مقاله در مورد تغذیه در کودکان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

 مقاله در مورد تغذیه در کودکان دارای ۱۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله در مورد تغذیه در کودکان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله در مورد تغذیه در کودکان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله در مورد تغذیه در کودکان :

تغذیه در کودکان

مقدمه :
حفظ تعادل مواد غذایی در کودکان به آسانی میسر نیست زیرا نیازهای غذایی آنها با رشدشان تغییر می‌کند علاوه بر این که سلیقه و عادات غذایی و میزان فعالیت‌شان نیز متغیر است.
نیازهای غذایی یک کودک براساس سن ، سایز و متابولیسم بدن، شرایط سلامت آنها و سایر عوامل عوض می‌شود.
نوزادان همه نیازهای غذایی‌شان را از طریق شیر مادر یا شیر خشک تامین می‌کنند.
سنی که در آن کودک می‌تواند غذای جامد دریافت کند متفاوت است. تغذیه کودکان بالای دو سال به استثنای میزان کالری مورد نیازشان مانند بزرگسالان است.

به طوری که آنان نیز نیازمند طبقه‌بندی مناسب مواد مغذی، ویتامین‌ها (مانند ویتامین C) و املاح معدنی (مانند کلسیم، آهن) برای رشد، تکامل و عملکرد بدنشان هستند.

سوء تغذیه کودکان در ۳ سال اول زندگی، غیر قابل جبران است
نماینده یونیسف در ایران با اشاره به شیوع ۵/۵ درصدی سوء تغذیه در بین کودکان ایرانی گفت: ۸۰ درصد ظرفیت مغز انسان در سه سال اول زندگی شکل می‌گیرد بنابراین سوء تغذیه در این مدت غیر قابل جبران است.
کریستین سالازار، نماینده صندوق کودکان سازمان ملل متحد در ایران امروز در نشست خبری در آستانه هفته سلامت در دفتر سازمان ملل، افزود: صندوق کودکان سازمان ملل از سال ۱۹۴۹ برای رسیدگی به بهداشت و سلامت کودکان فعالیت می‌کند و ایران و پاکستان جزء اولین کشورهایی هستند که همکاری با یونیسف را آغاز کردند.
یکی از مسائل مهم مرتبط با سلامت کودکان سوء تغذیه آنهاست، در ایران ۵/۵ درصد کودکان سوء تغذیه دارند اما سوء تغذیه در برخی مناطق ایران مانند سیستان و بلوچستان و کرمان و برخی شهرهای دیگر به مراتب وضعیت وخیمتری دارد، استانهایی که وضعیت سوء تغذیه کودکان در آنها نگران کننده و زیر استاندارد است و این خلاء و عدم توازن باید حل شود.
نیمی از مشکلات کودکان مربوط به سوء تغذیه در زمان خردسالی است و باید با دید توسعه نگر وضع تغذیه کودکان را در ایران بهبود بخشید زیرا ۸۰ درصد ظرفیت مغز انسان در سه سال اول شکل می‌گیرد و اگر در این سالها کودک با سوء تغدیه مواجه باشد در سالهای بعد با مشکلات غیر قابل جبرانی مواجه می‌شود.
در پاسخ به پرسش خبرنگار فارس در مورد رتبه ایران از نظر شاخصهای بهداشتی می توان گفت: آمارهای بین المللی نشان می‌دهد که ایران از نظر بسیاری از شاخصهای بهداشتی درحد کشورهایی مثل نیکاراگوئه، اکوادور و اندونزی است البته قضاوت در این زمینه نیازمند تحقیق دقیقتر است.
ایران آمارهای ملی خوبی از نظر شاخصهای سلامت دارد اما نمی‌توانیم بگوئیم این شاخصها در کل کشور یکنواخت است و خلاء هایی از این نظر وجود دارد، دسترسی به خدمات بهداشتی در

سراسر کشور یکنواخت نیست و تفاوتهای بسیاری وجود دارد.
مسئله مهم دیگری که سلامت ایرانیان را متاثر می‌کند ضعف هماهنگی های بین بخشی و آموزش اصول سلامت به مردم است و البته وضعیت بهداشت آب آشامیدنی و بهداشت کودکان نیز در این مورد بسیار موثر است.

بیماری ایدز در ایران:
ایران با شیوع پایین بیماری ایدز مواجه است و تلاشهایی که دولت ایران در این زمینه انجام داده است موثر بوده است این بیماری هنوز بیش از همه از طریق سرنگهای آلوده معتادان تزریقی منتقل می‌شود و این گروه خیلی خوب تحت مراقبت هستند اما خانواده های این معتادان تحت خطر هستند.
مسئله مهم خطر اپیدمی این بیماری از طریق مقاربت جنسی است که بیشتر گروه جوانان را در معرض خطر قرار می‌دهد البته ایران برای کنترل این خطر برنامه استراتژیک و ملی کنترل ایدز را طراحی کرده است که با هماهنگی سازمان ملل بوده است و قرار است یک نظام آموزشی قوی در مورد ایدز با توجه به اصول اسلامی در ایران برقرار شود.
متاسفانه هنوز آگاهی جوانان ایران در مورد ایدز کافی نیست و باید در زمینه روابط دختر و پسر در ایران بیشتر با جوانان صحبت شود و این فقط وظیفه وزارت بهداشت نیست بلکه آموزش و پرورش، رسانه‌ها و NGO ها نیز باید در این زمینه فعال شوند.

دانستنی‌های تغذیه در کودکان
مواد غذایی عبارتند از:
– کربوهیدرات‌ها: این ترکیبات منبع اصلی کالری مورد نیاز بدن انسان هستند.
توصیه متخصصان تغذیه این است که بین ۵۰ تا ۶۰ درصد کالری روزانه یک فرد از کربوهیدرات‌ها به ویژه نوع مرکب تامین شود.
– پروتئین: این مواد در گوشت، مرغ، ماهی، حبوبات، آجیل، تخم‌مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شوند.
پروتئین‌ها برای ساختن و ترمیم اکثر بافت‌های بدن (مانند عضلات، پوست، اندام‌ها و سیستم ایمنی) ضروری هستند. به طور کلی توصیه می‌شود حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد کالری روزانه یک فرد از پروتئین‌ها تامین شود.
– چربی‌ها: این ترکیبات که لیپید هم نامیده می‌شوند، در مقدار مناسب برای سلامت حیاتی‌اند

. چربی بخشی از غشاء همه سلول‌ها و پوشش اعصاب است که برای عملکرد رسانایی اعصاب اهمیت دارد. توصیه می‌شود بیش از ۳۵ درصد کالری روزانه در رژیم غذایی کودکان بالای دو سال، نوجوانان یا بزرگسالان از چربی تامین نشود.

– فیبر: یک ماده غذایی پرکننده است که به حرکت غذا در طول دستگاه هاضمه کمک کرده از یبوست جلوگیری می‌کند. غلات سبوس‌دار، میوه‌ها و سبزیجات تازه منابع خوبی از فیبر هستند.
آکادمی طب کودکان امریکا (AAP) توصیه می‌کند مراقبین بهداشتی برای اطمینان از دریافت همه مواد مغذی، ویتامین‌ها و املاح معدنی مورد نیاز، هرم غذایی را به عنوان یک مرجع در نظر گیرند.
این هرم غذایی شامل شش پلکان به رنگ‌های مختلف است که هر یک نشانگر یک گروه غذای

ی خاص شامل دانه‌ها، سبزیجات، میوه‌ها، محصولات لبنی، منابع پروتئینی (مانند گوشت، ماهی، حبوبات، آجیل) و چربی‌ها و روغن‌ها است.
همراهی تغذیه مناسب و ورزش به حفظ سلامت و تناسب بدنی کمک می‌کند. تغذیه ضعیف و بی‌تحرکی می‌توانند مشکلات متعددی شامل چاقی، سوءتغذیه و کم‌خونی فقر آهن را در پی داشته باشند.
هرم غذایی
هرم راهنمای غذایی ارائه شده توسط وزارت کشاورزی امریکا (USDA) یک راهنمای غذایی برای کودکان نوجوانان و بزرگسالان محسوب می‌شود. این هرم شامل شش پله به رنگ‌های مختلف است. پله‌ها برای تاکید بر اهمیت ورزش که دست در دست تغذیه به سلامت کمک می‌کند، در نظر گرفته شده‌اند.
شش گروه غذایی مشخص شده در هرم عبارتند از:
– مواد غذایی دانه‌ای شامل انواع نان، حبوبات، برنج، پاستا و غذاهای مشابه. غلات سبوس‌دار سرشار از کربوهیدرات‌های مرکب و دیگر مواد مغذی مهم هستند.
محصولات دانه‌ای تصفیه شده (نان سفید، برنج سفید) دریافتی روزانه نباید زیاد باشد. این محصولات فرآیند شده هستند و بسیاری از مواد مغذی آنها از جمله فیبر، حذف شده است.
غلات سبوس‌دار مانند جو، برنج قهوه‌ای، نان گندم سیاه بسیار مغذی‌ترند.
– سبزیجات: مصرف انواع مختلف سبزیجات تامین‌کننده ویتامین‌ها و املاح معدنی متعدد است. سبزیجات منبع بسیار خوبی از فیبر نیز محسوب می‌شوند.
ضدعفونی و شستشوی مناسب سبزیجات پیش از مصرف ضروری است. این مواد غذایی مفید بهتر است به صورت خام یا بخارپز مصرف شوند.
– میوه‌ها: میوه‌ها منبع مهم ویتامین‌ها به ویژه ویتامین A و C، پتاسیم، کربوهیدرات‌ها و فیبر

هستند. مصرف آنها به صورت خام مفیدتر است.
پیش از مصرف میوه‌ها باید کاملا شسته شوند. آب میوه‌ها جایگزین مناسبی برای میوه محسوب می‌شود اما تنها در صورتی که ۱۰۰ درصد خالص و بدون افزودنی دیگری باشد. در ضمن آب میوه محتوای فیبری موجود در خود میوه را ندارد.
– محصولات لبنی: شامل شیر و فرآورده‌های آن مانند پنیر و ماست است. این مواد غذایی سرشار از کلسیم، پروتئین و ویتامین‌ها به ویژه ویتامین A و D هستند.

– گوشت، ماهی، حبوبات و آجیل: این مواد منابع اصلی پروتئین‌ها هستند. همچنین تامین‌کننده آهن و ویتامین‌ها به شمار می‌روند.
– چربی‌ها و روغن‌ها: این مواد غذایی باید در حد متعادل مصرف شوند. اما برای نوزادان و کودکان اهمیت زیادی دارند و تا سن دو سالگی نباید مصرف آنها محدود شود. گرچه قند، نه چربی و نه روغن است، اغلب جزو این دو گروه در نظر گرفته می‌شود زیرا دریافت غذایی قند تصفیه شده نیز مانند این ترکیبات باید محدود شود.
پیامدها و نشانه‌های تغذیه نامناسب
همانطور که گفته شد تغذیه بد و عدم تحرک مشکلات زیادی را برای سلامت ایجاد می‌کند که از آن جمله چاقی، سوءتغذیه و کم خونی فقر آهن را می‌توان نام برد.
این دو، احتمال ابتلا به بیماری قلبی، سرطان، سکته مغزی و پوکی استخوان را در بزرگسالی افزایش می‌دهند.
علایم اولیه آترواسکلروز یا انسداد عروق که یکی از علل شایع بیماری قلبی است ممکن است در دوران کودکی و نوجوانی تشخیص داده شود.
این بیماری با عادات غذایی بد مرتبط است که منجر به افزایش سطوح کلسترول در خون می‌شوند.
متاسفانه به تازگی چاقی در میان کودکان افزایش یافته و بر تعداد کودکانی که دچار هایپرکلسترولمی (کلسترول بالا در خون) هستند افزوده می‌شود.
شیوه‌های غذایی نامناسب در ایجاد پوسیدگی‌های دندانی نیز نقش دارد. عدم دریافت کلسیم کافی به ویژه توسط دختران یکی دیگر از مشکلات تغذیه‌ای است که خطر ابتلا به بیماری مشکل آفرین پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
برخی ازدختران و زنان به علت اجتناب از دریافت چربی زیاد از خوردن لبنیات پرهیز می‌کنند در حالی که مصرف انواع کم چرب این فرآورده‌ها بدون افزایش چربی کلسیم مورد نیاز بدن را تامین می‌کند.
برای کودکان و نوجوانانی که مقادیر کافی کلسیم از طریق غذا دریافت نمی‌کنند می‌توان مکمل‌های آن را تجویز کرد.
– کافئین در بسیاری از مواد و نوشیدنی‌ها شامل شکلات ،‌ نوشابه‌ها، قهوه و چای موجود است. این ماده یک محرک بوده و اثر دیورتیک (افزایش ادرار) دارد که در صورت مصرف زیاد مشکلاتی همچون عصبانیت، ناراحتی معده، سردرد و مشکل در تمرکز و خواب را ایجاد می‌کند. کودکان به ویژه به این اثرات حساسند.
متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند مصرف این مواد در کودکان و نوجوانان محدود شوند.
کودکان و اب میوه

آب میوه طبیعی می تواند ۱۰۰ درصد برای کودک مفید باشد اما فقط اگر به مقدار مناسب مصرف شود. افراط در خوردن آن توسط کودک می تواند باعث سوء تغذیه، اسهال ، مشکلات گوارشی و پوسیدگی دندان شود.
برخی مادر و پدرها تصور می کنند آب میوه می تواند جایگزین مناسبی برای شیر مادر باشد. اما با وجود منابع سرشار ویتامین ث در میوه و همچنین کلسیم دربرخی از آنها، اشکالات متعددی در

مصرف بی رویه وجود دارد.
تحقیقات جدید نشان می دهد نوزادانی که آب میوه زیاد می خورند بخاطر مصرف کم شیر، دچار سوء تغذیه می شوند. زیرا در میوه ها موادی مانند پروتئین، چربی، مواد معدنی، فیبر و ویتامینهائی غیر از ویتامین ث به مقدار کافی وجود ندارد. در میوه جات کربوهیدراتها به وفور وجود دارند که می توانند در نوزاد باعث بروز اسهال، دل درد، و تجمع گاز در شکم وی شوند.
این تحقیقات همچنین نشان داده که اگر کودکی در طی روز یا شب مکررا از طریق شیشه یا لیوان آب میوه می نوشد، قند موجود در میوه می تواند باعث پوسیدگی دندانهای وی گردد.
استفاده از آب میوه های آماده که از فروشگاههای مختلف خریداری می شود و مسلما ۱۰۰ درصد طبیعی نیستند برای کودکان نامناسبتر نیز می باشد. زیرا دارای مواد شیرین کننده و مواد افزودنی دیگری است که با تغذیه سالم فرزند شما منافات دارد.
متخصصین موارد زیر را در رابطه با مصرف آب میوه توصیه می کنند:
به نوزادان زیر شش ماه آب میوه ندهید.
به نوزادان بالی شش ماه نیز از طریق شیشه و پستانک آب میوه ندهید.
قبل از خواب کودک به وی آب میوه یا نوشیدنی های شکردار ندهید.
برای کودکان ۱ تا ۶ ساله مقدار نوشیدن آب میوه را به ۱۲۰ تا ۱۸۰ گرم در روز محدود کنید.
به کودکان ۷ تا ۱۸ ساله نیز ۲۴۰ گرم الی ۳۵۰ گرم بیشتر در روز ندهید.
فرزندانتان را تشویق به خوردن میوه (بجای آب میوه) کنید زیرا فیبر بیشتری در آن وجود دارد.
جدول ۲ ـ نحوه محاسبه وزن و قد متناسب با سن متوسط شیرخواران وکودکان طبیعی
وزن کیلوگرم پوند
هنگام تولد ۲۵/۳ ۷
۱۲ـ۳ ماهگی ۹ + سن به ماه
۲ ۱۱ + سن به ماه
۶ـ۱ سالگی ۸ + ۲ X سن به سال ۱۷ + ۵ X سن به سال
۱۲ـ۷ سالگی ۵ـ۷ X سن به سال
۲ ۵ + ۷ X سن به سال
قد سانتی متر اینچ
هنگام تولد ۵۰ ۲۰

در یک سالگی ۷۵ ۳۰
۱۲ـ۲ سالگی ۷۷ + ۶ X سن به سال ۳۰ + ۵/۲ X سن به سال

شاخص های رشد و مفهوم صدک
صدک ها در صدهای تجمعی از یک متغیر می باشند.مثلا اگر نمره ۱۰ کمترین نمره کسب شده در درس خاصی در کل یک دانشکده باشد نتیجه می گیریم که ۱۰۰% دانشجویان نمره ای بیش از ۱۰ کسب کرده اند و یا به عبارت دیگر هیچکس نمره ای کمتر از ۱۰ نگرفته است. بنابراین نمره ۱۰ را می توان به عنوان صدک صفر محسوب کرد. حال اگر نیمی از دانشجویان نمره ای بیش از ۱۵ و نیمی دیگر کمتر از ۱۵ گرفته باشند میتوان اینگونه استدلال کرد که صدک ۵۰ (میانه) نمرات دانشجویان در این درس خاص نمره ۱۵ می باشد. یعنی ۵۰% از کل دانشجویان زیر ۱۵ گرفته اند و ۵۰% بالای آن و اگر فقط ۳% از دانشجویان نمره بالای ۱۹ داشته باشند نمره ۱۹ صدک ۹۷ را نشان می دهد یعنی ۹۷% دانشجویان زیرنمره ۱۹ را کسب کرده اند.
در نمودار رشدی که مقیاس وزن برای سن را می سنجد دو صدک ۳ و ۹۷ به عنوان حد بالائی و پائینی انتخاب شده اند. صدک ۳ منطبق بر منهای دوانحراف معیار از میانگین و صدک ۹۷ منطبق بر مثبت دو انحراف معیار ازمیانگین می باشد. به عبارت دیگر ۹۵% کودکان جمعیت مرجع (۹۵% کودکان طبیعی) بین صدک ۳ و ۹۷ قرار می گیرند.
نمودارهای رشد متفاوتی بر حسب اینکه کدام شاخص را انتخاب کنیم وجود دارد. نموداری که از همه بیشتر استفاده می شود و در ایران نیزاز آن استفاده می کنند شاخص وزن برای سن را می سنجد. این شاخص تحت تاثیر تغییرات اخیر در وضعیت تغذیه یا سلامتی می باشد. با این شاخص نمی توان کودکان و نوجوانان را به دسته های کم وزن و یا بیش وزن طبقه بندی کرد اما وسیله بسیار خوبی برای پایش وضعیت رشد کودکان می باشد. شاخص قد برای سن کوتاهـی یا بلندی را می سنجد که اگر کمتر از حداستاندارد باشد به آن کوتاه قدی (Stunting) اطـلاق می شـود. شـاخـص وزن بـرای قد نیــازی بـه دانستـن سـن نـدارد و می توانـد کم وزنی (Underweight)، لاغری (Wasting) و یا بیش وزنی (Overweight) کودکان را مشخص کند. شاخص دور سر برای سن می تواند بازتابی از اندازه مغز و رشد این عضو باشد. شاخص توده بدنی برای سن ترکیبی از وزن و قد برای سن است و می توان بوسیله آن کودکان و نوجوانان را به گروه های کم وزن، با وزن زیاد و یا در خطر وزن زیاد دسته بندی کرد.
جدول ۳ ـ طبقه بندی شیوع اختلال رشد بر اساس شاخص های وزن برای سن، قد برای سن و وزن برای قد برحسب

جدول شماره ۴ وضعیت کودکان زیر پنج سال ایرانی را در سال ۱۳۷۷ نشان می دهد.

جدول ۴ ـ شاخص های تن سنجی کودکان زیر پنج سال ایرانی در سال ۱۳۷۷ (بر اساس مطالعه بررسی شاخص های تن سنجی ایران)

شاخص

۲۴-۰
ماهگی
۵۹-۲۴
ماهگی زیر پنج سال

شهر روستا پسر دختر کل
درصد درصد درصد درصد درصد درصد درصد تعداد
*
لاغری متوسط و شدید ۳/۴ ۲/۵ ۶/۵ ۸/۴ ۱/۵ ۷/۴ ۹/۴ ۳۰۲۹۴۸
شدید ۰/۱ ۹/۰ ۰/۱ ۹/۰ ۲/۱ ۶/۰ ۹/۰ ۵۵۶۴۴
**
کوتاهی متوسط و شدید ۵/۱۵ ۴/۱۵ ۰/۱۱ ۸/۲۱ ۸/۱۶ ۹/۱۳ ۴/۱۵ ۹۵۲۱۲۲
شدید ۹/۳ ۸/۳ ۵/۲ ۶/۶ ۰/۴ ۶/۳ ۸/۳ ۲۳۴۹۳۹
***
کم وزنی متوسط و شدید ۷/۷ ۸/۱۲ ۶/۹ ۷/۱۳ ۹/۱۱ ۷/۹ ۹/۱۰ ۶۷۳۹۰۵
شدید ۰/۹ ۹/۱ ۱/۱ ۰/۲ ۰/۲ ۰/۱ ۵/۱ ۹۲۷۳۹
خفیف ۱/۲۳ ۴/۲۹ ۱/۲۵ ۲/۳۱ ۹/۲۷ ۲/۲۶ ۰/۲۸ ۱۷۳۱۱۳۲
مراقبت ایده آل از کودکان
• در سال اول هر یک ماه یک بار
• در سال دوم هر دو ماه یک بار
• در سال سوم هر سه ماه یک بار

• تا شش سالگی هر ۶ ماه یک بار
از این نظر سه سال اول زندگی، بحرانی ترین سال های حیات است. علاوه بر این برنامه هر بار که کودکی به واحد بهداشت خانواده آورده می شود باید توزین شود و وزن او در منحنی رشد ثبت گردد، به خصوص اگرکودک بیمار باشد.
در هر بار توزین، وزن باید در برگه نمودار رشد نشانه گذاری شود. با نشانه گذاری وزن کودک در برابر سن او به طور ماهانه، منحنی رشدکودک یعنی وزن به ازای سن به دست می آید. در برگه پایش رشد، نمودار وزن به ازای سن رسم خواهد شد و قدکودک در نظر گرفته نمی شود زیرا وزن برای

شناخت رشد، وسیله حساس تری است و هرگونه انحراف وزن از وضع طبیعی را به آسانی می توان بامقایسه منحنی وزن کودک با منحنی استاندارد، شناسائی کرد. کودک ممکن است وزن از دست بدهد ولی از قد او چیزی کم نمی شود.
نمودار رشد وسیله ای است ساده و ارزان برای پایش افزایش وزن و در واقع پایش سلامت کودک در طول زمان است. در این نمودار رقم وزن روی محور عمودی و معمولا به کیلوگرم مشخص می شو

د. معمول بر آن است که برای تامین دقت بیشتر، فواصل کیلوگرم به اجزاء کوچکتر آن تقسیم می شود. محور افقی معمولا سن کودک را از تولد تا ۵ سالگی نشان می دهدکه برای تامین دقت بیشتر، با فواصل یک ماه و تقسیم آن به ۱۵ روزمشخص می شود. به تجربه ثابت شده است که در نظر گرفتن جای وسیع‌تر برای سه سال اول زندگی و متراکم کردن دو سال بعد مفیدتر می باشد. زیرا هر چه کودک کوچکتر باشد رشد او سریعتر است و حساسیت او به انحراف از الگوی معیار افزایش می یابد و از این رو باید در آن مدت سنجش وزن به دفعات بیشتر صورت گیرد.
کشورهای مختلف برای کاربرد عادی، انواع متعدد نمودار رشد را به کار می برند. بعضی نمودارها تنها دو منحنی مرجع ولی بعضی دیگر تا پنج منحنی مرجع دارند. سازمان جهانی بهداشت در سال های اخیر کوشش کرده است تا نمودارهای رشد و منحنی های مورد استفاده در سراسر جهان را یکسان کند. نمونه ای از نمودار رشد سازمان جهانی بهداشت درشکل شماره ۳ نشان داده شده است. همانگونه که در این شکل نشان داده شده است این نمودارها دومنحنی مرجع دارند. منحنی بالائی نشان دهنده میانه وزن (پنجاهمین صدک) پسران (که کمی بیشتر از میانه دختران است) و منحنی پائینی نشان دهنده سومین صدک دختران (کمی کمتر از سومین صدک پسران) است و به این ترتیب نمودار سازمان جهانی بهداشت را می توان برای هر دو جنس به کار برد. فاصله بین دو منحنی صدک ۳ و صدک ۹۵ را در شکل شماره ۳ “جاده سلامتی” می نامند. جاده سلامتی منطقه طبیعی رشد را برای بیشتر جوامع نشان می دهد. این منطقه جائی است که ۹۵% کودکان سالم که به عنوان مرجع به کار گرفته می شوند، در آن جای می گیرند. هر گاه رشد کودک، عادی باشد منحنی رشد او بالاتر از سومین صدک و به موازات “جاده سلامتی” پیش می رود. جهت منحنی رشد بیش از وضعیت نقاط ثبت شده وزن اهمیت دارد. افقی شدن یا نزولی شدن منحنی رشد کودک نشانه نارسائی رشد است که خود نخستین نشانه سوء تغذیه پروتئین

انرژی می باشد و میتواند چند هفته یا چند ماه پیش از نشانه های بالینی روی دهد. چنین کودکی نیاز به مراقبت ویژه دارد. هدف از مراقبت کودک حفظ وزن کودک در بالای منحنی سومین صدک است.
نمودارهای رشد مورد استفاده در ایران
این نمودارها در شکل شماره ۴ و ۵ نشان داده شده است. همانگونه که ملاحظه می شود در ای

ن نمودارها علاوه بر صدک های ۳ ، ۵۰ و ۹۷ صدک های میانی نیز رسم شده اند. فاصله هر صدک با صدک بعدی با رنگ خاصی مشخص شده است. این کار تفسیر چگونگی رشد کودک را برای مادر آسان تر خواهدکرد اما از طرفی ممکن است مادر فقط به رنگ ها توجه کند و مراقب مختل شدن سیر سعودی منحنی رشد نگردد. در این منحنی ها سعی بر این بوده است که با ترسیم و توضیح انواع مختلف وضعیت های منحنی رشد مادر را از این مهم آگاه سازند. از مشخصه های دیگر این منحنی ها این است که نمودار مربوط به دو شاخص دیگر یعنی قد برای سن و دور سر برای سن رسم شده اند و می توان با رسم منحنی های مربوط به این دو شاخص از وضعیت رشد کودک اطلاع دقیق تری کسب کرد. در پشت کارت رشد نیز کارت واکسیناسیون، کارت مراقبت کودک و نیز اطلاعات مفیدی در مورد تغذیه شیرخوار و شروع تغذیه کمکی درج شده است.

منابع :

۱-ـ پارک، ک، درسنامه طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی، ترجمه : رفائی شیرپاک، خسرو، جلد ۳، چاپ اول، انتشارات ایلیا ، سال ۱۳۸۲
۲ـ سیمای تغذیه کودکان در استان ها، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، ۱۳۷۷
۳ ـ بهبود رشد و تغذیه کودکان (مجموعه آموزشی ویژه پزشکان) ، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، ۱۳۸۰
۴ ـ شادپور، کامل: جمشید بیگی، عصمت : ترجمه، منحنی رشد (وسیله ای برای مراقبت از سلامت کودکان) ، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، ۱۳۷۳

سایتهای اینترنتی :

۱-www.iranmania.com/nutrition/ nutrition/elderly/default.asp – 60k

۲-www.parsdiet.com/nutrition/000015.php – 26k –
۳-www.eazphc.ir/group_karshenasi/ behboude_taghzieh/menu_files/tagzie_salmandan.htm –
۴- www.tebyan.net/TEB.ASPXNID=89 – 32k –
۵-www.ettelaat.com/local/ettelaat/rooznameh/
۶- Behraman and Vaughan, Nelson Textbook of Pediatrics, volume 1, 16th Edition, W.B. Saunders Company 2000
۷-William E. Hathaway, Current pediatric Diagnosis and treatment, 10th edition, Appleton and Lange, 1990