کارآفرینی پرورش شترمرغ

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  کارآفرینی پرورش شترمرغ دارای ۸۱ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد کارآفرینی پرورش شترمرغ  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی کارآفرینی پرورش شترمرغ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن کارآفرینی پرورش شترمرغ :

فصل دوم
تعیین ظرفیت

فصل دوم – تعیین ظرفیت
۲-۲-تعیین ظرفیت تولید
ردیف نام محصول ظرفیت تولید سالانه ظرفیت تولید ماهانه ظرفیت تولید روزانه
۱ تهیه تجهیزات مورد نیاز ۱۰۰۰ راس ۱۰۰ راس –
۲ نصب وراه اندازی شبکه تولید – – ———
۳ نصب و تجهیز سیستم امنیتی – – –
۴ ساخت محل مناسب برای نگهداری – – –
۵ ساخت محل مناسب برای تولید مثل – – –
۶ ساخت محل مناسب برای تخم ها – – –
۷ تهیه انبارها و سردخانه های موقتی – –

۲-۳-برآورد میزان مصرف مواد اولیه و قطعات خریدنی
ردیف نام ماده اولیه/ قطعات خریدنی مشخصات فنی مورد مصرف در محصول میزان مصرف
در محصول مصرف سالیانه منبع تامین
مقدار واحد داخلی خارجی
۱ ترانسوفار تولید
– – – ۶ *
۲ سیستم گرم نگهدار Ra32i جهت گرم نگهداری تخم ها استفاده میشود ۳ *
۳ سیستم تخلیه اتوماتیک ۳ *
۴ سیستم برودتی و حرارتی ۶ *

۲-۴-معرفی دستگاه ها و تجهیزات تولید
ردیف نام ماشین آلات/
تجهیزات تولید مشخصات فنی تعداد منبع تامین
داخلی خارجی
۱ سیستم تخلیه و پاکسازی اتوماتیک Lexan Rs21s 2 *
۲ سیستم نگهداری ۲ زمانه ۱ *
۳ سیستم حرارت سنج ۱ *
۴ سیستم های مربوط به کشتارگاه ۳ *

۲-۵-معرفی تجهیزات و تاسیسات عمومی
ردیف عنوان تاسیسات به مقدار مصرف مقدار مصرف
محوطه کارگاه اداری بنزین گازوییل
۱ برق * *
۲ آب *
۳ گاز * *
۴ تلفن *
۵ سوخت گرمایش * *

فصل سوم
معرفی نیروی انسانی

فصل سوم – معرفی نیروی انسانی
معرفی نیروی انسانی
۱-۳-برآورد پرسنل تولیدی
ردیف عناوین شغلی تعداد میزان تحصیلات جنسیت
۱ سرپرست ۱ کارشناسی ارشد کشاورزی – گرایش دامپروری و یا دامداری مرد
۲ مهندس ۴ کارشناس دامپروری مرد
۳ پزشک ۱ دامپزشک مرد / زن
۵ اپراتور رایانه ۲ فوق دیپلم مرد – زن
۶ خدمه ۱۰ دیپلم مرد
۷ حسابدار ۱ لیسانس حسابداری مرد / زن

۲-۳-پرسنل اداری و خدمات
ردیف نوع مسئولیت تعداد شرح وظایف
۱ مدیر ۱
۲ خدمات ۱۵
۳ حسابدار ۱

فصل چهارم
هزینه ها

فصل چهارم – هزینه ها
معرفی هزینه ها
ردیف عنوان هزینه مبلغ سالانه به ریال
۱ مواد مصرفی ۵۰۰۰۰۰۰
۲ تامین انواع انرژی سوخت(تاسیسات-گرمایش-سرمایش) ۱۸۰۰۰۰۰
۳ هزینه خدمات نیروی انسانی ۷۵۰۰۰۰۰۰
۴ هزینه ماشین آلات و تجهیزات خط تولید ۵۰۰۰۰۰۰۰
۵ هزینه زمین-ساختمان ۴۰۰۰۰۰۰۰
۶ هزینه لوازم اثاثیه اداری ۵۰۰۰۰۰۰
۷ هزینه های قبل از بهره برداری ۳۰۰۰۰۰۰
۸ جمع کل هزینه ها ۱۷۹۸۰۰۰۰۰

برآورد هزینه استهلاک
شرح ارزش دارایی
( ریال) درصد هزینه استهلاک
محوطه سازی
ساختمان
ماشین آلات و وسایل آزمایشگاهی ۵۰۰۰۰۰۰۰ ۱۰ ۵۰۰۰۰۰۰
تاسیسات
وسایل حمل و نقل
وسایل دفتری ۵۰۰۰۰۰۰ ۱۰ ۵۰۰۰۰۰
پیش بینی نشده
جمع کل ۵۵۰۰۰۰۰۰ ۱۰ ۵۵۰۰۰۰۰

سود ناخالص= هزینه های سالیانه- در آمدسالیانه
۷۰۲۰۰۰۰۰ = ۱۷۹۸۰۰۰۰۰ – ۲۵۰۰۰۰۰۰۰

فصل پنجم
شرح فرایند واطلاعات فنی مورد نیاز

فصل پنجم – شرح فرایند و اطلاعات فنی مورد نیاز
تاریخچه :
مصریان باستان در ۲۰۰۰سال قبل شتر مرغ را برای کشیدن ارابه تربیت می کردند. آرسینو ملکه مصری بر شتر مرغ زین شده ای سوارمی شده است. گروههای شترمرغ گاهی اوقات در روم برای کشیدن ارابه ها در مسابقات مورد استفاده قرار می گرفتند. ژنرالهای رومی کلاه خودهای رزمی خود را با پرهای شترمرغ، به عنوان نشانه ای از رهبری (فرماندهی) می آراستند. همسران آنها خود را با پرهای شترمرغ به عنوان سلطنتی می آراستند و در کارهای روزمره سوار برشتر مرغ می شدند. پوسته تخم شتر مرغ در غارهای چین کشف شد که

متعلق به ۲۵۰۰سال قبل است که توسط انسانها مورد استفاده واقع می شدند. شواهدی بدست آمده که پیشنهاد می کند که بوشمن های اولیه در افریقای جنوبی این پرندگان بزرگ را برای گوشت شکار می کردند. از پوسته های شتر مرغ به عنوان ظروف آب استفاده می کردند از آنها تخت های تزئینی می ساختند. نقاشی های قدیمی شتر مرغ، در معابد مصری کشف شدند بیانگر آن است که آنها تا حدی بوسیله مصریان اهلی شده بودند. شتر مرغ نشانه تِمی ، الهه مصری صداقت و عدالت بوده است. فراعنه و خانواده هایشان جزء طبقات

برتری بودند که می توانستند دارای بادبزنهای ساخته شده از پر شتر مرغ باشند. روغن شتر مرغ توسط مصریان و رومیان باستان به عنوان ماده آرایشی و برای ماده ای جهت درمان درد و روماتیسم استفاده می شد. در دهه ۱۷۰۰ ماری آنتوانت پرهای شتر مرغ را به عنوان یک مد دلخواه زنان مجدداً معرفی نمود. آنچه اتفاق افتاد انفجاری در صنعت پر شتر مرغ بود که در طول قرن نوزدهم و نیز در قرن بیستم ادامه یافت. در دوره معاصر شتر مرغ، پس ازآنکه به واسطه شکار برای برداشت پرهای باشکوهش منقرض شده بودند، در اکثر مناطق قلمرو

طبیعی است در وضعیت حفاظت شده جنوبی قرارداد. مزارع شترمرغ در حال حاضر به طور گسترده در سراسر دنیا راه اندازی می شوند. تولید پر، گوشت، روغن و تخم برای بازار جهانی آن می کنند.

آشنایی با صنعت پرورش شترمرغ
شترمرغ(struthio camelus ) بزرگترین پرنده زنده است که متعلق به خانواده ratite ها به معنای سینه پهنان می باشد. اعضای این خانواده بوسیله عدم قدرت پرواز‍،توانایی دویدن و فقدان جناق در استخوان سینه شان شناخته می شوند. این پرندگان بسیار مقاوم بوده و به آسانی می توانند با شرایط گوناگون اقلیمی سازگار شوند. آنها می توانند در چراگاه های فقیری که گاو و گوسفند قادر به رشد و زندگی نیستند،زنده بمانند.

تاریخچه پرورش شترمرغ
در حدود سال های ۱۸۶۰ تقاضای زیادی برای پر شترمرغ،منجر به اهلی کردن آن در آفریقای جنوبی شد . پس از اختراع دستگاه جوجه کشی مصنوعی ، در سال ۱۸۷۰ این حرفه تبدیل به حرفه ای بسیار سودآور گردید اما از سال ۱۹۱۴ به بعد،تقاضا برای پر کاهش یافت و در اواخر دهه ۸۰،توجه به گوشت و پوست این پرنده باعث رونق مجدد این صنعت شد و تا به امروز این روند ادامه دارد.

انواع شترمرغ
شترمرغ آفریقای جنوبی (struthio camelus australis )-گردن آبی
شتر مرغ آفریقای شمالی (struthio camelus camelus )-گردن قرمز
شترمرغ آفریقای شرقی (struthio camelus massaicus )-گردن قرمز
شترمرغ سومالی (struthio camelus molibdophanes )-گردن آبی
شترمرغ آفریقایی اهلی شده (struthio camelus domesticus )-گردن سیاه

مورد اخیر نوع اهلی شده ای می باشد که از قرن گذشته در آفریقای جنوبی تولید شده است که نتیجه تلاقی بین زیرگونه های مختلف با انتخاب بهترین پر،بالاترین باروری و مقاوم ترین در حمل و نقل می باشد.مزایای هر یک از این گونه ها بدین شرح است:

گردن آبی:جوجه ها مقاوم تر با درصد قدرت زنده مانی بیشتر اما تولید تخم کمتر
گردن قرمز:قد بلندتر،تولید گوشت بیشتر،بلوغ دیرتر و تولید تخم کمتر
گردن سیاه(شترمرغ اهلی):مطیع تر،تولید تخم بالا اما جوجه ها ضعیف تر،جثه کوچکتر و تولید گوشت کمتر

محصولات شترمرغ
گوشت،پوست،پر و روغن
گوشت
گوشت شترمرغ،گوشت قرمز است . طعم، بافت و رنگ گوشت شترمرغ شبیه به گوشت گاو بوده اما میزان چربی،کالری و کلسترول آن کمتر است. به علاوه گوشت شترمرغ میزان بالایی از عناصر کم نیاز مانند روی و منیزیم را نیز داراست. این گوشت نیاز بدن به ویتامین PP(نیاسین) را تامین کرده و نسبت به سایر گوشت ها مقادیر بیشتری ویتامین های A ، C ، B1 و B2 دارد. همچنین میزان گوشت بدست آمده از هر شترمرغ نیز بسیار قابل توجه است. یک شترمرغ ۱۲ ماهه با وزن زنده ۱۰۰ کیلوگرم، لاشه ای با وزن ۶۰ کیلوگرم تولید خواهد کرد. از این ۶۰ کیلوگرم،۲۱ کیلوگرم گوشت درجه یک (استیک و فیله) و ۱۴ کیلو گرم گوشت درجه دو(گوشت لخم) و مابقی استخوان و چربی خواهد بود.این مقادیر بسته به سن،جنس و روشهای مدیریتی تغییر می کند.

ارزش غذایی گوشت شتر مرغ
مقایسه مواد مغذی ( در ۱۰۰ گرم گوشت لخم پخته شده)

پر
بهترین محصول شترمرغ،پرآن است.کیفیت پرهای شترمرغ کاملا منحصر به فرد است. حتی پیشرفته ترین فن آوری قادر به تقلید زیبایی،لطافت و مواجی طبیعی پر شترمرغ نیست. همچنین هیچ ابزاری به واسطه خاصیت تولید الکتریسیته ساکن مانند پر شترمرغ،کارایی لازم برای نظافت را ندارد.از پرهای با کیفیت عالی در ساخت لوازم تزیینی،کلاه و لباس استفاده می شود.سایر انواع پرها برای تمیز کردن ماشین آلات و تجهیزات ظریف و گردگیری مورد استفاده قرار می گیرند. بهترین پرها از مناطق خشک تر جهان بدست می آید و با کیفیت ترین آنها، پرهای تولیدی در آفریقای جنوبی است.

سایر محصولات شترمرغ
روغن پوست شترمرغ در محصولات دارویی و آرایشی بکار می رود. این روغن غنی از اسیدهای چرب ضروری ۶و ۹ بوده که مرطوب کننده و حالت دهنده پوست می باشد.
از تخم های غیر بارور به صورت تزیین شده به عنوان زیر سیگاری،لامپ و یا تزیینات دکوری استفاده می شود.
تحقیقات نشان داده است که در آینده می توان از تاندون ها و قرنیه چشم شترمرغ برای پیوند زدن به انسان استفاده کرد.

مشخصات ظاهری شترمرغ
شترمرغ بزرگترین پرنده زنده است.متوسط ارتفاع آنها ۵/۲-۱/ ۲ متر و وزن آنها ۱۶۰-۱۰۰ کیلوگرم می باشد. بدن تخم مرغ شکل آنها از پرهای نرم پوشیده شده است. جوجه ها،چه نر و چه ماده،پرهای قهوه ای دارند. به تدریج نر ها که بالغ می شوند،پرهای بدنشان سیاه و پرهای بالشان ،سفید می شود. پرهای بدن ماده ها،خاکستری-قهوه ای و نوک پرهای بال آنها،قهوه ای یا سیاه می شود. شترمرغ ها گردنی بلند و بسیار انعطاف پذیر دارند که بوسیله آن قادرند روی زمین بچرند و در عین حال از برگ درختان تغذیه کنند. شترمرغ علاوه بر دید و شنوایی بسیار دقیق،می تواند در هنگام خطر با سرعتی بیش از ۴۰ مایل در ساعت(۶۴ کیلومتر در ساعت) بدود. این پرنده ۷۰-۶۰ سال عمر می کند.

تولیدمثل
یک شترمرغ خوب پس از ۲ سال شروع به تخمگذاری می کند.اگرچه بسیاری از ماده ها این کار را از حدود ۲۰-۱۸ ماهگی آغاز می کنند و عمر تولیدی ۳۵-۳۰ ساله دارند. تولید تخم پارامتر متغیری است. یک شترمرغ می تواند ۱۰۰-۴۰ تخم در سال بگذارد.(به طور متوسط ۶۰ تخم در سال)
تخمگذاری در اوایل بهار آغاز شده و تا پاییز ادامه دارد.
نکاتی در مورد تخم شترمرغ و جوجه کشی

تخم شترمرغ ۱۶۰۰ گرم وزن داشته و معادل ۲ دوجین تخم مرغ است.
طول مدت جوجه کشی تخم ۴۲ روز است.
ماده ها در طول روز و نرها شبها روی تخم می خوابند.

جوجه کشی به دو روش طبیعی و مصنوعی صورت می گیرد.
در جوجه کشی طبیعی،شترمرغ تخم هایش را در یک گودال کم عمق گذاشته و روی ۱۵-۱۲ تخم می نشیند.
در جوجه کشی مصنوعی،تخم ها باید روزی دوبار جمع آوری شده و در ۷۰-۶۰ درجه فارنهایت خنک شوند و در عرض ۴-۲ روز در دستگاه جوجه کشی قرار گیرند.

پرورش شترمرغ
۳ روش برای پرورش شترمرغ متداول است:
– روش باز
– روش بسته
– روش نیمه باز

روش باز
در این روش به زمینی با وسعت حداقل ۴۰ هکتار نیاز است که به این صورت شترمرغ ها تا حد امکان نزدیک به زیستگاه اصلی خود با حداقل دخالت بشر نگهداری شده و پرورش می یابند.مزیت اصلی این روش،کاهش قابل توجه هزینه نگهداری شترمرغ های بالغ به تعداد زیاد است.همچنین اگر به پرنده اجازه تفریخ تخم هایش داده شود،هزینه ای برای جوجه کشی صرف نمی شود.

روش بسته
در این روش به زمینی بین ۱تا ۱۰۰ هکتار نیاز است.همچنین می توان کنترل کاملی بر میزان تولید از طریق ثبت دقیق آمار تعداد تخم ها و جوجه داشت. از معایب این روش به هزینه بالای تهیه خوراک و حصارکشی می توان اشاره کرد.
طرح حاضر بر اساس این روش و در وسعت ۱۰۰ هکتار تنظیم شده است.

روش نیمه باز
.میزان زمین مورد نیاز برای این روش محدوده ای متغیر از ۶۰-۱ هکتار متناسب با تعداد گله می باشد.پرندگان در چراگاه های نسبتا کوچک نگهداری می شوند. آنها مجاز به گردش آزادانه در محدوده ای معین می باشند و لذا بخشی از احتیاجات تغذیه ای شان از مرتع تامین می شود. خوراک تکمیلی نیز جهت اطمینان از تامین تمام احتیاجات تغذیه ای شترمرغ مورد نیاز است.

استفاده از این روش چند مزیت دارد که عبارتند از:
آسانی نسبی شناسایی شترمرغ های مولد بهتر و جمع آوری و حمل و نقل تخم ها ( برای جوجه کشی)
صرفه جویی در هزینه های خوراک و حصار کشی
آزادی شترمرغ ها در انتخاب جفت که نتیجه آن افزایش سازگاری بین آنهاست.

نکات مهم در پرورش شترمرغ
محل مزرعه: مزرعه باید با محل رفت و آمد اتومبیل ها و مناطق صنعتی،فرودگاه ها،کارخانجات و قطارها فاصله داشته باشد زیرا اینها عوامل ایجاد اضطراب در شترمرغ هستند که مستقیما در میزان باروری و طول مدت تولید مثل اثر می گذارند.
پستی و بلندی زمین: شترمرغ اراضی مسطح وسیع را به زمینهای کوهستانی ترجیح می دهد. خاک شنی از هر نوع خاک بهتر است زیرا امکان زهکشی کامل وجود دارد.زمین باید از میخ،پیچ،سیم و گودال پاکسازی شود.

دسترسی به آب و برق: دارا بودن برق منطقه ای و همچنین انشعاب اصلی آب برای مزرعه ضروری است.
وضعیت ساختمانها: در ساختمان ها باید از تهویه طبیعی یا مصنوعی استفاده شود. ساختمان های شترمرغ های مولد باید دور از تجهیزات مادر مصنوعی یا پرورش جوجه باشند.

حصارکشی: حصارهایی محکم به ارتفاع ۲- ۵/۱ متر که از ۷-۵ ردیف سیم صاف بدون خار تشکیل شده باشد،مورد نیاز است. از حصارهای دارای گوشه های تیز نباید استفاده شود. حصار باید به سادگی توسط پرنده دیده شود و دارای خاصیت ارتجاعی بوده تا به پرنده آسیب نزند.
تغذیه: خوراک مصرفی شترمرغ باید حاوی گروه های مواد مغذی ضروری زیر برای تامین نیازهایشان باشد:

آب،پروتئین ،کربوهیدرات،چربی،مواد معدنی و ویتامین ها
خوراکی که به شترمرغ داده می شود معمولا به صورت پلت می باشد که بسته به سن، نیاز و امکانات مزرعه از مواد مختلف با درصد متغیر تشکیل شده است و می تواند شامل پودر یونجه،ذرت،سویا،پودرماهی و کنجاله دانه های روغنی باشد. اندازه پلت بسته به سن شترمرغ تغییر می کند. از آنجاییکه خوراک در سنگدان شترمرغ آسیاب و تکه تکه می شود،لذا وجود سنگریزه که با فراهم کردن سطوح سخت و صاف که ذرات خوراک مابین آنها شکسته شود،در خوراک شترمرغ لازم است. اندازه و خواص فیزیکی سنگریزه ها نیز بسیار مهم می باشد.

روشهای شروع به کار
• با خرید تخم ،• جوجه یا مولد می توان شروع به کار کرد:تخم ها را خریده و جوجه ها را تفریخ کنید. این کار نیاز به سرمایه اولیه دارد و بعد از ۲ سال نتیجه می دهد.
• جوجه های یک روزه خریداری کرده و تا رسیدن به مرحله مولد آنها را پرورش دهید. این روش،• روش مناسبی است که در ایران متداول است.در انتخاب این روش باید به نگهداری جوجه ها دقت زیادی کرد تا مرگ و میر آنها به حداقل برسد.

• خریداری جوجه های ۳ ماهه روش متداول دیگری است که می توانید استفاده کنید و اگر چه هزینه بر تر می باشد،• اما آمار مرگ و میر آن نیز پایین تر است.
• شترمرغ های یک ساله بخرید.این کار فرصت انتخاب پرندگان با کیفیت تر را در سال بلوغ جنسی فراهم می کند اما نیازمند سرمایه نسبتا بالایی است.
• مولد های اصلاح شده خریداری کنید که این کار بسیار هزینه بر است اما بلافاصله شما را به سوددهی می رساند.

فعالیت های انجام شده در زمینه پرورش شترمرغ در ایران
از سالها قبل پرورش شترمرغ به طور پراکنده و غیر حرفه ای در ایران شروع شده است.در اینجا آماری مستند از این فعالیتها و به طور مشخص از فعالیتهای انجام شده از سال ۱۳۷۷ تا به امروز ارائه می شود:
تا به حال در ایران این استان ها و شهرها شروع به کار پرورش شترمرغ کرده اند:
استان تهران:تهران -کرج-ورامین -پاکدشت

اسان سمنان:ایوانکی-گرمسار
استان اصفهان:اردستان-دهستان-تیران و کرون-گلپایگان
استان کرمان:رفسنجان-باغین

استان گیلان:رشت-رضوان شهر
استان گلستان:گرگان-مینودشت-گنبد-بندرترکمن
استان مرکزی:اراک-خمین-زرندیه-ساوه
استان هرمزگان:بندرعیاس-قشم-بندرلنگه

استان همدان:ملایر-کبودرآهنگ
استان سیستان و بلوچستان:زابل
استان یزد:ابرکوه
استان کردستان:دهگلان قروه
استان زنجان:ماه نشان
استان آذربایجان غربی:اورمیه

و استانهای مازندران،قزوین،اردبیل و قم که در این میان،استان تهران با بیش از ۸۰ طرح اجرایی،صدور موافقت اصولی به ظرفیت ۳۳۱۹ شترمرغ مولد و صدور۹۰ موافقت اصولی با ظرفیت ۵۵۰۰ شترمرغ پرواری از نظر علمی و عملی پیشتاز است. به دنبال آن استانهای سمنان و اصفهان بیشترین فعالیتها را در این زمینه داشته اند.همچنین طبق آخرین آمار ۱۲۶ مزرعه فعال در کشور وجود دارد.

ظرفیت مزارع برای شروع کار پرورش نیز بسیار متفاوت بوده است بطوریکه طبق آمار، مزارع بطور متوسط با ظرفیت ۶۰ جوجه شترمرغ (۲۰۰-۶ جوجه) آغاز به کار کرده اند.

تغذیه شتر مرغها:
خوراک دادن: زیستگاه های طبیعی شتر مرغ ها علفزارها و دشتهای خشک و نیمه خشک است که از لحاظ پوشش گیاهی برای چرای شتر مرغ فقیر می باشند. شتر مرغها قادر به زندگی در جایی هستند که گاو و گوسفند نمیتوانند زیست کنند . شتر مرغ از علف ، برگ دی کتیلدونها (مانند یونجه) ، بذر گیاهان، دانه ها ونیز حشرات و جوندگان کوچک تغذیه می کند.

شتر مرغها می توانند الیاف خام را خیلی بهتر ازسایر ماکیان هضم کنند.
شتر مرغهای کاملاً بالغ می توانند فیبر را کاملاً که بیش از ۶۰ % جیره آنها را می توانند تشکیل دهد هضم کنند(مانند سلولز، همی سلولز، لیگنین) این میزان از مصرف الیاف خام در شتر مرغ، با ظرفیت هضمی آن در نشخوار کنندگان قابل مقایسه است. شما می توانید اطلاعات خیلی بیشتری درباره تغذیه شتر مرغ در سایت اینترنت ما پیدا کنید.

فیزیولوژی هضم:
خوراک وارد مری می شود. بخش فوقانی مری جیب مانند است. هنگامی که این قسمت جیب شکل پر می شود، شتر مرغ سرش را بلند می کند، و خوراک از مری به سمت معده پیش یا معده grandular حرکت می کند.دراینجا شیره های هضمی برای نرم کردن خوراک به آن اضافه می شوند. سپس خوراک از یک مجرای نسبتآً بزرگ به سنگدان یا معده عضلانی وارد می شود. دراین جا ذرات خوراک بصورت مکانیکی به کمک سنگریزه یا ماسه زیر که شتر مرغ ها بصورت آزاد همراه خواکشان می خورند خرد می شوند.

خوراک از روده باریک (به طول ۵/۶متر) عبور می کند که شیره های هضمی دیگری به آن اضافه می شوند، که عمدتاً این شیره ها از لوزالمعده ترشح می شوند و به این طریق مواد مغذی جذب می شوند. درمحفظه های تخمیر که توسط یک جفت آپاندیس ایجاد می شوند، فیبرها بصورت میکروبیولوژیکی شکسته می شوند.

بدلیل اینکه خوراک حدود ۴۰ساعت در سیستم هضمی توقف می کند باکتریهای بی هوازی قادر به شکستن بخش عمده سلولز و همی سلولز بوده و تولید اسیدهای چرب فرار می کنند می توانند (که در مرحله بعد قابل جذب شده) جذب شده و برای حیوان تولید انرژی کنند. این سیستم گوارشی شبیه به نشخوارکنندگان است.
رکتوم بوسیله ماهیچه ای به نام اسفنگتر به کلواک ختم می شود، شما می توانید اطلاعات خیلی بیشتری درباره فیزیولوژی هضم در شتر مرغ در سایت اینترنت ما پیدا کنید.
محتویات غذا: غذا از پروتیئن، کربوهیدرات ها، چربیها، مواد معدنی، ویتامینها و آب تشکیل می شود. پروتیئن ها از اسیدهای آمینه که واحد های ساختمانی برای رشد بافت هستند تشکیل شده است.

جوجه ها به علت اینکه در حال رشد می باشند نسبت به بالغین نیاز خیلی بیشتری به پروتیئن دارند.
در مورد شتر مرغها نیز واژه اسیدهای آمینه ضروری وجود دارد.این اسیدهای آمینه بوسیله متابولیسم بدن شتر مرغها ایجاد نشده و بنابراین بایستی در غذا وجود داشته باشند. کربوهیدراتها منبع اصلی انرژی هستند. قندها و نشاسته براحتی شکسته می شوند.سلولز و همی سلولز که جزو فیبرها هستند ضرورتاً از اجزاء مشابه ساخته شده اند و ضمناً از لحاظ انرژی غنی می باشند اما هضم آنها مدت زمان بیشتری طول می کشد.

چربیها و روغنها انرژی تولید کرده و برای جذب بعضی از ویتامینها ضروری هستند، اما میزان چربی در جیره غذایی نبایستی خیلی زیادباشد زیرا که میزان جذب کلیسم را کاهش داده و موجب ناراحتیهای استخوان ساق پا می شود.

مواد معدنی و ویتامینها اعمال متعددی در بدن به عهده داشته و هرگونه کمبود یا عدم تعادل در میزان آنها موجب رشد غیر طبیعی خواهد شد. کلسیم و فسفر برای تشکیل استخوان ضروری هستند. خوراک برای رشد شتر مرغها بایستی محتوی حدود ۵/۲ -۴/۱% کلسیم و ۵/۱-۷/۰% فسفر باشد و نسبت Ca:P همیشه بایستی ۵/۰: ۱باشد.
مولدهای ماده برای ساخت پوسته های تخم، به ۵/۳% کلسیم در جیره نیازمند می باشند.

آب سرد تازه بایستی همیشه در دسترس باشد. هر چه شترمرغ بیشتر بخورد بسته به رطوبت خوراک آب بیشتری می آشامد. بطور کلی شتر مرغها ۳ برابر خوراک، آب می نوشند.
برای کمک به هضم غذا وبرای پرهیز از فشردگی معده شتر مرغها نیاز به خوردن سنگریزه یا صدف دارند. این مواد بایستی غیر قابل حل بووده، سخت و دارای لبه های تیز نباشند.شتر مرغهای بالغ نیز همانند جوجه به خوردن سنگریزه نیازمندند.اندازه سنگریزه همیشه بایستی حدود نصف اندازه ناخن انگشت شترمرغ باشد.

مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی:
گفته می شود که شتر مرغها تا آنجا خوراک می خورند که انرژی موردنیاز آنها تأمین شود.بنابراین اگر خوراک از لحاظ انرژی غنی تر باشد آنها مقدار کمتری ازآن رامی خورند. این موضوع درمورد جوجه ها نیز ممکن است صادق باشد،اما بالغین معمولاً آنقدرمی خورند تا معده آنها پر شود که حجم غذایی در آنها تا ۵ کیلوگرم در روز می رسد.

ضریب تبدیل غذایی عبارت است از نسبت خوراک مصرفی به افزایش وزن زنده.این ضریب معیاری برای بررسی تأثیر تبدیل خوارک به وزن می باشد.در مورد جوجه های کوچک این ضریب ۱: ۵/۱ و برای جوجه های در حال رشد۱: ۵/۴ بوده و تا ۱۰:۱ در سنین بالاتر افزایش می یابد. این موضوع نشان می دهد که هر چه شتر مرغها مسن تر می شوند، مقدار غذای کمتری صرف رشد بدن می گردد. بنابر این از لحاظ اقتصادی عاقلانه است که جیره غذایی جوجه های کوچک خیلی غنی باشد تا موجب بهبود ضریب تبدیل غذایی دراین سن گردد.اما اگر رشد خیلی سریع باشد، ممکن است در بعضی از شتر مرغها اشکالات استخوان پا ایجاد نماید.

به عنوان یک راهنمای کلی جوجه های کوچکتر برای رسیدن به حداکثر رشد بایستی جیره ای غنی از پروتئین و کم فیبر داشته باشند، زیرا ظرفیت هضم فیبرها درآنها هنوز کاملاً تکمیل نشده است هرچه جوجه ها بزرگتر میشوند نیازهایشان به پروتئین کمترشده و می توانند مقدار بیشتری انرژی تولید نمایند. درطول فصل تولید مثل نیاز به پروتئین به واسطه تولید تخم افزایش می یابد.

تغذیه عملی: شتر مرغها قدرت چشایی خیلی ضعیفی داشته و عمدتاً خوراک خود را از طریق رنگ، بافت و ظاهر کلی آن انتخاب می کنند. شتر مرغها به تغییرات ناگهانی جیره حساسند. تغییر یک نوع خوراک به نوع دیگر بایستی به تدریج انجام شود فی المثل با مخلوط کردن خوراک جدید با خوراک قبلی به مدت حدود یک هفته. اما دادن همان خوراک قبلی به جهت اینکه منجر به کمبودهایی می شود همانطور که موجب افزایش بعضی ازعناصر تا حد سمی می گردد مناسب نیست. این مسئله منجر به از دست دادن اشتها و کاهش رشد می گردد. به جوجه های تازه از تخم خارج شده بایستی غذا خوردن را یاد داد.
در طبیعت آنها اینکار را با تقلید از والدینشان انجام می دهند.

کیسه زرده انرژی لازم برای تقریباً ۵ روز اول زندگی را برای آنها تأمین می کند و دراین مدت آنها فرصت دارند تا خوراک خوردن را بیاموزند.

جوجه های کم سن بایستی از جیره غذایی شروع کننده ( استارتر) با پروتئین زیاد که محتوی تمام اسیدهای آمینه ضروری به همراه مکمل معدنی و ویتامین باشد تغذیه کنند.
مخلوط کردن مقدار کمی از علف تازه خرد شده یا سایر گیاهان سبز توجه آنها را به سوی غذا جلب کرده و این موضوع به عبور غذا از دستگاه گوارش کمک می کند.

( Grit ) سنگریزه: بایستی به صورت صدف یا سنگریزه دراختیار جوجه ها باشد. جوجه های درحال رشد بایستی از علف خرد شده ، یونجه یا سایر علوفه بصورت خرد شده تغذیه کنند آنها را می توان در چراگاهی که بتوانند بچرند قرار داد. بالغین می توانند در شرایط گسترده ای (محیط بازتری) نگهداری شوند درغیر اینصورت بایستی ۱ کیلوگرم پلت در روز به آنها خورانده شود که این پلت بایستی محتوی مکمل ویتامین و مواد معدنی باشد به همراه مقدار زیادی علوفه که آنها را در طول روز مشغول کند. برای پرندگان مولد مخلوط های خوراکی ویژه ای وجود دارد که از لحاظ پروتیئن و کلسیم غنی ترند.

جیره نه تنها بر روی تعداد تخم تولیدی تأثیر می گذارد بلکه بر روی قدرت هچ تخم ها و قدرت زنده ماندن جوجه ها نیز تأثیر دارد. پرهیز از هر گونه کمبود در میزان مواد معدنی و ویتامینها ضروری است.

نحوه نگهداری شترمرغ
رفتار: شتر مرغها حیواناتی اجتماعی هستند. در طبیعت آنها درگله هایی متشکل از یک نر وچندین ماده زندگی می کنند.شتر مرغ حتی هنگامی که مریض یا زخمی شده هرگز نبایستی تنها باشد.

رقص والتس: این رفتار یکی از تیپیک ترین رفتارهای شتر مرغ است.
هنگامی که شتر مرغها سرحال هستند گاهی اوقات شروع به چرخیدن خیلی سریع دور محور بدن نموده و بالها را به طرف بالا برده و پرهای زیبایشان را به نمایش می گذارند.
گاهی اوقات این کار موجب سرگیجه زیاد آنها شده و به زمین می افتند.
نوک زدن: شتر مرغها بین ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ بار در روز نوک می زنند.

هنگامی که شتر مرغها کسل هستند به هر چیزی نوک می زنند و اغلب اشیاء خطرناک را می بلعند(مانند ناخن، قاشق، چاقوی کوچک و ;.)
نوک زدن به پر: این عمل تنها در پرندگانی اتفاق می افتد که در شرایط مزرعه ای متمرکز نگهداری می شوند و معمولاً رفتاری غیر عادی است.
اگر به شتر مرغها فقط کنسانتره داده شود آنها در طول بقیه روز کسل شده و بعضی از آنها ممکن است شروع به نوک زدن به پر سایرین نمایند. این مشکل معمولاً هنگامی که آنها مشغول تغذیه از علوفه به میزان کافی هستند کاهش می یابد.

له له زدن: هنگامی که شتر مرغ احساس گرما کند، نوکش را باز کرده و عمل تهویه انجام می دهد که درجه حرارت بدنش کاهش می یابد. به دلایلی آنها گاهی اوقات پرهایشان را از بدن شان باز نگه میدارند.

رفتار تهاجمی: در طول فصل تولید مثل شتر مرغهای نر میتوانند خطرناک باشند. زیرا آنها می خواهند از قلمرو خود در برابر مزاحم از جمله انسان دفاع کنند. قبل از حمله آنها در جایگیری با بالا بردن (بلند کردن) سینه خود نموده و بالهایشان را درحالیکه دمشان کاملاً سیخ شده بالا می گیرند.نرها با دهان کاملاً باز تولید صدای هیس می کنند.
معمولاً یک شتر مرغ مهاجم را می توان با تکان دادن یک چوب بلند روبروی سر شتر مرغ که تعدادی پر براق به انتهای آن چسبیده است ترساند.اگر هنگامی که شتر مرغ می خواهد به طرف شما حمله کند، دست خالی هستید یک راه حل این است که روی زمین دراز بکشید و اجازه بدهید که او دور شود.

نسبت گله ای: گر چه شتر مرغها از علفزارهای افریقا منشاء گرفته اند که درآنجا فضای زیادی دراختیار داشته اند ولی در پرورش بصورت متمرکز در مزرعه نیز نسبتاً عملکرد خوبی دارند. هر چند، ازدحام بویژه درمورد شتر مرغهای جوانتر عامل مهمی برای استرس است که می تواند منجر به تضعیف سیستم ایمنی و نتیجتاً تلفات بیشتری شود. پرندگان جوان بایستی در گروههای ۱۵-۱۰ تایی برای جلوگیری از استرس و بهینه کردن توان رشد آنها نگهداری شوند. جوجه ها بایستی قادر به رفتن بیرون از سالن از روز اول به شرطی که وضع هوا اجازه دهد باشند. این نکته حیاتی است زیرا که آنها نیاز به استفاده از نور مستقیم خورشید همانند فضای زیاد برای تحرک دارند. تحرک خوب به هضم خوب غذا کمک کرده و جوجه ها را شادابتر نگه می دارد.

هدف تولید مثلی : هدف تولید مثل برای شترمرغها نگهداری و اصلاح وضع سلامت و عملکرد آنها میباشد به منظور دستیابی به سطح بالای تولید ، شتر مرغهای نر و ماده بایستی از لحاظ باروری و سلامتی در سطح بالایی باشند و نیز سرعت رشد جوجه و سلامت آنها در سطح بالا باشد .

آشنایی با بخشهای اصلی پرورش شترمرغ
الف.نگهداری مولد و تولید تخم
مدیریت مولدها به دو دوره عمده تقسیم می‌گردد:
دوره تولید مثل

شترمرغ در دوره تولید مثل معمولا یکروز درمیان (با استراحت در فواصل زمانی معین) تخم می‌گذارد. تجربه نشان می‌دهد هرچه ماههای گرم سال بیشتر باشد فصل تولیدمثل شترمرغ نیز طولانی‌تر می‌شود. در بعضی مناطق این دوره گاه تا ۱۰ ماه طول کشیده و محصولی بالغ بر ۱۰۰ تخم به‌همراه دارد. در این دوره برای بدست آوردن بالاترین بازده، مولدها هرگز جابجا نمی‌شوند.

مزرعه تولید تخم باید امکانات زیر را دارا باشد:
پن های تولیدمثل
دانخوری (نباید صرفا به چرا اکتفا شود)
آبخوری

سایبان
آشیانه مخصوص تخمگذاری؛ مولدها خود به ساختن لانه و تخمگذاری اقدام می‌کنند. می‌توان آنها را به آشیانه دیگر که به شکل ۸ ساخته شده هدایت کرد. این کار با قرار دادن تخم و پاشیدن ذرت در آن انجام می‌گیرد و غالبا مورد قبول مولدها واقع می‌شود.
حصارسیمی ۵/۱ متری برای ممانعت از درگیری نرها و ورود شغال که تخمها را خورده یا مولدها را می‌ترساند.
تعداد نر و ماده:
در این باره روشهای زیادی وجود دارد و انتخاب روش مناسب به شرایط مختلف و بازده تخمها در سالهای گذشته بستگی دارد.
بعضی از روشهای تجربه شده:
۱ نر و ۱ ماده
۱ نر و ۲ ماده
۱ نر و ۳ ماده نکته: بعضی نرها فقط یک ماده را قبول و بقیه را رها می‌کنند.
۲ نر و ۲ ماده
۲ نر و ۳ ماده نکته: این دو روش موجب اشکالاتی در ثبت محصول است.در این روشها روش دوم (ا نر و۲ ماده ) مناسبتر از بقیه و به صرفه‌تر به نظر میرسد.

تغذیه دوره تخمگذاری:
روش نامحدود: این روش مناسبترین روش است که مواد خوراکی در سطح مرتع به طور نامحدود در اختیار مولدها قرار گیرد. علل رجحان این روش: ـ راحت. ـ ارزان . ـ موجب چاقی نمی‌شود. ـ پرنده همیشه سیر و آرام و در حالت طبیعی است.
نکته: در این روش اگر خوراک کمتر از مقدار کافی مصرف شود نیاز غذایی حیوان تامین نشده اثر سو‌ء خواهد گذاشت. علل کاهش مصرف از این قرار است:

شرایط نامطلوب چراگاه.
ناکافی بودن غذای مکمل.
کیفیت پایین غذای مکمل مثل داشتن کپک یا مزه ناخوشایند
چیدن پر یا مایه کوبی بلافاصله قبل از دوره تولید.
انگل و بیماری.

عوامل وراثتی در خود مولدها.
اضطراب.
روش محدود: خوراک به طور آماده در اختیار حیوان قرار می گیرد؛ این روش جایی مناسب است که علوفه در دسترس نباشد.
نکته: در روش محدودباید از مصرف زیاد خوراک جلوگیری کردچرا که باعث چاقی شده واثر زیان‌باری بر باروری جنسی شترمرغ چه ماده و چه نر داردهمچنین مصرف بالای پروتیئن موجب اضطراب گرمایی ویا تولید تخمهای با پوسته خشک می‌گردد.
دوره استراحت
چون در دوره تولید از هرگونه جابجایی و فعالیت غیرطبیعی در محیط مولدها باید اجتناب کرد؛ لذا عمده کارهای مربوط به مدیریت مولد در دوره استراحت انجام می‌گیرد:

پرکنی.
مبارزه با انگلهای خارجی مثل کـک، شپش، کنـه بوسیله افشانه‌های ضدعفونی.
مبارزه با انگلهای داخلی مثل کرم نواری و کرم پهن بوسیله دارو.
واکسیناسیون در برابر بیماریهایی مثل ادرارسبز، تورم‌ روده، نیوکاسل.
نکته: در ۳ مورد بالا مشاوره با متخصص الزامی است چون معالجات نادرست بسیارخطرناک وگاه موجب تلفات سنگین است.

جداکردن نرها و ماده‌ها.
تغذیه در دوره استراحت؛ خود به دو دوره تقسیم می‌شود:
دوره تعدیل وزن؛ غالبا مولدها احتیاج به کاهش وزن پیدا می‌کنند. این کار تا چند هفته به پایان دوره استراحت انجام می‌شود. جیره آن عبارت‌است از مکمل ویتامینی معدنی به همراه علوفه‌خشک یا تازه یا خوراک. نکته: هیچ نوع غله ای به مولدها داده نمی‌شود به استثنای مواردی مثل: بعد از پرکنی، مایه‌کوبی، هنگام بیماری یا هوای سرد حداکثر ۳۰۰ گرم به هر پرنده.

دوره آمادگی جنسی؛ که در ۲ تا ۴ هفته پایانی دوره استراحت انجام می‌گیرد. جیره آن عبارت‌است از علوفه تازه با ۴۰۰ گرم ذرت یا خوراک دارای ۲۵ درصد غله و نیز مکمل فسفاته.

حذف شترمرغهای غیراقتصادی؛ برای تعیین صرفه اقتصادی باید در پرونده هر مولد این موارد مشخص شود:
کم و کیف جفتگیری آن.
تاریخ روزهای بدون جفتگیری.

تعداد، تاریخ، وزن واندازه همه تخمهای آن.
وزن، اندازه و تاریخ و ساعت تولد همه جوجه‌های آن.
تعداد و تاریخ تخمهای بدون نطفه.
تعداد و تاریخ تخمهای با جنین مرده.

تعداد و تاریخ تخمهایی که جوجه با عمرکوتاه دارد.
نکته: عوامل مؤثر بر کمیت وکیفیت تخم هر مولد از قرار زیر است:
سن مولد؛ معمولا نرها از۵/۲ و ماده‌ها از ۲ سالگی تولیدمثل می‌کنند و بعد در ۶-۵ سالگی به سقف تولید می‌رسند.
نسبت نر و ماده؛ ۱ نر به۲ یا ۳ ماده مناسب است.
تغذیه.
باران.
انگلها.
اضطراب؛ که می تواند علت آن سروصدا، حیوانات وحشی و سگها یا حتی درگیری نرها باشد.
عوامل وراثتی و همخونی.
ب.جوجه‌کشی

طبیعی:
اگرچه جوجه‌کشی به صورت طبیعی آسانتر است ولی به همان نسبت سودآوری کمتری دارد چون شترمرغ در هنگام خوابیدن روی تخم و نگهداری جوجه تخمگذاری نمی‌کند. برای کرچ شدن شترمرغ حداقل ۵ تخم لازم است والا پرنده به تخمگذاری ادامه می‌دهد. تعداد تخمی که جفت مولد می‌توانند تفریخ کنند حدود ۲۰ عدد است.

مصنوعی:
مقدمات:
جمع‌آوری تخمها؛ هرروز ترجیحا صبح زودیا غروب.
ضدعفونی تخمها؛ به دو روش شستن(۵ گرم virkon-s در ۱ لیتر آب ولرم برای شستشویا در نیم لیتر برای افشانه تخمها ودستگاه. ( آب سرد موجب مَکش میکروبها به داخل تخم می‌شود) یا گازدادن(۸۰ گرم پرمنگنات پتاسیم و۱۳۰میلی‌لیتر محلول ۴ درصد فرمالین برای ۳ مترمکعب دستگاه)

نگهداری تخمها؛ که نباید بیش از ۱ هفته طول بکشد باید در دمایی بین ۱۵ تا ۲۰ و رطوبتی بین ۷۵ تا ۸۰ درصد باشد. تخمها به صورت عمودی و با روزی ۱ بار چرخش نگهداری می شوند. بعداز حمل ونقل طولانی باید حداقل ۱۲ ساعت بی‌حرکت بماند.
گرم کردن تخمها؛ قبل از گذاردن در دستگاه باید ۱۲ ساعت در اتاق ۲۵ درجه گرم شوند.

دستگاه:
دما؛ ۳۶ درجه با نوسان حداکثر ۵/۰ (حتی نوسان ۱ تا ۵/۱ درجه منجر به ۵۰درصد تلفات می‌گردد).
رطوبت؛ بین ۲۶ تا ۳۴ درصد.

کیسه زرده؛ اگر پایین باشد جنین از بین می‌رود.(محل کیسه باچراغ مشخص وبا مداد علامتگذاری شود).
وضعیت تخمها؛ بر اساس روشهای استاندارد

چرخاندن تخمها؛ اگر دستگاه خودکار نیست ۳ بار در شبانه روز.
جریان هوا؛ ۵۰ لیتر در ساعت برای هر تخم.(افزایش گازکربنیک خطرناکتر از کاهش دماست لذا هنگام قطع برق یا نقص هواکش باید درها را نیمه باز گذارد).
هچر؛ یک واحد کامل جوجه‌کشی به جز اتاقهای شستشو، نگهداری و گرم‌کننده تخم، ستر و جوجه‌کشی باید مجهز به هچر برای سلامت کامل جوجه‌ها باشد.
ج.پرورش جوجه و پرواربندی

نگهداری جوجه تا ۳ ماهگی
روش طبیعی(با مادر):

دایه: یک مولد آرام و اهلی که تجربه جوجه‌کشی به همراه جثه ای بزرگ دارد اگر پذیرنده جوجه‌های غریبه باشد مناسبترین مورد برای پرورش طبیعی جوجه است. چون به جز ۱۵ الی ۲۰ جوجه خودش، می تواند در ماههای سرد ۱۰ الی ۱۵ و در ماههای گرم تا ۴۰ جوجه دیگر را پرورش دهد. زمان جدا کردن جوجه‌ها از دایه بسته به نظر مزرعه‌دار است. غالبا بعد یک ‌ماه می‌توان آنها را جدا کرد و جوجه‌های جدیدی جایگزین نمود. از آنجا که مولدها هنگام نگهداری از جوجه تخمگذاری ندارند معمولا روش طبیعی مورد توجه مزرعه‌داران واقع نمی‌شود.

روش مصنوعی(بدون مادر):
بعد از خشک کردن جوجه‌ها و ضدعفونی کردن ناف، آنها را به سالنی با شرایط زیر منتقل می‌کنند:(با احتیاط و جلوگیری از بروزسرماخوردگی)
قسمت مجزا برای جوجه‌های ۱ تا ۷ روزه؛ ۱۰ متر به ازای ۵۰ جوجه(این محل را باید هر روز توسعه داد به گونه ای که بعد از یک ‌ماه هر جوجه ۱ متر جا داشته باشد)
دمای هوا وکف؛ ۲۶ درجه
ضدعفونی شده

کف یکپارچه؛(اگر بتونی است عایق‌بندی شود)
هر ۵ جوجه ۱ دانخوری و آبخوری پر؛(نباید طوری باشد که جوجه در آن بیفتد و گیر کند)
تهویه مطبوع بدون جریان مستقیم سرد
خروجی به سمت بهاربند؛(بعد از ۲ هفته می‌توان در هوای مساعد جوجه‌ها را برای چرا خارج کرد)

نکته: عوامل مرگ و میر جوجه‌ها:
عوامل قبل از تولد؛ مثل سوء تغذیه مولدها، تازه نبودن تخم، روشهای غلط و بهداشت پایین جوجه‌کشی
غذای نامناسب؛ مثل غذای درشت
شرایط بد سالن؛ مثل تراکم بالا، گرما و عدم تهویه، سرما و نوسانات شدید دما
انگلهای داخلی و خارجی و بیماریها

اضطراب؛ تقریبا مهمترین عامل تلفات جوجه است. چون موجب رفتار غیرعادی مثل خوردن پر، علف، چوب، سنگ و.. می‌شود. مهمترین عامل اضطراب جابجا کردن جوجه‌هاست. از عوامل دیگر می‌توان به گرفتن زیاد جوجه‌ها، سروصدا، جانوران موذی وپرندگان مزاحم، تغییرات شدید خوراک و دما و برنامه‌های روزانه، بیماری و انگل و کافی نبودن محیط تحرک اشاره کرد. چریدن دریونجه‌زار و قراردادن مولدهای حذف شده به عنوان دایه می‌تواند آرام‌بخش باشد.
۲- نگهداری بعد از ۳ ماهگی
در این هنگام جوجه بحرانها را پشت‌سر گذاشته لکن نباید نکاتی مثل مبارزه با بیماری و انگل، تراکم مناسب و تغذیه صحیح را فراموش کرد.
د.کشتار و فرآوری
یک کشتارگاه مجهز شترمرغ؛ شامل قسمتهای کشتار، تجزیه، بسته‌بندی گوشت، تونل انجماد، سردخانه، بسته بندی پر و دباغی چرم است که البته کارگاهها و کارخانجات تبدیلی (مثل کارگاه کیف و کفش…و کارخانه ژامبون و کنسرو…)می‌تواند مکمل خوبی برای آن باشد
مشکلات رفتاری
مشکلات رفتاری در شترمرغها بیشتر ناشی از ورش باد تند ، تراکم زیاد و دیگر مسایل ناسازگار می باشد .عارضه پرخواری معمولا توسط پرندگان خسته یا در محیط تراکم آغاز میشود. در صورت بروز این عارضه از بین بردن آن بسیار مشکل است .

روشهای استفاده از Hubcap ( وسیله ای جهت مشغول نمودن شتر مرغها ) درجایگاه نگهداری و دیگر اسباب بازیها به حل این مشکل کمک میکند .همچنین جدا سازی پرندگان یا استفاده از جایگاه نگهداری با مساحت بیشتر می تواند مشکل را تا حد زیادی مرتفع نماید.آسمان نگری هم یکی از مشکلات رفتاری است که د رپرندگانی که مدتهای طولانی در محوطه محدود نگهداری شده اند مشاهده میشود . بنظر میرسد این رفتار بیشتر در شرایط آ ب و هوایی شمالی که درطول زمستان جوجه شتر مرغها در داخل جایگاه محدود نگهداری میشود

دیده میشود . خارج کردن آنها از جایگاه محدود موجب حل مشکل میشود . تهاجم شتر مرغهای نر یا ماده یک رفتار طبیعی به منظور حفظ قلمرو میباشد . شتر مرغه انیز قلمرو خود را حفظ نموده حالت تهاجمی پیدا میکنند . جداسازی ساده آغلها و ایجاد فضای بیشتر برای شترمرغها ی ماده که امکان فرار از مسیر تهاجمی نرها را داشته باشند در حل مشکل کمک نموده و در پیشگیری از بروز صدمات موثر میباشد .اموهای ماده بیشتر از گونه های دیگر مهاجم میباشند و اجازه دادن به اموها جهت جفت یابی ، جداسازی اموهای نر وماده و فراهم ساختن مساحت بیشتر برای اموها از ایجاد و پیشرفت این عارضه جلوگیری خواهد نمود .

مزرعه بزرگ کشت و صنعت گلبرگ طوبی زرند در زمینه پرورش شترمرغ به یکی از قطبهای بزرگ پرورش شترمرغ گوشتی واقع در شهرستان زرندیه استان مرکزی تبدیل شده است.
مدیریت متعهد، دلسوز، با تجربه و متخصص در این زمینه، در جهت انتقال دانش فنی موجود در جهان خصوصاً در افریقای جنوبی (این پرنده بومی آنجاست) توانسته است دانش و تجربه را در هم آمیزد و با گردآوردن خیل عظیمی از مشتاقان و متخصصان این بحث بدعت جدیدی را در صنعت پرورش گوشت این پرنده بهره‌ور بنانهد. این طرح موفق که بدون حمایت جدی دولت و کاملاً در انحصار بخش خصوصی بصورت یک صنعت اشتغال زا مطرح شده است می‌تواند کشور را در رسیدن به تأمین منبع مهم پروتئینی سالم سوق دهد، اگر اعتقاد جدی به تکامل پویای این صنعت، اشتغال‌زایی و ارزآوری آن به عنوان یک شاخه از صنعت دامپروری ایران وجود داشته باشد.

شترمرغ پرنده‌ای منحصر به فرد است علاوه بر گوشت این پرنده که منبع خوراکی بسیار قوی و پرانرژی و سرشار از پروتئین است، پوست و پر، چرم و تخم شترمرغ نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. گوشت این پرنده دارای ۲/۳۲% پروتئین و دارای کمترین میزان کلسترول یعنی درحدود ۶۵ میلی گرم می‌باشد که با این ویژگیها به راحتی می‌تواند جایگزین گوشتهای دیگر گردد.

با توجه جدی به کیفیت بسیار بالای گوشت و پوست این پرنده با یک برنامه ریزی پنج ساله که مسوولیت متعهد و متخصص شرکت کشت و صنعت گلبرگ طوبی در خصوص تولید و پرورش آن انجام داده اند کل جمعیت شتر مرغ از ۷۸۷۵۰ قطعه ماده مولد و میزان گوشت استحصالی ۷۵۰ تن در سال اول به جمعیت ۱۷۹۵۳۷۵۰ قطعه ای با میزان گوشت استحصالی ۶۷۷۵۰۰ تن در سال پنجم خواهد رسید. این پرنده همه چیز خوار که نیازی هم به تامین غذای آن از خارج کشور وجود ندارد علاوه بر تامین نیاز گوشت داخلی می تواند کشور را به یکی از مراکز عمده تولید گوشت شتر مرغ در جهان تبدیل نماید. لازم به ذکر است استفاده از پوست این پرنده می تواند تحولی عظیم در صنعت کیف و کفش در داخل و خارج از کشور را بوجود آورد و باعث رونق کارخانجات تولید کفش در کشور گردد. امید است رویای مصرف سرانه بالاتر از ۲۵ کیلوگرم گوشت در کشور با تشویق و ترغیب شرکت تعاونی حمایت کنندگان از تولید این گوشت تحقق یابد.

جای دارد از کارآفرین جدی، پرذوق و بدعت‌گذار دانش نوین پرورش شتر مرغ در کشور جناب آقای دکتر سهراب و همکاران محترمشان به نیکی یاد شود و خدمتگذاری ایشان در راهی که قدم برداشته‌اند به دیده منت نگارده شود.

روغن شترمرغ

در ۳۰۰۰ سال قبل در فرهنگهای مصری، رومی و افریقایی از روغن شتر مرغ به عنوان یک ماده آرایشی و نیز برای درمان درد و روماتیسم استفاده می شد. مستندات تاریخی راجع به روغن شتر مرغ به زمانهای خیلی قدیم یعنی قرن اول پس از میلاد بر می گردند و به استفاده گسترده از روغن برای درمان زخم، سوختگیها، ناراحتی های پوستی، اگزما، خشکی پوست و مو و بسیاری موارد دیگر اشاره می کند و این رویه برای صدها سال ادامه یافت. پلینی فیلسوف رومی قرن اول پس از میلاد مطالب مبسوطی درباره فواید استفاده از روغن شتر

مرغ نوشت. امروزه ما می دانیم که روغن شترمرغ حاوی اسیدهای چرب ضروری اُمگا ۶ و اُمگا ۹ است. اسیدهای چرب ضروری به حفظ سلامت غشاء های سلول کمک کرده، استفاده از مواد مغذی را بهبود می بخشد و متابولیسم سلولی را موجب شده و کنترل می کنند. آنها مواد خامی را که به کنترل فشار خون، لخته شدن آن، آماس، درجه حرارت بدن و سایر اعمال بدن کمک می کنند فراهم می نمایند. اُمگا ۶ و اُمگا ۹ هر دو مرطوب کننده و حالت دهنده پوست هستند.

روغن شتر مرغ وروغن امو از لحاظ خواص خیلی به هم شباهت دارند و نتایج مشابهی می دهند. روغن شتر مرغ برای تولید محصولات حفاظت کننده پوست، مو و لوسیون های برطرف کننده درد ایده آل است.

پیشنهاد ضوابط بهداشتی کشتارگاه شترمرغ
– در کشتار گاه باید دو بخش تمیز و آلوده از هم مجزا باشند و بایستی به گونه ای مدیریت شود که از هنگام ورودحیوان زنده به کشارگاه تا زمان خروج گوشت قابل مصرف برای انسان به شکل پیوسته باشد و نتوان این مسیر را معکوس ساخته ( مسیر یکطرفه ) و هرگز بین گوشت و حیوان زنده و یا گوشت وضایعات تداخلی پیش نیاید .

کشتار گاه باید حداقل شامل :
الف ) مکانی به حدکافی وسیع جهت پذیرش حیوانات و بازدید قبل از کشتار باشد که به سادگی تمیز شده وقابل ضدعفونی شده باشد
ب ).یک مکان کشتار به ابعادی که اعمال ذبح ، خونگیری و پرکنی هرکدام در محلی خاص قابل انجام باشد .

ارتباط بین مکان کشتار و محل ورود دام ( بند الف ) بایستی توسط یک درب که بطور خود کار بسته میشود برقرار گردد. دریچه بین این دو محل باید به قدری کوچک باشدکه فقط اجازه عبور به شترمرغ را بدهد . درحالتی که هدف پرکنی با تکنیک خشک است اینکار باید در یکمکان خاص انجام شود.

ج) مکان خالی محتویات درون شکم (evisceration) باید به ابعادی باشد که این اعمال را بتوان در محلی کاملا دور از پستهای کاری دیگر انجام داد یا انیکه توسط جداره ای از سایر بخشها جدا شود بشکلی که ار آلودگی گوشت جلوگیری گردد .هرگونه ارتباط بین این مکان و محل کشتار باید از طریق دربی با قابلیت بسته شدن خودکار صورت گیرد.

د) مکان صدور یا بسته بند
ه ) اطاقهای سردخانه به حد کافی وسیع جهت ذخیره سازی گوشتهای قابل مصرف و غیرقابل مصرف برای انسان با در بهای قابل قفل شدن
و) یک مکان برای جمع آوری پرها وسایر محصولات
ز) مکانی برای تمیز و ضدعفونی کردن صندوقها وگاریها
ح ) مکانی برا ی نگهداری مواد شوینده و ضد عفونی کننده ها و غیره
ط ) مکانی برای نگهداری چرم

ی ) مکانی جهت دفتر دامپزشکی که قابل بسته شدن با کلید باشد .
مکانهای تهیه ، بسته بندی و ذخیره گوشت و نیز مناطق و دالانهای حمل گوشت تازه بایستی دارای شرایط زیر باشند :
الف : کف آن غیر قابل نفوذ ، تمیز کردن آن ساده و غیر قبل پوسیدن باشد و آب به سادگی در آن قابل جریان باشد . این آب باید به شکلی تخلیه گردد که ایجاد بو نکرده و شرایط تخلیه این آب بهداشتی باشد .

ب : دیوارها باید صاف ، مقاوم ، غیر قابل نفود وقابل شستشو بوده ، به رنگ روشن و تا ارتفاع حداقل دو متر و یادست کم هم ارتفاع دخیره گوشت در سردخانه باشند . خط اتصال دیوار و کف باید گرد باشد .
ج : کلیه درها و پنجره ها باید ازجنس مواد تغییر ناپذیر بوده و اگر چوبی اند باید دارای پوشش صاف و نفوذ ناپذیر باشند .