مقاله در مورد راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه دارای ۳۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه :

راهکارهای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی در جامعه

مقدمه :
اتحاد ملی یک مسأله داخلی است و انسجام اسلامی یم مسأله خارجی و هر کدام نیازمند راهکارهای متفاوت ( و حتی گاه متناقض ) می باشند . چرا که یک راهکار ممکن است . منجر به انسجام اسلامی بالا ، اما اتحاد ملی پایین و بالعکس راهکار دیگری ممکن است منجر به اتحاد ملی بالا ولی انسجام اسلامی پایین شود . در این نوشتار سعی بر ارائه راهکارهایی است که همزمان منجر به اتحاد ملی و انسجام اسلامی بالایی گردند و از ارائه راهکارهایی با نتایج متضاد یا متناقص

و گیج کننده پرهیز شده است . پیش از ارائه هرگونه راهکار بایستی عواملی که منجر به اتحاد ملی و انسجام اسلامی در کودکان و نوجوانان می شوند را شناسایی نماییم و پس از آن با برنامه ریزی های دقیق زمینه های لازم را برای تقویت شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی و همچنین کسب دانش لازم و ایجاد رفتارهای مناسب فردی و گروهی فراهم کرد . مبانی نظری تحقیق ،‌مطالعات رشد کودک و نوجوان و مصاحبه های صورت گرفته توسط محقق با تعدادی از دانشجویان عوامل مهم و تاثیرگذار بر کودکان و نوجوانان را به شرح مدل ذیل استخراج نمود .
والدین و برادران و خواهران نقش بسزایی در رشد همه جانبه فرد و از جمله ایجاد زمینه های لازم برای شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی دارند . لذا یکی از راهکارهای مناسب به منظور ایجاد بستر لازم برای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی و ارائه آن در همان دوران اولیه رشد به کودکان و نوجوانان ،‌بستر سازی این مطلب در خانواده است . به این منظور می توان از نهادهای مختلف ( از جمله آموزش و پرورش ،‌بسیج ،پلیس و;) به منظور ارائه آموزشهای لازم به خانواده جهت چگونکی بستر سازی این امر در خانواده کمک گرفت و

مدرسه ( معلمان ،‌محتوای آموزشی )‌
یکی دیگر از عوامل مهم و اثر گذار بر رشد کودکان و نوجوانان مدرسه است . مدرسه به طرق گوناگون رشد همه جانبه کودکان و نوجوانان و همچنین نوع و میزان دانش و نگرش آنها را نسبت به موضوعات مختلف از جمله تاریخ مشترک ،‌سرزمین مشترک ، و ;.. اتحاد ملی و انسجام اسلامی تحت تأثیر قرار می دهد . لذا به این منظور بایستی کتب تحصیلی مورد بازنگری دقیق قرار گرفته و مفاهیم مربوط به اتحاد ملی و انسجام اسلامی ( ادبیات و تاریخ مشترک، رسالت مشترک ،‌دین مشتر ، فرهنگ و هنر ، و ;. ) به نحو دقیق و کارشناسانه در محتوای کتب تحصیلی ، داستانها و حکایتها ،‌ضرب المثل ها و ; وارد گردد . از این طریق معلمان که انتقال دهندگان کلیدی محتوای کتب رسمی هستند آنها را به دانش آموزان انتقال داده و موجب درک عمیق و نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی در خود دانش آموزان ( و در نهایت در کل اجتماع ) می شوند . به این صورت دانش آموزان به تدریج با این مفاهیم آشنا شده و آنها را درونی می کنند و در سرانجام آنها نیز به عنوان افرادی که در آینده این دانش و نگرش مثبت را به سایر افراد اجتماع انتقا

ل خواهند داد و در خواهند آمد .
همسالان
همسالان تاثیر بسیار زیادی بر رشد کودک و نوجوان دارند . لذا تدارک برنامه های مناسب گروهی ، بازدید گروهی از موزه ها ، آثار و اماکن تاریخ ملی ( ارک بم ، تخت جمشید ، سی و سه پل ، عالی قاپو ،‌هشت بهشت ، دیوان مدائن و غیره ) و مذهبی ( حرم مطهر پیامبر اکرم(ص)‌و ائمه (ع)‌) موجود در ایران و جهان اسلام تاثیر مناسب

ی بر شکل گیری و تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی دارد .
رسانه ها و مطبوعات
رسانه ها و مطبوعات به دلیل داشتن مخاطبان و سیع از همه اقشار جامعه تاثیر بسیار زیادی بر رفتار های افراد جامعه و به خصوص کودکان و نوجوانان دارند . بنابراین آنان می توانند با تدارک برنامه های مناسب برای کودکان و نوجوانان به شکل گیری و تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی و کمک های فراوانی بنمایند . علاوه بر آن هزینه بسیاری از برنامه هایی که از طریق رسانه ها پخش می شود و همچنین زمان و نیروی انسانی ه صرف این برنامه ها می شود به مراتب نسبت به سایر

روش ها کم تر است . از طریق رسانه ها می توان آثار و اماکن تاریخی ملی و مذهبی موجود در ایران و جهان اسلام را به تصویر کشید . می توان برنامه های مناسب در خصوص شخصیت های معتبر این سرزمین از جمله ابن سینا ، فارابین ، ملاصدرا ، خیام ، سعدی ،‌حافظ و غیره تدارک دید و به این طریق اتحاد ملی را تقویت نمود .این رسانه ها همچنین می توانند شخصیت های معتبرجهان اسلام را دعوت نمایندتاعلاوه برمعرفی آنها به جامعه از نظرات آنها جهت پیشبرد اندیشه اتحاد ملی و انسجام اسلامی بهره گرفت .
دین و مذهب
دین به عنوان یک عنصر بسیار مهم می تواند نقش بسیار حیاطی در تقویت انسجام اسلامی بازی نماید . در این خصوص دین اسلام و پیامبر اکرم (ص) بایستی کانون توجه کتب ، رساله ها ، مجلات ، مقاله ها ، فیلم های تلویزیونی و غیره را قرار گرفت و تمام نهادها و ارگانها بر اهمیت شخصیت والای پیامبر اکرم (ص) به عنوان عنصر وحدت جامعه اسلامی تاکید بیش از حد نمایند . نکته مهمی که در این خصوص شایان توجه است و به نظر می رسد در حال حاضر در جامعه کمتر به آن پرداخته می شود .
این است که تاکید بسیار زیادی بر ائمه (ع)‌صورت می گیرد . در حالیکه شاید به این اندازه در خصوصیات بالای پیامبر اکرم (ص)‌تاکید نمی شود به عبارت دیگر برنامه ها باید به گونه ای باشد که شخصیت ائمه (ع)‌ در سایه شخصیت پیامبر اعظم معرفی گردند و شخصیت رسول اکرم تحت الشعاع قرار نگیرد ، زیرا نشان دادن ضعف در این خصوص یقیناً به تضعیف انسجام اسلامی و در نهایت تضعیف ملی منجر خواهدشد . بنابراین ضروری است که مشترکات جهان اسلام استخراج و در برنامه های کانون مورد توجه قرار گیرند .

زبان
زبان نقش مهم و کلیدی در اتحاد ملی و انسجام اسلامی بازی می کند . با توجه به تنوع زبانی در داخل کشور و جهان اسلام بسیار ضروری است مطالعات لازم در این خصوص صورت گیرد تا نقش این عامل در اتحاد ملی و انسجام اسلامی روشن شود و پس از آن برنامه های متناسب برای ارتقاء اتحاد ملی و انسجام اسلامی با توجه به نقش زبان اجرا گردد .
عوامل اجتماعی – فرهنگی

اجتماعی که در آن قرار داریم ترکیبی است از عوامل فوق الذکر و سایر عوامل احتمالی که به آن اشاره نشده است و همچنین ارزش ها و فرهنگ خورده فرهنگ های حاکم در آن که رفتارما را احاطه کرده است . این فرهنگ در حال حاضر درجاتی از اتحاد ملی و انسجام اسلامی را در خود دارد . لذا ضروری است در این میزان درجات در جای جای میهن اسلامی مورد بررسی و شناسایی قرار گیرد تا اطلاعات لازم و کلیدی استخراج شده و برنامه های مناسب را با توجه به اطلاعات حاصله از وضعیت موجود در جامعه و مقایسه آن با وضعیت مورد انتظار طراحی ،‌اجرا ،‌ارزیابی و اصلاح نمود . باشد که منجر به تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی و دوری از هرگونه نفاق و گسیختگی داخلی و خارجی گردد .

مبانی اتحاد ملی و انسجام اسلامی
مقاله
در این مقاله سعی شده است ضمن ریشه یابی کلیدی واژگان عنوان ، موضوع اتحاد و انسجام با توجه به کلام وحی ، سنت ، عقل و بیانات بزرگان و در راس آن معمار بزرگ انقلاب حضرت امام خمینی (ره) مورد بررسی و کنکاش قرار گیرد . و از هرگونه برداشت شخصی ،‌جناحی و جزیی و مصادره کردن این عنوان بزرگ جلوگیری شود .
در این مقاله راز اتحاد داخلی و ارائه الگو برای کشورهای مسلمان بیان شده است .
اتحاد داخلی و بین المللی یک ضرورت اجتناب ناپذیر برای هر ملتی است که در جای ود از تنش و مناقشات بهره می برد و به موقع از هر گونه اختلاف و تفرقه دوری می جوید . نه یک دستی ، سکوت و رکود دارد و نه اغتشاش و درگیری و جدل . زیرا هر دو مایعه افول ملت هاست

اینکه در کجا باید فریاد زد و در کجا سکوت ، در کجا باید عاقلانه و بر مبنای استدلال پیش رفت و در کجا به مصلحت توجه کرد و ; . وشناخت اصول و ظرایفی معتاج است که در این مقاله در صدد تعیین آن می باشیم
۱- مبانی :
« جمع مبنی به معنی : ریشه ، پایه و بنیان یک چیز است » (۱) که در این مقاله به کنه و ریشه این اتحاد و انسجام خواهیم پرداخت .
۲- اتحاد :
« آنچه مرکب از دو چیز یا بیشتر و با نسبت های معین باشد . به طوری چیز سومی از آنها به وجود آید که با اجرای خود تفاوت کامل داشته باشد مثل آب . که مرکب از اکسیژن و هیدروژن است »
ریشه این فعل « وحد» است که باب «افتعال » برده شده است . این باب برای مطاوعه می باشد . مطاوعه یعنی قبول کردن آن فعل و ممتنع نشدن . و برای آن در علم « صرف » مثال می آورم مثل : « کسرت الکوز فانکسر» یعنی من کوزه را شکستم و آن هم قبول شکستن کرد .
فعل « وحدت » وقتی در این باب آورده می شود به این معنی می شود که اتحاد مبتنی بر اصولی خواهد بود و هرگاه ضرورت آن احساس شد می بایست به آن عمل کرد و نباید خواسته های شخصی ،‌سلیقه ای ، حذبی و گروهی را بر‌ آن مقدم داشت
۳- ملی : کلمه « ملت » که جمع آن « ملل» می شود به معنی : «پیروان یک دین ، مردم یک کشور که از یک نژاد ‌و تابع یک دولت باشند »
ملت در واقع یک واحد بزرگ انسانی است که عواملی چون : فرهنگ ، دین ، جغرافیا ، نژاد ، قومیت و ;. می تواند عامل پیوند آن باشد .
چنانچه در تعریف ملت نیز گفته اند : « ملت یک روان است ، یک اصل روحانی ، دو چیز ، که در واقع یک چیزاند ، و;. یکی ؛ داشتن میراث مشترک غنی از خاطره ها دیگ ، سازش واقعی ، میل به زیست با یکدیگر و خواست و تکیه کردن کامل به میراث مشترک
پس ملت تجمع یک گروهی است که با اهداف خاصی و در چارچوبی تعریف شده علاوه بر حل کردن نیازهای ابتدایی خود در صدد توسعه فرهنگ ،‌اقتصاد و سیاست خود نیز می باشند . بنابراین با توجه به تعریفی که در فرهنگ « عمید » آماده است ( تا به یک دولت ;. ) می رساند که برای رسیدن به اهداف خود باید سازمان دهی شده و با برنامه منظم ، به حرکت رو به رشد خود ادامه دهند .
۴- انسجام :
انسجام از ماده «سجم» به معنی «منظم و منسجم شدن کلام» می باشد.(۵) و نیز در فرهنگ لغت فارسی به معنی : « روان شدن ، منظم شدن و با هم جور شدن ،‌روان بودن کلام و عاری بودن آن از تعقید و تکلف » آمده است .

۵- اسلامی :
ریشه آن « سلِم یسلَم » که به معنی :« سالم و بی عیب بودن و آفت» می باشد . (۷) که « اسلام» از باب افعال به معنی « تسلیم بی قید و شرط » می باشد . (۸) که همزه این باب معنی کثرت می دهد . و این همان معنایی است که « المنجد» برای آن گفته است . به عبارتی : تسلیم بی قید و شرط شدن یعنی کثرت سلامت و زدودن آفت . البته این همزه می تواند معنی « یافتن » هم داشته باشد . یعنی در اسلام می توان سلامتی روح و روان را پیدا کرد تا از آفت ها و بلاها در امان بود .
اتحاد و انسجام اسلامی

با توجه به همه توضیحانی که در مفردات این عنوان آمد ،‌این عنوان را می شود چنین معنا کرد :
یافتن ریشه های وحدت بر پایه توجه به هر آنچه یک ملت و یا ملت های مختلف را دور هم جمع می آورد و احترام به آن و نظم بخشیدن عقلایی به این علقه های اتحاد و ارتباط برای رسیدن به سلامت و زدودن آفت های اجتماعی بر پایه براهین بی بدیل وحی که نمود آن دین حنیف اسلام متجلی شده است و عدم مخالفتهای شخصی و سلیقگی با آن .
ب: مبانی اتحاد و انسجام از منظر عقل :
شکی نیست که هر انسان سلیم النفسی بر اتحاد و انسجام هر چه بیشتر تاکید دارد . هر فرد و جامعه ای در صدد رشد و توسعه همه جانبه است . می خواهد در همه امور اعم از معنویت و مادیت ترقی کند و این ممکن نمی شود مگر با ارتباطات سالم و براساس منافع ملی . در واقع همه سعی دارند از دانش ، تکنولوژی و داشته های دیگران استفاده کنند بدون آنکه متحمل خسارت قابل توجه ای بشوند
در اینجا مفهوم تسلیم جز یقین نمی باشد و یقین زائیده عقل است نه احساس و عاطفه . پس اتحاد و انسجامی مد نظر است که بر پایه های عقلانی و استدلالات قرآن و دین اسلام استوار باشد . این تسلیم ، تسلیم جاهلانه و کورکورانه نیست . و بی شک نمی توانیم راههای اتحاد و انسجام را کورکورانه طی کنیم .
وقتی درک درستی از دین و مولفه های آن داشته باشیم و عقل سلیم آنرا تایید کرد ، نتیجه آن یک عمل مناسب خواهد بود که آن عمل مناسب زیر بنای هر گونه ارتباط و رشد و تعالی است . در واقع اهمیت توجه به جمع و دوری از فرد گرایی و تک محوری و توجه به آداب و سنن صحیح و عبرت آموز و تأمل و تدبر تدبر آن ، آموزه دین اسلام می باشد که عقل سالم را باور می کند . و همچنین در سنت پیامبر (ص)‌و ائمه هدی (ع)‌نمونه های بارز صلح ، قهر ، سکوت ، فریاد ،‌جنگ و;. را می یابیم که همه آ ن برای ااتحاد بین مسلمانان و انسجام هر چه بیشتر آنان بوده است . به عبارتی : صلح امام حسن (ع)‌برای حفظ دین و انسجام مسلمانان همان مقدار قابل اهمیت است که قیام حضرت ابا عبدالله(ع)‌دارای اهمیت است و ;
اینکه محورهای مختلف در سیره های معصومین (ع)‌را کجا به موقع استفاده کنیم ، نیازمند شناخت ، درک شرائط زمان و مکان و ظرافت های لازم است . که خدای ناکرده در ارتباطاتمان به جای جنگ صلح نکنیم و به جای فریاد ،‌سکوت . و; این نوستار بر آن است تا با ارائه اصول و کلیاتی در این زمینه ، مسیر شناخت را هموارتر کند که در بخش آینده به واکاوی این اصول در کلام وحی و سیره معصومین (ع)‌خواهیم پرداخت :
ج: مبنای اتحاد و انسجام از طرف قرآن و اهل بیت (ع)‌:
با توجه به تعریفی که در آخر مبحث «الف» آوردم با ارائه عباراتی از قرآن و اهل بیت (ع)‌در صدد ارائه چارچوب این بحث هستیم .
۱- صفات یاران پیامبر (ص)‌:
خداوند تبارک و تعالی در قرآن کریم صفاتی را برای پیامبر (ص) بر می شمارد که توجه به آن و سعی در ملکه کردن و مداومت بر بقاء آن باعث می شود تا متخلق شویم که مسیر هدایت و وحدت را برای ما هموارتر کند که از جمله آنها عبارتند از :
الف)‌شدت و سختگیری برکفار . به این معنی که از آنها تاثیر منفی نگرفته و همواره با کسانی که به هر شکلی می خواهند آنها را به تاراج ببرند کتار نیایند .

ب)‌مهربانی ،‌کمک و ایثار نسبت به برادران دین خود .
ج) عبادت آگاهانه و عاشقانه از خصائص این افراد خواهد بود . اینان به دنبال عبادت کورکورانه و یا ریاکارانه نیستند. زیرا عبادتی که منشا آن یکی از این دو باشد ، تمی تواند اثر وضعی بر روح و روان و سیمای این مولفین بگذارد .

۲- جنگ ها و درگیری ها
خداوند تبارک و تعالی در آیه دیگری از ریا قرآن بی بدیل می فرماید : « از خدا و فرستاده اش پیروی کنید و جنگ نکنید ، زیرا سست می شود وشکوه و جلالت شما از بین می رود ».
در یان آیه چند نکته ائز اهمیت است :
الف) برای اینکه تفرقه به وجود نیاید ، وجود و حضور قانون و رهبر لازم است . یک قانون کامل و جامع باعث میشود تا اختلافات و درگیری ها به حداقل برسد و بعد از آن وجود بک راهبرد و فرمانده باعث می شود تا نواقص و ضعفهای قانون موجب بروز اختلاف نشود .
ب)‌در مسیر وحدت به صبر و شکیبایی نیاز است. زیرا گاهی موضوعات خلاف میل است و باید برای آنکه نظم و کثرت مسلمانان به هم نخورد از خواسته شخصی و یا جزیی عدول کنیم و مسئله را تا زمانی که طرح آن به وحدت ضرر نزند به تعویق بیندازیم .
ج) در مسیر وحدت و تعویق خواسته به زمانی دیگر ، ایثار نیاز است . و یکی از مظاهر جهاد اکبر مبارزه با نفس است ، حتی جایی که انسان بر حق باشد . مثل مصادقین مختلفی که برای حضرت علی (ع)‌پیش آمد ،‌و حضرت علی (ع) « استخوان در گلو و خار در چشم » همه آن شرائط را تحمل کرد .

د) اختلاف و درگیری باعث کاهش راندمان کاری می شود . وقتی توجه مصرف موضوعات نزاع جزیی و یا فردی شد از توجه به مسائل عام المنفعه کاسته می شود . و همچنین وقتی توجه به امور حسی و احساسات شد ،‌انسان از توجه به امور کارشناسی و اقدامات پژوهشی باز می ماند که هر د باعث کاهش راندمان کار و استفاده بهینه از منابع مختلف می شود.
و) این آیه اشاره به نزاع و درگیری های لفظی میان گروهی دارد . یعنی اگر مسلمانان برای موضوعات پیش پا افتاده با هم درگیر شوند ، هم از مکر و توطئه دشمن غافل می شوند و هم توان اجرایی و فکر آنان کم می شود و در نتیجه دشمن طمع می کند .
گاهی اوقات بر اثر بی تدبیری ،‌نزاع لفظی و درگیری صورت می گیرد و یا اقداماتی ص

ورت می گیرد و یا اقداماتی اتفاق می افتد که ضربه آن از حمله دشمن بدتر خواهد بود . لذا طمع و حجوم دشمن نتیجه رفتار و خداوند سرنوشت هیچ قومی را تغییر نمی دهد مگر آنکه آنها خودشان سرنوشتشان را تغییر ندهند .
ه) این آیه اشاره به جدل و نزاعهایی دارد که در آن منفعتی نیست . اما بیان دیدگاهها با توجه به ضرورت و اقامه دلیل و همراه با انصاف نه تنها به زبیان جامع نیست بلکه مطلوب و باعث روشن شدن نقاط ضعف و چاره اندیشی برای آن خواهد بود. با توجه به این سه اصل دولت مردان اهل قلم ، متخصصان و ; وظیفه شرعی و ملی دارند تا در قبال اقداماتی که با استنادات علمی در مخالفت است نه تنها سکوت کرده بلکه فریاد برآورد و ضمن مو شکوفی ضعف ها به راهکارهای عملی توجه کرده و یا نقدهای منصفانه را برای توسعه و شکوفایی باز کنند . به عقیده نگارنده وقت آن رسیده است تا پس از ۳۰ سال از عمر پر برکت انقلاب اسلامی با نقدهای آلمانه ، منصفانه و طبقه بندی شدن ( از حیث استفاده برای امور مختلف) نقاط ضعف را شناسایی و برای آن تدبیر کنیم و نقاط مثبت را تقویت و مسیر رو به رشد جامع اسلامی مان را هموارتر و سریع تر کنیم پس نزاع ها و مناظراتی که که بر پایه انصاف استدلال باشد نه تنها ضرری ندارد بلکه دارای منافع بی شماری خواهد بود :
۳- عبرت از سرنوشت دیگر ملت ها :
امام علی (ع)‌ می فرماید : « از بلاهایی که به سبب اعمال زشت و نیکو بوده بر سر ملت ها پیش از شما آمد بپرهیزید و احوال خوب و بد آنان را به یاد آورید ; و یا در احوال نیک و بد آنان بیندیشید ، همان کاری را عهدا دار شوید که عزیزشان کرد ; و از کارهایی که پشت آنان را شکست و قدرت آنان را از بین برد دوری کنید ;» در این خطبه حضرت امیر (ع)‌به موضوعات مختلفی از جمله : علوشان خداوند » نکوهش صفت تکبیر ،‌دشمنی شیطان ،‌نکوهش ، اخلاق ، جاهلی ،‌پرهیز از سران ، متکبر و خود پسند ، ضرورت عبرت از گذشتگان ، فلسفه عبادت ،‌علل پیروزی و شکس

ت ملت ها ;. سخن فرموده است که دز این فراز آن به علت پیروزی و شکست ملت ها اشاره فرموده است که عمده ترین آن علل تفرقه یا کینه توزی ،‌دشمنی یا یاری نکردن همدیگر می دانند که اگر در جامعه این خصوصیات ها اتفاق بیفتد شکست آن جامعه حتمی است و هیچکس را جز خود نباید ملامت کرد در واقع با ید علت سقوط دور و ملل مختلف دنیا را دریافت و برای آنکه برای خودمان این اتفاق حاصل نشود تمهیدات لازم با واقع بینی تدبین لحاظ شود
۴- پرهیز از تعصب :
پیامیر عظیم الشعن اسلام فرمودند : « کسی که تعصب بورزد یا نسبت به وی تعصب بورزد حلقه ایمان را از گردن خویش باز کرده است »
این روایات حاوی نکات بسیاری استکه تقدیم حضور می کنیم :
الف ) تعصب یعنی اسرار و پا فشاری بدون دلیل و استدلال برای انجام و ترک موضوعی که منشا آن جهل و نادانی است .
کسی که متعصب است به عقل و استدلال توجه نمی کند در واقع ایمان ندارد زیرا ایمان و ریشه آگاهی دارد . مسلمان تا زمانی که در دایره تاسف و جهل گرفتار است مزه و ایمان را نخواهد چشید . گاهی در امور دینی است گاهی در امور اجرایی و کاری . مسلمان و مومن مکلف به حرکت و تلاشی است که ریشه در عقلانیت و تدبیر دارد و از همه راههای رسیدن به علم و پژوهش استفاده می کند و بدون پیشوانه علمی حرکتی را آغاز نمی کند .
ج)تعصب : تفرقه و پایان همدلی و اتحاد است . اگر به حرف و استدلال اهل نظریه توجه نشود و در تصمیم گیری ها از آنان و فکرشان استفاده نشود . قطعاً‌ وحدت و همدلی حاصل نخواهد شد و ضایعه بزرگی خواهد بود .
ما مکلف هیستیم نه خودمان متعصب باشیم ونه اجازه بدهیم دیگران با ما تعصب داشته باشند . به عبارتی نباید بگذاریم از مابت بسازند . خواه یک فرد سیاسی باشیم ،‌یا مذهبی یا هر صنف و شغل دیگر . تعریف و تمجیدهای غلط باعث می شود که از ما بت ساخته شود و شاید کم کم هم باورمان بشود که : من آنم که رستم بود پهلوان !
در تاریخ افرادی که به وسیله اطرافیان منحرف شدن کم نیستند . اگر آنانی که ادعای مهدویت کردن ، افراد جاهلتر از خودشان آنان را تصدیق نمی کردند ، گمراهی های بزرگ نمی افتادند و ;
پس تعصب یعنی اصرار بر جهل و عدم توجه به منطق و استدلال . که مایه سقوط فرد وجامعه خواهد بود . خواه این تعصب مذهبی میباشد یا قومی ، سیاسی ،‌حذبی و ;
امام علی (ع) در این زمینه می فرماید ( هیچکس را نیافتم که بدون علت درباره چیزی تعصب بورزد ، جز با دلیلی که با آن ناگاهان را بفریبد ; جزء شما!‌ زیرا درباره چیزی تعصب می ورزد که نه علتی دارد و نه سببی ;. پس اگر در تعصب ورزیدن ناچارید ، برای اختلال پسندیده تعصب داشته باشید ;. در این روایت چند نکته حائز اهمیت است :
یک: عده ای خود را به تعصب می زنند تا بتوانند آدمهای جاهلو نادان را بفریبند و از این طریق افکار شیطانی خود را عملی کند .

دو : عده ای بی دلیل متعصب اند ، که اینان بی هدف ،‌بلکه بازیچه دیگران قرار می گیرند. اما امید نجات دارند ، زیرا بر تعصب خود آگاه نیستند و قصد انحراف دیگران را هم ندارند
سه : تعصب در امور خیر و اخلاق پسندیده ، خوب و جایز است . در واقع همان مطلبی که به عنوان عرق دینی و ملی از‌آن یاد می کنیم . بنابراین تعصب در نوع سوم به معنی غیرت است که پسندیده و شایسته است و همراه با شعور و آگاهی است .
۵- پرهیز از کشمکش و درگیری ها
وجود نازین پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود : ( پس از نهی شدن از بت پرستی ، از چیزی به اندازه یک کشمکش کردن با مردم نهی نشدم )
« کشمکش » در لغت فارسی مرکب ازدو کلمه « کش» ( امر) و « مکش»(نهی) می باشد که

کنایه از : گفت و گو ، جر و بس و جنگ و نزاع می باشد
از آنجایی که این فعل کاربرد دو طرفه دارد وقتی یک طرف ماجرا شروع به ملامت و کشمکش می کند ، طرف مقابل هم کوتاه نمی آید و مقابل به مثل می کند در واقع کشمکش باعث می شود لباس حیاء و ادب کنده شود ، همانگونه که پوست درخت کنده میشود و وقتی پوست به شکل قابل ملاحضه ای کنده شود قطعاً ادامه حیاط این درخت در جذب مواد اولیه از خاک و تبدیل آن به میوه مشکل مواجع می شود و چه بسا درخت نیز خشکیده شود . و آن هنگام که حرمت و حیاء بین مومنین از بین رفت دیگر ارزش و منزلتی برای آنان باقی نمی ماند .
مومنان وظیفه دارند حتی اشکالات و اختلافات خود را در یک فضای صمیمی دور از بی نزاکتی و بی ادبی و با استدلال با یکدیگر مطرح کنند الیته کشمکش در جایی دیگر هم اتفاق می افتد و آن در موضعی است که طرف مقابل زبان مشترک برای درک و فهم ندارد. لذا در آن شرائط نیز هرگونه بحث و استدلالی بی نتیجه خواهد بود و ادامه دادن آن باعث ملال خاطر ، کشمکش و جدال خواهد شد.
به نظر می رسد عمده جریانهایی که به کشمکش تبدیل می شود از نوعی لجاجت و غرض
برخوردار است که هدفش خرد کردن طرف مقابل است . گاهی جهل ، هوای نفس
مقدس مایی هم چاشنی آن میشود.
۶- نقش و حدف بین

امام علی (ع) ‍((; افا هم الله بالاختلاف فاطاعوه! نهام عنه فعصوه;)
خطبه ۱۸ نهج البلاغه گوشه ای از استدلال امیر المومنین ( ع ) در خصوص کسانی که به نام دین برای خودشان وجهه ای کسب کرده اند و برای منافع خود تا جایی پیش رفته اند که حتی حلال خدا را نیز حرام کردند ;