مقاله در مورد کلزای علوفه ای

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد کلزای علوفه ای دارای ۴۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد کلزای علوفه ای  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد کلزای علوفه ای،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد کلزای علوفه ای :

کلزای علوفه ای

مقدمه:
کنجاله کلزا علوفه ای است با پروتئین بالا و نسبت مناسب لیزین به سیستئین. این گیاه با گیاهان خانواده لگومینوز ترکیب خوبی می سازد و کلزا علاوه بر اینکه خود به تنهایی گیاه علوفه ای مناسب است ، با سویا و دیگر گیاهان نیز مخلوط خوبی درست کمی کنند.

به رغم اینکه قرن ها از روغن کلزا برای مصارف خوراکی در آسیا، شبه قاره هند و توسط مردم فقیر اروپا استفاده می شد ولی استفاده گسترده از آ ن برای این منظور فقط بعد از جنگ جهانی دوم رواج یافت . البته مصارف صنعتی روغن کلزا زیاد است و احتمالاً اهمیت بیشتری نیز پیدا خواهد کرد. اگر چه در برخی کشور های آسیایی هنوز از کنجاله کلزا به عنوان یک کود استفاده می شود ، ولی ارزش این گیاه زراعی به عنان یک ماده غذایی غنی از پروتئین برای دام ها بیشتر افزایش یافته است و. مصارف مختلف کلزا باعث شده است ارقام ویژه ای از این گیاه تولید شوند و تفاوت

بین سه نوع اصلی این ارقام از لحاظ کیفیت بذر حائز اهمیت است :
ارقام دارای اسید اروسیک بالا (HEAR) ، راقام دارای اسید اروسیک پایین (LEAR) و کنولا. اصطلاح کنولا به بذر یا فرآورده های بذوری اطلاق می شود که حاوی کمتر از ۲ درصد اسید اروسیک در روغن خود و حاوی کمتر از ۳۰ میکرو مول بر گرم گلوکوسینولات های آلیفاتیک در کنجاله خود می باشند . بذور کوچک و کروی شکل کلزا معمولاً حاوی بیش از ۴۰ درصد روغن هستند و در همین خال بقایای حاصل از روغن کشی کنجاله ۳۶ تا ۴۴ درصد پروتئین است .
تولید جهانی :
ایجاد ارقام ویژه برای بازارهای خاص صنعتی ، کشت و کار این گیاه را افزایش می دهد.
اکثر کشورهای تولید کننده کلزا، محصول کلزا را به مصرف داخلی می رسانند . حدود ۹۰ درصد تجارت کلزا در اختیار کانادا و اتحادیه اروپا است که تقریباً به نسبت مساوی در اختیار دارند اما اتحادیه اروپا تقریباً نیم از تجارت جهانی را نیز به خود اختصاص داده است. در حالی که ژاپن ۴۰ درصد واردات را در اختیار دارد.
مهمترین وارد کنندگان روغن عبارتند از : چین ، اتحادیه اروپا، هند و آمریکا.
علوفه کلزا در تغذیه دام :
با افزایش روز افزون جمعیت ، توسعه دامداری ها و بهبود وضعیت تغذیه مردم نیاز به منابع جدید غذایی خصوصاً چربی ها و پروتئین های گیاهی بیشتر احساس می شود . در همین راستا جهت تغذیه علوفه دام ، تحقیقات گسترده ای در زمینه زراعت کلزا شروع شده ، و کشور های چین ، فرانسه ، انگلستان ، هند و کانادا پیشگامان کشت و توسعه کلزا می باشند. ارقام اولیه کلزا به

علت داشتن «اسید اوراسیک» در روغن و گلوکزینولیتهای سمی در کنجاله کمتر مورد استفاده قرار می گرفت . اما هم ا کنون ارقام یک صفر دو صفر که در ارقام سه صفر اسید اوراسیک کمتر از دو درصد و گلوکزینولیتهای سمی کنجاله به ۱۸ تا ۳۰ میکرو مول در هر گرم کنجاله رسیده است ، برای تهیه علوفه دام مناسب می باشند. استان گلستان با سطح زیر کشت حدود ۳۵ هزار هکتار، یکی

از قطبهای تولید محصول کلزا در کل دانه های روغنی کشور می باشد و با کاهش سطح زیر کشت پنبه ، امید است با تولید علوفه کلزا به صورت علوفه کنجاله سبز یا سیلویی تا حدودی مشکلات دامداران بر طرف شود . علاوه بر این در مصرف علوفه کلزا باید احتیاط هایی صورت گیرد که از آن جمله زمان مناسب برداشت علوفه می باشد که باید در اوایل غلاف بندی گیاه قطع و به مصرف دام برسد. زیرا بعد از تشکیل غلاف (محل اصلی سنتز گلوکزینولیتها) درصد مواد سمی علوفه بالا می رود. همچنین از خشک شدن علوفه ، و در موقع جمع آوری ساقه های خشک ، باید از خشک بدون علوفه اطمینان حاصل نمود ، زیرا چنانچه علوفه مرطوب برداشت شود ، قارچ ها در علوفه رشد کرده و باعث کپک زدگی می شود . به طور کلی باید پذیرفت که تغذیه انحصاری نشخوار کنندگان با علوفه کلزا صحیح نمی باشد.

اهمیت و جایگاه کلزا در ایران :
دانه کلزا از سال های گذشته وارد کشور شده و تحقیقات متعددی بر روی آن انجام گرفته است . در سال های اخیر به دلیل توجه بیشتر به توسعه و ترویج کلزا، سطح زیر کشت آن افزایش قابل ملاحظه ای یافته و در سال زراعی ۱۳۸۰ تا سال ۱۳۸۱ به بیش از ۷۰ هزار هکتار رسیده است. ویژگی های خاص گیاه کلزا و سازگاری آن با شرایط مختلف آب و هوایی ، اهمیت این محصول را بیشتر نموده و به عنوان نقطه امیدی جهت تأمین روغن خوراکی مورد نیاز کشور به شمار آمده است. در این خصوص می توان به موارد زیر اشاره کرد :
– کلزا می تواند در تناوب با زراعت گندم و جو قرار گرفته و از تراکم بیماری ها ، آفات و علف های هرز بکاهد و باعث افزایش عملکرد دانه این محصولات شود.
– دارا بودن تیپ های بهاره ، زمستانه و حد واسط، امکان کشت این گیاه را در شرایط متفاوت اقلیمی وجود دارد.
– در کشت پاییزه نیاز به آبیاری کمتری بوده و امکان استفاده از نزولات آسمانی پاییزه و زمستانه وجود دارد.

– کلزا دارای پتانسیل عملکرد بالا بوده و در بین دانه های روغنی از درصد روغن بالایی (۴۰ تا ۴۵ درصد) برخوردار است.
– در راضی شالیزار بعد از برداشت برنج می توان از ارقام بسیار زودرس کلزا جهت کشت استفاده نمود.
– فصل رشد کلزا با سایر دانه های روغنی متفاوت بوده و زمانی که ظرفیت واحدهای روغن کشی خالی است این گیاه برداشت می شود.
– کلزا با تقدم برداشت در مقایسه با گندم ، زمینه لازم برای کشت دوم محصولات تابستانه را فراهم می سازد.آن در شرایط مختلف و با امکانات محلی وجود دارد.
– به علت بقایای گیاهی مطلوب، علاوه بر تأثیر مثبت در میزان ماده آلی خاک ، در تأمین علوفه مورد نیاز زارعین نیز مؤثر است.
– در توسعه صنعت زنبور داری نقش مهمی را می تواند ایفا کند.
– به علت پاییزه بودن ، برخلاف ساز دانه های روغنی بهاره در رقابت با محصولات پر درآمد بهاره قرار نمی گیرد.
– در مناطقی که در بهار به علت محدودیت آب و هم زمان آبیاری محصولات بهاره با آخرین آب، مشکلاتی در آبیاری دارند ، می توان با کشت کلزا به ویژه ارقام زودرس ، این مشکل را حل نمود.
– با کشت ارقام زودرس کلزا در مناطق دیم که بارندگی پاییزه مطلوب دارند ولی در بهار با خشکی مواجه می باشند نتیجه بهتر از غلات عاید می گردد.

تکامل اصلاح کلزا از کلزای سنتی تا ارقام اصلاح شده به صورت زیر می باشد:
کلزاهای سنتی (HEAR) :
هنوز هم تولید شده و حاوی ۲۲ تا ۶۰ درصد اسید اروسیک در روغن و ۱۰۰ تا۲۰۵ میکرو مول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشند.
ارقام یک صفر (LEAR) :
معمولاً واریته های کانادایی بوده و حاوی کمتر از ۵ درصد اسید اروسیک در روغن و ۱۰۰ تا ۲۰۵ میکرو مول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشند.
ارقام دو صفر :
نوع تکامل یافته ارقام یک صفر بوده و حاوی کمتر از ۲ درصد اسید اروسیک در روغن و ۱۸ تا ۳۰ میکرو مول گلوکوزینولات در هر گرم کنجاله می باشند.
ارقام سه صفر :
نوع اصلاح شده ارقام شعلم روغنی بوده و اصطلاحاً به آنها Candle می گویند که دارای حداقل میزان اسید اروسیک ، گلوکوزینولات و فیبر می باشند.
مشخصات گیاهشناسی :
کلزا یک هیبر آمفی دیپلوئید طبیعی ، روز بلند و با مسیر فتوسنتزی C3 می باشد . کلزا در گونه های گیاهی به تیره چلیپائیان (Cruciferae) و جنس Brassica (براسیکا) تعلق دارد . در جنس براسیکا انواع گیاهان نوع کلم مثل کلم غده ای و خردل سیاه و ; نیز وجود دارد . تنوع گونه ها در این خانواده به این علت است که در بین این گیاهان گرده افشانی خارجی امکان پذیر است. ضمناً آلودگی بیماری در این گیاهان نیز گاهی یکنواخت می باشد. مشخصات گیاه کلزا Brassica napus L. می باشد.
کلزا معمولاً در گونه های گیاهی به دو صورت پاییزه و بهاره کشت می شود . یکی از مشخ

صات انواع براسیکا (Brassica) دارا بودن مواد ثانویه مثل گلوکوزینولات می باشد که دارای استرامینو اسید گوگرد دارد با ساختمان زنجیره های جانبی مختلف است. کلزا به طور طبیعی از دو رگ گیری و اضافه شدن کروموزوم شلغم روغنی Brassica campestris و یک کلم وحشی به نام Br

assica oleracea به دست می آید. به طوری که از شلغم روغنی ۱۸ کروموزوم و از طرف کلم وحشی ۲۰ کروموزوم دریافت کرده است . کلزای امروزی گیاهی است دیپلوئید با بیش از ۳۸ کروموزم . دو رگ گیری های دیگر آزاد در کلزا در مناطق جنوب غربی اروپا و مدیترانه و یا سواحل آتلانتیک انجام شده است . این نوع تولید برای اصلاح کلزا در واحد های تولید بذر بسیار مناسب است. دانه های کاملاً رسیده کلزا قهوه ای تا سیاه رنگ اند . قوه نامیه این گیاه بیش از چندین سال ادامه دارد و علف های هرز برای تولید دانه زحمات زیادی ایجاد می کنند.

رشد کلزا :
از گیاهچه این گیاه بعد از رشد و جوانه زنی ابتدا ۱۲- ۸ برگ سبز تیره در مرحله رزت رشد می کند. این مرحله رشد گیاه را در مقابل سرمای زمستان مقاوم می سازد. در زمستان یا قبل از زمستان لازم است که گیاه به مرحله ۴ برگی برسد . در مرحله زرت این گیاه از مرحله رویشی به مرحله زایشی تغییر می کند. رشد قبل از زمستان برای استحکام گیاه و نیز تولید محصول لازم است.

ریشه :
در شرایط آب و هوایی مناسب و زمین مناسب ریشه های جانبی رشد کرده و به شدت منشعب می شوند . ریشه این گیاه تا عمق ۱۲۰ تا ۱۵۰ سانتی متر در زمین فرو می رود. البته نفوذ ریشه در زمین محدود است. در زمین های سفت و نیز بدون مواد ارگانیک پوسیده نشده و نیز با رطوبت کم ریشه های جانبی خوب ساخته نمی شوند و به همین دلیل ریشه ها یار شد نکرده و یا ناقص می مانند. ریشه مناسب در زمستان علاوه بر ایجاد مقاومت در برابر سرما روی میزان محصول اثر دارد . تنها گیاه قوی، سالم و با ریشه های مناسب می توانند مواد غذایی را در دیگر قسمت های گیاه جمع آوری و ذخیره کنند، ریشه های جانبی مواد غذایی را در خود ذخیره می کنند و در بهار برای رشد گیاه در اختیار آن می گذارند. قطر حداقل ریشه کلزا قبل از زمستان باید mm 8- 5 و ریشه اصلی نیز به بلندی ۲۰ سانتی متر برسد. برای رشد ریشه باید در پاییز ازت کافی به گیاه یا زمین داده شود در صورتی که ازت بیش از حد در اختیار گیاه گذاشته شود کاهش رشد ریشه را در پی خواهد داشت. ریشه ها در این گیاه بر خلاف دیگر گیاهان هستند و نیز ریشه های فرعی در کلزا قادرند آب و مواد غذایی را تا حد امکان از کوچکترین سوراخ های زمین جذب نموده و به گیاه برسانند.

ساقه :
کلزا در تراکم باز، ساقه های افراشته و قوی و نیز انشعابات زیادی تولید می کنند ، طوری ک

ه ساقه های اصلی تا ۲ متر می توانند رشد کنند . البته این حالات در رقم های مختلف متفاوت است . لازم به یادآوری است که در این مورد آلودگی و بیماری نقش مهمی دارند . در گیاه خوب رشد کرده ، ساقه کلزا حتی تا زمان برداشت به رنگ سبز تیره دیده می شود.

برگ :
برگ های کلزا به رنگ سبز مایل به آبی بوده و فاقد تار هستند . کاهش برگ در زمستان ک

متر دیده می شود . در تراکم های تنک برگ های کلزا در زمان گلدهی و رسیدن دانه در سایه قرار می گیرند . به طوری که وظیفه کربن گیری بر عهده ساقه و خورجین ها گذاشته نی شود . برگ ها معمولاً قبل از برداشت خشک می شوند و می افتند . البته این جریان مبنای فیزیولوژیکی دارد که هنوز شناخته نشده است. ولی معروف است که هرگاه اندیکس برگ نسبت به اندیکس خورجین ۳ تا ۱ به ۴ باشد گیاه حداکثر محصول را تولید می کند.

گل :
متشکل از ۴ کاسبرگ ، ۴ گلبرگ ، ۶ پرچم (۲ پرچم کوتاهتر از بقیه) و یک مادگی ۲ برچه ای است . اعضای زایشی کلزا دارای تعداد زیادی گل می باشد ( در تراکم متوسط ۲۰۰۰- ۴۰۰۰) بطوری که از پایه ۵ تا ۲۰ درصد گل ها قابل لقاح هستند که از آنها ۴۰ تا ۶۰ درصد خورجین می سازد. گل آذین کلزا خوشه ای باز است . در گل های باز غنچه ها بصورت افراشته ظاهر می شوند. و تخمدان نیز رشد می کند . شاخه های فرعی هم هر یک بعد از رشد ف زمینه گل سازی را فراهم می سازد. روند ظاهر شدن گل معمولاً در یک روز به اتمام می رسد . گلدهی تمامی گیاه ۳ تا ۵ هفته به طول می انجامد . البته در این زمان آب و هوای خنک باعث به طول انجامیدن و حرارت بالا باعث سرعت گلدهی میشود . در این گیاه ظاهر شد ن گل ها بعد از زمان معین ناخواسته است ، زیرا در این زمان دانه ها تا زمان برداشت به طور کامل نمی رسند و در اثر تابیدن نور، ساقه های این گیاه انشعابات جدیدی می سازند. البته در این جریان تأمین ازت در ساخت ساقه ها کمک زیادی می کند . همان طور که ذکر شد دیر ظاهر شدن گل ها باعث کاهش محصول می گردند . البته انشعابات جدید گاهی بعد از برداشت در گیاه باقی مانده و ریشه نیز تولید می کنند . کلزا گیاهی است غیر و خود لقاح که گرده افشانی آن بوسیله حشرات انجام می شود ولی گاهی بیش از ۷۰ درصد خود لقاح می شود . معمولاً این گیاه در محیطی خنک و مرطوب باعث کاهش دانه و خورجین کمی گردد . خورجین های رشد کرده از دو تخمدان با یک دیواره میانی تشکیل می شوند که هر یک دارای دانه هستند . در ازای هر خورجین به ۵ تا ۱۰ سانتی متر می رسد و تعداد دانه هر خورجین نیز ۱۶ تا ۲۰ عدد است ، در خورجین های بزرگ تعداد دانه تا ۴۰ عدد می رسد. از شروع گلدهی تا رسیدن دانه ها در کلزای پاییزه ۶۰ روز طول می کشد. البته مراحل رشد و نمو و رسیدن دان در این گیاه متفاوت است.

دانه :
دانه کلزا دارای شکل کروی بوده و معمولاً به رنگ قهوه ای تیره تا سیاه می باشد. دانه ها هر چه نارس تر باشند ، روشن تر خواهند بود . پوسته دانه از سه لایه اپیدرم ، پارانشیم و پیگمان تشکیل شده است. در قسمت زیر پوست دانه ، آندوسپرم قرار دارد که اغلب از یک سلول تشکیل می گردد و در زیر آن جنینی قرار دارد که لپه های درشت و پر روغن آن را احاطه کرده اند. وزن هزار دانه کلزا بین ۳ تا ۷ گرم متغیر می باشد.

کلزا از کاشت تا برداشتن دارای مراحل مختلف رشد و نمو می باشد که مراتب به کارگیری تکنیکی زراعی مربوط به آن نیز مختلف است . در اینجا زود یا دیر مصرف کردن علف کش ، حشره کش و نیز مصرف کود اثر زیادی بر روی محصول دارد . داشتن اطلاعات کافی در مورد تغییرات مرا حل مختلف رشد کلزا می تواند ما را در راه به زراعی و بکارگیری و تکنیک های آن راهنمایی نماید. به طوری که در اروپا برای این منظور مجمع به خصوصی وجود دارد که در «برانشوگ» قرار دارد.

مرحله جوانه زنی : بذر خشک ، ورم کردن دانه (۲۰- ۱۶ درصد آب) ، خروج ریشه چه اولیه ، اندازه ساقه دو برابر طول دانه.
مرحله رشد اولیه : شکاف لپه ها و شکافتن سطح خاک ، رشد برگهای اولیه.
مرحله ساخت ساقه چه، برگ و رزت : مرحله ۴- ۵- ۶- ۷- ۸ (۱۱- ۹) تا ۱۲ برگ یا بیشتر.
مرحله رشد طولی: ایجاد فاصله بین لپه ها و نقاط رشد.
مرحله ساخت غنچه : شروع ساخت غنچه ها بعد از تقریباً اتمام رشد برگهاست . قطر گل آذین یک سانتی متر (غنچه بوسیله برگچه ها احاطه شده اند) ، اندازه بزرگترین غنچه ۲ میلیمتر ، آغاز رشد طولی گل آذین.
مرحله گلدهی : اولین گل، با ظهور گل های کمی بر ر وی انشعابات اصلی و وجود گل های زیاد بر روی انشعابات دیگر همراه است . افتادن برگ ها و ظاهر شدن خورجین ها ، در مرحله بعدی گل ها کاملاً ساخته می شوند . همچنین تعداد زیادی خورجین های بسته وجود دارد .
مرحله ساخت خورجین : ساخت اولین خورجین بر روی محور اصلی با دانه همراه است . بر روی آن دانه ها به رشد خود ادامه می دهند و خورجین های محور اصلی بزرگتر هستند.

مرحله رسیدن : خورجین های محور اصلی و محور های فرعی به حد کافی می رسند، خورجین های انتهای شاخه ها کوچک و ناقص هستند . در این مرحله تمام خورجین ها و دانه ها دارای رشد کامل می باشند ، دانه های اولیه از یک طرف سیاه رنگ هستند ، دانه های سخت و تیره رنگ خورجین ها نسبتاً خشن به نظر می رسند.
مرحله مرگ گیاه : دانه ها کاملاً خشک و رسیده می شوند.

اکولوژی کلزا :
درجه حرارت :
کلزا محصول مناطق معتدل ساحلی است ، اما با اصلاح ارقام جدید ، سازگاری این گیاه به مناطق سرد نیز گسترش یافته است . تحقیقات نشان داده اند که بیش از ۹۰ درصد بذور کلزا در دمای مطلوب ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد در مدت ۱ تا ۲ روز جوانه می زنند . کلزا در تمام مراحل رشد تا حدودی نسبت به سرما مقاوم است ، ولی تحمل آن به سرما در حالت روزت ، بسیار زیاد است و در مرحله گلدهی بسیار کم می باشد . این گیاه می تواند در صورت رشد کافی در پاییز و ایجاد روزت قوی دمای ۱۵- درجه سانتیگراد را بدون پوشش برف به خوبی تحمل نمای . بوته های تکامل یافته قوی کمتر از بوته های دیر کاشت و تراکم بالا در معرض خطر سرما زدگی قرار می گیرند. در صورت بروز سرمای شدید ، برگ های بزرگتر از بین می روند ، ولی طوقه ساقه سالم می ماند و رشد مجدد توسط برگ های جوان یا از طریق مریستم طوقه انجام می شود .
درجه حرارت پایه برای این گیاه معمولاً ۵ درجه سانتی گراد در نظر گرفته می شود . درجه حرارت مطلوب برای رشد و نمو کلزا ، ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی گراد می باشد . البته این گیاه قادر است برای دوره های کوتاه ، دمای ۴۰ درجه سانتی گراد را نیز تحمل کند . با افزایش سن گل ها ، قابلیت جوانه زنی دانه گرده کاهش می یابد. در ۴- درجه سانتی گراد ، هیچ لوله گرده ای وجود ندارد که رشد کند و در ۳ درجه سانتی گراد نیمی از دانه های گرده ایجاد یک لوله گرده کوچک می کند . درجه حرارت ۱۰ تا ۲۵ درجه سانتی گراد سبب بیشترین سرعت جوانه زنی دانه گرده می شود. دماهای بالای ۳۵ درجه سانتی گراد سبب از بین رفتن قابلیت جوانه زنی و قابلیت حیات دانه گرده می گردند و شکل دانه گرده از بیضوی به حلقوی تغییر می کند.

نور :
دامنه فتوپریود برای کلزا بسیار گسترده است. به طوری که در دامنه ۱۰ تا ۲۴ ساعت روشنایی، قادر به رشد و نمو می باشد . به طور کلی کلزا یک گیاه روز بلند است و برای انتقال از مرحله رویشی به زایشی نیاز به روزهای بلند دارد . با افزایش طول روز ، گلدهی تسریع می شود. در گیاهان حساس به طول روز برای اینکه بتوان طول روز را محاسبه سرعت نمو وارد کرد ، از واحدی به نام فتو ترمال استفاده می شود که از حاصل ضرب درجه حرارت در طول روز بدست می آید . نور در جوانه زنی ارقام اصلاح شده کلزا تأثیری ندارد ، ولی رشد رویشی کلزا تحت تأثیر نور قرار می گیرد.

رطوبت :
کمبود رطوبت سبب کوتاه شدن عمر گیاه کلزا و کاهش تولید ماده خشک و باردهی محصول می شود. تحقیقات نشان داده است که آبیاری از مرحله ساقه رفتن تا گلدهی از نقطه نظر سطح برگ حائز اهمیت است . کپسول های نارس کلزا در اثر خشکی خاک به زمین می ریزند ، همچنین نقل و انتقال مواد فتوسنتزی از ساقه به دانه متوقف می شود . در نتیجه ، عملکرد دانه و شاخص برداشت کاهش می یابد.
تأمین ۷۰ تا ۷۵ درصد کل آب مصرفی گیاه به از گلدهی برای تولید حداکثر ماده خشک و شاخص برداشت مناسب است . حساس ترین مرحله رشد و نمو کلزا به کمبود آب ، مرحله گلدهی است . کمبود آب در این مرحله سبب افت شدید تعداد گل، کپسول و دانته شده و وزن هزار دانه و میزان روغن دانه را کاهش می دهد. کلزا در خاک هایی که رطوبت شان زیاد است ، دچار ورس می شود. رطوبت زیاد سبب توسعه بیماری های قارچی گردیده و مقاومت به سرما را کاهش می دهد . بنابراین در خاک های سنگین با رطوبت زیاد باید به زهکشی خاک برای خارج ساختن آب اضافی توجه کرد.
خاک :
کلزا در گستره وسیعی از خاک های رسی نسبتاً سنگین تا خاک ها شنی سبک کشت می شود . زمین هایی که پس از باران سله می بندند برای این گیاه مناسب نیستند ، زیرا بذر آن کوچک است و گیاهچه حاصل نمی تواند از چنین خاک هایی خارج شود . از ویژگی های عمده خاک مناسب برای کلزا آنست که آب به سهولت از آن عبور می کند ، زیرا مردابی شدن زمین در طول دوره خروج گیاهچه و مرحله رویشی برای رشد و نمو گیاه زیان آور است . این گیاه را می توان در خاک هایی کشت کرد که PH آنها از ۵/۵ تا ۸ متغیر است . کلزا در خاک های اسیدی بیش از ق

لیایی مقاوم است . به طور کلی خاک هایی که دارای PH خیلی پایین و مقادیر بالای یون های فعال (Mn2+ , Al3+) می باشند ، رشد کلزا مخصوصاً ریشه های آنرا کاهش می دهند و بر روی استفاده گیاه از آب و عناصر غذایی اثر منفی دارند . مناسب ترین PH برای رشد و نمو کلزا حدود ۵/۶ می باشد ، زیرا در این PH همه عناصر غذایی به سادگی در دسترس گیاه می باشند.
برخی ارقام کلزا :
هیبرید Hyola 308 (زودرس ترین رقم)
رقم ساری گل pf 7045.91 ، رقم Okapi ، رقم Oreint . (ارقام میانرس)

هیبرید Hyola 401 ، رقم طلایه Talaye ، رقم SIM OAG . (ارقام دیررس)

آماده سازی زمین و تهیه بستر مناسب :
آماده سازی زمین و تهیه بستر مناسب یکی از شرایط اصلی زراعت کلزا می باشد . بذور کوچک کلزا نیاز به بستر کاشت مرطوب با بافت مناسب دارد تا رطوبت کافی برای جوانه زنی و رشد را در اختیار داشته باشد . کلوخه هایی با قطر بالای ۳ سانتی متر در بستر آماده کشت باعث عدم سبز مطلوب می شود.

شخم با گاو آهن برگرداندار :
خارج کردن خاک از حالت پیوستگی و سست کردن منطقه نفوذ ریشه و انجام خاک ورزی به منظور نرم کردن لایه سطحی خاک و آماده سازی بستر بذر بوسیله انجام عملیات شخم با گاو آهن برگردان دارد صور ت می گیرد. با خر د کردن بقایای گیاهی کشت قبلی بوسیله ساقه خرد کن ها و برگردان کردن و مدفون ساختن این بقایا در خاک ، مواد آلی در خاک پوسیده شده و به خاک باز می گردد. این عملیات در رطوبت خاک حدود ۲۰- ۱۵ درصد بهترین شرایط را برای شخم ایجاد می کند به طوری که لایه خاک در حین برگردان شدن از هم گسسته می شود . شخم تابستانه در اراضی آیش در کنترل علف های هرز مؤثر بوده و در مدیریت زراعی یک محصول نقش مهمی دارد . بر ای انجام عملیات شخم مطلوب، تنظیمات درست و تراز بودن گاو آهن باعث یکنواختی عمق شخم می گردد. لازم به ذکر است در اراضی دیم و خشک استفاده از گاو آهن برگراندار برای خاک ورزی توصیه نمی شود .

شخم با گاو آهن قلمی :
حفظ بقایای گیاهی به مقدار کم در سطح خاک برای پایداری خاک ورزی به همراه خراش دادن لایه سطحی خاک برای خارج ساختن خاک از حالت پیوستگی به وسیله گاو آهن قلمی امکان پذیر است . خاک ورزی های سطحی به وسیله گاو آهن قلمی باعث تسریع در خشک شدن لایه سطحی گردیده و در نتیجه تغییر رطوبت یکنواخت تری را در سطح خاک ایجاد کرده و زمان لازم برای عملی

ات دیسک و خر کردن کلوخه ها را کاهش می دهد . از طرف دیگر بستر خاک نرم تری را در سطح خاک درست می کند که برای بذرهای ریزی مانند کلزا مناسب بوده و باعث استقرار بهتر بذر و تسریع در جوانه زنی می گرد . این شرایط در اراضی آبی مخصوصاً در هنگام بارندگی های پیاپی پاییزه که زمان عملیات شخم بعد از برداشت سویا و پنبه بسیار محدود می شود بیشتر مشهود است.

دیسک :
برای خر کردن و نرم کردن لایه شخم و آماده سازی بستر بذر و همچنین مخلوط کردن کود های شیمیایی با خاک از دیسک استفاده می شود کلوخه های خاک در رطوبت ۱۸ درصد بهتر از هم جدا شده و تعداد دفعات دیسک را کاهش می دهد. استفاده از پره های کنگره ای در ردیف جلوی دیسک در خرد کردن خاک تأثیر بیشتری دارد . در اراضی دیم کم باران برای حفظ رطوبت خاک می توان به جای شخم فقط از دیسک برای عملیات خاک ورزی استفاده کرد.
کاشت با خطی کار :
در محصولات ریز دانه مانند کلزا به دلیل کوچک بودن بذر و ناهمواری سطح بستر بذر نباید کشت در عمق انجام گرفته بلکه خطی کارها باید برای کاشت سطحی در خاک تنظیم شوند و ترجیحاً از خطی کارهایی با موزع ریز دانه کار استفاده شود که بتواند میزان بذر توصیه شده را با دقت بیشتری کشت نماید.
کاشت با کمبینات :
ترکیب ادوات خاک ورزی . کاشت برای تسریع در آماده سازی زمین و استقرار بذر در خاک به صورت ادوات ترکیبی یکی از وسایلی است که محدودیت زمان کشت در استان را کاهش داده و دستگاه هایی مانند کمبینات مخصوصاً در اراضی وسیع دشت و زمین های بزرگ می تواند در جلوگیری از کاشت تأخیری کلزا تأثیر مهمی داشته باشد . استفاده از سیکوتیلر در جلوی کارنده ، ضمن بهم زدن خاک و خرد کردن کلوخ ها ، بستر یکنواختی را آماده کرده و شیار بازکن های خطی کار، بذر را در خاک قرار می دهد . بنابراین در زمان کمتری ، اراضی منطقه به زیر کشت می روند البته در خاک های بسیار مرطوب ، نفوذ تیغه های دوار عمودی در خاک و بیرون آوردن گل و کلوخه های مرطوب، باعث عدم آماده سازی مطلوب بستر بذر گردیده و عمق کاشت را غیر یکنواخت می کند که در این مناطق توصیه نمی شود.
مصرف کودهای شیمیایی :
کودهای شیمیایی مورد نیاز بر اساس آزمون خاک تعیین می گردد . در صورت فراهم نبودن امکانات آزمایشگاهی در یک توصیه کلی و برای هر هکتار مقادیر ۱۰۰- ۷۵ کیلوگرم سوپر فسفات تریپل، ۱۵۰- ۱۰۰ کیلوگرم اوره ۲۰- ۱۰ تن کود آلی پوسیده و ۲۵۰ کیلوگرم گوگرد پیشنهاد می گردد.
۱) ازت :

غالباً به عنوان گیاهی که نیاز به میزان زیادی ازت (بیشتر از گندم) دارد ، مورد توجه است . هر تن بذر کلزا ، حدود دو برابر نیاز یک دانه گندم از خاک برداشت می کند . گیاه کلزا ازت مورد نیاز خود را از سه منبع ازت قابل جذب که در زمان کاشت در خاک وجود دارد ، تأمین می کند. ازت آزاد شده از مواد آلی خاک در طول دوره رشد و کودهای ازته ، مقدار ازت معدنی شده در خاک های مناطق مختلف کشور با توجه به مقدار ماده آلی خاک متفاوت خواهد بود . واکنش محصول نسبت به مصرف کود از ته تحت تأثیر تیپ خاک ، رطوبت و تعادل عناصر قرار می گیرد. در کشت های آبی در شرایط مطلوب رشد کلزا ، مصرف بالای ازت شاید لازم و اقتصادی باشد ، ولی در شرایط خشک که پتانسیل تولید کلزا پایین است مقدار کود کمتری مورد نیاز بوده است و واکنش نسبت به کود ازته نیز ، کمتر خواهد بود.

۲) فسفر :
به دلیل عدم گسترش ریشه ، مقدار فسفر قابل جذب اولیه خاک و همچنین مقدار کود فسفاته مصرفی، بسیار مهم است . واکنش کلزا به مصرف کود های فسفاته تحت تأثیر چندین عامل قرار می گیرد که عمدتاً به سیستم توسعه و توزیع ریشه های فعال ، مقدار فسفر قابل جذب خا

ک ، رطوبت خاک ، درصد کربنات کلسیم و مواد آلی خاک بستگی دارد . کلزا در مراحل اولیه رشد به فسفر نیاز دارد و مقدار آن در برک ها در حد ۲۰/۰ درصد ماده خشک است . برای تولید دو تن کلزا به ۵۰ کیلوگرم فسفر (P2O5¬) نیاز است که این مقدار ، برای تولید میزان مشابه گندم به ۳۰ کیلوگرم (P2O5) نیاز دارد .