گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج دارای ۱۸۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج :

گزارش کارآموزی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال بذر کرج

تاریخچه:
تاریخچه تحققات اصلاح نباتات در ایران و تاسیس مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر.
سیر تحول تحقیقات اصلاح نباتات ایران را به طور اختصار می توان به سه دوره تقسیم نمود:
دوره اول:
این دوره با تاسیس مدرسه فلاحت و سپس دانشکده کشاورزی کرج (زیر نظر وزارت کشاورزی) آغاز و ۲۰ سال به طول می انجامد. این دوره بیشترین موانع را در خود داشته است. زیرا برای تغییر روش های قدیمی و دلبستگی های تعصب آمیزی که مالکان و کشاورزان آن زمان در استفاده از روش های قدیمی داشتند نیاز فراوانی به افراد تحصیل کرده و آشنا به کشاورزی نوین بود.

در همین دوره تاسیسات فنی و مزارع آزمایشی مستقلی برای انجام یک سلسله آزمایشات در جنب دانشکده ایجاد شد. از حدود سال ۱۳۱۰ تهیه بذور مرغوب در مزارع آزمایشی باغ فردوس مدرسه عالی فلاحت آغاز شد و در زمینه غلات، حبوبات و سبزیجات و انواع بذر پنبه نمونه‌هائی از کل کشور جمع آوری و در مزارع کاشته و مطالعه گردید.
در آن زمان طبق تقاضای اداره کل فلاحت و صناعت وقت ارقام مختلف چغندر قند نیز از کشورهای آلمان، دانمارک، بلژیک و شوروی سابق جمع آوری و مورد آزمایش قرار گرفت. از اواخر سال ۱۳۱۱ آزمایشات مقدماتی چغندر قند، پنبه، غلات و ازدیاد بذر در مزارع باغ فردوس مدرسه عالی فلاحت شروع و اولین بنگاه اصلاح نباتات ورامین در ایران در سال ۱۳۱۴ در کرج تأسیس گردید که وظیفه اصلی آن اصلاح و تهیه بذر چغندر قند بود. در همان تاریخ مقدمات اصلاح و تهیه بذر غلات نیز در کرج فراهم شد. در اواخر سال ۱۳۱۵ در ورامین بعنوان یکی از مناطق مهم پنبه خیز کشور بنگاه اصلاح نباتات تاسیس و نسبت به تهیه بذر الیت پنبه و همچنین انواع گندم اقدام نمود.

دوره دوم:
این دوره تقریبا با خاتمه جنگ جهانی دوم آغاز و تاسیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال ۱۳۳۹ ادامه یافت. در واقع این دوره با آغاز پیدایش و گسترش سریع روش ها و ابزار کشاورزی نوین در کشورهای پیشرفته شروع گردید. این دوره را می توان دوران آمادگی و تلاش کادر متخصص و مرحله اصلاح بذر و نهال نامید. در این دوره بسیاری از متخصصین تحصیل کرده کشاورزی در جهت رفع وضع نابسامان بذر و نهال در کشور اقدام به انجام یک رشته مطالعات و آزمایشات مقدماتی نمودند. این امر ابتدا در مراکز اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج و ورامین که امکانات بهتری داشتند آغاز شد.

از سال ۱۳۲۵ تحقیقات باغبانی نیز با جمع آوری گونه‌های مختلفی از میوه جات سردسیری داخلی و خارجی و احداث باغ کلکسیون در کرج آغاز شد. این امر در مورد مرکبات در شمال و در زمینه خرما در جنوب انجام گردید.
از سال ۱۳۲۷ با جدا شدن دانشکده کشاورزی کرج از وزارت کشاورزی امکانات مربوط به جمع آوری و آزمایش توده های بومی گندم و جو در بنگاه اصلاح نباتات کرج متمرکز شد.
از سال ۱۳۳۰ تحقیقات پنبه به شکل جدی تری گرفته و به طور وسیع در مرکز ورامین آغاز گردید. در سال ۱۳۳۵ فکر تأسیس اداره تهیه بذر گواهی شده در وزارت کشاورزی شکل گرفته و این اداره تأسیس گردید تا نسبت به کنترل مزارع غلات و پنبه در کرج و ورامین اقدام نموده و بعد از کنترل و صدور گواهی بذر مادری در بین کشاورزان توزیع گردد.
با متمرکز کردن فعالیت های پراکنده قبلی، از سال ۱۳۳۶ تحقیقات برنج نیز در بنگاه کشاورزی لاهیجان به طور جدی آغاز گردید و با ایجاد ایستگاه برنج رشت در سال ۱۳۳۸ توسعه می یابد.
حاصل تمامی این تلاش ها نتایج گرانبهایی داشته است که شالوده موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بر همین نتایج استوار گردیده است.
دوره سوم:
در دوره سوم با توجه به پراکندگی تحقیقات در دستگاههای مختلف وزارت کشاورزی از یک طرف به این واقعیت که اداره کل زراعت دقت با تشکیلات محدود و امکانات ناچیز خود مستقیماً قادر به هدایت این امر مهم نبود. ضرورت تاسیس موسسه ای مستقل با اختیارات وسیع قانونی احساس گردید. بنابراین تشکیل موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر براساس لایحه قانونی مصوب مجلس شورای ملی که در تاریخ ۳/۸/۱۳۳۸ به تصویب مجلس سنای وقت رسیده مشتمل بر ۶ ماده و یک تبصره به شرح زیر مورد موافقت قرار گرفت:

ماده ۱- به منظور اصلاح و تهیه کلیه نهال ها و بذر های مرغوب و مناسب با اب و هوای نقاط مختلف کشور سازمانی به نام موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر تحت نظر وزارت کشاورزی تاسیس می شود.

ماده۲- رئیس موسسه می تواند معاملات مربوط به فرآورده های کشاورزی را تا یکصد هزار ریال بدون رعایت مقررات و مزایده اجازه دهد. معاملات فرآورده های کشاورزی بیش از این مبلغ راهیأتی مرکب از وزیران کشاورزان و دارائی و یا معاونین آن ها و رئیس موسسه در صورت ضرورت از قیود مناقصه و مزایده معاف خواهند نمود.
ماده۳- کمک دولت به بودجه این موسسه یکجا ضمن بودجه وزارت کشاورزان منظور و در اول هر فصل یک چهارم آن به اختیار موسسه گذاشته می شود و بودجه جزء موسسه را وزیران کشاورزی و دارائی تصویب می‌نمایند. عواید موسسه جزو بودجه آن منظور و مازاد درآمد صرف توسعه و تکمیل عملیات موسسه می گردد.
تبصره- وجوه حاصله از درآمد و صرفه جوئی ها هر سال به سال بعد منتقل و به مصرف توسعه موسسه خواهد رسید.
ماده ۴-وزارت کشاورزی مجاز است با تصویب هیأت وزیران ورود بذری را که مصلحت نداند ممنوع نماید و همچنین کشت و تهیه بذور و چغندر قند و پنبه را در مناطق معینی به وسیله اعلان سه ماه قبل از فصل کشت ممنوع و در صرف تخلف کشت ممنوع شده را معدوم سازد.
ماده۵- موسسه نمی تواند نهال بذور و مرغوب را به تقاضای کشاورزان و مالکین بیشتر از قیمت تمام شده بفروشد.
ماده ۶- وزارت کشاورزی و وزارت دارائی مامور اجرای این قانون می باشد. لایحه قانونی فوق که مشتمل بر شش ماده و یک تبصره می باشد در جلسه روز دوشبنه سوم آبان ماه یکهزار و سیصد و سی و هشت شمسی به تصویب مجلس سنا رسیده است.
وظایفی که به موجب قانون به عهده موسسه قرار داده می شود به شرح زیر بوده است:
۱- بررسی های به نژادی و به زراعی برای اکثر محصولات مهم زراعی مثل گندم، جو و پنبه، برنج، دانه های روغنی، ذرت، حبوبات، نباتات علوفه‌ای و کنف.
۲- تولید بذور مادری و تهیه بذور گواهی شده به منظور تکثیر و تهیه بذر مورد نیاز کشور و همچنین ازدیاد و توزیع نهال های پیوندی از ارقام انتخابی مناسب با شرایط آب و هوائی مختلف کشور.
۳- کنترل و گواهی بذوری که تولید کنندگان بذر براساس ضوابط تعیین شده در وزارت کشاورزی و منابع طبیعی وقت تولید می‌کنند.
بدیهی است که در آغاز کار مشکلات تهیه امکانات و اراضی به قوت خود باقی بوده اس

ت ولی موسسه در راستای ایفای وظایف محوله اقدام به تشکیل ۴ اداره کل به شرح زیر نمود:
۱- اداره کل بررسی های باغبانی به منظور ازدیاد اولیه ارقام میوه، سبزی و صیفی و سیب زمینی.
۲- اداره کل بررسی های زراعی به منظور بررسی و ازدیاد اولیه بذور پنبه، گندم و جو و ذرت و برنج علوفه و حبوبات و سایر نباتات زراعی.
۳- اداره کل تکثیر و گواهی بذر به منظور کنترل بذور تولیدی و صدور گواهی بذر.

۴- اداره کل تکثیر و توزیع بذر جهت تهیه و توزیع بذور اصلاح شده.
در مرحله بعدی به منظور تجهیز و تکمیل امکانات ایستگاهها از نظر ماشین آلات، تأسیسات و تجهیزات، اداره کل امور ایستگاهها نیز در موسسه تشکیل گردید.
در همین راستا موسسه اقدام به تشکیل لابراتوار اصلاح غلات کرج، لابراتوار اصلاح بذر چغندر قند در کرج، لابراتوار اصلاح میوه در کرج، لابراتوار اصلاح بذر پنبه در ورامین، لابراتوار اصلاح برنج در رشت، لابراتوار اصلاح خرما در اهواز و گلخانه‌های مخصوص اصلاح بذر در کرج و ورامین نمود.
همچنین علاوه بر مرکز اصلاح نباتات کرج در ورامین سه ایستگاه درجه یک با هدف تبدیل بعدی به مراکز اصلاح نباتات مشابه کرج و ورامین شامل ایستگاه کشاورزی مغان و ایستگاه کشاورزی طرق مشهد- ایستگاه کشاوری داراب فارس تاسیس گردید. ایستگاه اهواز نیز که قبلا وجود داشت در همین ایام تبدیل به ایستگاه درجه یک شد. ایستگاههای درجه یک وسعت قابل توجهی داشته و علاوه بر مطالعات و آزمایشاتی که به میزان محدودتری درباره اکثر گیاهان منطقه و محصولات عمده غذایی و صنعتی به عمل می‌آورند، نسبت به تهیه بذور الیت و مادری و همچنین تهیه نهال های مرغوب و مناسب محل نیز در حدود برنامه های سالیانه اقدام می کردند و محصول آن ها را در دسترس کشاورزان قرار می دادند. علاوه بر ایستگاه‌های درجه یک ایستگاههای اختصاصی نیز با وسعت ۱۰-۵ هکتار تاسیس گردیدند که برای بررسی ارقام و تهیه بذور و نهالهای اختصاص داشتند که با توجه به استعداد و شرایط اقلیمی محل بیش از سایر محصولات مورد نیاز کشاورزان و باغداران بود.
نهایتاً ایستگاههای بررسی منطقه‌ای نیز علاوه بر این مرکز تاسیس گردیدند که بعد از اتمام بررسی ها در مراکز اصلاح نباتات جهت تعیین سازگاری ارقام در مناطق و شرایط اقلیمی مختلفی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
با تأمین نیازها و تجهیزات مورد نیاز و به ویژه تأمین نیروی متخصص از یک طرف و افزایش حجم فعالیت ها و بالاخره ضروررت تمرکز روی محصولات خاص و افزایش کارآیی و بازده تحقیقات به تدریج تشکیلات موسسه تغییر یافت و به طوری که در سال ۱۳۴۸ بخش تحقیقات دانه های روغنی و در سال ۱۳۴۹ بخش تحقیقات ذرت (یونجه) تأسیس گردیدند. در سال ۱۳۵۰، اداره کل بررسی های باغبانی به بخش تحقیقات باغبانی تغییر یافت و از سال ۱۳۵۷ واحد سبزی و صیفی از آن جدا

شده و به صورت بخش تحقیقات سبزی و صیفی ادامه فعالیت داد. در راستای توسعه فعالیت های تحقیقاتی مؤسسه، از سال ۱۳۵۹ بخش تحقیقات حبوبات که قبلا فعالیت هایی به صورت اداره کل و همچنین طرح حبوبات دانشکده کشاورزی داشت تاسیس گردید. در سال ۱۳۶۲ در جهت تکمیل و توسعه تحقیقات در حال انجام، بخش تحقیقات فیزیولوژی و بیوشیمی و تکنولوژی تاسیس شد و در جهت سرویس دهی به تحقیقات در حال انجام را افزایش کارائی تحقیقات در نیمه دوم همین سال (۱۳۶۲) بخش ژنتیک و آمار نیز در موسسه تاسیس گردید. به دلیل حجم بالای فعالیت های تحقیقاتی و تعدد و تنوع محصولات مختلف سبزی و صیفی و همچنین اهمیت روز افزون این م

حصولات مختلف سبزی و صیفی و همچنین اهمیت روزافزون این محصولات روند توسعه فعالیت های تحقیقاتی همچنان ادامه یافت و با توجه به اهمیت برخی محصولات برای صادرات و مصرف داخ

لی در سال ۱۳۷۷ بخش تحقیقات سیب زمینی، پیاز و حبوئبات آبی از این بخش تفکیک و بخش سبزی و صیفی به ورامین منتقل گردید. روند توسعه فعالیت های تحقیقاتی همچنان ادامه یافت و با توجه به اهمیت برخی محصولات یا زمینه‌های کاری و لزوم تقویت بیشتر آن‌ها برخی بخش‌ها یا محصولات بخش ها به صورت موسسات تحقیقاتی مستقل تاسیس و از موسسه جدا گردیدند و به طوری که با توجه به اهمیت تولید و صادرات محصولات پسته، خرما و مرکبات، در سال ۱۳۷۱ موسسه تحقیقات مرکبات در رامسر تاسیس و این محصولات از موسسه تحقیقات نهال و بذر جدا گردیدند.
همچنین با توجه به نقش دیمکاری در تامین محصولات اساسی کشور از سال ۱۳۷۱ موسسه تحقیقات دیم در مراغه تاسیس و کلیه فعالیت‌های تحقیقاتی دیم از موسسه تحقیقات نهال و بذر منفک و در این موسسه متمرکز می گردد. تاسیس موسسه تحقیقات برنج در رشت (۱۳۷۳)، تاسیس موسسه تحقیقات پنبه در گرگان (از سال ۱۳۷۶) و بالاخره تبدیل بخش تحقیقات فیزیولوژی و بیوشیمی و تکنولوژی به موسسه تحقیقات بیوتکنولوژی (در سال ۱۳۷۸) از دیگر موارد منفک شده از موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در جهت تمرکز بیشتر فعالیت های تحقیقاتی بر روی محصولات استراتژیکی و صادراتی کشور هستند. لازم به ذکر است که تشکیلات این موسسه بجز موسسه بیوتکنولوژی (در سال ۱۳۷۹) در سال ۱۳۷۶ به تصویب رسیده است.
در حال حاضر موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر شامل بخش های تحققاتی زیر است:
۱- بخش تحقیقات غلات.
۲- بخش تحقیقات ذرت و گیاهان علوفه‌ای.
۳- بخش تحقیقات دانه‌های روغنی.
۴- بخش تحقیقات باغبانی.
۵- بخش تحقیقا سبزی و صیفی (در ورامین).
۶- بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز.
۷- بخش تحقیقات کنترل و گواهی بذر.
۸- بخش تحقیقات ژنتیک و ذخائر توارثی (بانک ژن گیاهی ملی ایران)

بخش تحقیقات سیب زمین و پیاز:
مقدمه:
همزمان با تاسیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال ۱۳۳۹ تحقیقات مربوط به محصولات سیب زمینی و پیاز نیز بر مبنای یک برنامه مدون ابتدا برای شناخت ارقام بومی و محلی و سلکسیون و خالص سازی آن‌ها شروع و سپس با ورود ژرم پلاسم های جدید سیب زمینی و پیاز و سایر محصولات سبزی و صیفی برنامه شناخت ارقام مناسب جدید و سازگار خارجی از طریق روش های علمی و آزمایشات مقایسه ارقام و تعیین نیازهای زراعی ارقام، تولید بذر مادری و توزیع بذر

گواهی شده در قالب برنامه بررسی‌های باغبانی پی ریزی گردید. از سال ۱۳۵۸ بخش تحقیقات سبزی و صیفی به طور مستقل فعالیت‌های خود را تحت مدیریت و موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر ادامه داد. در سال ۱۳۷۶ براساس تصمیمات متخذه در شورای عالی سیاستگذاری سازمان تات تحقیقات سبزی و صیفی به مرکز تحقیقاتی ورامین منتقل گردید و فعالیت های تحققاتی محصولات سیب زمینی، پیاز و حبوبات ابی تحت عنوان بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز در کرج فعالیت خود را شروع نمود. فعالیت های تحقیقاتی این محصولات قبل از انقلاب اسلامی علاوه بر

کرج در چندین ایستگاه تحقیقاتی توسط ۲۰ کارشناس انجام می گردید و در حال حاضر مسئولیت اجرای طرح های تحقیقاتی و برنامه تولید بذر کشور بر عهده ۳۶ نفر کارشناس و عضو هیأت علمی می باشد. این بخش از دیرباز با مرکز بین المللی سیب زمین (CIP) در زمینه آموزش و تبادل ژرم پلاسم ارتباط داشته است. مهمترین اولویت ها و برنامه های تحقیقاتی محصولات این بخش به تفکیک ارائه می‌گردد.
۱-سیب زمینی
سیب زمینی در جهان پس از گندم، ذرت و برنج مقام چهارم را از نظر میزان تولید دارد و در ایران پس از گندم مقام دوم را به خود اختصاص داده است. از نظر ارزش غذایی و تولید پروتئین و انرژی در واحد سطح تقریبا در بین کلیه محصولات زراعی بی رقیب است. سطح کشت آن در سال ۱۳۳۹ در حدود بیست هزار هکتار و عملکرد آن ۸/۴ تن در هکتار بود. با تاسیس موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در سال ۱۳۳۹ پس از ۴ دهه تلاش های ترویجی و تحقیقی سطح زیر کشت آن به ۱۶۰ هزار هکتار با میانگین عملکرد ۲۳ تن در هکتار رسیده است. میانگین عملکرد جهانی سیب زمینی ۱۶ تن در هکتار و میانگین عملکرد د رایران ۷ تن بیشتر از مقدار مذکور می باشد.
تحقیقات انجام شده بر روی سیب زمینی به طور پراکنده و محدود از سال ۱۳۳۹ شروع گردید و تا سال ۱۳۵۸ به دلیل نداشتن اهمیت در جیره غذایی و کشت و زرع آن به عنوان یک محصول باغی نسبتا لوکس طبقه بندی شده و فعالیت های تحقیقاتی مربوطه نیز در بخش تحقیقات باغبانی

انجام شده است. تحقیقات منظم و پی گیر سیب زمینی به منظور بدست آوردن ارقام مناسب برای کشت در ایران و همچنین بهبود تکنیک های کشت از سال ۱۳۴۹ شروع شده است. به موازات افزایش اهمیت محصول سیب زمینی در کشور در سال ۱۳۵۸ تحقیقات سیب زمینی از باغبانی جدا شده و بخشی تحت عنوان بخش سبزی و صیفی و سیب زمینی در موسسه تکمیل می گردد. بالاخره در اسفند ماه ۱۳۷۶ بخش تحققات سیب زمینی و پیاز از سبزی و صیفی تفکیک گردید. به

طور کلی تحقیقات سیب زمینی از زمان شروع فعالیت های تحقیقاتی چهار هدف اصلی را دنبال کرده است:
۱- به نژادی: معرفی ارقام مناسب سیب زمین از نظر مقاومت به بیماری، تنش‌های زنده و غیر زنده به طوری که دارای عملکرد مطلوب و کیفیت قابل قبول برای مصرف کننده باشند.
۲- تولید بذر سالم: در طبقات مادری و گواهی شده تولید بذر سیب زمینی برخلاف بسیاری از محصولات زراعی امری کاملا تخصصی بوده و نقش آن در افزایش کمی و کیفی محصول تولیدی به حدی است که در تمام دنیا مسایل به زراعی و حتی به نژادی را تحت اشعاع قرار داده است تاکنون کلیه بذرهای مادری کشور توسط موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر تولید شده و در زمینه تولید بذر گواهی شده نیز اقدام به عقد قرارداد با بخش‌های خصوصی نموده و نظارت و کنترل فنی را عهده دار بوده است.
۳- مسائل به زراعی: اهداف تحقیقاتی در این زمینه بسیار گسترده بوده و کلیه مسائل و مشکلات مبتلا به مزرعه از کاشت تا برداشت را شامل می شود.
۴- نگهدرای سیب زمینی در انبار (انبارداری)
تحقیقات و دستاوردهای سیب زمینی در دهه ۴۰:
سطح زیر کشت محصول در ابتدای دهه، ۲۰۶۰۵ هکتار و در پایان دهه به ۴۸۵۹۳ هکتار رسیده است روند عملکرد نیز سیر صعودی داشته و از ۸/۴ تن در هکتار به ۷ تن افزایش یافته است علت افزایش عملکرد در این دهه عمدتاً ترویج یافته‌های تحقیقاتی در زمینه روش های زراعی و آبیاری بوده است. در اواسط دهه نقش بذر سالم در افزایش کمی و کیفی محصول نیز مورد توجه قرار گرفته و در مجموع حدود ۳۰۱۲ تن بذر مادری توسط موسسه تولید و در اختیار کشاورزان قرار گرفت. در زمینه به نژادی اقدام زیادی صورت نگرفته و کلیه طرح های تحقیقاتی انجام شده به زراعی بوده و بر روی دو رقم بومی شده اسلامبولی و پشندی صورت گرفته است.
تحقیقات و دستاوردهای سیب زمینی در دهه ۵۰:
میانگین سطح زیر کشت سالیانه سیب زمینی در این دهه ۵۸۰۲۲ هکتار می باشد که نسبت به دهه قبل حدود دو برابر افزایش یافته است بخشی از این افزایش سطح زیر کشت ناشی از بالا رفتن عملکرد و سود آور شدن زراعت سیب زمینی می باشد. در اواخر این دهه عملکرد سیب زمینی به ۸/۱۱ تن در هکتار رسید. مجموع تولید بذر مادری در این دهه ۱۸۶۲ تن می باشد که نسبت به دهه قبل ۱۱۵۰ تن کاهش نشان می دهد. بنابراین نقش بذر مادری تولیدی در افزایش عملکرد چندان قابل توجه نبوده و افزایش عملکرد عمدتا به دلیل ترویج یافته های تحقیقاتی در زمینه‌های به زراعی و نیازهای کودی، آبیاری و از همه مهمتر ارقام جدید بوده است. مهمترین ارقام معرفی شده در این دوره عبارتند از:
۱- کوزیما ۲-آلفا ۳-آری ۴-بینچی

برخی از این ارقام همانند کوزیما به دلیل سازگاری به شرایط اقلیمی ایران هم اکنون نیز در مناطقی مانند اصفهان در سطح نسبتا وسیعی کشت می شوند. این رقم از نظر طول دوره رشد نیمه دیررس محسوب شده و به شرایط های خشکی و رطوبتی متحمل است. غده های آن بزرگ و به شکل تخم مرغی تا گرد بوده و عمق چشم ها بر روی غده در حد متوسط می باشد. رنگ گوشت آن زرد و دارای بافت مستحکمی می باشد.
در این دهه روش‌های کشت کرتی (غرقابی) و فاروپی (جوی و پشته) جنبه‌های مختلف نظیر

عملکرد، میزان مصرف آب، هزینه‌های تولید و سلامت محصول مورد تحقیق قرار گرفته و یافته های مربوط به کشاورزان انتقال یافته است. در اواخر این دهه موسسه از طریق بخش خصوصی اقدام به تولید ۳۳۳۸ تن بذر سیب زمینی در طبقه گواهی شده نموده است که اثرات آن بر عملکرد در ابتدای دهه سوم آشکار می شود.
در این دوره سهم ارقام معرفی شده در افزایش عملکرد حداقل ۵۰% بوده است به عبارت دیگر ارقام معرفی شده باعث افزایش محصول به میزان ۴/۲ تن در هکتار شده و در سطح کشور به میزان ۱۸۲۰۰۰ تن تولید سیب زمینی را افزایش داده است.
از مهمترین دستاوردهای تحقیقاتی این دوره در زمینه تولید بذر طرح سالم سازی ارقام بومی پشندی و اسلامبولی می باشد که با همکاری کارشناسان آلمانی در سال ۱۳۵۱ شروع شده و حدود ۲۲۰ تن بذر مادری عاری از بیماری از رقم پشندی تولید گردید.
تحقیقات و دستاوردهای سیب زمینی در دهه ۶۰:
سطح زیر کشت سیب زمینی در ابتدای دوره ۸۷۰۰۰ هکتار و در انتهای آن به ۱۴۹ هزار هکتار رسیده است. همچنین میزان عملکرد در هکتار که در ابتدای دوره ۱۲ تن بود، در آخر دهه به ۱۷ تن افزایش یافته است. به عبارت دیگر میزان تولید در واحد سطح حدود ۱۴۲ درصد افزایش نشان می دهد. براساس آمارهای بانک اطلاعات FAO- Agrostat میانگین مصرف سرانه در سال در طی دوره ۳۲ کیلوگرم می باشد که نسبت به دهه قبل حدود ۱۵۰ درصد رشد نشان می دهد.
در این دوره طرح های تحقیقاتی زیادی در زمینه مسایل به زراعی مانند تاریخ کاشت، تعیین نیازهای کودی ارقام مختلف، روش های آبیاری و زمان و روش های سرزنی محصول، انبارداری و تولید بذر انجام شده است. در زمینه به نژادی نیز ارقام زیادی در طی این دوره معرفی شده اند که هم اکنون بسیاری از مناطق سیب زمینی کاری کشور را اشغال کرده اند. مهمترین این ارقام عبارتند از: ۱- دزیره ۲-باراکا ۳-آئولا ۴-دیامانت
۵-مورن ۶-فاموزا ۷-دراگا ۸-اسپارتان.
رقم دزیره علیرغم عملکرد بالا و کیفیت خوراکی مطلوب به دلیل قرمز بودن پوست آن نتوانست سطح زیر کشت زیادی را اشغال نماید ولی رقم باراکا هم اکنون در استان سمنان رقم اصلی محسوب می شود و ارقام دیگری مانند آئولا،مورن و دراگا تقریبا در اکثر مناطق کشور کشت می شوند رقم آئولا به دلیل بالا بودن ماده خشک و زرد بودن گوشت آن علاوه بر مصرف تازه خوری مورد استقبال کارخانه چیپس نیز می باشد. این رقم دارای پوست زرد تیره با چشم های سطحی و طول دوره

رشد حدود ۱۵۰ روز (دیررس) است. عملکرد آن و خاصیت انباری آن در حد مطلوبی قرار دارد. در طی این دوره حدود ۲۷۰۰ تن بذر مادری سیب زمینی از ارقام معرفی شده توسط موسسه تولید و به سیستم تولید بذر کشور تزریق شده است. براساس نتایج طرح های تحقیقاتی انجام شده تقریبا کلیه ارقام معرفی شده نسبت به ارقام مورد استفاده در دهه قبل حدود ۴-۳ تن در هکتار افزای

ش محصول نشان می دهند. به عبارت دیگر سهم ارقام معرفی شده در افزایش عملکرد کشور در طی این دوره ۸۰% . بقیه موارد یعنی تولید بذر سالم و نکات به زراعی ۲۰% عملکرد را بالا برده‌اند. در طی این دهه نیز مسئولیت تولید شده بذر گواهی شده با موسسه بوده است.
تحقیقات و دستاوردهای سیب زمینی در دهه ۷۰‍:
سطح زیر کشت سیب زمینی در ابتدای دهه ۱۴۱ هزار هکتار می باشد و در آخر دهه به ۱۶۰ هزار هکتار افزایش یافته است. از سال ۱۳۷۵ به منظور عرضه سیب زمینی در زمستان طرحی تحت عنوان استمرار تولید سیب زمینی به اجرا درآمد. که براساس آن سالیانه حدوداً از ۱۵ هزار هکتار در مناطق مستعد و گرمسیری کشور در زیر مدار ۲۹ درجه و برخی از مناطق استان گلستان و مازندران برای اولین بار در مهرماه به کشت سیب زمینی اختصاص یافت. در این مناطق طرح های تحقیقاتی زیادی در زمینه پیش جوانه دار کردن سیب زمین عمق کشت، معرفی ارقام مناسب، تراکم و غیره انجام گردید. مهمترین مشکل تولید در مناطق اجرای طرح‌های استمرار عدم وجود بذر پیش جوانه دار شده در مهرماه بود زیرا سیب زمینی برداشته شده در مهرماه به دلیل داشتن خواب (Dormancy) در صورت کاشته شدن با تاخیر سبز شده و با توجه به گرمای هوا درصد زیادی از غده‌ها در زیر خاک دچار گندیدگی می شدند. بوته های سبز شده نیز به دلیل تک ساقه‌ای شدن عملکرد چندانی نداشتند. بر این اساس در شروع کار تعداد زیادی از کشاورزان متضرر و ناامید شدند. موسسه اصلاح بذر در سال ۱۳۷۵ علاوه بر ارائه نتایج روش های مختلف شکستن دوره خواب سیب زمینی در سمینار برگزار شده در استان هرمزگان طرحی ارائه داد که بر اساس آن در مناطق گرمسیری شیراز و اصفهان در بهمن و اسفند ماه هر سال اقدام به کاشت بذر نموده و محصول تولیدی را که در خرداد ماه سال بعد برداشت می‌شود به عنوان بذر مناطق طرح‌های استمرار در جنوب کشور مورد استفاده قرار می دهند. زیرا غده‌های برداشت شده در خرداد و اوایل تیرماه فرصت کافی برای شکستن دوره خواب و رسیدن به سن فیزیولوژیکی مناسب کشت را دارا خواهند بود. هم اکنون این طرح عملی شده و میانگین عملکرد کشت‌های پائیزه‌ (مهرماه) که در بهمن ماه برداشت می شوند حتی از میانگین عملکرد کشت بهاره کشور نیز بالاتر است. اثرات اجرای برنامه ارائه شده به حدی بود که میانگین تولید را در منطقه از ۱۰ تن به حدود ۲۵ تن در

هکتار ارتقا داد و به عبارت دیگر عرضه سیب زمینی در بهمن ماه که گرانترین زمان قیمت سیب زمین در بازار می باشد به میزان ۲۲۵ هزار تن افزایش یافته است.
در این دوره دستور العمل مدیریت نگهداری سیب زمینی خوراکی و بذری در انبار تهیه شده و در قابل کلاس های آموزشی و بازدید از سردخانه ها و انبارهای معمولی آموزش های لازم به کشاورزان داده شد و با توجه به امکانات طبیعی موجود د رهر منطقه نمونه هایی از انبار های نیمه فنی ارزان قیمت توسط بخش خصوصی احداث گردید.
در زمینه تولید بذر عاری از بیماری تحقیقات زیادی بخصوص در مورد کشت بافت صورت گرفته ولیبه دلیل عدم امکانات مالی در حال حاضر امکان تولید سیب زمینی عاری از بیماری در سطح وسیع مقدور نیست در سطح تحقیقاتی هسته اولیه حدود ۱۵ رقم عاری از ویروس از طریق کشت مریستم تولید گردید که امید است این برنامه تداوم یافته و کلکسیونی که با نام بانک In- Vitro تشکیل شده است غنی تر شود این بانک گیاهچه های اولیه مورد نیاز جهت تکثیر در سطح تجاری را تامین خواهد کرد.
میانگین تولید کشور در اواخر دهه به ۲۳ تن در هکتار رسیده است که نسبت به ابتدای دهه که ۵/۱۷ تن بوده و ۱۳۱ درصد رشد داشته است. این افزایش رشد ناشی از فعالیت های تولیدی اجرایی و تحقیقاتی به شرح زیر بوده است:

۱) تولید بذر سالم:
میزان تولید بذر مادری در طی دهه حدود ۱۲ هزار تن بوده است که نسبت به دهه قبل ۴۴۴ درصد افزایش نشان می دهد. در اواخر این دوره برنامه‌های جامعی برای تولید بذر سیب زمینی مورد نیاز کشور تدوین و اجرا گردید که نقش موسسه درآن کلیدی بوده است. در همین قالب حدود ۷۰ نفر بازرس سیب زمینی با همکاری این موسسه، سازمان حفظ نباتات، موسسه بررسی آفات و در رأس آن ها دفتر سبزی و صیفی تربیت شده‌اند. نثش بذرهای تولیدی در سلامت و کیفیت

محصولات عرضه شده به بازار کاملات ملموس بوده و از نظر عملکرد نیز حدود ۴۰ درصد از افزایش عملکرد مربوط به تولید بذر سالم در کشور بوده است. غلیرغم آنکه قیمت جهانی سیب زمینی خوراکی در سال های ۹۷-۱۹۹۵ هر تن ۱۵۷ دلار بوده است ولی قیمت سیب زمینی بذری وارداتی هر کیلو حدود ۴/۱ دلار تمام می شود و بنابراین قیمت سیب زمینی بذری تولید شده توسط موسسه با توجه به استانداردهای تولیدی در طی این دوره حدود ۱۷ میلیون دلار بوده است و

سهم بذرهای مادری تولید شده در افزایش عملکرد سیب زمینی خوراکی کشور سالیانه به ۴۳۲ هزار تن بالغ می‌شود.

۲)معرفی ارقام پرمحصول:
معرفی ارقام پرمحصول و دارای کیفیت بالا در این دهه نیز ادامه یافته که مهمترین آن‌ها عبارتند از: ۱-آگریا ۲-آرنیدا ۳- پیکاسو ۴-نورینا
۵-آژاکس ۶-کنکورد ۷-ویتال ۸-مارفونا
ارقام آرنیلا، نویتا آژاکس و کنکورد به عنوان ارقام زودرس با دارا بودن دوره خواب کوتاه برای تولید سیب زمینی تازه خوری بخصوص در مناطق اجرای طرح های استمرار تولید سیب زمینی و کشت زمستانه در مناطق نیمه گرمسیری کشور مناسب هستند. رقم اگریا به علت داشتن عملکرد بالا رنگ گوشت زرد بخش الاعظم سطح زیر کشت بهاره را تسخیر کرده و علاوه بر تامین سلیقه مصرف کنندگان به دلیل داشتن ماده خشک بالا و سایر صفات کیفی برای سرخ کردن و تهیه خلال (فرانچ فریز) و چیپس مورد استقبال وسیع صنایع تبدیلی قرار گرفته است.
رقم مارفونا نیز به دلیل پتانسیل عملکرد بالا و زودرسی هم اکنون بعد از رقم آگریا دومین رقم از نظر سطح زیر کشت در کشور می‌باشد.
جمع بندی نتایج آزمایشات مقایسه ارقام پر محصول معرفی شده با ارقام قبلی نشان می دهد که حدود ۴۰% از مجموع افزایش عملکرد در این دهه ناشی از نقش ارقام جدید می باشد و به عبارت دیگر ۴۳۲ هزار تن افزایش تولید کشور در طی این دهه سهم ارقام جدید می باشد و حدود ۲۰ درصد دیگر از افزایش عملکرد یعنی ۱۹۲ هزار تن از کل محصول تولیدی سیب زمینی کشور و مربوط به روش های جدید آبیاری مصرف علف کش و مسایل به زراعی بوده است.
خلاصه ای از جایگاه تحقیقات و تولید سیب زمینی در کشور:
در بدو تاسیس موسسه عملکرد سیب زمینی ۸/۴ تن در هکتار و هم اکنون حدود ۲۳ تن در هکتار برآورد می شود. تولید کل کشور نیز در سال ۱۳۳۹ حدود ۹۶ هزار تن بوده است و هم اکنون بیش از ۶/۳ میلیون تن تخمین زده می‌شود. ضریب خودکفایی در زمینه سیب زمین خوراکی نیز ۱۰۳ درصد برآورده می شود. همه این دستاوردهای قابل توجه مستقیم و یا غیر مستقیم مرهون تحقیقات انجام یافته در طی ۴ دهه فعالیت اجرایی و تحقیقاتی موسسه بوده است. مصرف سرانه سیب زمینی در سال ۱۳۳۹ حدود ۶ کیلوگرم و هم اکنون ۴۵ کیلوگرم می باشد. بخش اعظم دلایل افزایش سطح زیر کشت سیب زمینی از ۲۰ هزار هکتار به ۱۶۰ هزار هکتار در طی ۴ دهه مربوط به سودآور شدن زراعت سیب زمینی است. روند رو به ازدیاد رشد جمعیت کشور ایجاب می‌کند برای این محصول از نظر تولید انرژی و پروتئین در واحد سطح در بین محصولات زراعی بی رقیب می باشد

. سرمایه گذاری تحقیقاتی متناسبی صورت گیرد. تحقیقات انجام شده در طی دهه باعث شده است که میانگین عملکرد کشور از میانگین عمکرد جهانی ۷ تن بالاتر برود. مزیت های نسبی این محصول در زمینه تولید و رقابت با تولید کنندگان و صادرکنندگان جهانی آن سرمایه گذاری اساسی تری را در امر تداوم تحقیقات آن ایجاب می نماید. علیرغم عبور کشور از مرز خودکفایی در زمینه

تولید سیب زمینی خوراکی هم اکنون سالیانه به طور میانگین حدود نیم میلیون دلار صرف واردات هسته اولیه بذور کشور می شود که با توجه به امکانات بالقوه و بالفعل موجود در صورت سرمایه گذاری این معضل نیز حداکثر در ظرف ۳ سال قابل حل خواهد بود. هسته اولیه بذر سالم مورد نیاز کشور حدود ۶۰۰ تن برآورد می شود. که بهترین و آسان ترین راه حل آن استفاده از تکنیک های کشت بافت می شود. هسته اولیه مذکور پس از چند نسل تکثیر متوالی در مزارع و مناطق ایزوله کل بذور مورد نیاز کشور را که ۴۷۰ هزار تن برآورد می شود تامین خواهد کرد.

جدول روند وضعیت تولید ومصرف سیب زمینی
در سالهای ۱۳۷۹-۱۳۳۹

سال سطح زیر کشت میزان تولید(تن) نسبت افزایش تولید در هر دهه به دهه قبل عملکرد (تن در هکتار) مصرف سرانه (کیلوگرم)
۱۳۳۹ ۲۰۶۰۵ ۹۸۳۲۱ – ۷۷/۴ ۶
۱۳۴۹ ۴۶۳۰۴ ۳۴۷۲۸۰ ۳۵۳ ۵/۷ ۱۰
۱۳۷۹ ۱۶۰۰۰۰ ۳۶۸۰۰۰۰ ۱۴۱ ۲۳ ۴۵

جدول روند وضعیت عملکرد سیب زمینی و سهم هر دسته از فعالیت های تحقیقاتی در افزایش عملکرد (۱۳۷۹-۱۳۳۹)
سال سطح زیر کشت میزان تولید(تن) نسبت افزایش تولید در هر دهه به دهه قبل عملکرد (تن در هکتار) مصرف سرانه (کیلوگرم)
۱۳۳۹ ۷۷/۴ – – – –
۱۳۴۹ ۵/۷ ۱۵۷ – ۸۰ ۲۰
۱۳۵۹ ۱۱ ۱۴۷ ۵۰ ۳۰ ۲۰
۱۳۶۹ ۵/۱۷ ۱۵۹ ۸۰ ۱۰ ۱۰
۱۳۷۹ ۲۳ ۱۳۱ ۴۰ ۲۰ ۴۰

ارتباطات بین المللی بخش:
بخش تحقیقات سیب زمینی تاکنوندر خصوص تبادل اطلاعاتی علمی و ژرم پلاسم با کشورهای مختلفی نظیر کره، آمریکا، هلند، آلمان، فرانسه، ایرلند و انگلستان ارتباط داشته و تعدادی از کارشناسان و محققین ایرانی بخصوص در کشورهای هلند المان دوره های آموزشی کوتاه مدت را در زمینه های مختلف تولید و اصلاح سیب زمینی گذرانده‌اند و هم چنین با مرکز بین المللی سیب زمین (CIP) واقع در کشور پرو قرارداد همکاری‌های دو جانبه امضا شده که تاکنون ۶ نفر از محققین کشور جهت طی دوره‌های آموزشی کوتاه مدت است به کشور ماکور اعزام شده و رژیم پلاسم های زیادی جهت بررسی های تحقیقاتی وارد کشور شده است.
۲-پیاز:
سطح زیر کشت محصول در جهان بر اساس آخرین آمار فائو بیش از ۲/۲ میلیون هکتار و میزان تولید آن بیش از ۳۶ میلیون تن اعلام شده است. در ایران سطح زیر کشت و میزات تولید پیاز خوراکی به ترتیب ۵/۵۵ هزار هکتار و ۷/۱ میلیون تن برآورد شده است. با توجه به مبدا این محصول که آسیای

مرکزی و کشورهایی مانند ایران، افغانستان و پاکستان می باشد وجود توده‌های بومی متنوع از لحاظ تندی، رنگ و شکل و خاصیت انبارمانی موجب جلب توجه محققان به امر شناسائی و ارزیابی آن ها شده است و امروز کمتر استانی را از کشور می توان یافت که دارای توده های محلی و بومی ارزیابی شده است.
با عنایت به تاثیر کاربرد نتایج تحقیقاتی در کشور امروز علاوه بر خود کفائی کشور از لحاظ تولید بذر ارقام با گرده افشانی آزاد نرخ خودکفائی پیاز خوراکی بر ۸/۱۰۶ درصد برآورد شده است و امید آن می رود که در آینده بتوان شاهد صادرات برنامه ریزی شده این محصول بود.
تحقیقات و دستاوردهای پیاز در دهه ۴۰:
سطح زیر کشت محصول در ابتدای این دهه ۱۳ هزار هکتار و در پایان دهه به ۴/۲۴ هزار هک

تار رسید. روند افزایش عملکرد نیز سیر صعودی داشته و حدود ۸ تن در هکتار به ۱۰ تن در هکتار افزایش یافته است. د راین دهه مصرف سرانه پیاز از ۸/۳ کیلوگرم در سال به ۳/۷ کیلوگرم رسیده است. افزایش عملکرد این دهه در نتیجه فعالیت‌های به نژادی و به زراعی و تولید بذر مادری می‌باشد. فعالیت‌های به نژادی بر روی شناسائی و جمع آوری توده‌های بومی و ارقام خارجی و واردتاتی و نیز سلکسیون و خالص سازی ارقام بومی برتر متمرکز بوده است. آزمایشات مقدماتی مقایسه توده‌های بومی و ارقام خارجی در بیش از ۲۰ ایستگاه سبزی در مناطق مختلف کشور انجام پذیرفته شد. در مناطق مختلف کشور انجام گرفته و منتج به معرفی توده های بومی برتر از لحاظ عملکرد عمر انباری و بازار پسندی و سایر صفات مانند، آذرشهر، سفیدکاشان، قرمزری، شماره ۱ کرج و همچنین ارقام خارجی مانند وایت سوئیت اسپانیش، کریستال وایت واکس، ارلی یلوگلوب وارلی گرانو شده است. اقدام بعدی در این دهه سلکسیون و خالص سازی رقم آذرشهر و سفید کاشان و بعضی از ارقام محلی برتر بوده است. متعاقب این اقدامات مصرف بذر اصلاح شده قرمز آذرشهر و سفید کاشان در اکثر مناطق پیاز کاری رایج گردد.
علاوه بر فعالیت‌های به نژادی و تعیین ارقام مناسب برای شرایط اقلیمی کشور آزمایشات به زراعی از جمله تعیین تاریخ ها و فاصله کشت مناسب و تعیین نیاز کودی ارقام برتر در مناطق کرج،

اصفهان، عراقی محله گرگان، ارومیه و خرم آباد، زابل، داراب، مغان و همدان و بجنورد میاندوآب، ورامین، طرق مشهد، ایرانشهر و خاش انجام گرفته است. از مهمترین دستاوردهای به زراعی ذیل قابل ذکر است:
(دستیابی به تاریخ مناسب کشت ارقام سفید کاشان، قرمز آذرشهر و قرمز ری در مناطق سردسیر (نیمه اسفند تا نیمه فروردین)
دستیابی به تاریخ مناسب کشت رقم سوئیت اسپاپنیش در مناطق جیرفت و مغان (اول تا بیستم مهرماه)
تحقیقات و دستاوردهای پیاز در دهه ۵۰‍:
سطح زیر کشت محصول و عملکرد در آخر این دهه به ترتیب ۳۸ هزار هکتار و ۱۶ تن در هکتار می باشد. مصرف سرانه نیز از ۳/۷ کیلوگرم در دهه گذشته به میزان۱۲ کیلوگرم در سال افزایش یافت. فعالیت های به نژادی در این دوره شامل شناسائی و خالص سازی ارقام بومی و با استفاده از روش‌های اصلاحی (سلکسیون توده‌ای) و همچنینی انجام آزمایشات مقایسه ارقام بومی و ارقام وارداتی خارجی ادامه می یابد. از جمله به سلکسیون و خالص سازی توده محلی اصفهان و معرفی ارقام روز کوتاه را مهرمز، بهبهان و رقم خارجی تگزاس ارلی گرانو که در آزمایشات مقایسه ارقام مناسب کشت در مناطق جنوبی کشور می باشند می توان اشاره نمود.
در خصوص تولید بذر اصلاح شده پیازهای روز بلند مناسب کشت بهاره (قرمزآذرشهر سفید کاشان). گفتنی است هرساله حدود یک تن بذر مادری تولید شده است. افزایش عملکرد مشاهد شده در این دهه به دلیل ترویج یافته‌های تحقیقاتی در زمینه‌های به زراعی، ‎آبیاری نیازهای کودی و نیز استفاده از ارقام اصلاح شده پر محصول بوده است.
تحقیقات و دستاوردهای پیاز در دهه ۶۰:
در این دهه نیز سیر صعودی افزایش سطح زیر کشت و عملکرد در هکتار قابل ملاحظه است به طوری که در سال ۱۳۶۹ به ترتیب ۴۵ هزار هکتار و ۲۴ تن در هکتار بوده است. این روند در خصوص معرف سرانه نیز صادق است. (مصرف سرانه در سال ۱۳۶۹، ۱۵ کیلوگرم بوده است.)
در این دهه علاوه بر فعالیت های به نژادی که شامل سلکسیون و خاصل سازی ارقام روز بلند بوده است اقدام به سلکسیون وخالص سازی پیازهای روز کوتاهی مانند پیاز را مهرمز و بهبهان به ر

وش سلکسیون توده‌ای شده است. لازم به ذکر است که در اواخر این دهه در خوزستان در بیش از ۳۰۰۰ هکتار از اراضی زیر سد دز شامل مناطق را مهرمز، شوش، شوشتر، هندیجان و بهبهان رقم اصلاح شده رامهرمز رقم تگزاس ارلی گرانو با تولید حدود ۶۰۰۰۰ تن کشت می شده است. همچنین در این دهه اولین بار بذر پیاز روز کوتاه رقم خارجی تگزاس ارلی گرانو در داخل کشور در مرکز صفی آباد خوزستان تولید گردید و در آزمایشی با نمونه خارجی این رقم مقایسه گردید بتدریج نشان داد بذر خارجی رقم تگزاس نسبت به بذر پیاز رقم تگزاس برای تولید داخل برتری نداشته است (ارقام روز کوتاه مناسب کشت پاییزه در مناطق جنوبی کشور هستند و در هنگام برداشت محصول در فصل بهار خلاء بازار را به دلیل اتمام پیازهای انباری برطرف کرده و باعث کاهش قیمت پیاز در کشور می شوند).
علاوه بر فعالیت های به نژادی فعالیت های به زراعی شامل آزمایشات تعیین فاصله و تاریخ کشت مناسب تعیین نیاز غذایی ارقام و تعیین نیاز آبی و روش‌های آبیاری و … انجام گرفته است. برای نمونه می توان به تعیین میزان مصرف بذر در شکت مکانیزه که در جنوب کشور (خوزستان) متداول است اشاره نمود. که میزان ۵ کیلوگرم بذر در هکتار با فاصله ۲۵ سانتی متر توصیه شده است.
تحقیقات و دستاوردهای پیاز در دهه ۷۰:
سطح زیر کشت در پایان این دهه به بیش از ۵/۵۵ هزار هکتار رسیده و افزایش عملکرد نیز سیر صعودی داشته و از ۲۴ تن به ۳۰ تن در هکتار رسیده است. مصرف سرانه پیاز به ۲۰ کیلوگرم در سال افزایش یافته است. در این فعالیت های به نژادی شامل سلکسیون و خالص سازی ارقام بومی ادامه یافته و بذر اصلاح شده پیازهای سرکره برازجان، سفیدساری، سفیدگرگان، کمره خمین و دیگر ارقام تولید شده است. در این دهه برای اولین بار اینبردلاین های ۱۶ رقم پیاز برتر

ایرانی ایجاد شده که در تولید بذر سینتتیک و هیبرید به کار خواهد رفت. در آزمایشات مقایسه ارقام خارجی رقم‏های هیبرید روز کوتاه خارجی مانند رقم پریماورا و ساوانا سوئیت و .. معرفی گردیده‏اند و در حال حاضر رقم پریمادرا در سطح وسیعی در مناطق جنوبی کشت می شود.
در این دهه آزمایشات به زراعی جهت تعیین نیازهای زراعی و فیزیولوژیک برای استفاده از حداکث

ر پتانسیل عملکرد کمی و کیفی ارقام پیاز با راههای مقرون به صرفه و با حفظ محیط زیست صورت گرفته است که با آزمایشات زیر می توان اشاره کرد:
تعیین تاریخ کشت مناسب، روش و سیستم کشت، تراکم بذر (جهت تولید پیاز بذری یا پیاز خوراکی)، تعیین نیازهای غذائی و الگوی مناسب تغذیه ارقام، نحوه و میزان آبیاری. نحوه پیشگیری و تعیین مناسب‏ترین روش‏های مبارزه باآفات و بیماری‏ها و علف‏های هرز و تعیین مناسب‏ترین روش‏های نگهداری پیاز در انبار.
در این دهه با مرکز بین المللی AVRDC برای تبادل ژرم پلاسم همکاری بعمل آمده است.
۳-حبوبات:
فعالیت های تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر بر روی گونه‌های مختلف حبوبات از سال ۱۳۴۲ با همکاری دانشکده کشاورزان کرج آغاز گردید. دانشکده با همکاری سایر مراکز بین المللی و همچنین کارشناسان این موسسه اقدام به جمع آوری توده های مختلف بومی حبوبات در ایران و نیز دریافت نمونه هایی از سایر نقاط جهان نمود. به طوری که حدود۱۲۰۰-۱۰۰۰ نمونه جمع آوری شد و در نتیجه این فعالیت های مشترک چندین رقم از گونه های مختلف حبوبات نامگذاری و معرفی گردیدند.
پس از انقلاب شکوهمند اسلامی کشت حبوبات بیش از پیش مورد استقبال کشاورزان قرار

گرفت و تقاضای دریافت بذرهای اصلاح شده حبوبات افرایش یافت. به منظور پاسخ به نیاز روز افزون کشاورزان از اواخر سال ۱۳۵۸ بخش تحقیقات حبوبات در موسسه تشکیل گردید. در ابتدا فعالیت های تحقیقاتی محدود به کرج و چند ایستگاه تحقیقاتی بوده ولی به تدریج دامنه فعالیت آن گسترش یافت.
با تشکیل بخش برنامه های تحقیقاتی حبوبات با ده محقق و ده نفر تکنسین در ستاد و با تع

داد حدود ۲۴ نفر محقق و تکنسین در بیش از ۲۰ ایستگاه تحقیقاتی در کشور آغاز شد. در ابتدا فعالیت های تحقیقاتی حبوبات بر روی شش گونه نخود، عدس، لوبیا چشم بلبلی، ماش و باقلا با دریافت ژرم پلاسم از مراکز تحقیقات بین المللی و انجام آزمایشات بر روی آن ها آغاز شد. در سال ۱۳۷۳ با سیاستگذاری سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی تحقیقات نخود و عدس رسماً به موسسه تحقیقات دیم واگذار گردید. از اسفندماه ۱۳۷۶، تحقیقات لوبیا، ماش و باقلا در قالب واحد حبوبات با حدود ده محقق و هفت تکنسین در بخش تحقیقات سیب زمینی و پیاز در حبوبات آبی، ادامه یافت.
تحقیقات و دستاوردهای حبوبات در دهه ۵۰:
در این دهه فعالیت های تحقیقاتی حبوبات در زمینه های به زراعی، به نژادی و تولید بذر مادری محصولات شش گانه لوبیا، ماش، لوبیا چشم بلبلی باقلا نخود و عدس آغاز گردید.
در زمینه به زراعی تعیین تاریخ مناسب کاشت حبوبات تعیین مناسب ترین تراکم کاشت گونه‌های مختلف تعیین نیازهای غذایی و آبی این محصولات و اجرای طرح های تحقیقی- ترویجی به منظور مقایسه برتری ارقام اصلاح شده با ارقام محلی از اهداف عمده این دهه می باشد.
تحقیقات به نژادی با اولویت شناسائی ارقام مناسب و سازگار با شرایط آب و هوایی مناطق تولید، دستیابی به ارقام مناسب برداشت مکانیزه و نیز متحمل به تنش های زنده و غیر زنده اجرا شده است.
در زمینه تولید بذر مادری در این دهه برای تمام گونه های مورد تحقیق حدود ۶۰ تن بذر در سال تولید شده است . از مهمترین دستاوردهای این دهه معرفی رقم باقلای برکف در سال ۱۳۶۳ می باشد. این رقم دانه درشت و دارای عملکرد بالا (حدود ۵ تن در هکتار) و سازگار با شرایط آب و هوایی مناطق شمالی کشور می باشد. تاثیر معرفی این رقم به حدی است که تمام کشاورزان مناطق شمالی ایران در مازندران، گلستان و گیلان از این رقم به جای رقم های تجاری مرسوم استفاده کرده و از عملکرد آن رضایت کامل داشتند.
از دیگر دستاوردها و یافته های قابل اشاره در این دهه می توان دستیابی به ارقام امیدبخش ذیل اشاره نمود:
لوبیا چیتی Cos-16: مبدا این رقم کلمبیا است. ارتفاع بوته ۵۰-۴۰ سانتی متر متحمل به ویروس موزائیک و مقاوم به ریزش است. دوره رشد آن ۹۰ روز با عملکرد حدود ۳ تن در هکتار است. و مناسب برداشت مکانیزه می باشد. فواصل مناسب آن ۵۰*۱۰ سانتی متر است، منطقه عمده کاشت این رقم زنجان است.

لوبیا سفید ۴۹-Emerson: مبدا این رقم ترکینه است. ارتفاع بوته ۵۰ سانتی متر رنگ دانه سفدی روشن و بازار پسند است، دوره رشد آن ۹۰-۸۵ روز با عملکرد حدود ۲/۲ تن در هکتار است.
ماش رقم VC- 1973A: مبدا این رقم تایوان است. ارتفاع بوته ۴۶ سانتی متر، تیپ بوته ایستاده، رنگ دانه روشن با عملکرد حدود ۲ تن در هکتار است. مناطق مناسب این رقم کرج اصفهان 
کار تحقیقات به زراعی به نژادی و تولید بذر مادری گونه های حبوبات همانند دهه اول و با توسعه برنامه های دو رگ گیری و مطالعه بر روی ویژگی‌های غذایی و تبدیلی ارقام مختلف حبوبات مانند افزایش درصد پروتئین های قابل هضم و بررسی بر روی خاصیت کنسروی گونه های لوبیا و باقلا تداوم یافت. میزان تولید بذر مادری با توجه به حذف عدس و نخود از برنامه تولید بذر سالیانه حدود ۲۰ تن بذر لوبیا و ۱۰ تن بذر باقلا بوده است.
مهمترین دستاوردهای این دهه در زمینه های مختلف عبارتند از:
۱-تحمل لوبیا چیتی Cos-16: به کنه تارتن که مهمترین آفت لوبیا در اکثر مناطق کشور می باشد و هر ساله خسارت شدیدی در مناطق مختلف کشور از جمله استان مرکزی و استان لرستان وارد می آید.
۲-معرفی سه رقم لوبیا قرمز به نام های اختر، صیاد و درخشان.
۳-ارتباطات با مراکز تحقیقاتی بین المللی: در این دهه ارتباط خوبی با مراکز سیات، ایکار دا وایکر سایت برقرار شده است. در این زمینه می توان به اخذ ژرم پلاسم گونه های مختلف کارآموزی در مرکز بین المللی سیات برگزاری دوره آموزشی داخلی کشور با همکاری مرکز سیات اشاره نمود.

قسمت اول: سیب زمینی
مقدمه:
سیب زمینی (Solanom tuberosum) یکی از پر تولید ترین محصولات است که به طور گسترده ای در جهان کشت شده و تقریبا در هر هکتار دو برابر برنج و گندم کادری تولید می‌کند. این گیاه به دامنه وسیعی از اقلیم ها سازگار بوده وهم در محیط های گرمسیری و هم معتدل و همچنین در ارتفاعات تا ۴۰۰۰ متر از سطح دریا یافت می شود. اروپای غربی و مرکزی، شوروی سابق و چین مناطق تولید اصلی سیب زمینی است. این گیاه هم در سطح وسیع و هم در باغچه خانه ها کشت می‌شود. سیب زمینی بسیار مغذی و حاوی ویتامین C و اسیدهای آمینه ضروری برای تغذیه مطلوب انسان است. چون سیب زمینی گیاهی مهم در سطح جهان است در سال ۱۹۷۱ مرکز بین المللی سیب زمینی (International potato Center) (CIP) (در لیمای پرو (نزدیک جایی که سیب زمینی اهلی شده است.) به منظور افزایش کشت و کار سیب زمینی در کشورهای در حال توسعه تاسیس گردید.
سیب زمینی از سایر گیاهان زراعی متفاوت می باشد. زیرا مواد غذایی خوراکی آن در بخش های زیر زمینی که غده نامیده می شود ذخیره می‌گردد. سیب زمینی همچنین از این نظر که به طور غیر جنسی یا رویشی از طریق غده ها تکثیر می شود منحصر به فرد می باشد. تکثیر رویشی از طریق غده ها دارای مضرات معینی است. از قبیل: ۱) انتقال بیماری، ۲) هزینه های نقل مکان غده‌ها که در مقایسه با بذر سنگین تر است ۳) جوانه زدن غده ها قبل از فصل کشت بیماری ها ویروسی

که معمولا از طریق غده ها پخش می گردد. به طوری که تولید بذر عاری از ویروس نگرانی اصلی برای کشاوزان بزرگ و توزیع کنندگان غده ها برای بذر می باشد. جوانه زدن غده ها قبل از قصل کاشت برای کشاورزان کوچک که غده ها را برای کاشت در فصل بعد بدون امکانات انبار سرد نگهداری می نمایند مشکل ساز است. با وجود این سودمندی بارز تکثیر رویشی در این است که

زمانی که بوته برتر از اصلاح کننده شناسائی کند می‌توان آن را به عنوان رقم اصلاح شده آزاد نموده و ماهیت ژنتیکی اولیه آن را حفظ کرد. تنها گیاه دیگر با تکثیر رویشی نیشکر است.
جنبه قابل توجه در بهنژادی سیب زمینی منشا تتراپلوئیدی آن است که مطالعه وراثت صفات معینی را در آن مشکل می سازد. وراثت صفات به طریقه تتراسومیکی (tetraSomic) در اتو تترا پلوئیدها بسیار پیچیده تر از وراثت صفات به طریقه دی سومیکی (disomic) (در دیپلوئیدها است. با وجود این ماهیت اتوتترا پلوئید را می توان به منظور حداکثر نمودن هتروزیس برای تولید ارقام سیب زمینی با عملکرد برتر استفاده نمود.
یکی از مهمترین ویژگیهای سیب زمینی منبع متنوع ژرم پلاسم است که ممکن است اصلاح کننده آن را مورد استفاده قرار دهد. تقریبا همگی خویشاوندان وحشی نزدیک را می توان به راحتی با سولانوم توبیروزوم جهت ادغام مقاومت به تنش های زنده و غیر زنده ناخالصی تلاقی داد. در نهایت هیچ کدام از گیاهان زراعی به دیگر چنین ژرم پلاسم وحشی گسترده ای که به راحتی در ایجا

د رقم قابل استفاده باشد را ندارند. ظرفیت ژنتیکی برای پیشرفت های اینده در عملکرد به لحاظ همین خصوصیات انحصاری سیب زمینی امکان پذیر است.
طبقه‌بندی سیب زمینی
سیب زمینی متعلق به Solanum و خانواده Solanace یا خانواده سایه شب می باشد. این خانواده همچنین مشتمل بر بسیاری دیگر از گیاهان تجاری مهم از قبیل گوجه فرنگی، توتون بادمجان گونه های مختلفی از فلفل ها، پتونیا و سایه شب سمی می گردد. جنس سولانوم تقریباً دارای ۲۰۰۰ گونه شامل بیش لز ۱۵۰ گونه غده دار است که یک سری پلی پلوئیدی از دیپلوئیدها (۲x) تاهگزا پلوئیدها (۶x) هستند و ۷۵% آن ها دیپلوئیدند. اکثر گونه های سولانوم به صورت بوته ای ه

ستند و یا درختچه خاردار کوچک دارند. گونه زراعی سیب زمینی از گونه سولانوم توبیروزوم و به صورت اتو تترا پلوئید با فرمول ژنومی ۲n=2x=48 می باشد. این تنها گونه غده دار سولانوم هاست که در خارج از ناحیه بومی اش کشت و کار می شود. احتمال بر این است که سولانوم توبیروزوم از ناحیه آندی پرو مرکزی تا بولیوی مرکزی منشأ یافته‌ باشد. از آنجا سیب زمینی به اروپا منتقل شده است و بعد از اجرای انتخاب های طولانی برای عمکلدر غده و زودرس تر شدن تحت طول روند طولانی تر نسبت به محل بومی اش، بسیاری تغییرات در گیاه و خصوصیات برگ و پاسخ به طول روز ایجاد گردید. انواعی با ویژگیهای گیاهی و پاسخ به طول روز مشابهی نیز در شرایط با طول روز بلند درشیلی یافت شد. این موضوع سبب شد تا محققان روسی مدعی شوند که سیب زمینی اروپایی از شیلی آمده است. ولی این نظریه عموماً مطرود شناخته شده است. اکنون این نظر که احتمالا شیلی مرکز ثانویه سولانوم توبیروزوم می باشد و در آنجا تغییرات تکاملی مشابهی با آنچه بعدا تحت شرایط انتخاب در اروپا رخ داده به وجود آمده است. شواهد بعدی از ناحیه آندی پرووبولیوی به عنوان مرکز اولیه منشا سیب زمین اهلی این حقیقت را که گونه دیپلوئید زراعی و بومی stenotomum.S که اولین گونه سیب زمینی اهلی شده بود و یک جدگونه تترا پلودید tubersum باشد که در ناحیه آند رشد می نماید. اگرچه اکثر گونه های بومی سیب زمینی در امریکای جنوبی قرار دارند. اما این تصور وجود دارد که گونه های غده دار سیب زمینی ممکن است از ناحیه مکزیک منشأ یافته و سپس به طرف جنوب به داخل آند در زمان های خیلی قدیم جائیکه با گونه های بومی آند دو رگ گردیده مهاجرت نموده‌اند. گونه های وحشی سیب زمینی در مکزیک جنوب شرقی ایالات متحده و گواتمالا و سایر کشورهای امریکای مرکزی نیز یافت می شود. این ناحیه به همراه ناحیه مرکزی آندی پرو… بولیوی به عنوان مرکز اولیه منشأ سیب زمینی در نظر گرفته می‌شود.
گیاه شناسی سیب زمینی.

گل سیب زمینی ۳ تا ۴ سانتی متر قطر داشته و دارای پنج کاسبرگ و پنج گلبرگ و یک تخمدان دو قسمتی با یک خامه و یک کلاله می باشد. جام گلبرگ در ارقام مختلف از لحاظ اندازه فرق می‌کند. رنگ جام گل از بنفش تا تقریبا سفید متفاوت است. گلبرگها با یکدیگر متحد شده و لوله‌ای شکل می باشند. پرچمها به لوله جام گل چسبیده و تولید بساک های افراشته‌ای می نماید. ک

ه تشکیل یک ستون بسته یا قیفی در اطراف خامه می دهد. بساک ها بجز آن هایی که بر روی بوته‌های نر عقیقم تولید می شوند به رنگ زرد روشن بوده و بقیه رنگ زرد کمرنگ یا زرد- سبز دارند. در بعضی از کلون ها غنچه ریزش نموده و گلهای رسیده هیچ وقت تشکیل نمی شود. تولید گرده در بعضی از ارقام تجاری بسیار ضعیف است و بعضی از ارقام عملا هیچ گرده‌ای را تولید نمی‌کند. بذرها در یک جعبه (که اغلب توپ بذری یا سیب زمینی نامیده می‌شود). تولید می‌گردد.