامی هزینه های مربوط به هر بخش(مستقیم و غیر مستقیم) شناسایی شوند و سپس بر اساس مبنا استفاده سایر مراکز فعالیت، این هزینه ها به بخشهای گیرنده خدمت تسهیم گردد. با توجه به اینکه در عمل یک ارتباط متقابل بین بخشهای مختلف بیمارستان در جهت ارائه خدمت به یکدیگر وجود دارد، این ارتباط در تسهیم هزینه ها نیز باید در نظر گرفته شود.

گام سوم:عملیات هزینه یابی در مراکز فعالیت خدماتی و اداری
۱-مر کز فعالیت واحد حسابداری

۱-۱- مرکز فعالیت حسابداری حقوق و دستمزد
حسابداری حقوق و دستمزد، عملیات مربوط به محاسبه حقوق ومزایای کارکنان بیمارستان اعم از اضافه کاری، طرح نوین، محاسبه مالیات و سایر مزایای پرداختی، که به نحوی با کارکنان شاغل در بیمارستان ارتباط دارد، را انجام می دهد.
بر این اساس، هزینه های مرکز فعالیت حسابداری حقوق و دستمزد در بخش حسابداری بر اساس مبنا تعداد “کارکنان رسمی و طرحی“ شاغل در بخشهای مختلف بیمارستان تعلق می گیرد. و سایر افراد از جمله کارکنان قراردادی که از طریق شرکتهای خدماتی در بیمارستان فعالیت دارند، بدلیل اینکه عملیات مربوط به محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان توسط خود شرکت انجام می شود هیچگونه هزینه ای از این مرکز فعالیت به آنها تعلق نمی گیرد.

۱-۲-مرکز فعالیت حسابداری در آمد و ترخیص بیمار
با توجه به اینکه خروجی هر بیمارستان در واقع ارائه خدمات به بیماران است، مرکز فعالیت حسابداری درآمد و ترخیص بیمار نیز از جمله مراکز فعالیتی است که خدماتی را بطور مستقیم به بیماران ارائه می کند.

با توجه به اینکه مرکز فعالیت حسابداری درآمد و ترخیص بیمار هم به بیماران بستری و هم به بیماران سرپایی خدمت ارائه می کند و درصد خدماتی که برای هر کدام از این بیماران انجام می شود با یکدیگر متفاوت است، بنابراین برای دقیقتر شدن تسهیم هزینه باید میزان خدماتی که به هر کدام از بیماران بستری وسرپایی ارائه می گردد، شناسایی شده و سپس با بدست آوردن مبنای تسهیم، عملیات تخصیص هزینه ها را به صورت واقعی تری انجام داد. برای این منظور از مبنای تعداد نفراتی که در این مرکز فعالیت به بیماران بستری وسرپایی خدمات حسابداری را ارائه می کنند، تخصیص مییابد

۱-۳-مرکز فعالیت حسابداری هزینه ها
حسابداری هزینه در بیمارستان، شامل عملیات مربوط به محاسبه هزینه های بیمارستان اعم از خرید مواد وملزومات مصرفی کلیه بخشها، خرید تجهیزات پزشکی ودارویی، خرید مواد و ملزومات مصرفی مورد نیاز بخش تغذیه و کلیه خریدهای عمومی را در بر می گیرد. برای تعیین هزینه های این مرکز فعالیت و مشخص کردن سهم سایر بخشها از هزینه های آن، باید حجم عملیات وکارهایی که از طرف این مرکز فعالیت برای سایر بخشها انجام می شود، مشخص گردد تا اگر واحدی از عملیات و فعالیتهای این قسمت بیشتر استفاده کند به همان نسبت هزینه های بیشتری به آن تخصیص داده شود.

۱-۴-مرکز فعالیت حسابداری اموال
حسابداری اموال، عملیات مربوط به ثبت و نگهداری و محاسبه هزینه های استهلاک اموال را انجام می دهد. اموال در بیمارستان بطور کلی شامل ساختمان، تجهیزات و دستگاههای موجود در هر قسمت می گردد که پس از خرید و انجام عملیات حسابداری، بهای تمام شده آن در حساب جداگانه ای نگهداری می شود تا بر اساس عمر مفید آن، هزینه ها بر حسب استهلاک سالیانه محاسبه وسپس سرشکن گردد. از آنجا که میزان تجهیزات و اموال موجود در مراکز فعالیت متعدد و متنوع می باشد، بنابراین هزینه های این مرکز فعالیت باید جداگانه محاسبه گردد و بر حسب درصدی که بخشهای مختلف از خدمات این بخش استفاده می کنند تخصیص یابد. به عنوان مثال استفاده از مبنای “زیر بنا“ در هر مرکز فعالیت می تواند به عنوان یک مبنای مناسب برای تخصیص هزینه های واحد حسابداری اموال باشد و یا “تعداد اموال موجود“ در هر بخش نیز می تواند به عنوان یک مبنا در تسهیم هزینه های این بخش مورد استفاده قرار گیرد

جدول شماره(۲)اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت حسابداری
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه ها از سایرمراکز فعالیت مبنای تسهیم هزینه به سایر مراکز فعالیت تعداد نفرات شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد عمومی مصرفی* هزینه استهلاک اموال وساختمان جمع کل هزینه ها
حسابداری در آمد و ترخیص بیمار تعداد نفرات شاغل تعدادبیمار (برحسب بیمار بستری وسرپایی)
۵/۲۴نفر

۴۱۸۵۰۳۲۰۰
۴۲۱۴۵۵۰ ۴۳۱۶۰۰۰
۱۳۷۰۰۰۰۰
۱۸۰۱۶۰۰۰

۴۴۰۷۳۳۷۵۰
حسابداری حقوق و دستمزد تعداد نفرات شاغل تعداد کارکنان در بخشهای مختلف بیمارستان (کارکنان طرحی ورسمی)
۵/۴نفر
۷۱۵۰۵۳۰۰
۷۷۴۱۰۰ ۴۲۶۳۳۳
۲۵۰۰۰۰۰
۲۹۲۶۳۳۳

۷۵۲۰۵۷۳۳
حسابداری اموال تعداد نفرات شاغل متراژ فیزیکی هرمرکزفعالیت ۲نفر

۳۶۴۳۸۰۰۰

۳۴۴۰۴۰ ۶۵۸۳۳۳
۱۰۰۰۰۰۰
۱۶۵۸۳۳۳

۳۸۴۴۰۳۷۷
حسابداری مالی و هزینه ها تعداد نفرات شاغل ۴۰%به تدارکات و مابقی بر اساس تعدادکارکنان در بخشهای مختلف بیمارستان
۷نفر
۱۴۹۵۱۳۷۰۰
۱۲۰۴۱۶۰ ۴۶۴۳۴۱۶
۸۵۰۰۰۰۰
۱۳۱۴۳۴۱۶
۱۶۳۸۶۱۲۷۶

هزینه های مواد مصرفی عمومی در این مرکز فعالیت طی دوره ۱۰ ماهه شامل موارد زیر است:
۱-هزینه مواد واقلام مصرفی مرکز فعالیت حسابداری از انبار عمومی ۳۰۱۶۸۱۶۰ریال
۲-هزینه مواد واقلام مصرفی مرکز فعالیت حسابداری از انبار فنی وساختمانی ۱۱۵۱۸۲۰۰ریال
۳-هزینه مواد واقلام مصرفی مرکز فعالیت حسابداری از انبار خواربار وتغذیه ۲۰۳۴۰۰۰۰ریال
۴-هزینه مواد واقلام مصرفی مرکز فعالیت حسابداری از انبار متفرقه ۱۶۲۱۹۷۰ ریال
جمع کل هزینه مواد واقلام مصرفی در مرکز فعالیت حسابداری ۶۲۱۱۷۹۳۰ ریال

پس از شناسایی هزینه های مرکز فعالیت حسابداری، مرحله بعد عملیات تسهیم هزینه های این مراکز فعالیت به بخشهای دیگر است. از آنجا که مرکز فعالیت حسابداری یک کانون هزینه واسط است، بنابراین هزینه های آن باید به سایر مراکز فعالیت تخصیص داده شود که برای این منظور بر حسب مراکز فعالیت داخلی شناسایی شده و با توجه به مبناهای تسهیم هزینه برای هر مرکز فعالیت، هزینه های این بخش تسهیم می گردد.

۲-مرکز فعالیت انبار ها
فعالیت انبارها عمدتا در زمینه نگهداری، طبقه بندی و تحویل اقلام مصرفی و سرمایه ای بیمارستان می باشد که معمولا با توجه به نوع کارکرد و حجم فعالیتها به قسمتهای مختلفی تقسیم می گردد. لازم بذکر است که تقسیم بندی انبارها تا حدودی بستگی به شرایط و موقعیت آنها وهمچنین حجم کارها وتنوع اقلام موجود در هر بیمارستان دارد ولی برای بکارگیری سیستمABC بهتر است که انبارها بر حسب کاری که در آن انجام می شود، تقسیم گردد.
جدول شماره( ۳ )اطلاعات هزینه یابی وعملیات تسهیم هزینه در مرکز فعالیت انبارها
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه به هر مرکز فعالیت تعداد نفرات شاغل در هر مرکز فعالیت هزینه نیروی انسانی هزینه مواد عمومی مصرفی* هزینه استهلاک اموال و ساختمان جمع کل هزینه ها
مرکز فعالیت انبار دارویی وتجهیزات پزشکی تعداد نفرات شاغل در هر مرکزفعالیت بخشهای عملیاتی (تعداد اقلام دارویی تحویل گرفته شده)
۳نفر

۵۲۹۸۳۳۰۰

۲۸۳۷۴۰ ۲۲۵۱۸۶
۳۰۰۰۰۰۰
۳۲۲۵۱۸۶

۵۶۴۹۲۲۲۶
مرکز فعالیت انبار عمومی وفنی تعداد نفرات شاغل در هر مرکز فعالیت تعداد نفرات شاغل در هر مرکز فعالیت
۶نفر
۶۲۲۵۸۶۰۰

۳۲۳۷۴۰ ۵۴۱۶۲۸
۳۸۳۰۰۰۰
۳۲۲۵۱۸۶

۱۳۵۸۲۱۳۰۸
مرکز فعالیت انبار تغذیه و خواربار تعداد نفرات شاغل در هر مرکز فعالیت تعداد نفرات شاغل در هر مرکز فعالیت
۲نفر

۳۴۴۴۸۸۰۰

۱۶۱۸۷۰ ۱۷۶۲۵۶
۷۵۰۰۰۰
۹۲۶۲۵۶

۴۲۲۸۶۹۲۶

*
۱-هزینه مواد واقلام مصرفی عمومی در مرکز فعالیت انبار ۱۵۵۳۴۲۰۰ریال
۲-هزینه مواد واقلام مصرفی فنی وساختمانی در مرکز فعالیت انبار ۴۲۹۷۵۰ریال
۳-هزینه مواد واقلام مصرفی غذایی وخواربار در مر کز فعالیت انبار ۱۱۶۳۳۹۰ریال
۴-هزینه مواد واقلام مصرفی متفرقه در مرکز فعالیت انبار ۶۷۸۲۴۰ ریال
جمع کل هزینه مواد واقلام عمومی مصرفی در مرکز فعالیت انبار ۱۷۸۰۵۵۸۰ ریال
۳-مرکز فعالیت واحد تدارکات

بخش تدارکات در رابطه با خرید اقلام وتجهیزات مورد نیاز بخشهای مختلف بیمارستان فعالیت دارد. از آنجا که بخشهای بیمارستان نیازهای متفاوتی دارند بنابراین واحد تدارکات بر حسب خدماتی که به بخشهای مختلف بیمارستان ارائه می کند، به مراکز فعالیت متعدد تقسیم می شود
جدول شماره(۴ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت تدارکات
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد مصرفی غیرمستقیم هزینه استهلاک هزینه تخصیص یافته از مرکز فعالیت مدیریت هزینه کرایه وسایط نقلیه جمع کل هزینه

-تدارکاقلام عمومیوفنی
-تدارکاقلام تجهیزات پزشکی ودارویی
-تدارک اقلام تغذیه -تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -تعدادنفرات شاغل
-تخت روز اشغالی

-مرکز فعالیت تغذیه
۳

۱
۲

۴۷۰۵۲۵۰۰

۲۶۲۸۰۸۰۰

۳۷۹۱۲۰۰

۳۸۶۱۴۳۵

۱۲۸۷۱۴۵

۲۵۷۴۲۹۰ ۳۱۱۶۶۶
۲۵۰۰۰۰۰
۲۸۱۱۶۶۶
۱۰۳۸۸۹
۲۵۰۰۰۰۰
۲۶۰۳۸۸۹
۲۰۷۷۷۷
۲۵۰۰۰۰۰
۲۷۰۷۷۷۷
۲۸۴۴۱۵۷۱۰
۹۴۷۱۹۰۳

۱۸۹۴۳۸۰۷

۱۵۰۰۰۰۰۰

۱۵۰۰۰۰۰۰

۱۰۰۰۰۰۰
۹۷۱۴۱۳۱۱
۸۳۶۷۸۶۰۷

۶۸۱۳۷۸۷۴
۴
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد مصرفی غیرمستقیم هزینه استهلاک هزینه تخصیص یافته از مرکز فعالیت مدیریت هزینه کرایه وسایط نقلیه جمع کل هزینه
-تدارکاقلام عمومیوفنی
-تدارکاقلام تجهیزات پزشکی ودارویی
-تدارک اقلام تغذیه -تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -تعدادنفرات شاغل
-تخت روز اشغالی

-مرکز فعالیت تغذیه
۳

۱
۲

۴۷۰۵۲۵۰۰

۲۶۲۸۰۸۰۰

۳۷۹۱۲۰۰

۳۸۶۱۴۳۵

۱۲۸۷۱۴۵

۲۵۷۴۲۹۰ ۳۱۱۶۶۶
۲۵۰۰۰۰۰
۲۸۱۱۶۶۶
۱۰۳۸۸۹
۲۵۰۰۰۰۰
۲۶۰۳۸۸۹
۲۰۷۷۷۷
۲۵۰۰۰۰۰
۲۷۰۷۷۷۷
۲۸۴۴۱۵۷۱۰
۹۴۷۱۹۰۳

۱۸۹۴۳۸۰۷

۱۵۰۰۰۰۰۰

۱۵۰۰۰۰۰۰

۱۰۰۰۰۰۰
۹۷۱۴۱۳۱۱
۸۳۶۷۸۶۰۷

۶۸۱۳۷۸۷۴
۴-مرکز فعالیت واحد کامپیوتر
هزنه های این مرکز فعالیت پس از جمع اوری بر مبنای تعداد کامپیوتر موجود در هر مرکز فعالیت تخصیص داده می شود برای این منظور اطلاعات تعداد کامپیوتر موجود در مراکز فعالیت مختلف بیمارستان شناسایی و تعیین شده است.
جدول شماره( ۵)تعداد کامپیوترهای موجود در بخشهای مختلف بیمارستان
ردیف نام بخش تعداد کامپیوترموجود نام بخش تعداد کامپیوترموجود نام بخش تعداد کامپیوترموجود
۱-
۲-
۳-
۴-
۵- کارگزینی وخدمات
حسابداری درآمد وترخیص بیمار
-حقوق ودستمزد
-حسابداری هزینه
-حسابداری اموال ۲دستگاه
۳ “ “ “
۱ “ “ “
۲ “ “ “
۲ “ “ “ -کتابخانه
-انبارعمومی
-مدارک پزشکی
-دفتر پرستاری
-داروخانه ۱دستگاه
۱ “ “ “
۵ “ “ “
۱ “ “ “
۲ “ “ “ -آزمایشگاه داروخانه
-اندوسکوپی
-رادیولوژی
-آزمایشگاه
-اکو کاردیو
-اتاق عمل ۱دستگاه
۱ “ “ “
۲ “ “ “
۴ “ “ “
۱ “ “ “
۱ “ “ “

جدول شماره( ۶ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت کامپیوتر
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد مصرفی غیرمستقیم* هزینه استهلاک تجهیزات /ساختمان هزینه قراردادبا شرکت بیرونی جمع کل هزینه
مرکزفعالیت کامپیوتر
-تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -تعداد کامپیوتر موجود درسایر بخشها
۱نفر

۳۴۲۷۴۳۰۰

۳۷۴۷۲۶۴ ۵۷۰۴۱۶۷
۲۰۰۰۰۰۰
۸۲۴۰۴۱۶۷

۴۵۸۰۰۰۰۰

۹۱۵۲۵۷۳۱
۵-مرکز فعالیت کارگزینی و امور اداری
این واحد در زمینه انجام فعالیتهای اداری و کارگزینی برای کارکنان فعالیت دارد و عمده فعالیت آن در رابطه با ارائه خدمات به کارکنان رسمی و طرحی شاغل در بیمارستان است. ، برای تسهیم هزینه های آن، از مبنای “تعداد نفرات شاغل (رسمی وطرحی)“ در هر بخش استفاده می گردد
۶-مرکز فعالیت واحد نقلیه

با توجه به نتایج آنالیز فعالیت در این مرکز فعالیت کل خدمات این مرکز به مرکز فعالیت مدیریت، مرکز فعالیت تغذیه و مراکز فعالیت بخشهای عملیاتی تخصیص می یابد. در جدول زیر با توجه به هزینه های این مرکز فعالیت طی دوره مورد نظر هزینه های آن نشان داده شده است.
جدول شماره( ۷ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت امور نقلیه
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد غیرمستقیم* هزینه استهلاک وسایط نقلیه جمع کل هزینه
مرکزفعالیت نقلیه
-تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -تعداد بیماران بستری
-واحدتغذیه -مدیریت ۶نفر
۱نفر
۱نفر ۸۶۷۳۷۷۶۴
۲۰۴۳۱۸۰۰
۲۵۰۰۰۰۰
۱۰۹۶۶۹۵۶۴

۶۳۱۸۶۰۰
۱۰۵۳۱۰۰
۱۰۵۳۱۰۰
۸۴۲۴۸۰۰ ۲۵۰۰۰۰۰۰
۱۰۰۰۰۰۰۰
۳۵۰۰۰۰۰۰

۱۵۳۰۹۴۳۶۴

۷-مرکز فعالیت واحد مدارک پزشکی و پذیرش بیماران بستری
واحد مدارک پزشکی در رابطه با تشکیل پرونده و نگهداری سوابق برای بیماران بستری و سرپایی فعالیت دارد. فعالیتهای این واحد از زمان پذیرش بیمار با تشکیل پرونده برای وی شروع شده و تا زمان ترخیص بیمار ادامه دارد. با توجه به اطلاعات این مرکز فعالیت در طول دوره مورد بررسی هزینه های آن شناسایی شده است که در جدول زیر ارائه شده است
جدول شماره( ۸ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت مدارک پزشکی
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد غیرمستقیم مصرفی* هزینه استهلاک/اموال
وساختمان جمع کل هزینه
مرکزفعالیت مدارک پزشکی

تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -۸۵% به بیماران بستری
-۱۵% به بیماران سرپایی

۱۳نفر

۲۲۷۵۱۵۷۰۰

۱۶۰۰۱۵۰۰ ۴۱۲۶۶۶۶
۵۰۰۰۰۰۰
۹۱۲۶۶۶۶

۲۵۲۶۴۳۸۶۶
مرکز فعالیت واحد داروخانه
واحد داروخانه در رابطه با آماده کردن و پیچیدن نسخه های دارویی و ساخت داروهای ترکیبی مورد نیاز بخشهای مختلف بیمارستان فعالیت دارد. از آنجا که خدمات این بخش عمدتا به بیماران بستری می باشد، بنابراین باید هزینه های این مرکز فعالیت پس از شناسایی صرفا به این گروه از بیماران تخصیص داده شود. برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت از مبنای“ تعداد اقلام دارویی آماده شده“ توسط این مرکز فعالیت برای سایر بخشها استفاده می گردد. در جدول زیر اقلام دارویی اماده شده برای این مرکز فعالیت نشان داده شده است.

جدول شماره( ۹ )تعداد اقلام دارویی آماده شده بر حسب بخشهای مختلف بیمارستان
ردیف نام بخش تعداد اقلام دارویی آماده شده نام بخش تعداد اقلام دارویی آماده شده نام بخش تعداد اقلام دارویی آماده شده
۱-
۲-
۳-
۴-
۵-
۶-
۷- جراحی یک
جراحی دو
جراحی سه
جراحی چهار
جراحی زنان
داخلی ۱
داخلی۲ ۷۶۳۸
۴۶۷۰
۶۰۶۰
۳۳۵۲
۵۵۱۰
۱۰۴۱۳
۱۴۶۹۷ آی سی یو جراحی
آی سی یو داخلی
سی سی یو قلب
پست جراحی قلب
آی سی یو قلب
بخش پوست
هایپر ۴۲۹۸

۱۱۷۹۱
۴۱۰۲
۹۲۹
۳۶۳۱
۹۶۳۳
۳۱۴۴ اتفاقات داخلی
اتفاقات جراحی
اتفاقات زنان
اتاق عمل
آنژیوگرافی
ریکاوری ۱۵۸۵۱
۷۴۴۹
۱۱۴
۱۳۹
۵۱۴۲
۲۵۸۸

جدول شماره(۱۰ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت داروخانه
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد غیرمستقیم* هزینه استهلاک اموال/ساختمان جمع کل هزینه
-مرکزفعالیت داروخانه
-مرکز فعالیت آزمایشگاه داروخانه
-تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -تعداد اقلام دارویی آماده شده برای هر مرکز فعالیت

۱۰نفر
۴نفر

۱۸۱۰۸۴۲۰۰

۶۰۶۲۸۷۰۰

۴۸۵۳۷۰۷

۱۹۴۱۴۸۳ ۱۲۵۴۶۳
۳۰۰۰۰۰۰
۳۳۵۴۶۸۷
۹۸۷۵۲۱
۲۵۰۰۰۰۰
۲۶۵۴۷۳۶

۱۸۹۰۶۳۵۵۰

۶۶۰۵۷۷۰۴
۹-مرکز فعالیت لاندری (رختشویخانه)
این واحد جهت شستشو و آماده کردن البسه، ملافه ها و سایر اقلام منسوجاتی مورد نیاز بخشهای بیمارستان فعالیت دارد. عمده خدمات وسرویسهای این مرکز فعالیت به بخشهای عملیاتی است. روش هزینه یابی وعملیات تسهیم هزینه ها در این مرکز فعالیت بستگی به دیدگاه مدیریت در رابطه با در نظر گرفتن این مرکز فعالیت به عنوان کانون هزینه واسط یا نهایی دارد. در صورتیکه این مرکز فعالیت به عنوان کانون هزینه واسط در نظر گرفته شود

با توجه به اینکه در راستای ارائه خدمات به دوایر عملیاتی فعالیت می کند، پس از جمع آوری هزینه های ایجاد شده در آن، با استفاده از ماتریس تسهیم هزینه، هزینه های این مرکز فعالیت به سایر بخشها تخصیص می یابد. اما اگر این مرکز فعالیت به عنوان یک کانون هزینه نهایی در نظر گرفته شود پس از جمع آوری هزینه های مربوط به این مرکز فعالیت ومشخص شدن سهم هزینه آن از سایر مراکز، با توجه به خروجیهای آن(کیلوگرم لباس شسته شده)بهای تمام شده بر حسب خروجیها محاسبه می گردد.
جدول شماره(۱۱)اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت لاندری

نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد مصرفی غیرمستقیم* هزینه مواد مصرفی مستقیم هزینه استهلاک اموال/ ساختمان هزینه آب مصرفی جمع کل هزینه
مرکز فعالیت لاندری
-تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا تخت روز اشغالی

۱۵نفر
۲۲۰۵۶۲۶۰

۱۰۹۲۲۴۶۱

۲۰۱۵۲۱۴۸ ۴۲۰۸۳۳۰
۱۳۳۲۵۰۰۰
۱۷۵۳۳۳۳۰

۳۵۷۵۵۹۲۲

۳۰۴۹۲۶۴۶۱
*
هزینه مواد مصرفی عمومی در این مرکز فعالیت شامل موارد زیر است:
۱-هزینه مواد واقلام مصرفی واحد لاندری از انبار عمومی ۱۱۱۷۳۲۹ریال
۲-هزینه مواد واقلام مصرفی واحد لاندری از انبار فنی وساختمانی ۶۷۳۰۸۹۹ریال
۳-هزینه مواد واقلام مصرفی واحد لاندری از انبار خواربار وتغذیه ۴۰۰۲۳۳ ریال
۴-هزینه مواد واقلام مصرفی واحد لاندری از انبار متفرقه ۲۶۷۴۰۰۰ریال
جمع کل هزینه مواد واقلام مصرفی در واحد لاندری ۱۰۹۲۲۴۶۱ ریال
۱۰-مرکز فعالیت انتظامات و نگهبانی

این بخش نیز مانند سایر واحدهای پشتیبانی در راستای ارائه خدمات به سایر بخشهای موجود در بیمارستان فعالیت دارد. با توجه به ماهیت و وظایف تعیین شده برای این مرکز فعالیت، از نظر هزینه یابی و تسهیم هزینه ها، این مرکز به عنوان یک کانون هزینه واسط در نظر گرفته می شود، بنابراین هزینه های ایجاد شده در آن باید به سایر مراکز فعالیت، تخصیص یابد. در محل مورد مطالعه پس از آنالیز فعالیت برای شناسایی فعالیتهایی که در این مرکز فعالیت انجام می شود، مشخص گردید که خدمات واحد نگهبانی به یکسری از بخشهای بیمارستان بیشتر می باشد و بعضی بخشها علیرغم داشتن تعداد نفرات شاغل و یا مساحت زیادتر نسبت به سایر بخشها، از خدمات واحد نگهبانی و انتظامات کمتر استفاده می کنند. بنابراین برای واقعی تر شدن تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت، تعداد بخشها و درصد خدماتی که از مرکز فعالیت نگهبانی و انتظامات استفاده می کنند، مشخص گردید تا بر این اساس هزینه های این مرکز فعالیت به سایر دوایر تخصیص داده شود.
جدول شماره(۱۲ )اطلاعات هزینه یابی وتسهیم هزینه ها در مرکز فعالیت انتظامات
نام مرکز فعالیت مبنای دریافت هزینه مبنای تسهیم هزینه نیروی انسانی شاغل هزینه نیروی انسانی هزینه مواد مصرفی غیرمستقیم* هزینه استهلاک اموال/ساختمان جمع کل هزینه ها
(ریال)
مرکزفعالیت انتظامات ونگهبانی
-تعداد نفرات شاغل
-متراژ زیربنا -ساعات نگهبانی داده شده بر حسب هر بخش

۴۰نفر

۶۷۹۵۵۵۳۰۰

۵۴۳۶۵۰۲
۷۱۵۳۳
۱۲۵۰۰۰۰
۱۳۲۱۵۳۳

۶۸۵۱۸۸۳۳۵
برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت، بخشی از هزینه های جمع آوری شده در این مرکز بر اساس “ساعات نگهبانی“ که برای هر بخش انجام شده است، تسهیم می شود. و بخشی از هزینه های نگهبانی که مربوط به کل بیمارستان است، بر اساس مبنای “مساحت زیر بنای فیزیکی“ هر بخش تسهیم می گردد. بنابراین بعضی از مراکز فعالیت بیمارستان، علاوه بر اینکه هزینه های مستقیم واحد نگهبانی و انتظامات به آنها تخصیص داده می شود، بخشی از هزینه های انتظامات کل بیمارستان هم به آنها تعلق می گیرد.

جدول شماره(۱۳ )ساعات نگهبانی انجام شده بر حسب بخشهای مختلف بیمارستان
ردیف نام مراکز فعالیت ساعات نگهبانی انجام شده در طول دوره ردیف نام مراکز فعالیت ساعات نگهبانی انجام شده در طول دوره
۱ اتفاقات ۷۳۲۰ ۱۰ بخشهای جراحی ۳۶۰۰
۲ اتاق عمل ۳۳۰۰ ۱۱ بخشهایICU,CCU برونکوسکپی واکو ۷۳۲۰
۳ بخش قلب ۴۸۸۰ ۱۲ خوابگاه پزشکان ۲۴۴۰
۴ آزمایشگاه ۲۱۲۰ ۱۳ انبار بیمارستان ۷۳۲۰
۵ اتاق عمل زنان ۳۳۰۰ ۱۴ آشپزخانه ۴۰۰۰
۶ درمانگاه جراحی ۴۸۸۰ ۱۵ انتظامات کل بیمارستان ۱۷۱۰۰
۷ درمانگاه داخلی ۴۰۴۰ ۱۶ بیمارستان صحرایی ۷۳۲۰
۸ درمانگاه پوست ۴۰۴۰ ۱۷ امور اداری وخدمات ۴۲۴۰
۹ درمانگاه زنان ۴۰۴۰ ۱۸ اطلاعات درمانگاه ۴۰۴۰

۱۱-مرکز فعالیت مدیریت منطقی ترین مبنا برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت “تعداد نفرات شاغل“ در سایر مراکز فعالیت است.
۱۲-مرکز فعالیت دفتر پرستاری منطقی ترین مبنا برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت “تعداد نفرات شاغل تحت پوشش دفتر پرستاری“ در سایر مراکز فعالیت است

۱۲-مرکز فعالیت دفتر پرستاری منطقی ترین مبنا برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت “تعداد نفرات شاغل تحت پوشش دفتر پرستاری“ در سایر مراکز فعالیت است.
۱۳-مرکز فعالیت واحد مخابرات و تلفنخانه منطقی ترین مبنا برای تسهیم هزینه های این مرکز فعالیت “تعداد نفرات شاغل“ در سایر مراکز فعالیت است.