کارآموزی شرکت لوله گستر اسفراین

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 کارآموزی شرکت لوله گستر اسفراین دارای ۱۶۹ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد کارآموزی شرکت لوله گستر اسفراین  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی کارآموزی شرکت لوله گستر اسفراین،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن کارآموزی شرکت لوله گستر اسفراین :

تاریخچه
شرکت لوله گستر اسفراین

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به منظور رفع نیاز کشور به لوله های بدون درز در اندازه های ۵۵ تا ۱۶ اینچ که در صنایع نفت، گاز و ساخت دیگ های نیروگاهی به کار می رود و قبل از تأسیس این کارخانه تماماً از طریق واردات از خارج از کشور تأمین میگردیده، اقدام به ایجاد طرح احداث کارخانه مورد نظر نمود.

درراستای اجرای این هدف قراردادی با شرکت soconord بلژیک در تاریخ ۲۰ سپتامبر ۱۹۹۵ به مبلغ ۱۵۵ میلیون دلار منعقد گردید که بر این اساس تجهیزات و ماشین آلات خط تولید کارخانه NTM متعلق به شرکت مزبور بصورت دست دوم خریداری شد و شرکت لوله گستر اسفراین بعنوان متولی و مجری طرح تعیین گردید و گشایش اعتبار اسنادی مربوطه به صورت یوزانس داخلی از محل تخصیص سهمیه ارزی وزارت صنایع و منابع ریالی سازمان گسترش در اواخر شهریور ماه ۱۳۷۵ انجام و با پرداخت، پیش پرداخت اعتبار مذکور در مهرماه آن سال نافذ گردید.

کارخانه تولید لوله های بدون درز از بخشهایی به شرح ذیل تشکیل می گردد؛
۱- کارگاه نورد ( تولید لوله های بدون درز ) مجهز به دو خط نورد پیلگر (روش مانسمان).
۲- کارگاه عملیات حرارتی + NDT .
۳- کارگاه ماشین کاری لوله های جداری (CASING ) به قطر خارجی ۵۵ تا ۱۶ اینچ و طول ۴۵ تا ۱۴۵ متر.
۴- کارگاه ماشین کاری لوله های انتقالی ( TUBING ) به قطر خارجی ۱۹ تا ۷ اینچ.
۵- کارگاه تولید اتصالات (COUPLING ) و محافظ های لوله های جداری و انتقال.
۶- آزمایشگاه های مکانیک و فیزیک و شیمی مجهز به تجهیزات مربوط به بررسی خواص مکانیکی و فیزیکی لوله ها.
۷- تجهیزات جانبی از قبیل کمپروسورخانه، تصفیه خانه، تأسیسات برق، آبرسانی، هیدروسیکلون، تصفیه فاضلاب و ;
۸- ساختمانهای اداری، انبارها، دفتری و دفاتر مهندسی.

اطلاعات کلی پروژه :
زمین طرح دارای مساحت ۲۵۰ هکتار می باشد که در جوار مجتمع قطعات سنگین ریخته گری و آهنگری اسفراین قرار گرفته است. شهر اسفراین در استان خراسان شمالی واقع شده است. این شهر در فاصله بین بجنورد و سبزوار واقع شده که از طریق این دو شهر به جاده های ترانزیتی خط تهران- مشهد و شبکه راههای کشور متصل می گردد. فاصله این شهر تا مشهد ۳۱۵ کیلومتر و تا تهران ۷۷۰ کیلومتر است. این زمین در ۱۰ کیلومتری شمال غربی شهر اسفراین و در کنار جاده اسفراین- بجنورد واقع شده که فاصله آن تا بجنورد ۵۵ کیلومتر است.
از زمین طرح ۶۱۵۰۰ متر مربع برای واحدهای صنعتی، ۱۴۰۰۰ متر مربع برای واحدهای جانبی صنعتی، ۱۱۵۰۰ متر مربع برای واحدهای خدماتی و رفاهی، ۷۰۰۰ متر مربع برای انبارها و

۱۰۲۰۰۰ متر مربع برای انبارهای روباز در نظر گرفته شده است.

فصل دوم :

تستها آب
در
شرکت لوله گستر

قلیائیت

اصول روش :
قلیائیت آب عبارت است از ظرفیت کلی آن برای واکنش با یک اسید قوی در یک PH معین .
چون قلیائیت بسیاری از آبهای سطحی در درجه اول بی کربناتها ، کربنات و هیدورکسید میباشد ، در نتیجه بعنوان یک عامل غلظت این ترکیبات نیز در نظر گرفته شده است . سایر نمکهای اسیدهای ضعیف مانند براتها ، فسفاتها و سیلیکاتها نیز ممکن است در نمونه وجود داشته باشد که خود سهمی در بالا برده قلیائیت آب دارند ولی عامل اصلی قلیائیت آب بیکربناتها هستند .
تعیین قلیائیت نمونه آب توسط حجم اسید مصرفی برای تیتراسیون تا یک PH معین انجام گرفته و بر حسب میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم بیان می شود .
اگر PH نمونه آب بیشتر از ۳/۸ باشد نمایانگر آن است که در این نمونه عامل هیدورکسید و کربنات وجود دارد که تیتراسیون نمونه را ۲ مرحله انجام میدهیم .
در مرحله اول تیتراسیون در مقابل معرف فنل فتالئین و تغییر رنگ از صورتی به بیرنگ و خنثی شدن هیدورکسید و تبدیل کربناتها به بی کربنات انجام می گیرد .
OH-+ H+H2O
CO32- +H+HCO3
در مرحله دوم به کمک معرف متیل اورانژ ، تیتراسیون با اسید صورت گرفته که طی آن ، بی کربناتها به اسید کربنیک تبدیل میشوند .
خاتمه عمل با تغییر رنگ محیط از زرد نارنجی به قرمز نارنجی مشخص میگردد .
HCO3-+ H+ H2CO3
چنانچه PH نمونه کمتر از ۳/۸ باشد تنها یک تیتراسیون در مجاورت شناساگر متیل اورانژ انجام میگیرد چون گونه های OH- و CO32- در نمونه وجود ندارد .
مقدار کل اسید مصرفی برای خنثی نمودن هیدورکسیدها و بیکربناتها را قلیائیت کل گویند .

موارد استفاده تعیین قلیائیت:
تعیین نوع و مقدار قلیائیت آب برای تصفیه شیمیایی آب ، کنترل خورندگی آب در لوله ها ، بویلرها و جلوگیری از ایجاد جرم در آنها ، تعیین مناسب بودن آب جهت آبیاری ، تفسیر و کنترل پروسس های اصلاح آب و فاضلاب کنترل رشد انگلها و جلبکها ، دانستن قلیائیت و در نتیجه کاهش آن در حد مجاز .
قلیائیت پنج گانه آب و نحوه محاسبه آنها :
اگر P مقدار مصرفی اسید برای تیتراسیون هیدوراکسید و کربنات در مقابل شناساگر فنل فتالئین و M مصرفی اسید برای بی کربناتها در مقابل معرف متیل اورانژ در نظر گرفته شود ، مقدار کل اسید مصرفی T برابر با P+M خواهد بود .
۱-فقط هیدوراکسید :
اگر P=1 در اینصورت M=O نمونه آب حاوی فقط قلیائیت هیدرواکسید است تیتراسیون تا نقطه پایانی فنل فتالئین انجام میگیرد . (PH معمولاً بالاتر از ۱۰ )
۲-فقط کربنات :
اگر P=M در اینصورت تیتراسیون تا نقطه پایانی فنل فتالئین دقیقاً برابر با نصف تیتراسیو

ن کل است .
= P
قلیائیت کربنات یا قلیائیت کل برابر است (M+P) ( PH حدود ۵/۸ یا بالاتر )
۳-اگر P> قلیائیت مربوط به هیدروکسید و کربناتهاست تیتراسیون از مرحله پایان فنل فتالئین تاپایان نقطه پایان متیل اورانژ (M) نمایانگر نصف قلیائیت کربنات است . در اینصورت قلیائیت کربنات برابر است با : ۲M=2(T-P) و قلیائیت هیدروکسید برابر است با : T-2(T-P)=2P-T ( PH معمولاص بالاتر از ۱۰)
۴- اگر P< در اینصورت قلیائیت کربنات ۲ برابر قلیائیت فنل فتائلین (۲P) و قلیائیت بی

کربنات برابر است با اختلاف قلیائیت کل و قلیائیت کربنات ( PH بالاتر از ۳/۸ )
۵-اگر P=O قلیائیت آب مربوط به بیکربنات است و PH نمونه آب کمتر از ۳/۸ است در این حالت قلیائیت بیکربنات برابر با قلیائیت کل میباشد .
قلیائیت بی کربنات قلیائیت کربنات قلیائیت هیدروکسید نتایج تیتراسیون
T 0 0 P=0
(T-2P) 2P 0 P<
۰ T 0 P=
۰ ۲(T-P) 2P-T P>
۰ ۰ P P=T
تعیین قلیائیت آب
وسایل مورد نیاز
– پی پت حجمی ۵۰۰ میلی لیتری .
– بالن ژوژه یک لیتری .

– ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتری
– همزن مغناطیسی
– بورت
نکات ایمنی
اسید کلریدریک : اسید کلریدریک یک ماده خورنده است از تماس با پوست و بدن اجتناب شود .
مواد شیمیائی مورد نیاز
– اسید کلریدریک ۰۱/۰ مولار

– محلول معرف فنل فتالئین
– محلول معرف متیل اورانژ
روش تهیه معرفها و محلولهای لازم
۱- محلول معرف فنل فتالئین :
۵/۰ گرم پورد فنل فتالیئن را در ۵۰ میلی لیتر الکل اتیلیک ۹۵% حل کرده و به آن ۵۰ میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید . سپس قطرخ سود ۰۱/۰ نرمال به آن افزوده تا رنگ صورتی کم رنگ ظاهر شود .
۲- محلول معرف متیل اورانژ :
۰۵/۰ گرم پودر متیل اورانژ را در ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر حل کنید .
۳- تهیه محلول کربنات سدیم :
برای این منظور حدود ۵ گرم پودر کربنات سدیم را در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد و بمدت ۴ ساعت قرار دهید سپس در دسیکاتور سرد نموده و معادل ۵/۲ گرم با تلرانس ۲/۰گرم از آن را در یک بشر ۴۰۰ میلی لیتری وارد و توسط آب مقطر حل کنید . محلول حاصل را به طریقه کمی وارد بالن ژوژه یک لیتری کرده و به حجم برسانید .
توجه : پایداری این محلول بیش از یک هفته نبوده و بعد از آن بایستی محلول تازه تهیه گردد .
مولاریته محلول ساخته شده از رابطه زیر بدست می آید .
MC=
A = گرم کربنات سدیم توزین شده MC مولاریته کربنات سدیم
۴- تهیه محلول اسید کلریدریک با مولاریته حدود ۰۱/۰
– ۵۰۰ میلی لیتر آب مقطر را به یک بالن ژوژه یک لیتری وارد کنید .
– ۸۵/۰ میلی لیتر اسید کلریدریک ۳۶% را به بالن فوق اضافه نمائید و سپس آب مقطر را به حجم برسانید.
۵- استاندارد نمودن اسید کلریدریک :
– ۵۰ میلی لیتر از اسید تهیه شده مرحله (۴) را توسط پی پت حبابدار به یک ارلن مایر وارد کنید .
– چند قطره متیل اورانژ به آن اضافه کنید .
– محلول فوق را توسط کربنات سدیم تهیه شده تیتر نمائید .

۶- محاسبه مولاریته اسید کلریدریک
Ma=
=MAمولاریته اسیکلریدریک
=Mcمولاریته محلول کربنات سدیم که در قسمت ۳ بدست می آید.
=VCحجم مصرفی کربنات سدیم که توسط تیتراسیون بدست می آید .
تذکر : برای اطمنان از مولاریته محاسبه شده بهتر است این عمل سه بار انجام گرفته و میانگین سه عدد بدست آمده گزارش شود .

روش آزمایش :
توجه : برای اندازه گیری قلیائیت آب بلافاصله پس از باز شدن درب بطری نمونه بایستی اقدام به انجام آزمایش نموده و از قرار دادن زیاد از حد نمونه در معرض هوا خودداری کنید .
۱- ۵۰ میلی لیتر از نمونه را در یک ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتر بریزید . دو قطره معرف فنل فتالئین به آن افزوده ، در صورت وجود کربناتها و هیدروکسیدها رنگ محلول صورتی میشود .
۲- نمونه را توسط اسید کلریدریک ۰۱/۰ مولار تازایل شدن رنگ صورتی تیتر نمائی

د حجم اسید مصرفی در این مرحله را یادداشت نمائید . PH=8.3
۳-دو قطره معرف متیل اورانژ اضافه نموده و تیتراسیون را تا پیدایش رنگ نارنجی متمایل به قرمز ادامه دهید . PH=4.6 حجم اسید مصرفی در این مرحله را نیز یادداشت کنید .
نکته :
اگر با اضافه کردن محلول معرف فنل فتالئین به نمونه تغییری حاصل نشد آزمایش را مستقیماً در مجاورت متیل اورانژ انجام دهید .
محاسبات
mgcao3/ litr قلیائیت فنل فتالئین بر حسب =
mgcaco3/Litr قلیائیت متیل اورانژ ویاکل بر حسب =
V = حجم نمونه
این محلول را در بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .
– محلول کلرور منیزیم ۱/۰ مولکول گرم در لیتر مقدار ۳/۲۰ گرم کلرو منیزیم هیدرات (mgcl26h2o) را تا ۰۱/۰ گرم تقریب وزن کرده و به یک بالن ژوژه و ۱۰۰۰ میلی لیتری که مقدار ۸۰۰ میلی لیتر آب مقطر در آن ریخته شده است بریزید . پس از بهم زدن و حل شدن این نمک در آب حجم محلول را با آب مقطر به یک لیتر برسانید . این محلول را در بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .
– محلول استاندارد کربنات کلسیم که هر میلی لیتر آن معادل ۱ میلی گرم کربنات کلسیم باشد مقدار ۱ گرم کربنات کلسیم با دقت ۰۰۱/۰ گرم وزن کرده و به یک بشر ۴۰۰ میلی لیتری که دارای ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر باشد بریزید قطره قطره ، اسید کلرئیدریک ۱:۱ بدان اضافه کنید تا نمک بطور کامل حل گردد .
محلول را سرد کرده و بدقت به یک بالن ژوژه ۱۰۰۰ میلی لیتری انتقال دهید بشر را چندین بار شسته و به بالن اضافه کنید . محلول را بشدت بهم زده و پس از سرد شدن کامل به حجم رسانیده و در یک بطری پلی اتیلن ذخیره نمائید .
این محلول را با EDTA استاندارد تیتر می کنیم سپس فاکتور آنرا بدست می آوریم در صورتی که در مدت زمانی رسوب کرده چند قطره اسید اضافه می کنیم . به مرور رسوب حل می گردد .
– محلول بافر سختی : مقدار ۱۰ گرم هیدارت سدیم ، ۱۰ گرم سولفور سدیم ، ۴۰ گرم سدیم تترابورات Na2B407 و ۱۰ گرم سدیم پتاسیم تارتارات NakC4H406 را در یک لیتر آب مقطر حل کنید برای هر آزمایش ۵/۰ میلی لیتر از این محلول لازم است .
این محلول برای مدت ۳ ماه پایدار می باشد.

– معرف سختی (بصورت محلول ) : مقدار ۱۰ گرم اریو کروم بلاک تی را در ۳۰۰ میلی لیتر محلول کربنات سدیم ۲/۰ درصد حل کنید این محلول را با الکل ۹۹ درصد به حجم ۱ لیتر برسانید با استفاده از محلول کربنات سدیم ۱/۰ نرمال ، PH محلول را به ۹ برسانید .
برای هر بار آزمایش سختی ۶-۴ قطره از این معرف استفاده میشود . این محلول برای مدت ۳ ماه پایدار میباشد .

– معرف سختی (بصورت پودر) : ۵/۰ گرم اریو کروم بلاک تی را با ۱۰۰ گرم پودر کلرید سدیم آسیاب کرده و در بطری قهوه ای رنگ نگهداری میشود این پودر برای مدت یکسال اعتبار دارد .
– وسایل آزمایشگاهی شیشه ای شامل بورت ، پیپت ، ارلن مایر ، بشر ، بهم زن مغناطیسی ، ترازو و غیره.
– بافر PH10 : 5 گرم کلرور آمونیم در ۱۰۰ سی سی آب مقطر حل کرده و در یک بالن ژوژه ۲۵۰ سی سی میریزیم . سپس ۲۵ سی سی آمونیاک NH3 به آن افزوده و با آب مقطر به حجم می رسانیم .
روش آزمایش :
با استفاده از استوانه مدرج مقدار ۱۰۰ میلی لیتر از نمونه را اختیار کرده و در یک بشر ۲۵۰ میلی لیتری بریزید . اگر غلظت نمونه بالا باشد مقدار کمتری از نمونه را به آب مقطر به حجم ۱۰۰ میلی لیتر میرسانیم .
=Pمیلی لیتر اسید مصرفی در مقابل فنل فتالئین
=M میلی لیتر اسید مصرفی در مقابل متیل اورانژ فنل فتالئین
=N نرمالیته اسید مصرفی

اندازه گیری سختیها

روش اندازه گیری سختی کل
اصول روش
اندازه گیری مقدار کلسیم و منیزیم (سختی ) در آب بستگی به عکس العمل یونهای کلسیم و منیزیم با ماده شیمیایی دی سدیم اتیلن ، دی آمین تتراستیک اسید (ورسین) داشته که در آب تشکیل یک کمپلکس می نماید .

برای انجام آزمایش نمونه را با محلول استاندارد و رسین و با استفاده از معرف شیمیائی اریوکروم بلاک تی تیتره مینمایند . از روی مقدار ورسین مصرف شده سختی آب اندازه گیری میشود .
مواد شیمیایی لوازم کار
محلول استاندارد و رسین که هر میلی لیتر آن معادل ۱ میلی گرم کربنات کلسیم است مقدار ۴۴۶/۷ گرم و رسین را تا ۰۰۱/۰ گرم تقریب توزین کرده و به یک بالن ژوژه ۲۰۰۰ میلی لیتری که دارای ۸۰۰ میلی آب مقطر می باشد انتقال دهید .
بالن را خواب بهم بزنید تا جسم شیمیائی کاملاً حل شود با استفاده از یک پیپت مقدار ۱ میلی محلول ۱/۰ محلول را خوب بهم بزنید و سپس با محلول استاندارد کربنات کلسیم آنر

ا استاندارد نمائید .
COOH-CH2 COOH-CH2
N-CH2-CH2-N
COOH-CH2 COOH-CH2
– مقدار ۵/۰ میلی لیتر از محلول بافر به نمونه می افزائیم و محلول را با یک بهم زن مغناطیسی بملایمت میزنیم .
– مقدار ۴ تا ۶ قطره محلول معرف رنگی اریوکرم بلاک تی و یا ۲/۰ گرم پودر معرف سختی به محلول اضافه میکنیم در صورتیکه نمونه آب دارای سختی باشد رنگ محلول به رنگ قرمز در می آید .
– به آهستگی نمونه را با محلول استاندارد و رسین تیتره نمائید ، به مجرد تغییر رنگ از قرمز به آبی تیتراسیون را متوقف و حجم محلول و رسین مصرف شده را یادداشت نمائید .
محاسبات
سختی کل بر حسب کربنات کلسیم (PPM) =
=Vحجم و رسین مصرفی
=Fفاکتور ورسین
=Vحجم نمونه آب (ML)

عملیات مربوط به استاندارد کردن محلول و رسین
– با استفاده پیپت مقدار ۱۰ میلی لیتر از محلول استاندارد کربنات کلسیم را به یک بشر ۲۵۰ میلی انتقال دهید .

مقدار ۹۰ میلی لیتر آب مقطر بدان اضافه کنید .
– مانند آنچه برای نمونه گفته شد در رابطه با افزایش محلول بافر و محلول اریوکروم بلاک تی عمل نمائید .
– محلول را باورسین تیتره کرده و پس از خاتمه فعل و انفعال مقدار و رسین مصرفی را یادداشت نمائید .
– محاسبه فاکتور محلول ورسین بصورت زیر انجام میشود .
F= =

روش اندازه گیری سختی کلسیم در آب

محلولهای مورد نیاز :

الف: محلول استاندارد ۰۱/۰ مولار ورسین
ب: معرف موروکساید : ۵/۰ گرم موروکساید را با ۱۰۰ گرم کلرور سدیم آسیاب کرده و در یک بطری قهوه ای نگهداری کنید .
ج: محلول سود ۱ نرمال : مقدار ۴ گرم سود را در ۱۰۰ سی سی آب مقطر حل کرده و به حجم

روش آزمایش :
با استفاده از استوانه مدرج مقدار ۲۵ سی سی نمونه را به یک ارلن مایر ۱۰۰ سی سی انتقال داده به آن یک میلی لیتر سود ۱ نرمال و مقدار کمی پودر موروکساید اضافه کرده و باورسین ۰۱/۰ نرمال تا ظهور رنگ بنفش تیتر می کنیم سپس مقدار مصرفی و رسین را در فرمول زیر قرار داده و مقدار کلسیم را محاسبه می کنیم .
محاسبات
سختی کلسیم بر حسب کربنات کلسیم (PPM) =

تعیین مقدار یون کلر به روش مور

اصول روش
اساس این روش واکنش یون کلر (CL-) با یون نقره (Ag+) و تشکیل رسوب نامحلول کلرید نقره و سپس تشکیل کرومات نقره آجری رنگ بر اثر واکنش بین یونهای اضافی نقره با یون کرومات در نقطه پایانی میباشد.
محدوده قابل استفاده روش
این روش برای اندازه گیری مستقیم یون CL- از mg/1 10 تا mg/1150بکار می رود .
مزاحمتها
عوامل زیر در این آزمایش ایجاد مزاحمت مینمایند .
– تشکیل نمکهای نامحلول بین یونهای برمید ، یدید ، سولفید و سیانید با یون نقره
– تشکیل کمپلکس بین یونهای آمونیوم و تیو سولفات با یون نقره
– احیاء یونهای کرومات توسط یونهای آهن دو ظرفیتی و سولفیت
– وجود ترکیباتی مثل اکسید آهن هیدراته ، تشخیص نقطه پایانی را بعلت رنگ خود مشکل می سازند این مزاحمتها را می توان بوسیله استفاده از نمونه صاف شده تا حدی کاهش داد .
وسایل مورد نیاز

– بورت ۲۵ میلی لیتری ۱ عدد
– اربن مایر ۲۵۰ میلی لیتری ۲ عدد
– پیپت حجمی ۵۰ تا ۱۰۰ میلی لیتری
– بالن ژوژه ۱۰۰ و ۱۰۰۰ میلی لیتری
محلولها و معرفهای مورد نیاز
– پتاسیم کرومات :
۱۰ گرم پتاسیم کرومات را توزین نموده و به یک بالن ژوژه ۱۰۰ میلی لیتری منتقل کنید ، سپس در مقدار آب مقطر حل نموده و محلول بدست آمده را با آب مقطر به حجم برسانید .
– محلول نیترات نقره ۰۲/۰ مولار :

۱۰ گرم پودر نیترات نقره را بمدت نیم ساعت در دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد قرار داده و سپس به دسیکاتور منتقل کنید . پس از سرد شدن دوباره توزین نمائید و مجدداً بمدت ۱۵ دقیقه در دمای ۱۵۰ درجه سانتیگراد قرار دهید . دوباره مراحل قبلی را تکرار کنید . اگر وزن نیترات نقره پس از توزین در مرحله سوم تفاوتی با مقدار وزن در مرحله اول نداشت مقدار ۳۹۷۴/۳ گرم آنرا دقیقاً توزین نموده و به یک بالن ژوژه یک لیتری منتقل کنید و پس از حل کردن با آب مقطر به حجم برسانید . محلول اخیر را در یک بطری تیره رنگ نگهداری کنید .
– محلول سدیم کلرید :
یک گرم سدیم کلرید را در یک لیتری آب مقطر حل کنید .

روش آزمایش
۱- ۱۰۰ میلی لیتر از نمونه را بوسیله پیپت حبابدار به یک اربن مایر ۲۵۰ میلی لیتر منتقل کنید
تذکر : اگر حجم مصرفی نیترات نقره کمتر از ۵/۱ میلی لیتر و یا بیتشر از ۲۵ میلی لیتر باشد جهت تصحیح حجم نمونه به مسئول مربوطه مراجعه نمائید .
۲- یک میلی لیتر از معرف پتاسیم کرومات به نمونه اضافه کنید .
۳- PH محلول را بین ۵/۶ تا ۵/۹ بوسیله اضافه نمودن اسید نیتریک و یا هیدروکسید سدیم (بصورت قطره قطره )برسانیم .
۴- نمونه را با محلول نیترات نقره ۰۲/۰ مولار تا ایجاد رنگ قرمز آجری تیتر کنید و حجم مصرفی را یادداشت نمائید .
۵- ۱۰۰ میلی لیتر آب مقطر (بعنوان شاهد) انتخاب نموده و طبق مراحل قبلی با نیترات نقره تیتر کنید و حجم مصرفی را یادداشت نمائید .
محاسبات
CL-(mg/1)=
VA= حجم مصرفی نیترات نقره برای نمونه بر حسب میلی لیتر
=VBحجم مصرفی نیترات نقره برای شاهد بر حسب میلی لیتر
=CAمولاریته نیترات نقره
=VSحجم نمونه
تذکرات :
باید توجه داشت که PH نمونه تا حد امکان بین ۵/۶-۵/۹ باشد در غیر اینصورت با اضافه کردن اسید نیتریک یا هیدروکسید سدیم ، PH را تنظیم نمائید .
اگر نمونه حاوی یون آمونیم باشد PH را بین ۵/۶ –۷ تنظیم کنید .

روش آزمون محلول هیپوکلریت سدیم
۱- هدف
این استاندارد روشهای آزمون محلول هیپوکلریت سدیم جهت مصارف عمومی را توضیح میدهد .این روش را می توان در مورد محلول تازه تولید شده و یا محلولهای مانده که محتوی مواد تجزیه شده است بکار برد .
۲- نکاتی در مورد نمونه برداری از محلول هیپوکلریت سدیم
تدابیر احتیاطی زیر بعلت اثر نامطلوب هیپوکلریت بر روی چشم و پوست باید مورد دقت قرار گیرد .
نمونه باید توسط یک ظرف شیشه ای تمیز و مناسب یا پلاستیکی بداخل یک بطری شیشه ای رنگین یا در منفذدار منتقل شود .
این محلول را در جای تاریک و خنک نگهداری کرده و آزمون باید بدون تاخ

یر انجام شود .
۳- اندازه گیری مقدار هیپوکلریت و مقدار کلرفعال
۳-۱-روش الف :
۳-۱-۱- اساس روش – این مواد با محلول ارسنیت سدیم تعیین مقدار میگردد . برای بدست آوردن حدود عیار سنجی باید تیتراسیون مقدماتی انجام شود سپس برای تیتراسی

ون دقیق بیشتر محلول ارسنیت سدیم یکدفعه افزوده شده و برای رسیدن به حدنهانی عمل تیتراسیون قطره قطره انجام می گیرد .
یادآوری – بیان غلظت هیپوکلریت سدیم بر حسب کلرفعال یک طریق قراردادی است مقدار کلرفعال ۹۵/۰ برابر مقدار هیپوکلریت سدیم موجود در نمونه است مقدار کلرفعال معرف خاصیت اکسید کنندگی محلول هیپوکلریت سدیم است .
هیپوکبریت سدیم تعریف می شود .
این مقدار کلر را ممکنست با مقدار معادل اکسیژن آن که در هنگام تجزیه کامل هیپوکلریت سدیم به کلرور سدیم و اکسیژن تولید میگردد بدست آورد .
۳-۱-۲- مواد شیمیائی – مواد لازم باید از نوع کاملاً خالص شیمیائی بوده و آب مقطر مصرفی باید مطابق استاندارد شماره ۱۷۲۸ ایران باشد .
– بی کربنات سدیم
– ارسنیت سدیم محلول ۰۵/۰ نرمال
– کاغذ آغشته به محلول بدور پتاسیم – نشاسته
۳-۱-۳- روش آزمون – با تقریب ۰۱/۰ گرم مقداری از محلول را که معادل تقریباً ۵/۱ گرم از هیپوکلریت سدیم باشد وزن نمائید این محلو را به یک بالن ژوژه ۵۰۰ میلی لیتر منتقل نموده و به حجم برسانید ۱۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده را در یک ارلن مایر ریخته و ۵/۰ گرم بی کربنات سدیم بدان اضافه نمائید با محلول ارسنیت سدیم تیتر نموده و بعنوان شناساگر خارجی از کاغذ آغشته به یدور پتاسیم – نشاسته استفاده کنید . عمل تیتراسیون زمانی کامل خواهد بود که اضافه کردن آخرین قطره ارسنیت سدیم موجب تولید رنگ آبی بر روی کاغذ نگرد . در ارلن مایر دیگری دو مرتبه ۱۰ میلی لیتر از محلول رقیق شده در بالن ژرژه را ریخته و ۵/۰ گرم بی کربنات سدیم بدان بیفزائید . بر روی آن حجمی از محلول ارسنیت سدیم که ۵/۰ میلی لیتر کمتر از حجم مصرف شده در آزمایش اول باشد افزوده سپس آزمون را طبق روش بالا بطوریکه کاغذ شناساگر در اثر یک قطره از محلول آبی رنگ نگردد ادامه دهید .
۳-۱-۴- محاسبه – مقدار درصد وزنی هیپوکبریت موجود (بر حسب NaOCL )
برابر است با :
و مقدار وزنی کسر موجود در نمونه از رابطه
محاسبه می گردد.
T1 = حجم محلول ارسنیت سدیم ۰۰۵ نرمال بکار رفته بر حسب ml
M1 = وزن نمونه برداشته شده بر حسب گرم

۳-۲- روش ب- اندازه گیری مقدار کلرفعال
۳-۲-۱- اساس کار – کلر با یدورپتاسیم ترکیب شده و تشکیل ید میدهد ید آزاد شده بوسیله تیوسولفات سدیم تیتر میشود .
۳-۲-۲- مواد شیمیائی لازم
– اسید استیک گلاسیال

– محلول نشاسته
تیوسولفات سدیم ۱/۰ نرمال
– یدور پتاسیم
۳-۲-۳- روش کار – ۲ تا ۳ گرم از بلور یدرو پتاسیم را در ۵۰ میلی لیتر آب مقطر در یک ارلن مایر ۲۵۰ میلی لیتر حل کنید ۱۰ میلی لیتر اسید استیک گلاسیال اضافه کرده و سپس مقدار از نمونه را در سطح محلول وارد کنید که مقدار تیوسولفات سدیم لازم در حدود ۴۰ میلی لیتر باشد و با محلول تیوسولفات سدیم ۱/۰ نرمال تا تولید رنگ زرد کاهی تیتر کنید سپس یک میلی لیتر محلول نشاسته اضافه کرده و با از بین رفتن رنگ آبی تیتراسیون را خاتمه دهید .

فصل سوم :

تصفیه و نگهداری آب
در شرکت لوله گستر

بخش اول : مقدمه ای بر آب و فاضلاب
آب و اهمیت آن
آب یکی از عجیب ترین پدیده های آفرینش است. آب از دو عنصری که در دمای معمولکی گاز هستند تشکیل یافته است. هیدروژن عنصری است که می سوزد در حالی که اکسیژن برای سوزانیدن لازم است که برای خاموش کردن آتش در بسیاری از موارد از آب استفاده می شود.
آب گواراترین نوشیدنی است اما آب سنگین OxD، که فقط به جای هیدروژن دوتریم یعنی ایزوترپ آن جایگزین شده است یک ماده سمی است.

آب یک سرمایه ملی است. تا بیست سال پیش مهم ترین سرمایه ی ملی کشورها، انرژی بود اما در آینده ای نه چندان دور آب را با نفت موارضه خواهند کرد.
کمترین کارخانه ای یافت می شود که با آب سر کار نداشته باشد و در عین حال آب مسئله ساز بسیاری از کارخانه هاست. انسان و دیگر موجودات زنده بدون آب قادر به ارائه عبادت نیستند.
ناخالصی های آب:
تقریباً هر ماده ای تا اندازه ای در آب محلول است و این حلالیت به دما، فشار، P

H پتانسیل شیمیایی و به غلظت نسبی دیگر مواددر آب بستگی دارد. در طبیعت این عوامل چنان به هم مربوطند که کمتر می توان حلالیت ماده ای را در آب به طور دقیق پیش بینی کرد. در واقع آب یکی از مشهورترین حلال هاست. مخصوصاً مواد قطبی (مثل نمک ها) به مقدار زیادی در آب حل می شوند. از این رو آب به طور خالص در طبیعت وجود ندارد.
آب خالص یا ناخالص:
برای آنکه ایده ای از قدرت حلالیت آب ارائه شود کافی است که به لیست عناصر مواد موجوددر آب دریا اشاره شود که یون کلر با ppm1900 و سدیم ppm10500 بیشترین غلظت را دارند و غلظت عناصری چون جیوه، نقره و طلا در حدود ppm001/0 قابن اندازه گیری هستند و چه بسیاری از مواد دیگر که غلظت آنها در آب دریا آن قدر کم است که با دستگاه های اندازه گیری فعلی قابل تشخیص نیستند اما یک نکته را نباید فراموش کرد که علیرغم این همه ناخالصی با غلظت های متفاوت در آب هنوز هم آب یکی از خالص ترین مواد طبیعی است.
نمک های محلول
معمولاً نمک های محلول در آب به صورت کاتیون ها و یا آنیون ها هستند. کاتیون ها مثل کلسیم، منیزیم، آهن، سدیم و ; آنیون ها مثل بی کربنات، کربنات، هیدروکسید، سولفات و کلراید فسفات، نیترات و ; .
مزه شوری آب ناشی از غلظت یون کلر می باشد این شوری بستگی به ترکیبات شیمیایی آب دارد. اگر کاتیون سدیم باشد در آب هایی با غلظت mg/l 250 مزه شور محسوس است اما اگر کاتیون کلسیم یا منیزیم باشد تا غلظت mg/l 1000 یون کلر هم ممکن است مزه شور آشکار نشود.
تلخی آب به خاطر وجود نمک های منیزیم می باشد. مزه گس مربوط به آهن و آلومینیوم محلول در آب است. املاح آلی موجب مزه گندیدگی آب می شوند.
آب هایی که ترش هستند PH کمتر از ۳ و مزه صابون داشتن آب نشانه PH بالاتر از ۹ می باشد.
لزوم تصفیه آب
چه برای مصارف آشامیدنی و چه برای مصارف صنعتی معمولاً آب طبیعی احتیاج به تصفیه دارد. تصفیه آب برای مصارف آشامیدنی هم آسان تر است و هم ارزان تر از تصفیه آب برای مصارف صنعتی. نگرانی اساسی در مورد آب آشامیدنی عبارتند از:
۱- وجود باکتری های بیماری زا (پاتوژن) در آب
۲- کمبود و یا زیادی غلظت بعضی از یون ها که در سلامتی انسان نقش دارند مثل یون فلوئور.
۳- ذرات معلق در آب
۴- بو و مزه
دامنه نگرانی های اساسی در مورد آب های صنعتی بستگی به محل مصرف آب دارد. آب به صورت های متفاوت در صنایع وابسته به شیمی مطرح می شود.

الف- به عنوان ماده اولیه برای تهیه محصول نهایی بدون اینکه تغییر شکل دهد.
ب- به عنوان ماده اولیه برای شرکت در واکنش شیمیایی تهیه محصول نهایی.
ج- به عنوان حلال موادی که در واکنش شیمایی شرکت می کنند.
د- به عنوان ماده واسطه انتقال حرارت از دمای زیر صفر (آب نمک) تا دمای بخار آب.
ط- به عنوان ماده ذخیره کننده انرژی
ع- به عنوان واسطه برای خارج کردن مواد ناخواسته (زاید).
هـ- به عنوان سپر محافظتی در برابر گرما و تشعشع (آب سنگین مورد استفاده در نیروگاه ها).
و- به عنوان ماده ای راحت و ارزان برای استاندارد کردن دستگاه های اندازه گیری دما دانستید
و ویسکوزیته و در نهایت به عنوان ماده اصلی برای مبارزه با آتش (اطفاء حریق) به جز در موارد استثنایی مثل مواد نفتی.
اثرات زیانبخش ناخالصی های آب
در این جا پاره ای از اثرات زیان بخش ناخالصی های آب ذکر می شود:
الف- تولید رسوب در دستگاه های حرارتی و دیگ بخار.
ب- تولید بخار با کیفیت پایین.
ج- خوردگی بویلرها و دیگر سیستم های حرارتی و لوله ها.
و- اتلاف مواد شیمیایی مثل صابون.
س- باقی گذاردن لکه روی محصولات مواد غذایی و نساجی.

اصطلاحات مهم و تعاریف
اکسیژن مورد نیاز شیمیایی COD , BOD
کل کربن آلی TOC
کل اکسیژن مورد نیاز TOD
۱- در آزمایش ۵BOD، میزان کربن آلی قابل تجزیه ی بیولوژیکی و تحت شرایط خاص درصد نیتروژن قابل اکسیداسیون زائدات سنجیده می شود. در رویه متداول فعلی از

وقوع نیتریخیکاسیون جلوگیری می کند به طوری که فقط اکسیداسیون کربنی به صورت ۵BOD گزارش می شود.
۲- در آزمایش COD میزان کل کربن آلی به استثنای برخی از آروماتیک ها نظیر بنزین به طور کامل در واکنش اکسید نمی شوند سنجیده می شود آزمایش COD یک واکنش اکسیداسیون احیاء می باشد. و بنابراین مواد احیاء شده نظیر سولفیدها، سولفیت ها، نمک آهن دو ظرفیتی اکسید شده و به عنوان COD گزارش خواهند شد. نیتروژن آمونیاکی ( ) در آزمایش COD اکسید نمی شود.
۳- در آزمایش TOC: کل کربن به صورت اندازه گیری می شود و بنابراین کربن غیرآلی ( ) موجود در فاضلاب باید قبل از آن نیز خارج شود.
۴- در آزمایش TOD: کربن آلی و نیتروژن و سولفور اکسید نشده را اندازه گیری می کند.
COD ذرات ناشی از جامدات معلق+ غیرقابل تجزیه+COD محلول قابل تجزیه= COD کل خروجی
تصفیه فاضلاب های صنعتی
فاضلاب وابسته به شکل پیدایش و خواص آنها به سه گروه تقسیم می شود:
فاضلاب های خانگی، فاضلاب های صنعتی و بالاخره فاضلاب های سطحی.
فاضلاب های صنعتی:
خواص فاضلاب های صنعتی و پساب کارخانه ها کاملاً بستگی به نوع فرآورده های کارخانه دارد. با توجه به این موضوع مهم ترین تفاوتی که فاضلاب کارخانه ها می تواند با فاضلاب های خانگی داشته باشند عبارتند از:
۱- امکان وجود مواد و ترکیب های شیمیایی سمی در فاضلاب کارخانه ها بیشتر است.
۲- خاصیت خورندگی و درجه اسیدی بیشتری دارند.
۳- امکان وجود موجودات زنده در آنها کمتر است.

تنها قسمتی از فاضلاب کارخانه ها که تقریباً در تمام کارخانه ها خاصیتی یکسان دارند. فاضلاب آمده از تشکیلات نمک کسده ای آنهاست. آلودگی این فاضلاب ها بسته به تعداد دفعه هایی که آب برای خنک کردن کارخانه به کار برده می شود و یا شیوه خنک کردن به صورت سیکل باز و یا سیکل بسته انجام گیرد متفاوت است. معمولاً آلودگی این گونه پساب ها از انواع دیگر می باشد و بیشتر به صورت وجود مواد نفتی و روغنی در آنها نمودار می شود.

در پساب برخی از کارخانه ها مانند کارخانه های بهره برداری از معادن، کارخانه های فولادسازی و کارخانه های شیمیایی. بیشتر مواد خارجی را مواد معدتی تشکیل می دهند. در صورتی که در برخی از کارخانه ها مانند کارخانه های تهیه ی مواد غذایی و کارخانه های نشاسته سازی بیشتر موادخارجی در فاضلاب مواد آلی هستند.

لذا بررسی در مقدار مواد خارجی موجود در فاضلاب های صنعتی باید در هر مورد با توجه به مشخصات کارخانه به عمل آید. درجه آلودگی این فاضلاب ها می تواند بین چندگرم تا چندهزارم گرم در مترمکعب تغییر کند.
فاضلاب کارخانه ها:
مقدار فاضلاب کارخانجات را با توجه به مقدار مصرف آب و کاهش مقداری از آن که به صورت فرآورده از کارخانه بیرون می رود تعیین می کنند.

بخش دوم: روند کار در شرکت لوله گستر اسفراین
تصفیه خانه شرکت لوله گستر اسفراین
آب مصرف شده بعد از خط نورد وارد آب انباری و هیدروسکیلون می شود که حجم آب انباری m180 و حجم هیدروسکیلون m72 می باشد.
جهت تصفیه فاضلاب ابتدا آب های مصرفی وارد حوضچه های ته نشین می شود. در این مرحله در حوضچه جهت ته نشینی مواد جامد و معلق درشت وجود دارد که حجم هر حوضچه m600 می باشد.ی را در یک تصفیه خانه فاضلاب به عهده داشته و در بازدهی امام تصفیه خانه تأثیر چشم گیری دارد. این دو استخر ته نشینی به استخرهای ته نشینی نخستین معروفند. مدت زمان توقف فاضلاب در استخرها متفاوت ولی غالباً بین ۲۰ دقیقه تا دو ساعت است. در این استخرها مقدار ۴۰ تا ۷۳ درصد مواد معلق فاضلاب از آن گرفته می شود.
تقسیم بندی فضای درونی استخر ته نشینی

الف) منطقه ورودی فاضلاب به استخر که در آن کوشش می شود تا پیش بینی اجزایی از قبیل دیوار آرام کننده سرعت و تلاطم فاضلاب کاسته شود و پخش آن در قسمت گسترده ای از سطح استخر به صورت یکنواخت انجام پذیرد.
ب) منطقه ته نشینی فاضلاب در استخر که در آن باید سرعت فاضلاب به حداقل خود رسیده و با انتخاب درازا، پهنا و عمق مناسبی برای این منطقه حتی الامکان عمل ته نشینی را بهبود بخشید.
ج) منطقه جمع شدن و متراکم شدن لجن: در این قسمت که مجاور کف استخر است باید با انتخاب حجم مناسبی موجب شد که لجن از یک سو تراکم لازم را به دست آورد و از سوی دیگر مانع از متعفن شدن و برگشت درباره ی آن به سطح استخر گردید.
د) منطقه خروجی فاضلاب از استخر که عملاً آخرین قسمت از استخر را تشکیل می دهد و باید به گونه ای طراحی شود که بیرون رفتن فاضلاب از استخر در طولی نسبتاً کافی به طور یکنواخت انجام گیرد.
لجن های انباشته شده در حوضچه ها توسط دو لجن روب به قسمت جمع آوری لجن برده می شوند.
و) از آنجا توسط جرثقیل به بیرون از خط هدایت می شود.
فاضلاب نهایی قبل از خروج استخرهای ته نشین از روی دستگاه های جمع آوری روغن به نام Oit skimmerها عبور می کنند تا روغن موجود روی آب توسط تسمه های روغن روب از فاضلاب جدا شود این روغن های جدا شده به oil coile cting Basin فرستاده می شود که در نهایت با پمپی به بیرون هدایت می شوند.
آب بعد از این مراحل وارد استخر آب گرم با حجم می شود. سطح آب منبع آب گرم باید پی در پی توسط اپراتور کنترل شود تا عملکرد تصفیه خانه دچار مشکل نشود. آب این منبع توسط همه پمپ به sandFilterها فرستاده می شود. پمپ های ساده P-540 a,b,c مسئول انجام این کار هستند. مشخصات پمپ های P-540 به این قرار است. ، که از این پمپ ها معمولاً ۲ پمپ کار می کند و یک پمپ حالت یدک دارد.

آب فرستاده شده به سوی فیلترها به سمت ۵ فیلتر روانه می شوند. که این فاضلاب از بالای sandFilterها و از دریچه VEB وارد فیلترهای شنی شده و پس از عبور از لابلای شن ها از دریچه های پایین خارج می شود آب خارج شده از فیلترهای شنی در نهایت به سمت Cooling tower ها فرستاده می شوند.
فیلترها:

فیلتری که هم خوب طراحی شده و هم خوب بهره برداری می شود وقتی سرعت فیلتراسیون کمتر از ۱۵ متر در ساعت است باید طول زمان سرویس دهی کمتر از ۲۴ ساعت نداشته باشد. راندمان فیلتراسیون به اندازه ذرات معلق آب ورودی بستگی دارد و اگر سرعت جریان آب زیاد باشد راندمان حذف ذرات کمتر می شود. فیلتراسیون در دمای بالاتر بهتر انجام می شود. معمولاً آب لازم برای شستشوی فیلترها حدود ۱% آب فیلتر شده است و اگر ۳% شد زیاد است و اگر بیش از ۵% شد فیلتر دچار اشکال شده است.
صاف کردن یا فیلتراسیون یک روش فیزیکی برای حذف ذرات معلق در هر جایی از این جمله آب است. فاضلاب در اثر عبور از خلل و خروج این ذرات؛ مواد معلق خود را جا گذاشته و آب تقریباً عاری از مواد معلق به دست می آید. جمع شده ذرات معلق در خلل و خروج صافی، باعث افزایش افت فشار می گردد که اگر این افت فشار از حد معینی تجاوز نماید باید صافی را شستشو داده.
یک فاکتور بسیار مهم در انتخاب ذرات داخل صافی، مقاومت آنها در برابر ساییدگی است. اگر مواد معلق آب خیلی بیشتر از ppm50 و نیز مقدار آب مورد نیاز باشد برای حذف مواد معلق از دستگاه های ته نشین کننده استفاده می شود ولی اگر مقدار مواد معلق کمتر از ppm50 باشد و 
سرعت آب ورودی به فیلترها معمولاً m/h5 و سرعت آب شستشوی فیلتر به اندازه ای باشد که انبساط بستر فیلتر حدود ۵۰% باشد. این انبساط باعث می شود که ذرات شن و ماسه از هم

جدا شده و ذرات معلق و گل لای باقیمانده روی شن و ماسه به همراه آب شستشو خارج می شوند. سرعت شستشوی فیلترها (که در جهت عکس آب ورودی است) معمولاً حدود m/h15-60 می باشد. در شروع، فیلترها باید به آهستگی با آبی که از پایین به بالا جریان می باید پر شوند تا آنکه ذرات بستر در آب غوطه ور شوند. این کار برای خارج کردن هوای محبوس بین ذرات بستر لاز

م می باشد تا از انسداد سیر آب توسط هوا جلوگیری شود هرگاه که در اثر تخلیه، سطح آب فیلتر به پایین تر از سطح بستر کاهش یابد بایستی که به این روش فیلتر دوباره پر شود.

ارزیابی روش شستشوی فیلتر:
شرایط بستر فیلتر همواره باید به طور مرتب ارزیابی شود شرایط بستر بستگی به روش شس

تشوی فیلتر دارد. دو روش اساسی برای ارزیابی روش شستشوی فیلتر وجود دارد.
۱- بازدید چشمی از بستر فیلترها قبل و بعد از شستشو
۲- اندازه گیری کدورت پساب شستشوی فیلتر در هر دقیقه پس از شروع شستشو
بستر فیلتری که خوب نگهداری می شود باید عاری از آشغال باشد. توده گل و لای، شیار و ناهمواری سطح بستر معرف اشکال در سیستم فیلتر است. واپراتور در بازدید چشمی باید به این نکات توجه یابد. نتایج آزمایشگاهی و نیز نتایج کار با فیلترهای تصفیه خانه نشان داده است که بهترین دبی شستشوی فیلترها حدوداً دو برابر شستشوی مربوط به افت فشار ماکزیمم است.
اتلاف ذرات بستر فیلتر:
معمولاً پس از شستشوی زیاد تعداد ذرات بستر فیلتر کاهش می یابد در مورد فیلترهای شنی سریع سالیانه حدود ۱-۲ % از عمق بستر اولیه از دست می رود. تلفات زیاد ذرات بستر فیلتر اغلب ناشی از عوامل زیر است:
۱- حبس هوا در بستر فیلتر
۲- طولانی بودن بیش از حد شستشو
۳- دبی زیاد شستشوی فیلترها به ویژه در ماه های سرد سال
۴- نشت ذرات فیلتر از صفحه محافظ و نگهدارنده
در صورتی که اتلاف ذرات بستر زیاد باشد اپراتور اقدامات تصحیحی لازم چه برای یافتن علت و چه جایگزینی ذرات جدیدرا معمول دارد.
فیلترها در مواقع تعطیلی:

اگر قرار است که تصفیه خانه به مدت بیش از سه هفته تعطیل باشد صلاح این است که فیلترهایی که نیاز نیست را کاملاً از آب تخلیه کنیم. اما اگر تعطیلی حدود دو تا سه هفته است، بهتر است که فیلترها تخلیه نشوند چون بر ای راه اندازی مجدد به دقت نسبتاً زیادی نیاز ادست تا بستر فیلتر شکل مطلوب خود را بگیرد در این حالت با بستن شیر خروی فیلترها، آب را در داخل فیلتر نگه می داریم.
در هر صورت اگر فیلتر در ایام تابستان بیش از سه روز بدون تخلیه آب باقی بماند لازم است قب

ل از ورود فیلتر به مدار شستشوی فیلتر مورد توجه قرار گیرد.
پساب شستشوی فیلترها و چگونگی استفاده از آن:
در تصفیه خانه های معمولی حدود ۲-۳% از هم آب تصفیه شده صرف شستشوی فیلترها می شود که به صورت پساب شستشوی فیلترها در می آید که به اختصار آن را پساب فیلتر می نامیم. پساب فیلتر معولاً به صورت فاضلاب رفع می شود.
تجارب کشورهای پیشرفته نشان داده که می توان پساب شستشوی فیلتر را چه با تصفیه و چه بدون هیچ گونه تصفیه ای به مواد تصفیه خانه برگشت داده و موارد استفاده قرار داد. این کار نه فقط هیچ اثر سوئی روی کیفیت آب تصفیه شده نهایی دارد بلکه معمولاً علاوه بر صرفه جویی اقتصادی باعث بهبود کیفیت آب تصفیه شده نهایی می شود.
سرویس و نگهداری فیلترها
اپراتور فیلم باید به طور منظم عملکرد فیلتر را ارزیابی کند. سه شاخص معروف چگونگی عملکرد فیلتر است.
۱- کدریت آب فیلتر شده
۲- طول زمان سرویس دهی فیلتر (فاصله زمانی در شستشو)
۳- نسبت حجم لازم برای شستشو به حجم آب فیلتر شده
در شرایط عملکرد مطلوب فیلتر کدریت آب فیلتر شده همواره کمتر از ۰۵ NTU می باشد کدوریت مطلوب ۰۲ NTU می باشد.
طول زمان سرویس دهی فیلتر، بستگی به ذرات بستر و کیفیت آب ورودی به فیلتر دارد که این دو تابعی از TDS (املاح) و دمای آب ورودی، سرعت فیلتراسیون و ویژگی های بستر هستند. فیلتری که سرعت فیلتراسیون آن کمتر از m/h15 باشد و طول زمان سرویس دهی آن کمتر از ۲۴ ساعت نباشد می تواند هم از نظر طراحی و هم از نظر بهره برداری مطلوب باشد. طول زمان سرویس دهی کمتر می تواند ناشی از هشت دلیل اصلی زیر باشد:ککک
۱- تجمع ذرات ریز بستر فیلتر (آکفه) در سطح بستر آن.
۲- اندازه مؤثر ذرات بستر فیلتر برای سرعت فعلی فیلتراسیون بسیار کوچک باشد.
۳- ذرات معلق و لخته شده در آب ورودی به فیلتر بسیار زیاد باشد.
۴- بستر فیلتر پوشیده از گل و لای شده باشد.
۵- فراوانی بیش از اندازه جلبک در منبع آلی که به فیلتر وارد می شود.
۶- حبس هوا

۷- استفاده بیش از حد مطلوب از کمک منعقد کننده ها یا پلیمرها
۸- برگشت دادن ناکافی آب شستشوی فیلتر به آب ورودی
باید به این نکته توجه داشت که عمل فیلتراسیون در فصولی که دما بالا است بهتر از فصولی است که هوا سرد است و علتش این است که در دمای بالا تشکیل لخته سریع تر انجام شده و همچنین لخته ها سریع تر ته نشین می شود.
یکی از بهترین شاخص های عملکرد فیلتر، نسبت آب مصرف شده بر ای شستشوی فیلتر به مقدار آبی است که قبل از شستشو، فیلتر تصفیه کرده است در شرایط معمولی این نسبت کمتر از ۳% می باشد و اگر این نسبت به ۲% کاهش یابد بسیار مطلوب است و اگر به بیش از ۵% برسد کار فیلتر ضعیف ارزیابی می شود.
از فیلتری که خوب نگهداری شده است انتظار می رود که نسبت فوق در ایام زمستان ۵/۲-۳% و در ایام تابستان ۵/۱-۲% باشد.
شاخص دیگری برای عملکرد فیلتر، حجم آبی است که به ازاء واحد سطح بستر فیلتر در هر سرویس تصفیه می شود که با UFRV نشان می دهند. UFRV حاصل ضرب حجمی فیلتراسیون (لیتر در هر ساعت و در هر سانتی متر مربع از سطح) در طول زمان هر سرویس (ساعت) است. اگر UFRV کمتر از باشد قابل قبول نیست و اگر بیش از باشد معروف عملکرد خوب فیلتر است.

بخش سوم: اتصالات- شیرها
لوله- اتصالات، شیرها
لوله و تیوب:
سیالات را معمولاً در لوله ها یا تیوب ها، که مقطع عرضی دایره ای دارند و با اندازه های متفاوت ضخامت دیواره متفاوت و از جنس های گوناگون در دسترس اند، انتقال می دهند. هیچ تمایز مشخصی بین واژه لوله و تیوب وجود ندارد. در زمان عامه، لوله دارای دیواره ضخیم است. قطر نسبتاً بزرگی دارد. طول متوسط آن ۲۰ تا ۴۰ فوت (۶ تا ۱۲ متر) است. تیوب دیواره نازکی دارد و اغلب به شکل کویل با طول صدها فوت است. لوله فلزی را می توان رزوه کرد، ولی تیوب را معمولاً نمی توان رزوه کرد.

دیواره لوله ها معمولاً کمی زیر است. تیوب دیواره بسیار صافی دارد لوله ها با اتصالات پیچی، فلانچی یا جوشی به هم متصل می شوند. تیوب ها با اتصالات فشاری، ماسوریه ای یا با لحیم کککاری به هم متصل می شوند. تیوب معمولاً به صورت اکسترودی و کشیده شده در حالت سرد است. در حالی که لوله فلزی با جوشکاری، ریخکته گری، یا با سوراخکاری شمش در دستگاه سوراخ کن ساخته می شود. ضخامت دیواره با مزد نشان داده می شود که بر حسب ضخامت افزایش می یابد.
انتخاب اندازه لوله:

اندازه لوله ای که برای تأسیسات خاصی انتخاب می شود به هزینه لوله و اتصالات و به هزینه انرژی لازم برای پمپاژ سیال بستگی دارد. هزینه لوله و هزینه های سالیانه تقریباً بر حسب قطر لوله له نمای ۵/۱ تغییر می کند. هزینه تولید قدرت برای جریان متلاطم بر حسب قطر لوله به نمای ۸/۴ تغییر می کند.
در سیستم های پیچیده لوله کشی، هزینه لوله کشی ممکن است بخش اصلی کل سرمایه گذاری را تشکیل می دهد و استفاده از روش های پیشرفته کامپیوتری برای هزینه کردن اندازه های لوله در این حالت توجیه اقتصادی دارد.
اتصالات:
روشی که برای اتصال لوله ها یا تیوب ها به کار می رود تا اندازه ای به خواص ماده و عمدتاً به ضخامت دیواره بستگی دارد. لوله های جدار ضخیم معمولاً با اتصالات پیچی و فلانجی، یا با جوشکاری به هم متصل می شوند تیوب های جدار نازک با لحیم کاری، با اتصالات فشاری یا با اتصالات ماسوره ای به هم متصل می شوند. لوله ها از مواد شکننده، مانند شیشه، کربن یا چدن توسط فلانج ها یا نر و مادگی به هم متصل می شوند.
در اتصالات پیچی دو انتهای لوله با رزوه تراش به طور خارجی رزوه می شوند رزوه مخروطی است و چند رزوه ای که در دورترین فاصله از انتهای لوله قرار دارند ناقص اند به طوری که وقتی لوله در اتصال دهنده پیچ می شود اتصال محکمی به وجود می آید. نوار پلی تترافلوئور اتیلن را پیرامون انتهای رزوه شده می پیچند تا آب بندی خوبی ایجاد شود. رزوه کاری دیواره لوله را تضعیف می کند و اتصال دهنده ها معمولاً ضعیف تر از خود لوله هستند. بنابراین برای اتصالات پیچی برای اندازه های لوله تا ۱۲ اینچ (۳۰۰ میلی متر) استاندارد شده اند. اما به علت مشکل رزوه کاری و کار کردن با

لوله بزرگ از اتصالات پیچی برای لوله های بزرگتر ۳ اینچ (Fsmm) به ندرت استفاده می شود. فلانج ها عبارتند از دیسک ها یا حلقه های فلزی که به هم پیچ و مهره شده اند و یک گاسکت به حالت فشرده در بین آنها قرار دارد. فلانج ها را با پیچ کردن، جوشکاری یا با زرد جوشکاری به هم متصل می کنند.
لقی های مجاز برای انبساط:
تقریباً تمام لوله تحت تأثیر دماهای متغیر قرار می گیرند و تغیر دما در بعضی خطوط با دمای بالا خیلی زیاد است. این تغییرات باعث انبساط و انقباض لوله می شوند. اگر لوله با تکیه گاه هایش به طور صلب متصل شده باشد. ممکن است شل شود، خم شود یا حتی بشکند. بنابر این در خطوط

بزرگ از تکیه گاه های ثابت استفاده نمی شود و به جای آن لوله را به طور آزاد روی غلتک هایی قرار می دهند یا توسط زنجیر یامیله هایی از بالا آویزان می کنند. در تمام خطوط با دمای زیاد تیرهایی در نظر می گیرند تا اتصالات و شیرها تحت کرنش قرار نگیرد این کار توسط خم ها یا حلقه ها در لوله، اتصالات واشو، اتصالات فانوسه ای و گاهی اوقات با اتصالات شیلنگی فلزی انعطاف پذیر انجام می شود.
جلوگیری از نشتی در پیرامون قطعات متحرک:
در بسیاری از انواع وسایل فراوری، قطعه ای باید نسبت به قطعه ی دیگر حرکت کند بدون اینکه نشتی بیش از اندازه سیال در پیرامون عضو متحرک وجود داشته باشد، مانند شیرها که در آنها ساقه در بدنه شیر به طور آزادی می چرخد بدون اینکه اجازه فرار سیال از شیر را بدهد. در محل جایگزاری شفت پمپ یا کمپر سوز در پوسته، شفت همزن در دیواره مخزن تحت فشار و شرایط مشابه دیگر نیز باید نشتی وجود داشته باشد.
برای حداقل رساندن نشتی، ضمن اینکه حرکت نسبی وجود دارد از وسایلی مانند جنبه های آب بندی و درزگیرهای مکانیکی استفاده می شود. هیچ کدام از آنها به طور کامل مانع نشتی نمی شوند. اما اگر منظور این نباشد که نشتی سیال به طور کامل جلوگیری می شود می توان وسیله را طوری طراحی کرد که فقط سیالات بی ضرر به داخل یا خارج وسیله نشت کنند. حرکت قطعه متحرک می تواند به صورت رفت و برگشتی یا چرخشی (یا هر دو با هم) باشد، حرکت ممکن است کوتاه و موقتی مانند اتصال واشو یا دائمی باشد مانند پمپ فرایند.

شیرها:
در هر واحد فراوری هزاران شیرها اندازه ها و شکل های مختلف وجود دارند البته تمام شیرها بر خلاف تنوع، برای یک منظور اصلی به کار می روند، کاهش دادن سرعت جریان سیال یا متوقف کردن آن. بعضی شیرها در حالت کاملاً باز و بعضی دیگر در حالت کاملاً بسته کار می کنند. بعضی دیگر برای نیم بازبودن طرح می شوند و فشار و آهنگ جریان سیال را کاهش می دهند. بعضی شیرها جریان را فقط در یک جهت، یا فقط در شرایط خاص دما و فشار عبور می دهند تله بخار کهده از سنسورها و سیستم های کنترل اتومکانیک ، وضیعت شیر تنظیم می شود و از این رو می توان جریان در شیر، دما، فشار، سطح یا سایر خواص سیال را در نقاط دراز شیر کنترل کرد. البته در تمام موارد، شیر ها جریان را متوقف یا کنترل می کنند و این کار را با قرار دادن مانعی در سیر سیال انجام می دهند این مانع در صورت نیاز می تواند در داخل لوله طوری حرکت کند که نشتی سیال ازلوله به خارج کم باشد یا اصلاً نشتی وجود نداشته باشد.
پمپ ها:

در این قسمت انتقال مایعات را در لوله ها و کانال ها بررسی می کنیم. مایعات گاهی اوقات تحت تأثیر نیروی وزن از مخزن های مرتفع، یا از «مخزن فشاری» (مخزن که توسط یک منبع خارجی با گاز متراکم تحت فشار قرار دارد) جریان می یابد اما بر ای انتقال به خواص دور اغلب از پمپ استفاده می شود.
پمپ ها، با افزایش سرعت، فشار، ارتفاع مایع – یا هر سه- انرژی مکانیکی مایع را افزایش می دهد در نوع اصلی عبارتند از پمپ های با جابجایی مکثبت و پمپ های سانتریفیوژ، پمپ های با جابجایی مثبت مستقیماً بر مایع فشار می آورند و این کار توسط پیستون رفت و بر گشتی یا توسط عضوهای چرخان انجام می شود. پمپ های سانتریفیوژ سرعت های چرخشی بالایی دارند و انرژی جنبشی را که مایع در پمپ مکش می کند و به انرژی فشاری تبدیل می کند. چگالی مایع در پمپ ها تغییر زیادی نمی کند و آن را می توان ثابت گرفت.
فن ها، دمنده ها و کمپرسورها:
این ها ماشین هایی هستند که گازها را به حرکت درآورده و متراکم می کند. فن ها حجم های بزرگ گاز (معمولاً هوا) را به داخل فضاهای باز یا مجراهای بزرگ تخلیه می کنند. فن ها ماشین های با سرعت کم هستند که فشارهای بسیار پایین را، در حدود utm 04/0، تولید می کنند. دمنده ها وسایل چرخان (معمولاً به صورت جابجای مثبت یا سانتریفیوژ) با سرعت زیاد هستند و ماکزیمم فشار تقریباً atm 2 تا چندین هزار اتمسفر تخلیه می کنند. توجه کنید در حالی که پمپ ها معمولاً به وسیله ای گفته می شود که برای به حرکت در آوردن مایع به کار می رود. واژه های پمپ هوا و پمپ خلاء برای ماشین هایی به کار می روند که گازی را متراکم می کنند.
چگالی سیال در فن ها خیلی تغییر نمی کند و آن را می توان ثابت گرفت. ولی در دمنده ها و کمپرسورها، تغییر چگالی آن قدر زیاد است که نمی توان آن را ثابت گرفت.
بخش چهارم : عملکرد دستگاه ها و نحوه استفاده

دستگاه روغن گیر یا دریافت کننده ی دینامیکی
هر روزه جز روغن گرفته شده از دستگاه آزمایشات مشخصی انجام می شود آزمایشی که نتیجه بهتری دهد بدین معناست که دستگاه روغن گیر در چه وقت هایی کار کند. (زمان کار دستگاه روغن گیر مشخص می شود). بر طبق آزمایشات اپراتور سرعت مجاز و کافی را مطابق
چنگک های پاک کننده (لجن)
دو پل (چنگک های پاک کننده) به صورت اتوماتیک یا دستی عمل می کند.
چنگک های پاک کننده در خلاف جهت حرکت روغن روی آب به سمت ورودی حوضچه ها حرکت می کنند.
ترتیب کار:
۱- حرکت چنگک ها به سمت ورودی حوضچه
۲- این عمل ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه طول می کشد.
۳- پایین آمدن چنگک تا نصف طول حوضچه
۴- این عمل ۳۰ ثانیه تا ۳ دقیقه طول می کشد.
۵- در این مرحله چنگک با حداقل سرعت باید حرکت کند.
۶- چنگک بالا می رود تا به سطح برسد.
۷- چنگک در سطح حرکت می کند تا وقتی که به قسمت روغن گیر برسد.
دریچه های اتوماتیک
دریچه ورود آب های خام V.E.B
دریچه خروج آب فیلتر شده V.E.F
دریچه هوای آزاد V.E.V
دریچه خروج آب های شستشو V.S.E.L
دریچه هوای شستشو V.A.L
دریچه ورود آب های شستشو V.E.E.L
دریچه های دستی:
بخش فیلتر
دریچه عایق شده در فیلترها برای آب های ورودی و آب های فیلتر شده خروی تصفیه شده است. دریچه ریزش هم وجود دارد.
ترتیب شستشوی اتوماتیک در فیلتر
۱- دریچه های VEB و VEF را ببندید و دریچه VEV را باز کنید.
۲- دریچه VSEL را باز کنید.
۳- دریچه VAL را باز کنید و سروپروژو را حرکت دهید.
۴- جابجایی هوا انجام می شود و این کار حدود ۲ دقیقه طول می کشد.
۵- دریچه VEEL را باز کنید.
۶- پمپ شستشو شروع به کار می کند.
۷- شستشو با هوا و آب حدود ۵ دقیقه طول می کشد.

۸- دریچه VAL را ببندید و از سورپروژو کمک بگیرید.
۹- شستشو با آب حدود ۵ دقیقه طول می کشد.
۱۰- دریچه VEEL را بازکنید.

۱۱- به پمپ شستشو دستور دهید.
۱۲- دریچه VSEL را ببندید.
۱۳- دریچه VEBو VEF را باز کنید و دریچه VEV را به آهستگی ببندید.
ترتیب شستشوی دستی:
– همه دریچه ها را روی (O) قرار دهید.
– دریچه ها را روی MANUEL قرار دهید.
– دریچه VEV را باز کنید و به فیلتر فرصت دهید تا پر شوند.

– پس بگذارید فیلتر را روی O برای شستشو.
– همه دریچه ها را روی AUTO بگردانید.
روش شستشوی دستی:
یکی از روش های شستشو دستی در زیر دنبال می شود:
۱- منتظر بمانید تا همه شستشوهای اتوماتیک تمام شود.

۲- همه دریچه ها را روی O قرار دهید.
۳- کلید انتخابی فیلتر را روی MANUEL قرار دهید.
۴- دریچه های VEB و VEF را ببندید و منتظر بمانید تا کاملاً بسته شود.
۵- دریچه های VSEL و VEV را باز کنید و منتظر بمانید تا جریان ریزش آب کامل شود.
۶- شیر VAL را باز کنید تا سورپروژور در روش دستی شروع به کار کند.
۷- منتظر بماند تا شستشو در زمان معینی انجام شود.
۸- دریچه VEEL را باز کنید تا پمپ شستشو شروع به کار کند.
۹- مدت زمانی را برای شستشوی هوا و آب به فیلتر شستشو دهید.
۱۰- شیر VAL را ببندید و به سورپروژور دستور دهید.
۱۱- مدت زمانی را برای شستشو با آب به فیلتر فرصت دهید.
۱۲- دریچه VEEL را ببندید.
۱۳- بعد از بسته شدن کامل به پمپ شستشو دستور دهید.
۱۴- دریچه VSEL را ببندید و منتظر بمانید تا بستن کامل شود.
۱۵- دریچه های VEB و VEF را باز کنید.
۱۶- منتظر بمانید تا فیلتر کاملاً پر شود.
۱۷- دریچه VEV را ببندید.
۱۸- دریچه ها را به اتوماتیک برگردانید.
۱۹- فیلتر را به اتوماتیک برگردانید.
حرکت و شروع شستشوی اتوماتیک:
۱- کلید شستشوی فیلتر را روی AUTO قرار دهید.
۲- همه دریچه ها را روی اتوماتیک قرار دهید.
کلید صفر در فیلترها مانع می شود تا شستشوی دستی یا اتوماتیک در فیلترها انجام شود. موقعیت کلید صفر در دریچه ها مانع می شود تا درخواست اتوماتیک از طریق این دریچه به فیلتر فرستاده شود.

خنک کننده ها::
آبی که از فیلترهای می آید به سمت خنک کننده ها می رود، تا در آنجا عمل خنک کاری انجام شود این کار توسط یک فن دو سرعته انجام می شود. درجه حرارت آب با بررسی کننده TE101 اندازه گیری می شود. اگر درجه حرارت آب افزایش پیدا کند باعث می شود که دریچه های Modviante بسته شود و آب از مسیر خود خارج شود و به Cooling tower ها فرستاده شود. اگر دریچه بیشتر از وقت معین باز بماند سرعت اولیه تهویه به کار گرفته می شود. اگر دریچه بیشتر از وقت معین باز بماند سرعت اولیه تهویه به کار گرفته می شود. اگر این کافی نباشد سرعت ثانویه به کار گرفته می شود.
در هر حال فن ها خود را در کمترین زمان ممکن با شرایط وفق می دهند. در هنگام

شروع پمپ آب گرم لازم است مطمئن شوید دریچه های دستی ۱۲، ۱۱-۱۰-۹ خنک کننده ها باز باشند.
شروع و حرکت:
در زمان شروع پمپاژ آب گرم دریچه TV|o| را که یک دریچه دستی است باز کنید.
۱- کلید فن خنک کننده ها را روی AUTO قرار دهید.
۲- دستور حرکت فن را روی Tic|o| قرار دهید.
دستور خنک کردن:
۱- کلید فن Cooling tower را روی O قرار دهید.
۲- در Tes|o| کلید را روی MANUEL بگذارید.
۳- در Tu|o|, Tc|o| را کاملاً باز کنید.
آبی که از Cooling tower عبور داده می شود توسط دریچه های TV|o| به سمت منبع آب سرد فرستاده می شود این آب توسط سر پمپ p-54 برای مصرف مجدد به کارخانه منتقل می شود. (برای فرستادن آب به خط PH باید بین ۵/۶ تا ۹ باشد).
نقطه مرگ که نقطه کارکرد پمپ هاست در این بخش PHS+0/75 است.
شروع دوزینگ پمپ ها:
۱- گذاشتن پمپ اسید P545 در حالت اتومات
۲- گذاشتن پمپ سود P546 در حالت اتومات
۳- نشان دادن PHc و ۱۰۶ برای انتقال درصد PHS
خاموش کردن:
– گذاشتن کلید P545 روی o
– گذاشتن کلید P546 روی o
پمپ های شستشو:
پمپ های A,B P542 آب سرد به فیلترها برای شستشوی آنها می فرستد. به طور زمان اینها به صورت اتوماتیک استفاده می شود. اما ممکن است گاهی هم به صورت دستی انجام شود

فصل چهارم :

روغن ها وگریس ها

تست نقطه اشتعال و احتراق روغن ها :

نقطه اشتعال:
پایین ترین دمایی که در آن دما روغن آنقدر تبخیر شود که بتواند با هوا یک ماده قابل اشتعال تشکیل دهد و در اثر نزدیک کردن شعله در یک لحظه مشتعل و خاموش شود را نقطه اشتعال می گویند. این دما برای اندازه گیری میزان آتشگیری روغن صورت می گیرد و اندازه گیری آن یک تست برای ایمنی روغن است. ساده ترین راه برای تشخیص مخلوط نشدن سوخت و روغن آزمایش نقطه اشتعال است. روغن های کارکرده معمولأ نقطه اشتعال بالایی دارند مگر اینکه با سوخت مخلوط شده باشند. آزمایش نقطه اشتعال ممکن است بصورت باز یا بسته انجام گیرد. دمای اشتعال بسته همیشه کمتر از دمای اشتعال باز بدست می آید.