مقاله در مورد پروژه گلخانه موز

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد پروژه گلخانه موز دارای ۴۵ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد پروژه گلخانه موز  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد پروژه گلخانه موز،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله در مورد پروژه گلخانه موز :

پروژه گلخانه موز

فصل اول
مقدمه
موقعیت جغرافیایی
نقشه

مقدمه:
گلخانه ها از گیاهان در برابر سرما، باران و تگرگ محافظت می کنند و در مقایسه با محیط باز شرایط محیطی مساعدتری برای کشت گیاه فراهم می آورند. در گلخانه ها می توان تولیدات خارج از فعال در سرتاسر سال و با کیفیت بالاتری نسبت به محیط کشت بار بدست آورد. علاوه بر آن در گلخانه ها می توان محصولات جدیدی که معمولا در منطقه خاص به طور معمول کشت نمی شده را تولید کرد.
هدف از تولید کشت محصولات در گلخانه ها، افزایش تعداد فصول قابل کشت و حفاظت از محصولات در برابر شرایط ناهنجار محیطی از قبیل درجه حرارت بالا، تغییرات دما، آفات و بیماری های گیاهی می باشد. سازه های
گلخانه ای در واقع داربست های سبکی هستند که توسط شیشه، فایبرگلاس و یا پلاستیک پوشیده. این مواد برای جذب حداکثر نور و حفظ حرارت طراحی شده اند و از لحاظ غیرفیزیکی توانایی جذب محدوده ای خاص از انرژی نور خورشید را دارند.
فن آوری جدید ابزار مدیریتی بسیار ارزشمندی را برای تولید در اختیار گلخانه داران قرار داده است که منجر به تولید محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر و در محیطی با حفاظت بیشتر می شود.

در واقع بیماری از این محصولات به هنگام برودت هوا نیازمد مراقبت و کار فشرده و صرف انرژی بیشتر می باشند. به همین دلیل محصولات به هنگام برودت هوا نیازمند مراقبت و کار فشرده و صرف انرژی بیشتر می باشند. به همین دلیل تولیدات گلخانه ای برای حصول بازگشت مناسب در قبال سرمایه گذاری صورت گرفته است و دستیابی به اینکه کیفیت مناسب احتیاج به مراقبت گیاهان در برابر آفات و مدیریت در برابر بیماری ها می باشند و علاوه بر آن تولیدات گلخانه ای باید از سطح قابل قبولی از زیبایی ظاهری برقرار باشند. صنعت تولیدات گلخانه ای هم اکنون نسبت به

آنچه که تا پیش از جنگ جهانی دوم، به آن پرداخته می شد، آسانتر به نظر می رسد. دلیل آن این است که در آن زمان گلخانه های پلاستیکی یا دارای مداد شفاف(برای عبور نور)، سیستم حرارت مرکزی، محیط های کشت بدون خاک، پاستوریزه کردن محیط رشد ریشه، آبیاری و کودهای اتوماتیک(خودکار)، اتوماسیون وجود نداشت که خوشبختانه این مشکلات حل شده و شرایط مناسب تری برای کشاورزان برای کشت محصولات گلخانه ها مهیا شده است.

موقعیت جغرافیائی
کل زمین برای احداث طرح گلخانه ۸۰۰۰ متر مربع می باشد که مساحت ۶۰۰۰ متر مربع آن را به احداث گلخانه و ۲۰۰۰ متر مربع آن را برای احداث موتورخانه، نگهبانی، انبار، خزانه یا شاسی و محوطه نیز اختصاص می دهیم. زمین در این طرح از سمت جنوب اصلی حدود ۳۰۰ متر فاصله دارد و از سمت شمال به زمین مجاور متصل است و از سمت شرق و غرب هم به همین صورت به زمین های مجاور متصل است. به همین منظور ما در اطراف گلخانه ها راه هایی برای عبور و مرور در اطراف گلخانه قرار داده ایم. چاه مادر بغل گلخانه ها قرار دارد که به وسیله برق فشار قوی کار می کند و سایر قسمت ها مانند نگهبانی و پست برق و موتورخانه و استخر آب و چاه آب در قسمت پایین یا جنوب گلخانه ها قرار دارند.
زمین جهت گلخانه ها نیز مسطح و زمین کشاورزی بوده نیاز به تسطیح آن نمی باشد و می توان اسکلت گلخانه را نیز در آن احداث کرده و زمین از هر نظر آمادگی و مشکلی جهت احداث گلخانه ندارد. استفاده از برق از تاباو سه فاز نیز در زمین قرار داده ایم که جهت روشنایی در گلخانه ها و همچنین روشنایی در سایر قسمت ها استفاده می شود. موتورخانه در بغل و جنوب گلخانه ها قرار گرفته که آب به سهولت به گلخانه برسد و مسیر طولانی طی نکند به دلیل آبیاری به همین دلیل نزدیک باشد بهتر است و اطراف زمین را با فنس کشی دور تا دور گرفته ایم.
فاصله گلخانه از مرکز خدمات یک کیلومتر
جاده آسفالته یک کیلومتر
جاده خاکی ۳۰۰ متر فاصله گلخانه از مرکز شهرستان
۱۵ کیلومتر
جاده آسفالته ۱۵ کیلومتر نوع منبع آب:
از نوع آب چاه می باشد

توضیحات:
گلخانه ها توسط فواصلی به عرض ۲ متر از هم جدا می شوند تا از به وجود آمدن سایه در نواحی رویش گیاهان جلوگیری به عمل آید.
ساختمان سرویس باید دارای عرض ۹/۴ متر باشد تا بتوان از درهای با عرض ۷/۳ و ارتفاع ۲/۴ استفاده کرد. چنین درهایی برای عبور تریلر و کامیون هایی که برای تخلیه مواد اولیه و همچنین محصولات لازم اند مناسب می باشند.

نقشه
۱ گلخانه شماره ۱ ۹ موتورخانه آب(پمپ آب)
۲ گلخانه شماره ۲ ۱۰ استخر آب
۳ گلخانه شماره ۳ ۱۱ جاده فرعی(جاده خاک)
۴ گلخانه شماره ۴ ۱۲ جاده اصلی(جاده آسفالته)
۵ شاسی ۱۳ تیره های برق
۶ خانه نگهبانی ۱۴ دور زمین
۷ انبار ۱۵ چاه آب
۸ پست برق

فصل دوم
مرحله کاشت
تاسیسات مورد نیاز برای گلخانه موز

انواع گلخانه از نظر شکل
گلخانه یک طرفه
گلخانه یک طرفه معمولا در کنار دیوار ساخته می شود و دیواره شمالی با مصالح ساختمانی و دیواره شرقی و غربی آن تماما یا نصف آن از آجر ساخته می شود. دیواره جنوبی کوتاه تر از شمالی و رو به جنوب است. زاویه شیب سقف با زمین ۵۵-۳۰ درجه اس

ت. مقدار این زاویه بستگی به عرض جغرافیایی دارد، به این معنی که در نیمکره شمالی هر چه از خط استوا دور می شویم، سقف مایل تر و هر چه به استوا نزدیک می شویم زاویه سقف با سطح زمین باید کمتر باشد. چون حداکثر استفاده از نور در گلخانه موقعی صورت می گیرد که نور به صورت عمودی بر سطح گلخانه بتابد و انعکاس نداشته باشد، بنابراین هر چه به طرف قطب نزدیک می شویم، اشعه خورشید مایل تر می تابد.

گلخانه نیم استوانه ای یا کوانست(Quonset)
اسکلت آن توسط لوله های آب ساخته می شود که قوس ۱۸۰ درجه دارند(قطر لوله ۵/۲-۸۸/۱ سانتی متر) و توسط تیرهای فرعی که در امتداد طولی گلخانه قرار گرفته اند، نگهداشته می شود. فاصله تیرهای اصلی از هم ۵/۴ متر و فاصله تیرهای فرعی از هم ۲/۱-۹/۰ متر می باشد. به صورت مجزا یا جوی پشته ای می تواند ساخته شود.
گلخانه جوی پشته ای(Furrow and Ridge or Gutter Connected)
در این نوع گلخانه ها، دیوار بین گلخانه ها برداشته می شود، بنابراین به اسکلت کمتری نیاز دارد و دارای یک فضای داخلی واحد است. هزینه اتوماسیون کمتر، نیروی کار کمتر، مدیریت پرسنل بهتر و مصرف سوخت کمتر(به علت کاهش سطوح تماس هدر دهنده گرما) از مزایای این نوع گلخانه است. تنها عیب این نوع گلخانه این است که برف نمی تواند سر برخورد و برای ذوب برف باید لوله های حرارتی زیر ناودان ها قرار داده شوند و ناودان ها باید دارای شیب مناسب جهت انتقال آب باشند.
طراحی گلخانه باید چنان باشد که واحدهای گلخانه توسط یک گریدور مرکزی به هم وصل شوند، در این صورت گیاهان در اثر انتقال از یک واحد به واحد دیگر صدمه نمی بینند. شکل ۲-۱ طرز قرار گرفتن گلخانه های تک واحدی و جوی پشته ای را نشان می دهد.

شکل ۲-۱- انواع ساختمان گلخانه(شکل بالا سمت چپ گلخانه تک واحدی را نشان می دهد و اطاق کار در قسمت شمالی قرار دارد، شکل پایین سمت چپ گلخانه جوی پشته ای با اطاق های کار در قسمت شمالی و شکل سمت راست مجموعه ای از گلخانه های جوی پشته ای که اطاق کار در وسط قرار دارد را نشان می دهد)
گلخانه مورد نیاز از نظر دما
گلخانه گرم
گلخانه گرم مخصوص تولید سبزی در خارج از فصل است( در مناطق سردسیر به منظور کاهش تغییرات هوای خارج گلخانه روی دما و رطوبت داخل گلخانه، آن را به صورت گود و دیوار آن را سیمانی انتخاب می کنند).
ساختمان گلخانه
چوب
استحکام چوب کمتر از آهن و آلومینیوم است و نور کمتری را به داخل گلخانه وارد می کند. قابلیت هدایت حرارت در آن کم است. باید آن را با مواد نفتی از جمله نفتنات مس ۲ درصد یا نفتنات روی(Cuprinol) آغشته کرد. هرگز نباید چوب را با موادی از جمله جوهر قطران یا کریوزوت(Creosote) و پنتاکلروفنول(Pantachlorophenol) رنگ کرد، چون دود حاصل از این مواد سمی بوده و برای گیاه مضر است. از چوب انواع درختان از جمله درخت غول یا درخت ماموت(Redwood)، درخت سلیمان(Cedrus)، درخت کاج و درخت سرو(Cupressus) به عنوان اسکلت گلخانه استفاده می شود. قارچ ها با تغذیه از چوب باعث پوس

یدگی آن می شوند، چون قارچ ها در دمای
۲۹-۲۱ درجه سانتیگراد و هوایی با رطوبت بیش از ۲۰ درصد رشد می کنند و گلخانه دارای این شرایط مطلوب برای رشد قارچ ها می باشد. حشرات از جمله موریانه ها با تغذیه از چوب باعث از بین رفتن آن می شوند. قبلا سمومی از جمله آلدرین، دیلدرین و هپتاکلر با خاک مخلوط می کردند و از این راه با موریانه ها مبارزه می کردند. با توجه به خطرناک بودن این سموم برای سلامتی انسان و آلودگی محیط زیست استفاده از این سموم ممنوع شده است و ب

رای مبارزه با موریانه ها، مورچه های نجار، سوسک های چوب خوار و قارچ های عامل پوسیدگی پوست، از سم سدیم اکتا برات تتراهیدرات با نام تجاری بورات(Borate) استفاده می کنند. این سم دارای خصوصیاتی از جمله نداشتن بو، غیر قابل اشتعال بودن، سهولت جذب در چوب، سهولت شستشو با آب و صابون، غیرقابل جذب از راه پوست سالم و مسمومیت کم برای پستانداران می باشد. از انواع تجارتی بورات می توان به TIM-BOR اشاره کرد که دارای ۹۸ درصد درصد ماده موثره می باشد. علاوه بر مواد محافظت کننده و سموم حشره کش، چوب را باید با رنگ سفید که عاری از گزیلول و جیوه باشد، رنگ کرد. این مواد باعث مسمومیت گیاه می شوند.
روش تجاری مقاوم کردن چوب ولمانیزه کردن(Wolmanizing) نامیده می شود که در آن چوب را در نمک قرار داده، سپس چوب تیمار شده با نمک را در اطاقی با فشار زیاد قرار می دهند و نمک با فشار وارد چوب می شود. چوب کاج، طول عمر کمی دارد و رنگ کردن آن با رنگ سفید باعث جلوگیری از پوسیدگی و افزایش شدت نور داخلی می شود. عیب چوب هزینه بالا و نیاز به نقاشی مداوم است.

آهن
استحکام و قابلیت انتقال حرارت در آهن بیشتر از چوب، ولی هزینه اولیه آن بالاتر است. انقباض و انبساط آهن در اثر تغییرات دما باعث شکستگی تعدادی از شیشه ها می شود، به خصوص اگر اسکلت خوب نصب نشده باشد. به همین دلیل در گلخانه های با اسکلت فلزی لازم است شیشه ها با زوارهای قاب(پنجره ها) فاصله مناسبی داشته باشند، در غیر اینصورت در اثر انقباض و انبساط آهن شیشه ها می شکنند. در اسکلت های منحنی از لوله آهنی استفاده می ش

ود.
برای مقاوم کردن آهن آن را با فلزات دیگر اندود می کنند. به عمل قرار دادن لعاب فلز روی(Zn) روی آهن گالوانیزه کردن(Galvanization) گویند و آهن سفید شده را آهن گالوانیزه یا سفید(Galvanized Iron) گویند. اگر عمل گالوانیزه کردن در شرایط گرم صورت گیرد(Hot- dip galvanization)، پوشش بهتری نسبت به گالوانیزه کردن سرد روی آهن ایجاد می شود.
در ساخت گلخانه های تونلی برحسب مورد از لوله گالوانیزه با قطرهای مختلف استفاده می شود. اجزای اسکلت توسط پیچ و مهره به هم متصل می شوند و از جوش استفاده نمی گردد.
آلومینیوم
آلومینیوم بیشتر در گلخانه های کوچک و فانتزی به کار می رود. هزینه اولیه آن بیشتر از آهن و قابلیت انتقال حرارت آن نیز بیشتر از چوب می باشد. برای مقاوم کردن آن را با فلزاتی مانند آهن ترکیب و آلیاژ آلومینیوم تولید
می کنند(Aluminium Alloys) که مقاومت آن شبیه فولاد و در برابر خوردگی از فولاد هم مقاوم تر است.
تراس های اسکلت کوانست از آلیاژ آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه ساخته می شود.
امروزه گلخانه های فلزی با جوش و بدون جوش ساخته می شوند و در صورت پیچ و مهره ای بودن از قیمت بالاتری برخوردار هستند و در عوض قابلیت جابجایی و انتقال دارند. در شکل ۲-۲ انواع مختلف اسکلت بندی گلخانه و در شکل ۲-۳ انواع اسکلت مورد استفاده در گلخانه با پوشش پلاستیک نشان داده شده است.

شکل ۲-۲- انواع اسکلت بندی گلخانه(شکل بالا گلخانه آ شکل Semi- iron، شکل وسط گلخانه طاق ضربی و شکل پایین گلخانه دو طرفه Clear Span که دارای میله های حفاظت کننده زیادی است)

شکل ۲-۳- روش های مختلف اسکلت بندی گلخانه با پوشش پلاستیک(در شکل سمت چپ بالا گلخانه در بیرون دارای حفاظتی است که باعث مقاومت اسکلت می شود، شکل سمت چپ پایین گلخانه دو طرفه که میله های حفاظت کننده آن به صورت قیچی قرار گرفته اند، شکل

سمت راست بالا گلخانه آ شکل با یک میله حفاظت کننده، شکل سمت راست پایین نوعی گلخانه دوطرفه که دارای سه میله حفاظتی است و شکل وسط پایین گلخانه کوانست را نشان می دهد)
زاویه شیب بام گلخانه
زاویه شیب بام گلخانه بستگی به شکل گلخانه و منطقه مورد استفاده دارد. در گلخانه های پلاستیکی این زاویه حدود ۴۰ درجه و در گلخانه های شیشه ای ۳۳ درجه است. زاویه سقف گلخانه در میزان ریزش قطرات ناشی از بخار آب بر روی گیاهان داخل گلخانه موثر است. هر چه این زاویه بیشتر باشد، میزان ریزش قطرات آب کمتر است.
پوشش گلخانه
مهمترین خصوصیت پوشش گلخانه توانایی عبور نور آن است. پوشش گلخانه باید بتواند حداکثر مقدار نور موجود را به گیاه برساند. بنابراین، درصد عبور نور از پوشش گلخانه عامل مهمی در انتخاب آن است. عبور نور به صورت مقدار نوری که از سطح عبور می کند تعریف می شود. هیچ ماده ای نمی تواند صد درصد نور را عبور دهد. وقتی نور به سطحی برخورد می کند، قسمتی از آن منعکس می شود، قسمتی از آن جذب و بقیه از آن عبور می کند. این مقادیر بسته به نوع پوشش متفاوت است. مثلا وقتی نور به یک سطح سیاه برخورد می کند، مقدار کمی از نور منعکس می شود. مقدار زیادی جذب و مقدار بسیار کم، یا هیچ، از آن عبور می کند. بیشترین میزان عبور نور توسط شیشه شفاف حاصل می شود. به علاوه مقدار بسیار کمی از نور جذب و منعکس می شود. درصد عبور نور در طول موج های مختلف بسته به نوع پوشش متفاوت است. جدول ۲-۱ میزان عبور پوشش های مختلف را نشان می دهد.
شیشه
هزینه اولیه آن نسبت به پلاستیک زیادتر است، اما عبور نور از آن خوب است(۹۰ درصد). چون فضای بین قطعات شیشه اجازه ورود هوا را به داخل گلخانه می دهد، اصطلاحا گفته می شود که

شیشه نفس می کشد و باعث جلوگیری از رطوبت اضافی در گلخانه می شود. شیشه نه نور ماورای بنفش(۴۰۰-۲۰۰ نانومتر) را عبور می دهد نه نور مادون قرمز(۲۵۰۰-۷۰۰ نانومتر) را. هزینه متوسط گلخانه شیشه ای به دلیل مصرف سوخت زیاد، بیشتر از گلخانه های پلاستیکی است.
شیشه مشجر(دارای سطح زمخت و ناهموار) نور را به صورت یکنواخت در تمام فضای گلخانه پخش می کند و باعث رشد یکنواخت گیاهان می شود، اما به دلیل تلفات زیاد در حین جابجایی، کمتر مورد استفاده قرار می گیرد. جدول

۲-۱ درصد عبور نور خورشید با طول موج های مختلف از پوشش گلخانه و جدول ۲-۲ اجزای تشکیل دهنده ی شیشه را نشان می دهند. شیشه دارای فلز(آهن به مقدار کم) ۹۲-۹۰ درصد و شیشه بدون فلز ۸۸ درصد نور را عبور می دهد. در صورتی که مقدار آهن شیشه افزایش یابد، درصد عبور

نور کاهش می یابد.
شیشه در اندازه ها و وزن های مختلف ساخته می شود. انواع مرسوم شیشه شامل درجه یک، درجه دو، صفحه سنگین(Heavy sheet)، صفحه براق شده(Polished plate)(که صفحه کریستال هم نامیده می شود) و صفحه سنگین(Heavy plate) هستند. جهت پوشش گلخانه شیشه درجه دو با کیفیت AA، A یا B مورد استفاده قرار
می گیرند. شیشه AA و A نسبت به B کیفیت بهتری دارند، اما خیلی گران هستند. شیشه درجه B از نظر عبور دور قابل قبول است و زیاد گران نیست.
بیشترین اندازه شیشه قابل دسترس برای گلخانه، ابعاد ۶۵/۳*۲ متر می باشد. این نوع شیشه آب داده با فلز و کمی
چین دار است. گلخانه داران کانادا یکی از مصرف کنندگان این نوع شیشه هستند. استفاده از قطعات بزرگ شیشه تعداد میله سقفی را کاهش و درصد نور عبوری را افزایش می دهد. این افزایش عبور در مناطقی که دارای زمستان با روزهای ابری زیاد هستند، بسیار حایز اهمیت است. گلخانه های انگلستان از شیشه هایی با ابعاد ۶/۱*۷۱/۰ متر ساخته می شود. شیشه با ابعاد زیاد به آسانی توسط تگرگ، برف و باد شدید شکسته می شوند. استفاده از قطعات شیشه ی بزرگ باعث کاهش مواد مورد نیاز چسباندن و کاهش مناطق هدر رفت گرما می شود، همچنین در زمان و نیروی کار مورد نیاز نصب پوشش صرفه جویی می شود.
به دلیل وزن زیاد و جلوگیری از شکستگی باید رابطه ای بین عرض شیشه و ضخامت آن وجود داشته باشد. شیشه با ضخامت کم(۳-۲ میلی متر) و عرض کم(۳۵-۲۵ سانتی متر) مناسب سقف گلخانه است. معمولا در گلخانه های
شیشه ای طول قاب در جهت شیب سقف، زیاد در نظر گرفته می شود. شیشه ها در جهت طول قاب هستند، به نحوی که کمی روی هم قرار گیرند تا نفوذ آب بین دو لایه شیشه و یخ زدن آن

جلوگیری شود، در غیر اینصورت نفوذ آب و یخ زدن باعث شکستن شیشه ها می شود.
شیشه دو جداره(Thermopane Glass) دارای دو لایه شیشه است که با لایه ای از هوا از هم جدا شده است. ضخامت هوا بین دو لایه شیشه ۲/۱-۶/۰ سانتی متر است.
نصب شیشه مشکل تر از سایر پوشش هاست، چون در مقابل ضربات احتمالی مقاوم نیست، بهتر است قطعات شیشه کوچکتر در نظر گرفته شوند. شکاف های بین آن ها باید کاملا مسدود شوند تا از نفوذ سرما و آب به داخل گلخانه جلوگیری و هزینه گرم کردن کاهش یابد.

جدول ۲-۱- درصد عبور نور خورشید با طول موج های مختلف از پوشش گلخانه
طیف عبور(درصد)
نوع پوشش ماورای بنفش مریی(نور فعال فتوسنتزی) مادون قرمز
شیشه صاف و تمیز(۱۲/۳ میلی متر)
پلی اتیلن(۱۵/۰ میلی متر)
آکریلیک دو لایه(۸ میلی متر)
پلی کربنات دو لایه(۸ میلی متر)
پلی کربنات دارای پوشش نگهدارنده UV
فیبر شیشه –
۹/۴۷
۷/۴۴
۱/۱۸
۱۰
۶/۱۹ ۳/۸۹
۸/۷۷
۵/۸۴
۳/۷۹

۹/۸۶
۵/۹۰ –
۶/۷۹
۹/۷۳
۳/۷۶
۸۵
۶/۸۶
ترکیب فرمول شیمیایی درصد
دی اکسید سیلیسیم
اکسید سدیم
اکسید کلسیم
اکسید منیزیم
تری اکسید آلومینیوم
تری اکسید آهن SiO2
Na2O
CaO
MgO
MgO
Al2O3
Fe2O3 73-70
۱۵-۱۲
۱۴-۹
۳-۰
۵/۱-۰
۱۵/۱-۰
پلاستیک
به طور کلی در تمام دنیا پوشش های مورد استفاده جهت ساخت گلخانه نایلون هایی هستند که از مواد پلیمری LDPE(Low Density Polyethylene) ساخته می شوند. انواع پلاستیک عبارتند از:
پلاستیک نرم(ترموپلاست)
پلاستیک نرم در برابر حرارت به شکل دلخواه در می آید و شامل پلی اتیلین، پلی وینیل کلراید، پلی استر، پلی وینیل فلوراید و تنیت(Tenite) می باشد.
پلاستیک سخت(دوروپلاست)
پلاستیک سخت در برابر حرارت مقاوم است و شامل فیبر شیشه یا فایبرگلاس و اکریلیک می باشد.
مواد افزودنی خاصی به پلاستیک اضافه می شوند که برخی از آن ها عبارتند از:
۱- مواد تثبیت کننده اشعه ماورای بنفش(UV Stabilizer Additive)
اشعه ماورای بنفش خورشید دارای طول موج پایین است و بر روی پوشش گلخانه پلاستیکی اثر مخرب و منفی دارد. این مواد تثبیت کننده اشعه ماورای بنفش بوده و با تغییر دادن طول موج این اشعه آن را به طول موج های مفید برای رشد گیاه تبدیل می کنند. افزایش این مواد تثبیت کننده باعث افزایش عمر پلاستیک می شود. اغلب پلاستیک ها دارای ۱۱-۳ درصد مواد جاذب اشعه ماورای بنفش هستند.

۲- مواد ضد مه(Anti Fog Additive)
موادی هستند که باعث پخش قطرات آب متراکم به صورت یک لایه یکنواخت مداوم و شفاف روی پوشش داخلی گلخانه می شوند و از بازتاب کلی نور خورشید جلوگیری می کنند. این مواد باعث تبدیل اشعه مادون قرمز به نور قرمز- نارنجی ش

ده و در نتیجه میزان فتوسنتز افزایش یافته و باروری گیاه بین ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش می یابد. برخی پلاستیک های ساخت داخل دارای ۱ درصد ماده ضد مه می باشند.
۳- مواد نگهدارنده اشعه مادون قرمز(FR Stabilizer Additive)
گیاهان مانند هر جسم دیگر در روز انرژی نورانی خورشید را جذب کرده در شب به صورت اشعه مادون قرمز (FR ) به اطراف می تابانند و در نتیجه مقدار زیادی گرما از گلخانه هدر می رود . پلی اتیلن مانع ضعیفی در برابر این تابش است، اما

شیشه این نور را عبور نمی دهد . اشعه مادون قرمز نه تنها اثر منفی روی پوشش ها ندارد ، بلکه می توان با مواد افزودنی خاصی از خاصیت گرمازایی آن استفاده کرد . این مواد باعث نگهداری اشعه مادون قرمز تابش شده از سطح داخلی گلخانه شده و باعث حفظ حدود ۵۰ درصد گرمای تابشی می شود.
فیلم های LDPE علاوه بر تک لایه به صورت سه، پنج و هفت لایه تولید می شوند که در بین تمام آنها با توجه به کیفیت و قیمت ، فیلم های سه لایه بیشتر مورد توجه و استفاده قرار می گیرند.
در بخش باغبانی دانشگاه کارولینا تحقیقی در حال انجام است تا اثر رنگ های مختلف پلاستیک بر انعکاس نور، کنترل بیماری ها و سایر واکنش های رشدی گیاه مورد بررسی قرار گیرد.
پلاستیک اجازه عبور دی اکسید کربن و اکسیژن را می دهد ، ولی قابلیت پلاستیک برای عبور دی اکسید کربن سه برابر قابلیت عبور برای اکسیژن است . اپلی اتیلن از نظر شیمیایی ماده بی اثر و در دماهای پایین نیز قابلیت انعطاف دارد.
پوشاندن گلخانه شیشه ای با پلاستیک باعث ۳۸ درصد صرفه جویی در مصرف سوخت می شود، اما شدت نور گلخانه ۱۵-۴ درصد کاهش می یابد. به گفته شرکت های تولید کننده، عمر پلاستیک سه تابستان و دو زمستان است. پلاستیک در عرض های ۴/۱۵-۳/۰ متر و ضخامت ۱۰-۱

میل(۲۵۰-۲۵ میکرون) ساخته می شود. شرکت های داخلی پلاستیک با ضخامت های مختلف تولید می کنند(۲۰۰-۱۰۰ میکرون). واحد ضخامت پلاستیک میکرون، میلی متر یا میل است. هر ۱۰۰۰ میکرون یک میلی متر و هر میل ۰۲۵/ میلی متر است. بنابراین پلاستیک با ضخامت ۱۰۰ میکرون برابر ۱/۰ میلی متر و یا ۰۴۰/۰ میل است. پلاستیک های موجود در بازار در عرض ۸ و ط

ول ۵۰ متر(مساحت پلاستیک ۴۰۰ متر مربع و وزن طاقه ۸۰ کیلوگرم) و عرض ۱۴ و طول ۴۳ متر(مساحت ۶۰۲ متر مربع و وزن طاقه ۱۱۸ کیلوگرم) برای پوشش گلخانه در دسترس می باشند. هر کیلوگرم پلی اتیلن معمولی دارای ۵-۳ درصد مواد نگهدارنده اشعه ماورای بنفش، حدود ۸

متر مربع مساحت دارد و هر کیلوگرم انواع سه لایه دارای سطحی حدود ۶ متر مربع می باشد.
پلاستیک سه لایه Kritifil دارای حداقل ۱۲ درصد مواد نگهدارنده اشعه ماورای بنفش و ضخامت ۱۰۰ میکرون است که به دلیل کاهش تعرق، چکه کردن سقف در آن کمتر است. هر کیلوگرم آن

حدود ۶ متر مربع مساحت دارد.
فیبر شیشه یا فایبرگلاس مقاوم FRP(Fiberglass Reinforced Plastic)
ویژگی
– صفحات محکم صاف یا موجدار با صمغ پلی استر است( انواع کنگره دار ۴۰-۳۰ درصد بیشتر از انواع صاف گرما نیاز دارد).
– ۲۰-۱۰ سال دوام دارد.
– سبک است و هر متر مربع آن ۵۰۰-۴۰۰ گرم وزن دارد( انواع با ضخامت ۰۹۶/۰ سانتی متر یا بیشتر مناسب گلخانه است.
– ۹۰-۸۰ درصد شیشه نور را عبور می دهد. با کهنه شدن زرد شده و میزان عبور نور کاهش می یابد(در اثر شستشوهای مکرر و شرایط آب و هوایی فیبرهای آن ظاهر و از شفافیت آن کاسته می شود).
– آتشگیر است(پوشش فیبر شیشه گلخانه به ابعاد ۳۰*۹ متر ۵ دقیقه بعد از اشتعال به طور کامل می سوزد).
– گرانتر از پلی اتیلن و ارزانتر از شیشه است.
– آسانتر از شیشه خنک می شود.

– رنگ های مختلف دارد، ولی تنها رنگ روشن مناسب پوشش گلخانه است.
مزایا
– مقاوم تر به تگرگ و طوفان است(نسبت به شیشه).
– باعث پخش یکنواخت نور به گیاهان شده و در نتیجه رشد بهتر گیاهان را تامین می کند(ه است و سایه کمتری در گلخانه ایجاد می شود.
– به دمای ۳۸ درجه سانتی گراد زیر صفر مقاوم است. سایر پلاستیک ها در این دما شکننده می شوند.
معایب
– در معرض ساییدگی و فرسودگی قرار دارد.
– جمع شدن گرد و غبار و رشد جلبک ها باعث سیاه شدن و کاهش انتقال نور می شود(برای رفع این مشکل با فرجه و سیم ظرف شویی آغشته به رزین آکریلیک آن را تمیز می کنند).
– عمر کمتری نسبت به شیشه(نصف عمر شیشه) دارد. انواع دارای مواد نگهدارنده اشعه ماورای بنفش(UV Stabilizer) عمر طولانی تری دارند. در صورت استفاده از نوار پلاستیک تدار(Tedllar) در قسمت بیرونی باعث عبور نور برای سال های متمادی می شود. تدار مانع اشعه ماورای بنفش است.
میله های سقف گلخانه با پوشش فیبر شیشه کمتر از گلخانه شیشه ای است. بنابراین سایه کمتری در گلخانه ایجاد
می شود که ۱۰ درصد کاهش عبور نور را جبران می کند. انواع کنگره دار در پوشش گلخانه و انواع صاف برای بستن درهای انتهایی گلخانه پلی اتیلنی به کار می رود.
چون ورقه های فیبر شیشه بزرگ تر از شیشه است، بنابراین محل های اتصال کمتری دارد و گرمای کمتری به هدر
می رود. گلخانه با پوشش فیبر شیشه کنگره دار نسبت به انواع صاف به گرمای بیشتری نیاز دارد. یک گلخانه پوشیده با فیبر شیشه کنگره دار و بدون سیستم گرمایشی نسبت به پوشش فیبر شیشه صاف خنک تر است.
مواد پوشش دهنده سخت
آکریلیک(Acrilic, Plexiglass, Lucite, Exolite Polymethyl or PMMA Methacrylate)
ویژگی ها
– مقاومت آن به شرایط آب و هوایی بیشتر از شیشه است.
– با کهنه شدن زرد نمی شود.
– ۹۲-۹۰ درصد نور را عبور می دهد.
– حفظ دمای آن ۲ برابر شیشه است(اشعه مادون قرمز بیشتری نسبت به PVC از خود عبور می دهد).
– مقاوم به فشار، اما شکننده است.
– گرانتر از فیبر شیشه است.
– انواع دو لایه عایق خوبی ایجاد می کند( مشکل تراکم رطوبت و ایجاد قطرات آب را ندارد).
– قابل اشتعال(همانند فیبر شیشه) است.

– در اثر مواجه شدن با گرمای خورشید قابلیت انبساط آن بیشتر از PVC است، در نتیجه باید صفحات آن طوری نصب شوند تا حداقل اجازه نرم شدن در اثر تغییرات دما را داشته باشند.
آکریلیک دو لایه به اسامی تجارتی AcrylicR acrylic و AcrylicR polycarbonate در بازار موجود هستند. نوع اول در صفحات به عرض ۲/۱ متر و طول های ۶/۳-۳-۴/۲ متر ساخته می شود. دو لایه با صفحاتی که ۱۵ میلی متر از هم فاصله دارند، جدا می شوند. وزن اکریلیک دو لایه ۹/۴ کیلوگرم در متر مربع است. صفحات اکریلیک نوع اول در رنگ های بیرنگ، برنزه و دو نوع سفید

سفید شفاف ساخته می شوند. تنها انواع بیرنگ برای پوشش گلخانه به کار می روند. اکریلیک دو لایه تقریبا ۸۲ درصد نوری که به آن برخورد می کند را از خود عبور می دهد و به راحتی
می سوزد. اکریلیک نوع دوم برای پوشش های تجارتی غیر از گلخانه به کار می رود. ۷۳ درصد نوری که به آن
می رسد از آن عبور می کند و قدرت آن کمتر از نوع اول است.
بسترهای کشت گیاه
نیاز اقلیمی موز
مناطق اصلی رشد موز در جهان در موقعیت های جغرافیائی بین خط استوا و عرض جغرافیائی ۲۰ درجه شمالی و ۲۰ درجه جنوبی قرار دارند. شرایط اقلیمی در این مناطق اساسا گرمسیری بوده و بطور مقایسه ای نوسان دما بین روز و شب و تابستان و زمستان کم است. در مناطق نیمه گرمسیری نوسانات دمائی بین روز و شب و تابستان و زمستان زیاد بوده، دما در تابستان خیلی زیاد و در زمستان خیلی کم است، در ضمن این مناطق بارندگی کم با پراکنش ناچیز دارند. در مناطق بدون محدودیت آبی سرعت رشد و توسعه موز توسط دو عامل دما و نور تعیین می شود.
الف) دما
در بیشتر مناطقی که موز در آنها تولید می شود، دامنه دما بین ۱۵ تا ۳۸ درجه سانتیگراد است. بهترین دما برای تجمع ماده خشک و رسیدن میوه، دمای ۲۰ درجه سانتیگراد بوده و برگهای جدید در دمای حدود ۳۰ درجه سانتیگراد ظاهر می شوند. در ۱۰ درجه سانتیگراد، گیاه دچار پیچ خوردگی ساقه خوشه دهنده شده و با توقف جوانه زنی گل آذین، میوه ها ریز می شوند. یخبندان باعث مرگ سریع گیاه شده و در دمای بالاتر از ۳۸ درجه سانتیگراد موجب تلف رشد و سوختگی برگ ها می شود. گیاهانی که در مناطق نیمه گرمسیری می رویند در مقایسه با مناطق گرمسیری تعداد برگهای کمتری در سال تولید کرده و دوره تولید و توسعه میوه طولانی تر دارند. میانگین دما برای رشد موز در ماههای سرد سال در جدول ذکر شده است.
جدول ۲-۳ راهنمای شرایط بقاء، حالت اقتصادی و وضعیت مطلوب موز براساس میانگین دما در ماههای سرد سال.

محصول نام گیاه شناسی میانگین دمای حداقل در ماههای سرد(درجه سانتیگراد)
شرایط بقاء حالت اقتصادی وضعیت مطلوب
موز Musa spp. 8-6 16> 8>
انتخاب محل کشت
مناطق گرمسیری مرطوب عموما توپوگرافی مسطح و اقلیم گرم داشته و انتخاب محل کشت

اساسا برپایه زهکشی و رده بندی خاک است. بهترین خاک برای کشت موز خاکی با بافت لومی عمیق و حاصلخیز است که دارای مواد آلی بوده، زهکشی مناسب داشته و فاقد تراکم خاک، رس زیاد، اسیدیته و شوری بالا باشد.
انتخاب مکان کشت موز در مناطق نیمه گرمسیری با دمای مناسب به عوامل زیر بستگی دارد.
۱- ارتفاع مناسب منطقه برای جلوگیری از یخبندان
۲- حفاظت مناسب برای غلبه بر بادها
۳- اجتناب از مناطقی که از نظر تگرگ و طوفان معروف هستند.
۴- اجتناب از مناطقی که مستعد شرایط غرقابی و شوری هستند.
۵- اطمینان از وجود منبع دائمی آب برای آبیاری تکمیلی
۶- خاک لومی حاصلخیز با زهکشی خوب
۷- منظره شیب مناسب مطابق با نیمکره و عرض جغرافیایی
نیاز آبی
تولید محصول زیاد به آبیاری نیاز داشته و آب تامین شده نباید کمتر از تبخیر گیاه باشد. منبع آب مورد استفاده برای آبیاری باید کیفیت بالا، شوری کم(کمتر از ۲/۱ گرم NaCl در هر لیتر) و کربنات فعال کم داشته باشد. فواصل و مقادیر آبیاری بستگی به نوع خاک، شرایط اقلیمی و بالاخره مراحل رشد گیاه دارد. با توجه به سطحی بودن ریشه موز بررسی میزان رطوبت خاک در لایه سطحی می توان ملاک خوبی برای آبیاری باشد، ضمنا کوددهی همراه با آب آبیاری نیز می تواند سودمند باشد.
غلظت گاز کربنیک(Co2)
در کشت گلخانه ای موز و در فصول سرد سال که درها و منافذ گلخانه کاملا بسته می شود، کمبود گاز کربنیک و یا فزونی منواکسید کربن در اثر سوخت ناقص مشعل ها ممکن است خساراتی به محصول وارد کند، در اینصورت باید از هر چند گاهی با اسفاده از هواکش در گرمای روز به جابجائی هوا ساکن داخل گلخانه پرداخت و با باز نمودن سقفها و یا دیواره های جانبی تهو

یه را بنحو مطلوب انجام داد.
ضد عفونی کردن بستر کشت
روش های بخاردهی
بخاردهی همراه با هوادهی(Aerated Steaming)

شامل استفاده از بخار هوادهی شده در دمای ۶۰ درجه سانتی گراد و به مدت ۳۰ دقیقه است(یا تزریق هوا به داخل بخار). بعد از پاستوریزه کردن خاک در دمای ۸۴ درجه سانتی گراد، عوامل بیماری زا به سرعت گسترش می یابند، چون دشمنان طبیعی آنها در اثر دمای بالا از بین رفته اند. وقتی خاک با بخار هوادهی شده پاستوریزه می شود(دمای ۶۰ درجه سانتی گراد)، موجودات مفید از بین نمی روند و در نتیجه گسترش بیماری کندتر است. مزایای این روش عبارتست از انرژی مورد نیاز کمتر، از بین رفتن موجودات بیماری زاد و از بین نرفتن موجودات مفید.
بخاردهی با لوله(Buried Pipe Steaming)
این روش برای پاستوریزه کردن خاک استفاده می شود. لوله آلومینیومی با قطر ۱۰ سانتی متر با سوراخ هایی به قطر ۶/۰ سانتی متر و فاصله سوراخ ها ۵/۳۰ سانتی متر که قطر خاک بالای لوله ۲ برابر خاک زیر لوله است، انتخاب می شود. خاک باید نه خیلی خشک و نه خیلی مرطوب باشد. خاک خشک مانند عایق عمل می کند و زمان زیادی برای رسیدن به دمای مورد نظر نیاز دارد. از طرف دیگر خاک خیلی مرطوب نیاز به گرمای بیشتری برای گرم کردن آب اضافی دارد. بهترین میزان رطوبت خاک در زمان بخاردهی، در حد ظرفیت زراعی است.
ضد عفونی کردن با مواد شیمیایی
در صورت مقدور نبودن استفاده از بخار و سایر روش ها از مواد شیمیایی استفاده می شود. محیط کشت باید شخم خورده باشد و دارای رطوبت ۸۰-۴۰ درصد ظرفیت زراعی باشد. دمای بستر باید حدود ۲۴-۱۸ درجه سانتیگراد بوده و خاک پس از تیمار با مواد شیمیایی با پلاستیک پوشش داده شود.
معایب ضد عفونی با مواد شیمیایی
– در موقع وجود گیاه امکان پذیر نیست و کشت در تمام سطح یا در بسترهای اطراف باید متوقف شود.
– ۳-۲ هفته محیط کشت غیر قابل استفاده است.
– بعضی مواد شیمیایی باعث مسمومیت در برخی گیاهان می شوند.
– هزینه در واحد سطح در مقایسه با بخار بیشتر است.
– برای افراد شاغل در محل ضد عفونی ایجاد مسمومیت می کند.
ضد عفونی با انرژی خورشید(Soil Solarization)
ضد عفونی خاک با بخار دهی یا تدخین بوسیله متیل بروماید، کلروپیکرین و; موثرترین روش برای کنترل بیماری های خاکزاد در اغلب سبزیها و گیاهان زینتی محسوب می شود. بخاردهی به

دلیل هزینه زیاد تنها برای برخی محصولات مورد استفاده قرار می گیرد و کاربرد مواد تدخینی در خاک نیز به دلیل اثرات نامطلوب در انسان و حیوانات و بر حای گذاشتن بقایای سمی در خاک و هزینه بالا، اغلب نامطلوب است.
سولاریزاسیون خاک یک روش ضدعفونی است که در بسیاری از موارد موثر و قابل اعتماد است.

تصمیم اخیر برای از دور خارج کردن متیل بروماید، سولاریزاسیون خاک را برای پرورش دهندگان خوشایندتر ساخته است، بنابراین انتظار می رود کاربردش گسترش یابد.
به دلیل از دور خارج شدن متیل بروماید در سال ۲۰۰۵ تحقیقات برای یافتن روش های غیرشیمیایی کنترل عوامل بیماری زا خاکزاد افزایش یافته است. در این میان روش های فیزیکی و زراعی به دلیل عدم آلودگی محیط نقش اصلی را بازی می کنند. سولاریزاسیون خاک، بسیاری از عوامل بیماری زای خاکزاد و آفات را کنترل می کند. این تکنیک ساده انرژی حرارتی- تابشی خورشید را به دام می اندازد و از این طریق موجب تغییرات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی در خاک می شود. در طول یک دوره ۲ تا ۸ هفته ای در طول ماه های گرم تابستان، پلاستیک پلی اتیلنی شفافی روی خاک مرطوب قرار می گیرد و دمای خاک در زیر پوشش پلاستیک به میزان کشنده برای اغلب عوامل بیماری زای گیاهی خاکزاد، بذر علف های هرز و داننهال ها(در برگیرنده گیاهان بذری انگلی)، نماتدها و برخی آفات خاکزی افزایش می یابد. سولاریزاسیون خاک همچنین تغذیه گیاهی را بوسیله افزایش قابلیت دسترسی نیتروژن و دیگر مواد غذایی ضروری افزایش می دهد. بیماری های گیاهی خاصی که خاکزاد هستند می توانند با موفقیت توسط انرژی تابشی خورشید کنترل شوند.
سولاریزاسیون خاک فرآیندی است که در آن دمای خاک به اندازه کافی برای کشتن حشرات، ارگانیزم های بیماری زا و بذر علف های هرز موجود در خاک، بالا برده می شود. تاثیر پذیری آن به غنی بودن خاک و نگهداری دمای به اندازه کافی بالا در یک دوره زمانی مستمر بستگی دارد.
در آینده کاربرد بسیاری از آفت کش های موثر محدود خواهد شد و در این میان سولاریزاسیون خاک ممکن است به یک بخش کارآمد اقتصادی در مدیریت آفات مبدل شود. طیف گسترده ای از قا

رچ های بیماری زا گیاهی، نماتدهای گیاهی و علف های هرز که توسط سولاریزاسیون کنترل می شوند، آن را به یک ابزار مفید در مدیریت IPM تبدیل کرده است.
سولاریزاسیون ساختار جمعیت میکروبی خاک را تغییر می دهد به طوری که به دنبال سولاریزاسیون جمعیت Bacillus spp.، اکتینومیست ها و Pseudomonas fluorescent افزایش می یابد. مش

خص شده که گروه های یاد شده از عوامل کنترل کننده زیستی(Biocontrol) می باشند و منجر به افزایش رشد گیاه می شوند. سولاریزاسیون به دلیل این که موجب کاهش مصرف آفت کش ها و توسعه شیوه های تولید محصول پایدار می شود می تواند یک روش دوستدار محیط زیست محسوب شود. گرچه عوامل آب و هوایی و اقتصادی مناطقی را که انجام سولاریزاسیون در آنها ممکن است را محدود می کند. در مناطق گرم و خشک و مناطق نیمه گرمسیر سولاریزاسیون به طور موفقیت آمیزی انجام می شود. چون گرما از نور خورشید کسب می شود، لذا موفقیت این روش در مناطق سایه دار یا در طول دوره با شرایط آب و هوایی ابری، کمتر است.

روش کار
منطقه ای که قرار است در آن ضدعفونی انجام شود باید همواره و عاری از علف های هرز، باقیمانده گیاهان و کلوخه های بزرگ باشد، که پلاستیک را از روی زمین بلند نکنند. حداکثر گرم شدن خاک وقتی است که پلاستیک نزدیک خاک قرار گیرد. بنابراین باید از ایجاد حفره های هوا بوسیله کلوخ های بزرگ ممانعت شود، لازم است خاک به خوبی شخم زده و نرم شود(شخم عمیق). این عملیات منجر به نفوذ عمیق و یکسان آب برای نگهداری رطوبت
خاک در مدت سولاریزاسیون می شود. رطوبت موجب افزایش هدایت گرمایی خاک می شود و حساسیت
میکروارگانیزم های خاک را به گرما افزایش می دهد.
ورقه های پلاستیک شفاف(نه رنگی و نه سیاه) به ضخامت ۱ تا ۴ میل(۰۲۵/۰ تا ۱/۰ میلی متر) با زیر خاک کردن
لبه هایشان در اطراف ناحیه تیمار شده محکم می شوند. برای جلوگیری از ایجاد حفره های هوا که فرآیند گرم شدن خاک را کند می کنند، باید بین صفحات پلی اتیلن و سطح خاک حداقل فضا وجود داشته باشد. سپس خاک زیر پلاستیک با وارد کردن خروجی یک لوله یا شیلنگ زیر یک انتهای صفحه پلاستیک خیس می شود. اگر این روش خیساندن عملی نباشد، می توان خاک را قبل

از پهن کردن پلاستیک آبیاری کرد، اما باید برای جلوگیری از هدر رفتن آب، هر چه سریعتر اقدام به پهن کردن پلاستیک نمود. برای گرم کردن بیشتر قسمت عمیق خاک پلاستیک ۴ تا ۶ هفته در محل رها می شود. سپس باید پلاستیک را برداشت تا خاک خشک شود. خاک استریل می تواند بلافاصله استفاده شود یا جهت مصارف بعدی روی آن پوشش پلاستیک کشیده شود.
زمان سولاریزاسیون
گرم ترین دمای خاک زمانی حاصل می شود که طول روز بلند، دما بالا و آسمان صاف بوده و آب و هوایی و موقعیت ممکن است نتایج خوبی در ماه های اردیبهشت، خرداد و تیر حاصل شود.

فصل سوم
مرحله داشت

تهویه گلخانه
انواع سیستم تهویه
سیستم تهویه مکانیکی(Ventilation Sash Operation)
– سیستم دستی که با دستگیره، زنجیر و چرخ دنده کار می کند.
– سیستم موتوری که به صورت اتوماتیک پنجره ها باز و بسته می کند. در این سیستم یک ترموستات باز و بسته شدن پنجره ها را کنترل می کند. بسیاری از دستگاه های کنترل دارای این توانایی هستند که وقتی لازم است در مرحله اول تنها ۵ سانتی متر باز می شوند و اگر این مقدار باز شدن نتوانست گلخانه را به دمای مورد نطر برساند، پنجره بیشتر باز
می شود تا این که حداکثر بازشدگی اتفاق افتد. اگر سیستم تهویه طوری باشد که پنجره کاملا باز یا بسته شود، نوسان زیادی در دمای گلخانه رخ می دهد. بنابراین استفاده از سیستم کنترلی از بروز چنین نوساناتی جلوگیری می کند.
اگر سیستم تهویه موتوری مورد استفاده قرار می گیرد، باید امکان باز یا بسته کردن آن

ها با دست نیز وجود داشته باشد تا در مواقعی که به علت طوفان در زمستان به کابل های برق صدمه وارد می شود، قابل استفاده باشند.
سیستم تهویه به پنکه(Fan Ventilation)
پنکه ها به تنهایی برای تهویه گلخانه های پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرند. هوای تازه باید از بیرون گلخانه وارد شود تا جای خوای خارج شده توسط پنکه خارج کننده هوا را بگیرد. بنابراین سوراخ یا سوراخ هایی در دیوار جانبی یا انتهایی گلخانه در مقابل پنکه ایجاد می شود. وای بسیار سرد در اواخر پاییز، زمستان و اوایل بهار باعث صدمه شدید به گیاهان می شود. برای تهویه زمستان، هوای سرد بیرون باید وارد لوله پلی اتیلن سوراخدار شود. هوای سردی که لوله را ترک می کند تا مسافتی حدود ۳۰-۲۰ برابر قطر سوراخ با هوای گرم داخل گلخانه مخلوط می شود(۴، ۶، ۲۴). مخلوط شدن هوای سرد با هوای گرم باعث معتدل شدن هوای سرد شده و از سرمازدگی ناگهانی گیاهان جلوگیری می کند.
یک دریچه محافظ که با نیروی ثقل کار می کند در محل سوراخ ورودی لاله پلاستیکی قرار داده می شود تا از ورود باران یا برق به داخل لوله جلوگیری کند. دریچه مشابهی در بیرون گلخانه و در مقابل پنکه قرار داده می شود تا در مواقعی که پنکه خاموش است، از ورود هوای سرد به گلخانه جلوگیری نماید.
به منظور جلوگیری از برخورد افراد با پنکه باید یک تور فلزی که سوراخ های آن کمتر از ۵/۲ سانتی متر باشد در داخل گلخانه و در مقابل پنکه قرار داده شود.

فن جت(Fan-Jet)
این روش بسیار معمول است و جریان دایمی از هوای تازه در گلخانه ایجاد می کند این سیستم از قسمت های زیر تشکیل شده است.
– پنکه وارد کننده هوا(فن جت): پنکه به یک کانال روی دیوار نصب می شود و هوای خارج را به داخل کانال پلاستیکی هدایت می کند.
– کانال پلاستیکی سوراخدار(قطر سوراخ ۵/۷ سانتی متر و فاصله بین آن ها ۷۵ سانتی متر): محل نصب کانال قسمت فوقانی گلخانه و در امتداد طول گلخانه است.
گاهی به منظور تسریع عمل تهویه از پنکه خارج کننده(Exhaust – Fan) استفاده می شود. این پنکه ها روی دیوار گلخانه نصب می شوند و بعد از ورود هوا به داخل گلخانه آن را خارج می کنند. در این روش هوای تازه از داخل دریچه های باز وارد کانال پلاستیکی شده و پس از خروج از سوراخ های آن از طریق پنکه های خارج کننده هوا به خارج از گلخانه هدایت می شود.
در صورت عدم استفاده از پنکه خارج کننده هوا، فن جت فقط عمل چرخش هوای گلخانه را به عهده دارد. اگر دریچه پنکه وارد کننده هوا بسته باشد، هوا پس از خروج از سوراخ های کانال پلا

ستیکی از اطراف پنکه دوباره وارد کانال
می شود، به عبارتی هوای گلخانه هیچ ارتباطی با بیرون ندارد.
فن جت در تمام طول سال عمل تهویه را انجام می دهد و در مواقع سرما و فصل زمستان با اتصال کانال های آن به منابع حرارتی باعث گرم شدن گلخانه می شود(Plastic Tube Heating).
پنکه خارج کننده(Exhaust- Fan)
پنکه خارج کننده هوا جهت تغییر هوای گلخانه پلاستیکی و نیم استوانه ای به کار می رود. اگر

در دیوار مقابل پنکه ها دریچه هایی تعبیه شوند تا هوای تازه وارد گلخانه شود، نقش تهویه را به عهده دارند. در تابستان یا نقاطی با دمای بالا، بزرگی این دریچه ها باید به اندازه ای باشد تا هوای کافی در اختیار پنکه قرار گیرد. هوای گلخانه باید هر ۵/۱-۱ دقیقه یک بار به طور کامل عوض شود.
در صورتی که این پنکه ها با پوشال مرطوب به کار روند(سیستم پوشال و پنکه) برای خنک کردن گلخانه مورد استفاده قرار می گیرند.
پنکه ها باید در خلاف جهت باد غالب منطقه نصب شوند. استفاده از چندین پنکه کوچک و دو سرعته بهتر از یک یا دو پنکه بزرگ است.

روش های گرم کردن گلخانه
حرارت خورشیدی
پوشش گلخانه در روی انرژی تابش را به صورت نور و امواج الکترومغناطیسی(در محدوده طول موج ۵/۲-۳۸/۰ میکرون) جذب و این انرژی گیاهان، خاک و سایر اشیای موجود در گلخانه را گرم می کند. این حرارت جذب شده توسط اشیای در شب و در دماهای پایین از آن ها منتشر می شود و با طول موج های بزرگ تر(۳۵-۵ میکرون) ساطع می شود که از پلی اتیلن عبور کرده، ولی از شیشه خارج نمی شود. گرفتن پرتوهایی با طول موج کوتاه و ساطع کردن پرتوهایی با طول موج بلند را اثر گلخانه ای(Greenhouse Effect) گویند(شکل ۳-۱). اثر گلخانه ای در مورد انواع پوشش متفاوت است. به این معنی که این امواج از پلاستیک خارج می شود، ولی از شیشه نمی تواند خارج شود.

چون گلخانه(به ویژه در زمستان) نمی تواند همه انرژی مورد نیاز گیاهان را از این طریق جذب کند، بنابراین لازم است تا گلخانه به طریقی گرم شود.
سیستم حرارت مرکزی
در این سیستم یک یا چند دیگ بخار در یک محل واقعند و بخار آب یا آب داغ از طریق لوله هایی به نقاط مختلف گلخانه منتقل می شود. هزینه اولیه این سیستم زیاد است.
این سیستم مناسب گلخانه هایی با مساحت ۴۰۰۰ متر مربع می باشد. باید تناسبی بین دیگ بخار و فضای گلخانه وجود داشته باشد. گرمای زیادی صرف گرم کردن دیگ بخار و لوله کشی های مربوط به آن می شود تا گلخانه گرمای قابل قبولی دریافت کند.
سیستم آب گرم
این سیستم بر این اصل استوار است که اگر دمای یک گرم آب یک درجه سانتی گراد کاهش یابد، یک کالری گرما آزاد می کند.
ویژگی ها

– مناسب گلخانه با مساحت پوشش کمتر از ۱۵۰۰ متر مربع است.
– دمای آب گرم حدود ۸۲ درجه سانتی گراد می باشد(دما در مدخل ورودی گلخانه باید ۹۵ درجه سانتی گراد باشد).
– مقدار آب زیادی مورد نیاز است.

– برای به جریان درآوردن آب، به یک پمپ نیاز دارد.
– سیستم آب گرم به فشار بالا(تقریبا یک کیلوگرم بر سانتی متر مربع) نیاز دارد.
– چون آب کندتر گرم شده و کندتر سرد می شود، بنابراین دما ثابت تر از سیستم بخار آب داغ است و در صورت از کار افتادن دیگ بخار تا ساعت ها از یخ زدن گلخانه جلوگیری می شود.
– به رغم نیاز به لوله بیشتر، مقدار حرارت تولید شده کمتر از بخار است.