مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور دارای ۱۵۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور :

مرور مفاهیم و بررسی کاربرد عملی آر.یو.پی
در انجام فاز اول (شناخت) اتوماسیون اداری
سازمان ثبت املاک کشور

چکیده :
پروژه ی کارشناسی اینجانب حمید عابدین نیا در قالب تهیه ی فاز اول یعنی فاز تهیه‌ی مستندات و مدل سازی فرآیندهای موجود سازمان ثبت املاک املاک کشور که زیر مجوعهی پروژه ی انجام اتوماسیون اداری سازمان ثبت املاک کشور وبا همکاری دوست عزیزم آقای امیر محسن گل محمدی زیر نظر استاد ارجمند آقای دکتر فریبرز جولای و تحت مدیرت و با راهنمایی های بی دریغ استاد ارجمندم آقای دکتر جعفر رزمی تعریف و انجام گردید.

متدولوژی در پیش گرفته شده در پیش برد کار پروژه متدولوژی RUP و بالتبع رویکرد انتخابی آن هم رویکرد تکرار شونده (ITERATIVE) قرار گرفت. نحوه‌ی جمع آوری اطلاعات هم استفاده‌ی موازی از تکنیک‌های سایه‌ای (SHADOWING)، مصاحبه‌ی مستقیم (INTERVIEW) و مصاحبه ی گروهی (FOCUSE GROUP) بود.
بعد از جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها مدل کردن آنها در قالب نمودارهای RUP (ACTIVITY DIAGRAM ,USE CASE DIAGRAM ) انجام شد و دیاگرام جریان فرم های به کار رفته(ENTITY DIAGRAM) نیز رسم گردید.
در واقع نتیجه ی اصلی کار پروژه در دیاگرام های انتهایی قابل مشاهده است. این نمودارها در واقع مستندات فرآیندها و گویای چگونگی انجام آنها در سازمان ثبت می باشند.
امید است که مفید کار کرده باشیم!

۱ تعریف مسئله:
در سال های اخیر با افزایش روز افزون جمعیت کشور و با پیشرفت فراگیر تکنولوژی ؛ نیاز به انجام خدمات به شکل سریع تر و کارآمد تر و البته کم هزینه تر در تمامی سازمان ها و ارگان ها به خصوص در نهادهای دولتی به طور ملموس احساس ش

ده است.
یکی از نقاط ضعفی که در عملکرد این سازمان ها وجود دارد انجام دستی عملیات و حجم بالای کاغذ بازی می باشد. که این امر علاوه بر نارضایتی ارباب رجوع ضعف در ذخیره سازی اطلاعات را نیز در پی دارد و سازمان را از پیگیری موثر فعالیتهایش باز می دارد.
در همین راستا سازمان ثبت املاک کشور به علت حجم بالای مراجعه کننده به حل این قبیل مشکلات پرداخته و با برون سپاری پروژه ی اتوماسیون اداری سعی در مرتفع کردن آن داشته است.
اتوماسیون اداری در واقع به معنای حذف نقل و انتقالات اضافی اسناد فیزیکی و کاهش اعمال نظرهای شخصی در برخورد با تمامی ذینفعان می باشد. نتیجه ی اولیه ی حذف کاغذ بازی های اضافی صرف زمان کمتر رای ارائه ی خدمات می باشد، و نتیج ی مهم تر آن سهل الوصول بودن جستجو و یافتن یک سند خاص در بین اسناد اطلاعاتی موجود می باشد.
وجود یک نرم افزار انعطاف پذیر و قوی برای اجرایی کردن این کار، امری اجتناب ناپذیر است. متدولو»ی های مختلفی هم برای شروع پایه ریزی یک نرم ا

فزار موجود است که یکی از قوی ترین این متد ها متدولوژی RUP می باشد.
این متدولوژی با داشتن هزاران تجربه ی موفق در خود امکان BEST PRACTICE را به سادگی مهیا خواهد نمود.از طرف دیگر با فرض قرار دادن رویکرد تکرار شونده(ITRATIVE) و در نتیجه به حداقل رساندن ریسکها در هر مرحله ستری مناسب را برای پیشرفت کار فراهم می آورد.
اساسی ترین کار در پروژه ی اتوماسیون اداری بعد از آ

موزش و مدنظر قرار دادن اصول متدلوژی در تمام زمان انجام کار برای تیم پروژه،استخراج فرآیندهای موجود در سازمان یا به اصطلاح جمع آوری اطلاعات می باشد. برای بدست آوردن اطلاعات هم از بین چندین روش ممکن ما از تکنیک های سایه ای (SHADOWING) و مصاحبه ی مستقیم (INTERVIEW) و مصاحبه ی گروهی استفاده گردید.
بعد از استخراج فرآیندها امر ضروری بعدی مدل کردن این اطلاعات است. در این جا یکی دیگر از برتری های RUP مشخص می شود. رویکرد RUP در مدل کردن فرآیند ها استفاده از مدل‌های گرافیکی است که علاوه بر کاهش چشم گیر مستندات ،زبانی مشترک بین تمامی استفاده کنندگان از سیستم می باشد.
به تائید رساندن این نمودار ها هم آخرین وظیفه ی اینجانب در پیش برد پروژه بود .
فاز های بعدی که عبارتند از کد کردن فعالیتها و ارائه ی یک نسخه ی بتا از نرم افزار و در نهایت پیاده سازی نرم افزار نهایی در سازمان ثبت به عهده ی تیم نرم افزاری پروژه بود.
پروژه ی حاضر حاصل تلاش مشترک اینجانب حمید عابدین نیا و دوست عزیزم آقای امیر محسن گل محمدی بر روی فاز نخست پروژه ی اتوماسیون یعنی استخراج فرآیندها و مدل کردن آنها می باشد.
۲ ضرورت انجم پروژه :
سازمان ثبت املاک کشور به دلیل حجم بالای مراجعه کننده و صدور سنند های کاغذی زیاد ، نیاز مبرمی به حذف کاغذ بازی های زائد و سهول ارائه ی خدمت به مراجعین را داشت. ضعف در ذخیره سازی اطلاعات، اتلاف زمان زیاد در یافتن یک سند خاص که مورد نیاز سازمان های ذی صلاح بوده، نیاز به فضای بسیار زیاد برای بایگانی اسناد سازمان، گم شد

ن اسناد، عدم امکان پیگیری کارآمد فعالیتهای جاری و نا رضایتی مراجعین از مهم ترین مشکلات سیستم جاری بوده که با ارائه ی یک سیستم کارآمد اتوماسیون اداری تا حد زیادی مرتفع می گردیده است.
با پیاده سازی مطلوب این سیستم، می توان کلیه ی اسناد را در چند کامپیوتر کم حجم ذخیره کرده و در صورت نیاز در عرض چند ثانیه به یک سند خاص مرسیدگی به پرونده ی خود را پی گیری نماید.

۳ معرفی فصل های مختلف:
در ادامه ی فصل مقدمه مروری مختصر به تاریخچه ی RUP و نحوه ی توسعه ی آن در سالهای مختلف را ارائه می نماییم، سپس به معرفی مختصر سازمان ثبت املاک کشور می پردازیم و متدولوژی کار خود را هم توضیح خواهیم داد. در ادامه ی همین فصل است که توضیحاتی راجع به شیوه های جمع آوری اطلاعات خود (که در بخش قبلی بحث شد) توضیحات مختصری ارائه می نماییم .
در فصل اول به مرورادبیات موضوع می پردازیم. به این ترتیب که توضیح جامعی از چیستی RUP ارائه کرده و به بررسی فازهای مختلف ساختار پویای RUP (شناخت

،معماری، ساخت، انتقال) و همچنین بررسی فازهای ایستای آن(مدیریت پوژه، مدریت پیکربندی و تغییرات، مدیریت ریسک، مدریت محیط و;) خواهیم پرداخت.در پایان این فصل هم مقایسه ای کوتاه بین رویکرد آبشاری و تکرار شونده خواهیم داشت تا روشن شود چرا RUP متد تکرار شونده را در پیش گرفته است.
در فصل دوم که مورد کاوی ما است در ابتدا شرح مختصری از نمودارهای به کار گرفته شده کرده و مستندات به دست آمده را به رویت شما خواهیم رساد. در واقع کل نتیجه ی تلاش ما در این پروژه در این قسمت به ارائه می گردد.
در فصل آخر هم به جمع بندب و ارائه ی نتایج به دست آمده خواهیم پرداخت
در پایان ضمن تشکر از راهنمایی های بی دریغ استاد ارجمند، جناب آقای دکتر رزمی؛ امید است این پایان نامه بتواند کمکی هرچند نا چیز در پیش برد پروژه های مشابه بنماید.
۴ تاریخچه ی RUP
آر.یو.پی نتیجه ی گردآوری تجاربِ موفقِ شرکتها و تیم های زیادی در طول چندین دهه میباشد. برخی از ریشه های اصلی آر.یو.پی به مدل حلزونی ارائه شده توسط آقای بِری بوهم ، برمیگردد. این مدل، با داشتن رویکردی تکرارشونده و مشتق از ریسک ، کارشناسان برجسته ی شرکت رشنال، یعنی افرادی نظیر فیلیپ کراچِن، گْردی بووچ، مایک دولین، ریچرِیتْ من و وکر ریس، را تحت تأثیر قرار داد.
ریس و بوهم در زمینه ی تحقیقات و نیز یکسری پروژه، همکار یهای مشترکی داشتند. یکی از کارهای موفق و شناخته شده ی آقای بوهم، مفهوم نقا

ط لنگرگاه میباشد که ایشان در سال ۱۹۹۶ در مقاله ای آن را معرفی نمودند. همین مفهوم، امروزه در آر.یو.پی تحت عنوان نقاط تصمیمگیری سازمانی یا نقاط کلیدی اصلی مطرح میباشد.
تیمِ مستقر در شرکت رشنال، آر.یو.پی را در مشارکت با مشتریان و با شروع از فرایندی تحت عنوان رویکرد رشنال که در طی سا لهای دهه ی هشتاد و ابتدای دهه ی نود میلادی در این شرکت تهیه شده بود، ایجاد نمود. این تیم از فرایندی تحت عنوان آجِکتُری که متعلق به آقای ایوار جکو بسن میباشد نیز در ایجاد و تکمیل آر.یو.پی، استفاده نمود. ایشان نیز بعدها(در سال ۱۹۹۵) به شرکت رشنال پیوست. بخش اصلی پروژه ی ایجاد آر.یو.پی در سا لهای ۱۹۹۵ تا ۱۹۹۸ میلادی انجام شد. معمار ارشد آر.یو.پی، آقای فیلیپ کراچِن بود. ایشان شخصی بسیار فعال و با تجربه در معماری و راهبری فرایند در سیستمهای بزرگی مانند سیستم جدید کنترل ترافیک در کانادا و نیز یکی از متفکرین برجسته در زمینه ی معماری میباشد.
با وجودیکه از همان ابتدای کار ایده ی ایجاد آر.یو.پی به عنوان یک محصول و راهکار تجاری مطرح بود، اما شرکت رشنال به ترویج این فرایند به صورتی آزاد و قابل دسترس برای عموم نیز مبادرت نمود. در این راستا، مفهوم فرایند یکپارچه مطرح گردید. در کنار این مفهوم، زبان مدل سازی استانداردی نیز تحت عنوان زبان یکپارچه ی مد لسازی با هدف متحدالشکل کردن رو شها و تکنیکهای نمادگذاری و مدل سازی ایجاد گردید. آقای جکو بسن، ایده ی یک فرایند آزاد و باز را با نوشتن کتابی تحت عنوان فرایند تولید(توسعه ی) یکپارچه ی نر مافزار در سال ۱۹۹۹ میلادی و با کار روی نس

خه ی پیش نویسی از محصول آر.یو.پی، تحقق بخشید.
از آن موقع، کتا بهای زیادی درباره ی فرایند یکپارچه و با هدف ترویج راهکارهای موفق، مفاهیمِ جدید فازها، دیسیپلین ها، و موارد مشابه آن، به رشته ی تحریر درآمد.
شرکت رشنال در سال ۱۹۹۵ ، شرکت آبجکتوری را که متعلق به آقای جکو بسنبود، در خود ادغام نمود. با ادغام این شرکت، فرایندی تحت عنوان فرایند رشنالْ آبجکتوری ایجاد گردید. در نسخه ی چهارم از این فرایند جدید، بحث های مدیریت نیازمند یها بر اساس دستاوردها و تجارب موفقِ شرکتی به نام رِکوو یزیت به آن اضافه شد. مباحث مربوط به تست نیز از شرکت اس.کیو.ای که در شرکت رشنال ادغام گردید، به فرایند رشنالْ آبجکتوری افزوده شد.
هما نگونه که ذکر شد، آر.یو.پی نتیجه ی مستقیم نسخه ی چهارم از فرایند رشنالْ آبجکتوری میباشد. در سال ۱۹۹۷ میلادی، شرکت رشنال، شرکت پیور آتْ ریا را که در زمینه ی مباحث مرتبط با پیکربندی پیشرو بود، در خود ادغام نمود و این مباحث را نیز به فرایند آر.یو.پی اضافه نمود.
سرانجام در فوریه ی سال ۲۰۰۳ میلادی، یک ادغام دیگر هم انجام شد. ولی این بار نوبت خود شرکت رشنال بود که در یکی از تحولهای بزرگ صنعت نر مافزار جهان، یعنی در شرکت آی.بی.ام ادغام گردد. در این زمان، شرکت رشنال، شرکتی با حدود بیست سال قدمت و ارزشی معادل چند میلیارد دلار بود.

امروزه شرکت رشنال به عنوان قلبِ مهندسی نر مافزار در شرکت آی.بی.ام فعالیت خود را ادامه میدهد. محصول آر.یو.پی نیز اکنون در مالکیت شرکت آی.بی.ام میباشد.
برخلاف یو.ام.ال، آر.یو.پی یک استاندارد نمیباشد. اما اگر روزی صنعت نر مافزار به ضرورت وجود فرایند یا الگوی فرایندهایی استاندارد برخورد نماید، بی گمان فرایند یا چارچوبِ فرایندی شبیه آر.یو.پی (با داشتن ویژگی های منحصر به فردی م

انند مد لسازی شده، کاملاً مستند شده، قالب تحت وب، قابل گسترش و به روز رسانی، و قابلیت پیکربندی)کاندید اصلی خواهد بود. امید است بتوانیم به یاری ایزد منان و همکاری نزدیک کارشناسان و متخصصان دلسوز، رویکردی مشابه را در کشور پایه ریزی نماییم.

تاریخچه ی تکامل آر.یو.پی

۵ معرفی سازمان ثبت املاک کشور :
سازمان ثبت املاک کشور که متولی اصلی صدور سند املاک، پاسخ به استعلام مراجع ذی صلاح قضایی در مورد جزییات حدود و مالک یا کالکان اماک، بایگانی تاریخچه ی املاک و ; می باشد از جمله معظم ترین سازمان های دولتی کشور بوده و چون با اصلی ترین سرمایه های مادی افراد یعنی ملک آنها سر و کار دارد از اهمیت به سزایی برخودار بوده ومورد توجه تمامی رگان ها می باشد.
از جمله زیر مجموعه های سازمان ثبت املاک می توان به دفاتر املاک نواحی مختلف کشور، اجرای ثبت، بایگانی ثبت، هیئات ویژه رسیدگی به اختلافات مردم در مورد ملکی خاص و ; اشاره نمود.
تقریبا تمامی سازمان های دولتی به نوعی با این سازمان در ارتباط هستند، اما از مهم ترین آنها می توان به دادگاه ها ،شهرداری ها، وزارت مسکن و شهرسازی، زمین شهری و; اشاره کرد که علاوه بر اینها تمام مالکان زمین و ملک از هر نوع که باشد به نوعی مراجعه کننده به سازمان ثبت به حساب خواهند آمد.
این حجم عظیم مراجعه کننده طبیعتا حجم عظیم خ

واسته ها را به دنبال دارند و مسلما حجم بسیار زیاد داده ها و اسناد پی آمد طبیعی آن خواهد بود.
لذا شیوه ی صحیح استفاده از داده ها و بایگانی آنها و از همه مهم تر جریان صحیح داده در این سازمان از اهمیت به سزایی برخوردار است. که تلاش ما هم در راستای پاسخ گویی به همین نیاز حیاطی سازمان ثبت املاک کشور بوده است.

۶ شیوه ی جمع آوری اطلاعات :
جمع آوری اطلاعات از مهم ترین وظایف تیم تحلیل مسئله در این گونه پروژه ها می باشد. چراکه حصول اطلاعات صحیح و به دست آوردن ریزه کاری های فرآیند ها از پیچدگی خاصی برخوردار است.
در زیر به مرور شیوه های اتخاذی در اجرای جمع آوری اطلاعات خواهیم پرداخت:
• روش مصاحبه ی مستقیم(INTERVIEW):
در این روش یک نفر از تیم جمع آوری اطلاعات با یک نفر از افراد درون سازمان کارفرما به مصاحبه پرداخته و سعی در به دست آوردن اطلاعات کلی راجع به فرآیند های جاری سازمان می کند. به طور معمول این فرد از افراد عالی رتبه سازمان کارفرما انتخاب می گردد تا اطلاعات کلی از کلیه ی فرآیندهای درون سازمانی را داشته باشد و از طرفی بز پرداختن به ریز فعالیت ها جلوگیری کند.
عمده ترین حسن این روش آشنایی تیم با کلیات فعالیت جاری سازمان و بی اطلاع نبودن آنها از روح حاکم بر سازمان می باشد.اما از ایراد های عمده ی این روش هم تمرکز زیاد آن بر اطلاعات یک نفر است.یعنی اگر این فرد یک فرآیند رااشتباه متوجه شده باشد یا قسمتی از آن را فراموش کرده و بیان نکند تیم ره به خطا رفته و از مسیر خود منحرف می شود.
• روش سایه ای(SHADOWING):
در این روش یک نفر از تیم پروژه محدوده ی عملیاتی فرآیند مورد نظر خود در سازمان رفته و به کنار دست اپراتور آن فرآیند می نشیند و ریز کارهای او را یادداشت کرده و به اصلاح فرآیند های به دست آمده در مرحله ی قبل می پردازد. باید توجه داشت در این کار فرد مصاحبه کننده به هیچ عنوان نباید از اپراتور سوال کند ودر کار او خلل به وجود آورد. او تنها و تنها باید کارهایی را که می بیند بنویسد.
از موانع احتمالی این روش جبهه گیری اپراتور در برابر

مصاحبه کننده است.
• روش مصاحبه گروهی (FOCOUS GROUP) :
این روش که آخرین گام برای تصحیح اطلاعات تیم ماست یک گروه از افراد مصاحبه کننده در جلسه ای ریز فعالیت های هر یک از فرآیندهای استخراجی در

مرحله ی قبل را از یک تیم از افراد درون سازمانی سوال می نمایند. نکته ی حایز اهمیت این است که تعداد افراد تیم ها باید مشاوی و بین ۳ تا ۵ نفر باشد. نکته ی دیگر اینکه افراد مصاحبه شونده بهتر است از سطوح مختلف سازمان باشند تا از دید خود فعالیتها را مطرح کرده و ریزه کاری ها را بیان کنند.
از مهمترین موانع پیش برد این روش هم این است که افراد تیم مصاحبه شونده از فرد اشد گروهشان بیم دارند و صحبتهای او را حتی اگر غلط هم باشد تصحیح نمی کنند و به این ترتیب تیم به خطا می رود.

۱ RUP :
در ابتدا مروری اجمالی و در عین حال جامع بر ساختار و مفاهیم کلیدی آر.یو.پی خواهیم داشت .
پس از بررسی مفهوم آر.یو.پی، ساختار دو بعدی آن معرفی شده و به طور مختصر تشریح میگردد . توصیف کامل هر یک از این اَبعاد هم در ادامه ارائه خواهد شد .
الف )فرایند یکپارچه ی رشنال یا به اختصار، آر.یو.پی چیست؟
پیش از تعریف آر.یو.پی و آشنایی با معنای دقیق آن، ابتدا به معنای لغوی آن اشار ه ای میکنیم .
رشنال نام یکی از شرک تهای بزرگ در صنعت نرمافزار است. این شرکت نقش مهمیدر توسعه ی صنعت نرمافزار ایفا نموده است. این شرکت در سال ۲۰۰۳ رسماً توسط شرکت آی.بی.ام خریداری شد. بنابراین در حال حاضر، مالکیت آر.یو.پی در اختیار شرکت آی.بی.ام میباشد. حرف دوم در واژ ه ی آر.یو.پی مخفف کلمه ی یونیفاید و به معنای تلفیق شده، یکی شده، و متحدالشکل میباشد.حرف سوم واژه ی آر.یو.پی مخفف واژ ه ی پروسس به معنای فرایند میباشد. فرایند تولید، قالب و الگوی پروژه را تعریف مینماید.

حال میتوانیم تعریف دقیقتری از آر.یو.پی داشته باشیم. آر.یو.پی، سه مفهوم و معنای تا حدی متفاوت را در بر میگیرد:

۱- آر.یو.پی یک رویکرد و روش برای تولید نرمافزار میباشد. این رویکرد، دارای ویژگی های برجسته ای مانند تکرارشونده بودن، تمرکز بر معماری و مبتنی بودن بر موارد کاربرد یا به عبارت ساده تر، مبتنی بر خواسته های مشتری میباشد.
۲- آر.یو.پی یک فرایند به خوبی تعریف شده و سازماندهی شده ی مهندسی نرمافزار میباشد. نقشها فعالیتها ، دستاوردها ، و جریا نهای کار تعریف شده در آر.یو.پی، عناصراصلی یک فرایند(یعنی چه کسی ، چه کاری ، چگونه و چه موقع ) را تعریف و تبیین مینماید. آر.یو.پی ساختار مناسبی برای کنارِ هم گذاشتنِ این مؤلفه ها فراهم نموده است. نحوه ی سازماندهی این ساختار به دو بعد دینامیک و استاتیک، یکی از ویژگ یهای کم نظیرِ آر.یو.پی میباشد.
۳- آر.یو.پی محصولی است دربرگیرند ه ی چارچوب و قالبِ کلی فرایند های تولید سیستم‌های نرمافزاری. از این منظر، آر.یو.پی یک فرایند نیست که بتوان آ نرا مستقیماً به عنوان قالب تعریف یک پروژ ه ی تولید نرمافزار بکار گرفت، بلکه مفهومیاست بسیار فراتر و جامع تر. در واقع آر.یو.پی، مانند یک میز پر از غذاهای متنوع در یک رستوران میباشد؛ مسلماً، هیچ یک از مهما نهای این رستوران قادر نخواهد بود همه ی غذاها را میل نماید. در عوض، هر کس با توجه به ذائقه و نیازش (و البته موجودی داخل جیبش) گلچینی از غذاها را انتخاب و میل مینماید.
آر.یو.پی مخزن یا بانک دانشِ بزرگی از راهکارها و تجاربِ موفق برای شرایط و طیف گسترده ای از پروژه های مختلف،فراهم نموده است. هیچ پروژ ه ای در جهان نمیتواند منطقا از همه ی این راهکارهای موفق، فعالیت های تعریف شده، راهنمایی ها و دستاوردهای مختلف، آنگونه که در آر.یو.پی تعریف شده، استفاده نماید. هر پروژ ه ای با توجه به ذائقه، نیازها، محدودیتها، و امکانات خاصش، به گونه ی متفاوتی از این بانک دانش استفاده مینماید. آر.یو.پی به عنوان چارچوبِ فرایند، دارای قابلیت سفارشی سازی و پیکربندی برای طیف وسیعی از پ

روژ ه ها میباشد. به کمک آر.یو.پی، میتوان فرایندی مناسب برای تولید یک محصول نرمافزاری بسیار کوچک یا یک پروژ هی نرم افزاری بزرگ را تعریف و با موفقیت اجرا نمود. این ویژگی که آ نرا مقیاس پذیری مینامند، یکی دیگر از ویژگی های کم نظیر آر.یو.پی محسوب میشود.
کتا بها و مقالات متعددی در رابطه با آر.یو.پی نوشته شده ا

ست. اما کامل ترین و جامع ترین منبع، اطلاعاتی مرتبط با آر.یو.پی، در قالب یک محصولِ پیاد ه سازی شده با فناوری وب و روی یک لوح فشرد۵ تولید شده است. این محصول که توسط شرکت رشنال عرضه میشود، شامل کلیه ی راهنمایی ها، مثا لها، تعاریف، الگوها، و قالب هایی است که سرتاسر چرخه ی تولید محصولات نرمافزاری را تحت پوشش قرار میدهد.
ب) آر.یو.پی به عنوان یک رویکرد مهندسی نرم افزار
از این منظر، آر.یو.پی همانند یک بانک دانش و گنجینه ای از تجارب، الگوها، و راهکارهای موفق در صنعت نرم افزار میباشد. ویژگی های کلیدی آر.یو.پی که آ نرا از سایر رویکردهای مهندسی نرم افزار متمایز مینماید،عبارتند از:

– توسعه و تولید با رویکرد تکرارشونده در مقابلِ رویکرد توسعه به رو ش آبشاری و یا سایر
رویکردهای دیگر
– تمرکز بر معماری ( محوریت معماری در فرایند)
– توسعه مبتنی بر موارد کاربرد (مشتری مداری)
اصول بنیادی آر.یو.پی که آنها را رو ح آر.یو.پی نیز نامید ه اند، عبارتند از:
– از همان ابتدا و به طور مستمر بر ریسک های مهم پروژ ه تان غلبه نمایید، در غیر این صورت، این ریسک ها بر شما غلبه خواهند کرد!
– اطمینان یابید که در طول فرایند، فعالیت های شما همواره برای مشتری ارزش افزود ه ای در بردارند.

– همواره بر داشتن یک نرم افزار قابل اجرا در تمام مقاطع و در طول پروژه تأکید داشته باشید.
– از همان ابتدای پروژه، در اندیشه ی راهکار مناسبی برای مدیریت تغییرات باشید و هرگز این کار را به تعویق نیاندازید.
– رسیدن به یک چارچوب یا معماری مستحکم و قابل اجرا و مبنا قرار دادن آن
– سیستم را با استفاده از مؤلفه های نرم افزاری بنا نمایید.
– تولید یک فراورد ه ی نرمافزاری، مانند یک ورزش تیمیاست. همه ی افراد مشارکت کننده در جریان تولید یک محصول نرمافزاری باید در قالب یک و تنها ی

ک تیم فعالیت کنند.
– کیفیت را در بطنِ همه ی فعالیت های خود قرار دهید.

آر.یو.پی به عنوان یک فرایند به خوبی تعریف شد ه ی تولید نرمافزار
آر.یو.پی خود به عنوان یک فرایند تولید و مهندسی نرمافزار، با استفاده از تکنیک های طراحی و مدلسازی نرمافزار، طراحی شده است. تعریف کامل این فرایند به وسیله ی اَبر مدلی تحت عنوان مدلِ مهندسی فرایند نرم افزارکه استانداردی برای مد لسازی فرایند مبتنی بر زبان مد لسازی استاندارد یو.ام.ال میباشد، صورت پذیرفته است.
در شکل زیرمعماری کلی آر.یو.پی نشان داده شده است .ه

مانگونه که در این شکل ملاحظه مینمایید این فرایند دارای ساختاری دو بعدی است.
سازماندهی فرایند آر.یو.پی در دو بعد زمانی و محتوایی(دینامیک و استاتیک)

ج) دو بعد تشکیل دهنده ی ساختاری متعامد آر.یو.پی، عبارت

ند از:
۱ ساختار دینامیک )پویا): ساختار دینامیک آر.یو.پی، بعد افقیِ نشان داده شده در شکل بالا و بیانگر ساختار پویا و ملاحظات مرتبط با زمان در فرایند میباشد. در این بعد، ملاحظاتی مانند چرخه های توسعه(یا چرخه های تولید)، فازها،تکرارها،ونقاط تصمیم گیری کلیدی مطرح میباشد. این مفاهیم درکنارِ هم، چرخه ی عمر یک پروژه ی نرم افزاری(پروژه ی تولید یک محصول نرمافزاری)راتعریف مینمایند.
۲ ساختار محتوایی (استاتیک) : ساختارِ آر.یو.پی دارای یک بعد عمودی نیز میباشد که بیانگر ساختاراستاتیک یا محتوایی آن است. دراین بعد، توصیفی از چگونگی دسته بندی و سازماندهی عناصر محتوایی فرایند یعنی مجموعه ی فعالیت ها راهنمایی ها،دستاوردها و نقش ها در قالب دیسیپلین ها یا جریان های منظم و منطقی مجموعه ی کارها میباشد.
• به علت اهمیت ساختار دینامیک آر.یو.پی در اینجا شرح مختصری از آن را ارائه خواهیم نمود.
ساختارِ دینامیک آر.یو.پی
بر اساس فرایند آر.یو.پی،یک پروژه ی نرمافزاری که با هدف تولید یک فراورده ی نرمافزاری تعریف و اجرا میگردد، از نظر دینامیکی یا بعد زمانی دارای چهار فاز میباشد:فازِ آغازین یا فاز شناخت، فازِ تشریح یا فاز معماری ، فازِ ساخت و فازِ انتقال. نمای کلی این چهار فاز در شکل زیر نشان داده شده است.

چهار فاز یک پروژه در آر.یو.پی و مراحل مهندسی و فرآوری

دو فازِ اول را مرحله ی مهندسی و دو فازِ آخر را مرحله ی فرآوری مینامند. همانگونه که در شکل ملاحظه میشود، نر مافزار در طول چهار فاز آر.یو.پی، روندی تکاملی را پشت سر میگذارد.
در این فرایند، تکامل فراورده ی نرمافزاری را میتوان به بزر گ شدن یک گلوله ی کوچک برف که از بالای یک کوه به سمت پایین سرازیر شده است، تشبیه نمود. البته اگر در مسیر این گلوله ی برف موانع پیش بینی نشده ای(یا همان ریسک ها)وجود داشته باشد، گلوله متلاشی خواهد شد و احتمالاً به جای یک گلوله ی کامل برف که معادل یک فراورده ی نرمافزاری با کیفیت مطلوب میباشد، چندین قطعه ی کوچک نصیبمان خواهد شد. بنابراین یک جایی در این مسیر باید آگاهی و اطلاع خوبی از موانع احتمالی و همچنین استحکام مناسب گلوله ی برف داشته باشیم و البته این کار با نشستن بالای کوه و نقشه و طرح ریختن ممکن نیست!

در انتهای هر یک از فازهای چهارگانه ی آر.یو.پی، یک نقطه ی تصمیم گیری کلیدی یا سازمانی،وجوددارد.

در بسیاری از موارد در فازهای مختلف دستیابی به تصمیمات کلیدی با انجامی کباره ی مجموعه ی فعالیت های مهندسی امکان پذیر نمیباشد. اینجاست که مفهوم

تکرار مطرح میگردد. هر یک از فازهای آر.یو.پی میتواند شامل یک یا چند تکرار باشد. تکرارها عمدتاً به تصمیمات فنی منجر میشوند. در آر.یو.پی،اصطلاح میژور مایل استوناشاره به نقاط تصمیم گیری انتهای هر فاز داشته و اصطلاح مینور مایل استون برای توصیف نقاط انتهای تکرارها که نقاط تصمیم گیری فنی یا نقاط آشکارشدن ملاحظات فنی در داخل فازهای مختلف میباشند، بکار میرود.

نقاط تصمیم گیری کلیدی و ارتباط آنها با انتهای فازهای آر.یو.پی

همانگونه که اشاره گردید،فازهای آر.یو.پی مفهوم تصمیم گیری و دستیابی به یکسری تصمیمات کلیدی را در بر میگیرند. تمام فعالیت های یک فاز طوری برنامه ریزی میشود که با توجه به ویژگی های پروژه و ملاحظات مختلف مرتبط با آن، به تصمیمات خاصی منجر شوند. هرگاه در یک فاز با تکرارهای برنامه ریزی شده، دستیابی به نتایج مورد انتظار برای اتخاذ تصمیم های کلیدی ممکن نباشد، بدون رفتن به فاز بعدی، باید یک تکرار دیگر در همان فاز، درنظرگرفته شود. بنابراین در هر تکرار، باید به دقت، به اهداف پیش بینی شده توجه داشت و از انجام فعالیت

های اضافی که نقش کمتری در دستیابی به تصمیم های کلیدی دارند، پرهیز نمود.
به طور کلی، اهداف کلیدی هر یک از فازهای آر.یو.پی به شرح زیر می باشد:
– فاز آغازین (شناخت): اثبات درک صورت مسأله و مشکلات موجود، تسکین

و فرونشانی ریسک های سازمانی، و جلب نظرِ موافق تمام ذینفعان نسبت به مقرون به صرفه بودن و نیز امکا ن پذیر بودن ادامهی پروژه.
– فاز تشریح (معماری): غلبه بر ریسک های فنی با تثبیت یک معماری قابل اجرا، دقیق تر نمودن برنامهی اجرایی پروژه
– فاز ساخت: ایجاد سیستمیبا تمام قابلیت های مورد توافق (نسخه ی بِتا)
– فاز انتقال: کسب اطمینان نسبت به اینکه سیستم نرم افزاری حاصل، تمام خواسته ها و نیازهای تثبیت شده ی کاربران را برآورده می کند و انتقال کامل محصول به محیط کاربران نهایی آن.
در آر.یو.پی، برنامه ریزی مبتنی بر شکستنِ فرایند میباشد. این بدان معناست که برنامه ی اجرایی یک پروژه بر اساس الگوی تعریف شده در آر.یو.پی، بیانگر اینست که برای دستیابی به یکسری اهداف و مقصودهای مشخص در طول زمان، چه کارهایی باید انجام شود. الب

ته توجه داشته باشید که در آر.یو.پی، برنامه ریزی با هر دو رویکرد بالا به پایین و نیز پایین به بالا انجام می شود.
در مرحله ی مهندسی (یعنی فازهای آغازین و تشریح)، رویکرد غالب، بالا به پایین می باشد و در مرحله ی فرآوری( یعنی فازهای ساخت و انتقال) از رویکرد پایین به بالا، برای برنامه ریزی استفاده می شود. رویکرد پایین به بالا، از دستاوردهای تعریف شده و نیز مبنایی که بر اساس معماری شکل گرفته، استفاده می نماید.

د) ساختارِ محتوایی آر.یو.پی
از بعد ساختارِ استاتیک یا محتوایی، عناصر کلیدی فرایند، یعنی فعالیت ها، دستاوردها، و نقش‌ها در قالب تعدادی دیسیپلین، گروه بندی و سازماندهی شده اند. برای توصیف و مدل سازی ترتیبِ منطقی مجموع فعالیت های هر یک از این دیسیپلین ها، از مدل جریان کار استفاده میشود. لازم به ذکر است که تمامیمؤلفه های ساختار محتوایی آر.یو.پی با زبان مدل سازی استانداردی تحت عنوان یو.ام.ال، مدل سازی شده اند.
همانگونه که می دانید، یک فرایند توصیف می نماید که چه کسی ؟ چه کاری را؟، چگونه؟، و چه موقع؟ باید انجام دهد تا اینکه به نتیجه ی مطلوب که یک محصولِ با کیفیت است، دست یابیم. از این منظر، نقش ها معادل مؤلفه ی چه کسی؟، فعالیت ها معادل مؤلفه ی چگونگی؟، دستاوردها معادل مؤلفه ی چه چیزی؟، و جریان کار معادل مؤلفه ی چه موقع؟ در فرایند می باشد.
a