مقاله ساختمان و ساختمان سازی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله ساختمان و ساختمان سازی دارای ۲۷ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله ساختمان و ساختمان سازی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله ساختمان و ساختمان سازی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله ساختمان و ساختمان سازی :

ساختمان و ساختمان سازی

مقدمه
امروزه اهمیت اسکلت ساختمان و ضرورت اطمینان از ظرفیت موجود و احتمال افزایش آن و همچنین قابلیت های مختلف و امکانات تقریبا خوب نسبت به مسائل موجود در مورد اسکلت فلزی و تعادل قابل قبول هزینه و کاربری ساختمان مورد استفاده ، اسکلت بتنی و کار با بتن را به صورتی محسوس به یک امر مهم ساختمانی بدل کرده است و اغلب سازه ها مخصوصا در مورد های حجیم و بزرگ با اسکلت بتنی اجرا می شوند چرا که علاوه بر امکان تغییر پارامترهای اجرایی حتی در حین کار و تنظیم امکانات موجود با طرح اولیه و همچنین سهولت فراهم کردن مصالح و در دسترس بودن آن نسبت به اسکلت فلزی ، کار با آن از پیچیدگی کمتری برخوردار است هرچند کار با بتن ممکن است به ایده آل و استاندارد بودن کارهای فلزی نباشد اما آشنایی و جایگزین کردن آن در مواردیکه اجرای اسکلت فلزی با مسائل عمده ای چون تهیه ، حمل و مشکلات اجرائی ( در کارهای بزرگ و یا نگهداری اسکلت فلزی در هوای مرطوب ) روبروست اقتصادی تر به نظر می رسد . کار بتن ریزی توسط یک گروه ۱۲ نفره مجرب و ورزیده در حداقل زمان مطلوب صورت می گرفت و علاوه بر این کارها با نظارت تکنسین و ناظر کارگاه صورت می گرفت کار بتن ریزی روند تقریباً خوبی در مقایسه با برنامه زمان بندی داشت و اختلاف ها اکثرا به ۲ تا ۳ روز خلاصه می شد و در مردا دماه حجم بتن ریزی قریب به ۴۷۰ مترمکعب اعم از ستون ، سقف و دیوار بود که عدد قابل قبول است به واسطه آنکه بتن ریزی تابع شرایط و پارامترهای بسیار خاص و حتی گاه جزئی می باشد لذا برای حصول شرایط ایده آل و داشتن یک کیفیت استاندارد و استفاده حداکثر از امکانات موجود باید از کلیه مراحل از شروع کار تا پایان مسائل کلی را جدای از جزئیات ندانست چراکه تغییرات قابل توجه و مهمی از عدم دقت در همین مسائل ابتدائی پدید می آید روند کلی کار به تعیین جای کار ، آرماتوربندی ، قالب بندی و بتن ریزی خلاصه می گردد .
۱-آرماتوربندی : آرماتوبندی وجه کلی مقاومت و هسته اصلی بتن است . آرماتور با توجه به نقشه های شرکت مشاور و طرح آن در سه دسته بندی ، تیرها و ستون ها و دیوارها دارای نقشه های اجرائی با اطلاعات کامل موجود در لیتوفر به پیمانکار ارائه می شود که باید با توجه به آن پیمانکار نسبت به خرید ، حمل و تعیین محل دپوی آرماتورها و برش و خم کاری و تهیه خاموت ها اقدام کند با توجه به وسعت پروژه آرماتورهای زیادی برای کار مورد نیاز بود این آرماتورها با توجه به تنوع تیپ ستون ها ،دیوارها و تیرها خود قسمت بزرگی از کار بود .
ستون ها در ۱۰ تیپ مختلف و در ابعاد و ترازهای مختلف و تیرهای اصلی در بیش از ۳۴ تیپ و تیرهای فرعی در ۲۰ تیپ طرح شده بودند اما تنوع آرماتورها در ۶ تیپ آرماتور آجدار ۱۰ جهت خاموت ها ، آرماتورها آجدار ۱۲ جهت آرماتور کمکی تیرهای فرعی ، اصلی و ستون ها همچنین آرماتوربندی سقف و دیوار ، آرماتور آجدار ۱۶ جهت تیرها ، ستون ها و همچنین آرماتورهای آجدار ۲۰ و ۲۴ و ۲۸ جهت ستون ها و تیرها مورد نیاز بود همچنین به واسطه بزرگ بودن پروژه و اختلاف تراز شروع بلوک ها در بعضی قسمت ها شناژها نیز به صورت مسلح و شیبدار اجرا می شد .

-۱ – ۱ آرماتوربندی ستون ها : ستون ها به واسطه قائم قرار گرفتن در روی سقف و ضرورت نصب قائم و تراز آرماتوربندی مشکل تری نسبت به دیوار و سقف و تیرها داشتند چرا که در ستون های پایین به واسطه به کاربردن آرماتورهای قوی ۲۸ و در ارتفاعی در حدود ۶ متر و تحمل وزن یک میلگرد که در این طول چیزی در حدود ۳۰ – ۲۰ کیلوگرم وزن خواهند داشت که نگهداری و در ضمن بستن آن ضمن مشکل بودن سبب اتلاف وقت و نیروی انسانی می گردد لذا معمولا آرماتورها روی سطح زمین بافته و پس از نصب خاموت ها به صورت آزاد ستون را که در داخل دو نگهدارنده شبیه به تیر دروازه مهار است به وسیله تاور بلند کرده و در جای مخصوص قرار می دهند تا ضمن تراز شدن ، طول رویهم گذاری به دقت اندازه گرفته شده و ستون به وسیله سیم بخاری و سیم آرماتوربندی به آرماتورهایی که از سقف قبل بیرون است متصل گردد سپس خاموت ها را از دور ستون پایین کشیده و در محل های تعیین شده بوسیله سیم بخاری یا آرماتوربندی ثابت می کنند از آنجائیکه ممکن است بعلت ارتفاع زیاد گاه آرماتوربندی در اثر وزن خود کمانه کند و حالت قوسی بگیرد ( این مسئله در مورد ستون هایی که با آرماتور ۱۶ بسته شده بود رخ می داد ) لذا در این صورت ستون ها را با سیم به هم می بندند تا مانع از این کار بشوند هرچند باید برای داشتن برنامه زمان بندی مطابق با عملیات معمولا خاتمه آرماتوربندی شروع قالب بندی است که در این صورت این مسئله زیاد مهم نیست اما گاه به علت تمرکز پروژه روی یک نقطه شرایط ادامه عملیات روی ستون های آرماتوربندی شده مهیا نمی شو دکه در این صورت باید برای آن هم آمادگی داشت .
آرماتورها چه در ستون ها و چه در تیرها گاه وصله می شوند بدین معنی که به علت در دسترس نبودن آرماتور کافی و همچنین یک طرح اقتصادی و کاهش اتلاف آرماتورها تا حد امکان باید طوری طرح داد تا بتوان از یک شاخه ۱۲ متری حداکثر استفاده را کرد . لذا مجبوریم در نقاطی که آرماتور باید در یک مقطع ، قطع شود طولی را به عنوان رویهم گذاری در نظر گرفت این طول در آرماتورهای مختلف متفاوت است .
این روی هم گذاری در تیرها به سهولت صورت می گیرد درصورتیکه از آنجائیکه آرماتوربندی در ستون نباید فضای بتن ریزی و همچنین با کاهش زیاد فاصله بین میلگردها همراه باشد چرا که در جاگیری بتن و ویبره شدن آن مشکل ایجاد می کند لذا آرماتور ستون های تراز بالا با یک خم جزیی در مجاورت آرماتور انتظار ستون تراز پایین در طول وصله بسته می شود آرماتوربندی معمولا در یک تراز به صورت همزمان صورت می گیرد چرا که تیپ های مشابه در یک تراز زیاد بوده و به علت مشابه بودن کار آرماتوربندی سرعت می گیرد همچنین می توان با تمرکز اکیپ در یک کار مهم عملیاتی را افزایش داد.
پدستال :
یکی دیگر از مسائلی که در مورد ستون مطرح است پدستالها هستند . پدستالها اکثرا در ساختمانهای با اختلاف تراز زمین و شیب بین دو نقطه شروع دیده می شود البته گاه به صرفه است که این شیب را به وسیله خاک متراکم آب پاشی شده و مورد قبول فراهم کرد اما اغلب پدستالها در این مورد مطرح تر و قابل اجرا تر هستند پدستا لها عمدتاً در چند حالت زیر مورد استفاده اند :
۱- اگر که خاک دارای مواد مضر برای بتن باشد و نتوان آنرا اصلاح کرد به ناچار باید لااقل این ضرر را از ستون های اصلی و باربر ساختمان دور کرد بدین منظور پدستال هایی با ضخامت بتن زیاد و ایجاد بزرگی نسبت به ستون اصلی در جائیکه ستون در مجاورت خاک قرار می گیرد اجرا می کنند و سپس ستون را با جزئیاتی که بعداً می بینیم روی آن قرار می دهند .
۲- همچنین گاه تراز شروع یک سازه در دو قسمت مختلف یکسان نیست و از آنجائیکه نمی توان ستون را با همان ابعاد اولیه در ارتفاعی بالاتر از رقوم سقف اجرا کرد و همچنین خاکریزی به نحوی که امکان اجرای پی و فونداسیون و شماره بندی روی آن باشد با هزینه بالایی روبه رو خواهد بود معمولا این اختلاف ارتفاع را تا سقف بعدی از ترازی که ستون شروع می شد پدستال کار می کنند کلیه پدستا لها دارای رقوم بالای یکسان ولی ارتفاع متغییر هستند هرچند ابعاد یکی است ولی ارتفاع آن قدر نیست که مسئله کمانه شدن در آن مطرح شود .
۳ -گاه مجبور به اجرای ستون روی پی در زمینی سست هستیم به این معنی که خاک سست بوده و با وجود عملیات تراکم امکان نشست خاک در اثرسنگینی سازه می رود در این حالت سعی می شود تا مانند حالت فونداسیون این بار به سطح بزرگتری پخش شود لذا از پدستال استفاده می کنند .
۲ – ۱ -آرماتوربندی تیرها : همانطور که در قبل ذکر شد حجم بزرگ کار و بالطبع بارگذاری متفاوت ساختمان سبب ایجاد تیپ های مختلف تیر در دو دسته کلی اصلی و فرعی و به ترتیب طراحی شده بود برای سهولت اجرای آن توسط اکیپ عملیاتی روی هر بلوک یک سری نقشه ابتدائی و ساده تر تهیه می شد تا برای آرماتوربندها قابل فهم باشد همچنین توسط یک کپی از نقشه اصلی سقف در تراز مزبور محل استقرار تیپهای یکسان با یک رنگ مشخص می شود همه تیرها دارای عرض ۵۰ cm و ارتفاع متفاوت ۶۰ ، ۸۰ ، ۹۰ بودند ( تیرهای اصلی ) و تیرهای فرعی اغلب ابعاد ۴۵*۴۵ و یا ۵۵ *۵۵ داشتند . در این نقشه های ساده علاوه بر ذکر آرماتورهای مصرفی ، میزان لازم از هر آرماتور و اطلاعات لازم جهت چگونگی استقرار خاموت ها روی آنها پیاده می شد . تیرها علاوه بر آرماتورهای کششی و فشاری دارای یک سری آرماتورهای کمرکش جهت تقویت تیر و افزایش ظرفیت باربری بود این آرماتورهای کمرکش و همچنین آرماتورهای فشاری و کششی را می بایست جهت مهار کردن و حصول چسبندگی کافی بین بتن و فولاد در انتها با یک خم در تیر کارکرد که جزئیات آن توسط شماره پوزین خم از روی صفحه نقشه و جدول لیتوفر استخراج می کردیم همچنین چگونگی و تعداد ( گاهاً خاموت های دوبله استفاده می شد ) خاموت ها ، شکل و تعداد مورد نیاز در روی نقشه ها مشخص بود در تهیه این نقشه با وجود سادگی باید دقت زیادی کرد چراکه بعداً تیرهای اجرا شده را از روی همین نقشه ها تحویل می گیرند . با توجه به این که تیرهای سقف در دو امتداد عمود بر هم بافته می شوند باید قبل از کار گذاشتن آنها در قالب تیرهای سقف شبیه آنچه در مورد ستون ها عمل می شد ابتدا تیرها را درون یک نگهدارنده دروازه شکل بافت و پس از نصب خاموت ها و کلیه آرماتورها ، ارماتورهای کمر کش که تقریبا در وسط ارتفاع تیر نصب می گردند قرار داد پس از اینکه کل تیرهای سقف بافته شد تیرها را به تاور وصل می کنند تا وزن زیاد حاصل از فرو رفتن آرماتورها و اتصال آنها بهم خطر آفرین نباشد سیم های آرماتوربندی را از نگهدارنده های دروازه شکل قطع می کنند تا اینکه تاور آنها را به آهستگی درون قالب بندی سقف قرار دهد .
۳ – ۱ -آرماتوربندی سقف : البته در مورد سقف و تیرهای آن آرماتور بندی پس از قالب بندی صورت می گیرد بر خلاف ستون که آرماتوربندی قبل از قالب بندی خواهد بود پس از قالب بندی سقف در تراز صحیح که چگونگی آن در بحث قالب بندی مطرح می گردد نوبت به آرماتوربندی آن می رسد . آرماتوربندی سقف در مقایسه با تیر و ستون و حتی دیوار آسان ترین و سریعترین آنها است چرا که تمام آرماتورهای تیپ ، کار به صورت افقی صورت می گیرد .
در آرماتوربندی سقف رعایت چند نکته زیر بدیهی است :
۱-به واسطه طول زیاد سقف آرماتورها به صورت وصله بهم بسته می شوند که چون آرماتور ۱۲ است طول آن ۵۰ سانتی متر خواهد بود در ضمن باید این اتصال طوری باشد که حداقل پوشش بتن در آرماتور در لایه خارجی تأمین شود .
۲- برای حصول پوشش کافی میلگردهای وال یک سری لقمه های بتنی به ارتفاع ۵/۲ تا ۳ سانتی متر تعبیه شده اند که در حین آرماتوربندی زیر آنها بسته می شود تا فاصله لازم را بین آرماتور و صفحه یا ورق قالب سقف را فراهم کند .

۴ – ۱ -آرماتوربندی دیوار :
دیوارها نیز در حالت کلی تصویری از یک ستون با یک بعد بزرگ هستند . دیوارها نیز با اتصال به آرماتورهای انتطار که از فونداسیون بیرون زده شده علم می شوند . دیوارهای حمال و برشی با ابعادی بزرگتر و ضخامتی بیشتر اجرا می شوند .
آرماتوربندی دیوار در دو لایه خارجی و داخلی در دو طرف دیوار صورت می گیرد در دیوارها نیز آرماتورها به صورت عمود بر هم آرماتورهای قائم و افقی یا همان آرماتورهای کمرکش کار می شوند در آرماتوربندی دیوار نیز باید دقت زیادی کرد چراکه جزیی انحراف آن از پایین سبب می شود تا پوشش بتنی در بالا فراهم نگردد در ضمن به علت طول زیاد دیوار باید در تعداد آرماتورهای به کار رفته طبق آنچه در طرح آمده دقت کافی را بعمل آورد چراکه امکان اشتباه زیاد است اغلب در آرماتوربندی دیوار فاصله آرماتورهای افقی و قائم یکسان و برابر ۲۰ یا ۲۵ سانتی متر بود که بسته به ظرفیت باربری دیوار فاصله آرماتورها از هم افزایش یافته و ضخامت دیوار نیز کاهش می یابد .
دو مسئله جالب و مهم در آرماتوربندی دیوار یکی تعبیه دریچه های ورودی ها و تهویه و همچنین نقاط اتصال پاگرد به دیواره های کنار پله هاست در حالت اول باید قبل از شروع کار آنرا به آرماتوربند گوشزد کرد تا علاوه بر برش صحیح آرماتور و محل قطع و خم خوردگی و اندازه های واقعی آرماتور در نقاط مزبور ، نسبت به وصل پلیت های تأسیساتی اقدام شود . تا بعد از نصب کانال ها و یا دریچه های ورودی به این دیوار توسط جوش دادن پلیت ها به دریچه ها صورت گیرد . در حالت دوم نیز باید در نظر داشت که در فاصله تقریبا نیمه ارتفاع کل یک تراز پاگرد پله به دیوار کناری آن می رسد و باید ضمن گردش پله را درون یک تیر فرعی و یا دیوار مهار کرد به این منظور معمولا بتن ریزی این دیواره ها با تأخیر نسبت به سایر نقاط ساختمان در آن تراز اجرا می گردد . چراکه باید ابتدا آرماتور پله ، پاگرد و ریشه های انتطار را کارکرد و سپس آرماتورهای پاگرد را درون دیوار خم کرده و مهار کرد .
نکته مهم دیگر آن است که از آن جائیکه دیوارها معمولا به علت بزرگی ظاهر نمای مشخص ساختمان هستند باید از حداکثر دقت در پیاده کردن آنها سود جست چراکه جزئی انحراف به خوبی به چشم می خورد .
۲ -قالب بندی :
پس از اتمام آرماتوربندی نوبت به قالب بندی می رسد . قالب بندی یک مسئله خیلی جدی و مهم است چراکه شکل ، تراز بودن مقطعه قالب بندی شده ، درستی ابعاد طراحی ، تعبیه پلیت های تأسیساتی و ; در قالب بندی پدید می آید البته قبل از قالب بندی برای سهولت کار و همچنین داشتن یک پایه کاری یک قالب بندی پایه همراه بتن ریزی روی خطوط اصلی که نقشه بردار ارائه می کند ، اجرا می شود به این بتن پایه اصطلاحاً راسکا می گویند
راسـکا :
نقشه بردار با توجه به پلان های طبقات و محورهای اصلی و فرعی مشخص روی این نقشه ها و ابعاد ستون ها یک سری خطوط روی سقف ارائه می کند که به عنوان محل استقرار ستون خواهد بود . لازم به گفتن نیست که اجرای این خطوط با حداکثر دقت و کنترل ستون ها با امتدادهای قبلی و همچنین تراز قائم و در یک امتداد بودن ستون با ستون های هم راستا کنترل می گردد قالب چوبی مطابق ابعاد ستون و به ضخامت ( ارتفاع ) ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر جهت بتن ریزی روی این خطوط و با اتصال به آرماتورهای ستون محکم می شود این بتن پایه سبب می شود تا هنگام قالب بندی با مشکل چندانی مواجه نشویم و به راحتی بتوانیم قالب های با ارتفاع زیاد را روی هم سوار کنیم . البته باید ذکر کرد که راسکا به تازگی از طرف مهندسین ناظر قابل قبول نیست همچنین در آیین نامه نیز به کاربردن آن ممنوع می باشد چراکه به واسطه دو تکه شدن بتن در فاصله ای نزدیک دهانه و سر ستون یا دیوار در اثر وارد شدن بار اولین جائیکه بتن ترک می خورد همین نکته دو تکه شدن بتن است که خطرناک نیز هست اما با این وجود به علت آسان کردن عملیات قالب بندی در اکثر کارگاههای ساختمانی دیده می شود و این عمدتاً سهل انگاری ناظر و عدم سخت گیری نسبت به این مسئله می باشد . پس از بتن راسکا و بتن ریزی و به عمل آمدن بتن و بالاخره باز کردن قالب راسکا ، نوبت به بستن قالب دیوار یا ستون می رسد در مورد ستون کار آسان تر است چرا که حداکثر این ابعاد به ۵/۱ متر محدود می شود و معمولا در یک کارگاه به واسطه تیپ بودن ستون ها این ابعاد قابل دسترسی از قبل بوده لذا قالب ها از خیلی قبل تهیه می شوند . در کارهای بزرگ و جاهائیکه کارفرما با قدرت اختصاص هزینه های سنگین سفارش قالب فلزی را داشته باشد قالب فلزی در ابعاد و اندازه های مختلفی تهیه می شود به طوریکه با ترکیبات آنها قادر به قالب بندی کلیه ستون های یک پروژه باشیم . البته این قالب ها باید قدرت کافی را برای مقاومت در برابر سنگینی بتنی که درون آن ریخته می شود داشته باشد این مسئله در مورد قالب دیوار خیلی محسوس است . برای قالب بندی ستون یک میلگرد بعلاوه شکل به عنوان میلگرد اندازه در ستون به کار می رود . قالب در پایین با بتن راسکا و در بالا به این وسیله این میلگرد اندازه که ابعادی برابر ابعاد ستون وارد تنظیم می شود پس از بستن قالب های بغل و گوشه ستون تراز ستون بوسیله بستن سیم به قالب و سفت کردن آن از طرفین به قالب هایی که درون کف کار گذاشته می شود تراز ستون صورت می گیرد
قالب بندی دیوار :
دیوار نیز مشابه آنچه در مورد ستون عمل شد یک راسکا با ارتفاع ۱۰ سانتی متر در طولی از دیوار که آرماتوربندی شده یورت می گیرد سپس قالب روی این راسکا بسته می شود از آنجائیکه قالب بندی دیوار در طول زیادی در حدود لااقل ۵ متر و حداکثر ۱۰ متر و در ارتفاعی به اندازه ۳ متر صورت می گرفت لذا از یک طرف تراز کردن قالب آن و از طرف دیگر محافظت قالب از کمانه کردن و حتی از تراز خارج شدن آن فوق العاده مهم است . برای حصول اطمینان کافی از این مسئله چند تکیه گاه برای قالب دیوار در نظر گرفته می شود :
۱ -بولت : بولت ها یک سری میلگرد یک اندازه و یک قطر هستند که برای بستن قالب دیوار مورد استفاده اند در قالب های ۳ متری دیوارهای ۳ عدد بولت تعبیه می شود که پس از گذاشتن قالب و قرار دادن لوله پلیکا در امتداد این سوراخ ها،بولت ها درون آن قرار داده می شود و بولت ها را تا حدی که بر ضخامت دیوار بر سیم محکم می شوند این اندازه توسط همان میلگرد اندازه مشخص می گردد از آنجائیکه بولت ها از نوع فولاد سخت هستند در برابر فشار خم نشده و تغییر طول نیز نمی دهند لذا در برابر فشار حاصل از وزن بتن مقاومت کافی را خواهند داشت .
۲ -لوله های ۶ : علاوه بر بولت ها در قالب بندی برای جلوگیری از شکم دادن قالب در طول دیوار و همچنین استفاده از لوله ها به عنوان پایه هایی برای نصب زیرسازی کار بتن ریزها از این لوله ها که قطری برابر ۶ سانتی متر دارند استفاده می شود لوله در کل طول قالب بندی و در سه تراز ارتفاعی قالب و در دو طرف آن به هم بسته می شوند . لوله ها به وسیله سیم های محکم بخاری و از میان همان سوراخ های قالب و لوله پلیکا یی که درون آرماتوربندی قرار می گیرد محکم می شود .
۳ – علاوه بر دو مورد ذکر شده یک سری جکهایی که عمدتا در قالب بندی سقف و تیرهای سقف به کار می روند ، برای محکم کردن قالب و حرکت دادن آن در امتداد قائم مورد استفاده قرار می گیرد . جکها در وسط به هم پیچ می شوند و با باز و بسته کردن پیچ به راختی می توان ضمن محکم کردن آن در صورت لزوم طول آنرا تغییر داد . روند قالب بندی باید به صورتی باشد که حداقل فاصله را تا محل بعدی قالب بندی داشته باشد . این چرخش سریع و منطقی قالب ها علاوه بر برآورده کردن نیاز لازم حداقل زمان لازم را برای جابجائی قالب ها را به خود اختصاص می دهد .
در بعضی موارد تهیه قالب فلزی به علت شکل خاص مقطع و یا منحصر به فرد بودن آن ، مانند بتن ریزی به صورت قوسی و یا کناره هایی که با ابعاد قالب قابل اجرا نیستند و یا پدستال ها به صرفه نیست در این موارد اغلب با نظر مشاور و ناظر کارگاه قالب چوبی و البته با مراقبت و دقت بیشتری استفاده می گردد . قالب چوبی به سادگی قابلیت شکل پذیری دارد و می توان با تخته هایی که کنار هم می کوبیم هر شکلی را بوجود آوریم اما در مقابل باید از نفوذ آب بتن به چوب و همچنین شکستن احتمالی قالب در اثر وزن و یا ترک خوردگی آن جلوگیری می کنیم .
همچنین سطحی تا حد امکان هموار برای مجاورت با بتن فراهم کنیم لازم به ذکر است که یک سری نگهداری و مراقبت نیز باید از قالب های فلزی بعمل آورد بدین ترتیب که قالب ها حتما باید ضد زنگ بخورند تا در مجاورت رطوبت و هوا زنگ نزنند همچنین قبل از نصب سطح داخلی آن را باید به روغن ( روغن سوخته و گازوئیل ) آغشته کرد تا به سطح بتن نچسبد و در هنگام باز کردن قالب مشکلی پدید نیاورد .
قالب بندی سقف
قالب بندی سقف در دو پارامتر عمده تیرهای سقف و دال می باشد .
الف – تیرها : ابتدا از ارتفاع موجود یعنی فاصله دو تراز به طور مثال ۱۵/۵ – تا ۱۵/۰ – که ۵ متر می باشد ارتفاع دال را کسر می کنیم حال باید به تک تک ستون ها مراجعه کنیم و ببینیم تیرهایی که به این ستون می آیند دارای چه ارتفاعی هستند پس ارتفاع یک ۴ تراشه و یک لوله ۶ و یک پروفیل را از آن کم می کنیم و سپس تیر را بررسی می کنیم و قالب را طوری می بندیم که بالای آن کف دال باشد همان طور که در شکل زیر دیده می شود پس از تعیین عددی که حاصل تفاضل زیر است پروفیل بندی روی ستون ها آغاز می گردد .
ارتفاع پروفیل – ارتفاع لوله ۶ – ارتفاع چهار تراش – ارتفاع تیر متصل – ( اختلاف دو تراز ) ارتفاع کلی
مانده یک سری دو تراشه به عرض مستطیل های موجود بریده شده و در فواصل نیم متری کوبیده می شود . سپس سقف را بوسیله ریختن ورق و همپوشانی در محل هایی که یک ورق کافی نیست کف را برای بتن ریزی آماده می کنند گاه نیز ممکن است به روغن سوخته و گازوئیل آغشته شوند تا هنگام باز کردن قالب سقف به راختی از بتن جدا نشود بعضاً در کارهای کوچک کل دهانه ها به وسیله چهار تراش های یکسان و با سطح هموار پوشیده می شود .
جکها نیز از دو نوع چوبی و فلزی هستند که نوع فلزی علاوه بر عمر و دوام بیشتر قابلیت افزایش یا کاهش ارتفاع در حدود چندین سانتی متر را دارد که در امر تراز کردن سقف فوق العاده مهم است چراکه با چرخاندن پیچ بین جک و سر جک قادر به تغییر دادن ارتفاع به آسانی هستیم هرچند در مقایسه با جک های چوبی بسیار گرانند و حمل و نقل آنها مشکل اما مقاومت زیاد ، عمر زیاد و همچنین قابلیت تغییر طول از جمله مزیت های جالب آن است .
بتن ریزی :
بتن مورد نیاز بایستی به طور مطمئن و سریع و مداوم تأمین گردد برای این منظور پیمانکار بایستی به طور مطمئن و سریع و مداوم تأمین گردد برای این منظور پیمانکار بایستی در محل کار هر یک از مراکز تهیه بتن مصالح و ماشین آلات مربوط به اندازه گیری ، اختلاط و حمل و نقل و لرزاندن بتن به مقدار کافی موجود باشد تا تأخیری در کار بتن ریزی به واسطه خراب شدن بتن یا احتیاج به تعمیر کلی یکی از ماشین آلات روی ندهد قبل از انجام بتن ریزی داخل قالب بندی ها باید به دقت به وسیله آب یا هوای فشرده تمیز گردد همچنین با محافظت راههای عبور و مرور کارگران از ورود مواد خارجی به داخل قالب بندی و آلوده ساختن آرماتور جلوگیری به عمل آید .
سیمان : معمولاً از نوع پرتلند معمولی بوده باید محل مناسبی را برای انبار کردن در نقطه ای سرپوشیده و خشک و ضد نفوذ آب ، دارای سقف و با ظرفیت کافی تهیه کند اگر سیمان برای دو ماه انبار می شود باید حداکثر تا ۱۴ ردیف و برای زمان های بیشتر تا ۱۷ ردیف خواهد بود . سیمان ها باید هرچه زودتر به مصرف برسند . مصرف سیمان هایی که بیش از ۴ ماه انباشته شده مناسب نیست و پس از این مدت باید با آزمایش سالم بودن آن را تحقیق کرد . سیمان مصرفی پروژه های بزرگ توسط بونکر حمل شده و به وسیله پمپ داخل سیلوی سیمان جای می گیرد در شرایط عادی پیمانکار باید حداقل معادل ۲۰ روز کاری سیمان در انبار موجود داشته باشد باید مراقب بود تا به سیمان آسیب نرسد .
گیرش کاذب سیمان :
در سیمانی که در آزمایش مربوط به دومین میزان نفوذ کمتر از نصف نفوذ سیمان اولیه باشد ، گیرش کاذب رخ داده است . در تعیین مقدار نفوذ اولیه میله آزمایش بایستی دقیقاً ۲۰ ثانیه بعداز تکمیل عمل اختلاط رها شود گیرش اولیه سیمان در شرایط متعارف جوی نباید زودتر از ۴۵ دقیقه و گیرش نهایی آن نباید دیرتر از ۱۲ ساعت باشد .
حرارت : باید توجه کرد که حرارت بالا در هنگام اختلاط باعث تسریع عمل آبگیری می گردد که مقاومت بتن را کاهش می دهد لذا درجه حرارت سیمان به هنگام ورود به دستگاه بتن ساز نباید از ۲۷ درجه سانتیگراد در مناطق گرم تجاوز کند .

مصالح سنگی دانه بندی شده :
شامل شن و ماسه طبیعی و یا از سنگ شکسته می گردد که برای استفاده در اختلاط بایستی تمیز و با تراکم یکنواخت و فاقد هرگونه آغشتگی به مصالحی که در گیرش کاذب تأثیر دارند ، باشد . دانه باید گرد و مکعبی شکل بوده و حداکثر درصد دانه های پولکی و سوزنی شکل نبایستی از ضوابط ارائه شده تجاوز نماید . سنگ هایی که برای تهیه شن و ماسه شکسته مورد استفاده قرار می گیرند نباید مقاومت فشاری کمتری از ۳۰۰ کیلوگرم بر سانتی مترمربع داشته باشد دانه بندی مصالح نیز باید دارای دانه بندی پیوسته باشد یعنی از دانه بندی ریز شروع شده و به دانه بندی درشت ختم گردد تا فضای خالی بین دانه بندی حداقل باشد .
مصالح ریزدانه :
حداقل ۹۵% از ماسه به کار رفته در بتن باید از الک نمره ۴ بگذرد و تمام دانه های آن از الک ۸/۳ عبور کند ماسه باید به هنگام ورود به دستگاه بتن ساز تمیز بوده و دارای رطوبت یکنواخت باشد ماسه باید شرایط سختی ، دوام ، تراکم و تمیزی را نیز داشته باشد
ضریب نرمی :
ضریب نرمی نمونه نسبت به آنچه در ابتدای عملیات بتن و از منبع و معدن شخصی برای یک نمونه اندازه گیری شده ،نباید در حین اجرای کار بیش از ۲/۰ % تغییر کند ضریب نرمی نباید کمتر از ۳/۲ و بیشتر از ۱/۳ باشد . ضریب نرمی ماسه از حاصل جمع درصدهای مانده روی الک های شماره ۴ ، ۸ ، ۱۶ ، ۳۰ ، ۵۰ ، ۱۰۰ تقسیم بر ۱۰۰ بدست می آید .
مصالح درشت دانه :
شامل کلیه دانه هایی که از ۷ میلی متر تا ۶/۱۰۱ میلی متر است ، می شود . مصالح درشت دانه نیز باید روی الک ۴ بماند شن از سنگ شکسته و یا شن رودخانه ای و یا ترکیبی از آن دو تأمین می گردد . شن باید کاملاً سخت و بادوام بوده و مقدار مواد آلی آن از درصد خاصی تجاوز نکند . بطور مثال نباید بیش از ۱% مواد رو شده از الک ۲۰۰ داشته باشد درصد سایش آن به روش سل آنجلس باید کمتر از ۴۰% باشد ولی به هر حال دانه بندی های زیر را می توان برای انواع بتن توصیه کرد : ( جدول پایین )
کلیه مصالح باید قبل از ریخته شدن شسته گردد و فرصت خروج آب به وسیله سرند را به شن و ماسه می دهند همه دانه ها باید با رطوبت یکنواخت و بدون تفکیک از هم وارد دستگاه بتن ساز گردد .
آب :توصیه می شود آب مصرفی عاری از هر گونه مواد زیان آور ، قندها ، مواد آلی و سایر مواد مضر برای بتن باشد . معمولا آب آشامیدنی دارای چنین شرایطی است .PH آلی و سایر مواد مضر برای بتن باشد . معمولا آب آشامیدنی دارای چنین شرایطی است . آب نباید از ۵/۴ کمتر و از ۵/۸ بیشتر باشد زمان گیرش سیمان با این آب نباید کمتر از ۴۵ دقیقه باشد و در هر حالت زمان گیرش اولیه با آب مصرفی نباید از ۲۵ درصد با زمان گیرش با آب مقطر تفاوت داشته باشد مقدار حداکثر مواد آلی و غیر آلی به ترتیب ۲۰۰ و ۳۰۰۰ میلی گرم بر لیتر باشد.
مواد مضاف :
به استثنای مواد اصلی تشکیل دهنده بتن شامل سیمان ،مصالح سنگی و آب و آنچه برای تأمین خواص معین برای مصارف مختلف به بتن ، ملات و دوغاب اضافه می کنند ، مواد مضاف می نامند . چنانچه بیش از یک نوع ماده مضاف مصرف می گردد باید سازگاری آنها را با هم تطبیق داد . وزن ماده مضاف مصرفی نباید بیش از ۳% وزنی تعیین شده باشد . از انواع مختلف مواد مضاف به شرح زیر نام می بریم :
الف ) مواد هوازا :
برای افزایش دوام بتن هایی که بیشتر در معرض آب و هوای متغیر شرایط جوی و یا در تماس دائم و یا متناوب با آب در رطوبت یخ می زند قرار می گیرند مصرف می گردد این مواد کارآیی بتن را افزایش داده و مانع از آب انداختن بتن و مانع جدا شدن مواد متشکله از هم می شود .
ب ) مواد تسریع کننده :
برای ایجاد تسریع در مقاومت بتن یا کاهش گیرش یا هر دو در بتن مصرف می گردد از این جمله می توان کلرور کلسیم که برای بتن ریزی در هوای سرد به کار می رود نام برد . باید توجه داشت که تسریع کننده ها در پایین آوردن نقطه انجماد تأثیری ندارند تنها باعث تسریع آبگیری سیمان ی شوند .
علاوه بر اینکه یک سری مواد از قبیل مواد روان کننده و کند کننده گیرش بتن و مواد متفرقه که برای مقاصدی از قبیل آب بندی ، جلوگیری از خورندگی فولاد ، کنترل انبساط و انقباض ، خارج شدن هوای بتن ، چسباندن بتن قدیم به بتن جدید و غیره نیز به کار می رود .
دوام بتن :
بتنی که دارای مقاومت نسبتاً زیاد بوده و به نحو صحیح ریخته شده باشد و در شرایط محیطی معمولی پایایی کافی خواهد داشت اما اگر مقاومت زیاد برای بتن لازم نبوده و شرایط محیطی به نحوی باشد که پایایی چندانی نیاز نباشد باید نسبت آب به سیمان را هم با توجه به آن تغییر داد .
حداقل تعداد سیمان :
از خصوصیات مهمی که بر دوام بتن تأثیر می گذارد نفوذپذیری آن است نفوذپذیری کم را باید با انتخاب نسبت کم آب به سیمان ، تراکم کافی بتن و به عمل آوردن صحیح آن ، بدست آورد . بنابراین برای هر نوع معین از مصالح سنگی باید مقدار سیمان در حد مناسب باشد تا کارایی خوب با نسبت کم آب به سیمان بدست آید . به هر حال مقاومت بتن خصوصا در مواردیکه در برابر نیروهای سایشی قرار می گیرد نباید کمتر از ۳۰۰ کیلوگرم بر سانتی متر مربع باشد . مقاومت فشاری زیاد از طریق نسبت کم آب به سیمان ، دانه بندی مناسب مصالح سنگی ، محدود کردن حداکثر اندازه مصالح سنگی به ۲۵ میلی متر کاهش مقدار هوای موجود در بتن حاصل می شود .
صاف کاری سطح بتن :
ماله کشی ، صاف کاری سطح بتن برای دستیابی به مقاومت بیشتر بتن باید تا تبخیر آب جمع شده روی سطح بتن به تأخیر بیفتد . زمان تأخیر مناسب با درجه حرارت محیط می تواند تا ۲ ساعت به طول انجامد .

عمل آوردن بتن :
باید پس از خاتمه صاف کاری موارد زیر را رعایت کرد :
لازم است بتن در دو لایه ریخته شود ، مقاومت فشاری لایه پوشش رویی نباید کمتر از ۳۳۰ کیلوگرم بر سانتی مترمربع باشد و اندازه مصالح سنگی آن نباید از ۲۵ میلی متر بیشتر باشد . بتن تازه مخلوط شده باید کارآیی لازم را داشته باشد و شرایط لازم برای پرداخت سطوح داشته باشد . بتن سخت شده باید مقاومت فشاری ، مقاومت در برابر فرسایش ، یخبندان و ذوب متناوب را داشته باشد . بتن باید دارای دوام کافی و نفوذ ناپذیری لازم بوده و ظاهر آن باید مناسب و دارای رنگ یکنواخت باشد .
طبقه بندی بتن :
بسته به کاربری بتن و مقاومتی که از آن انتظار داریم تقسیم بندی می گردد . بتن با عیار سیمانی بالا در کاربردهای ویژه و بتن های با عیار سیمان پایین در بستر ساختمان و جاهای کم اهمیت مورد استفاده اند بتن ۴۰۰ – B با عیار ۴۵۰ کیلوگرم در کارهای پیش تنیده مسلح و ; بتن ۷۵ – B با عیار ۱۰۰ در کارهای غیر مسلح به کار می رود . به هر حال مقادیر نسبت های مربوط به سیمان ، مصالح سنگی و آب و مواد مضاف که در ساختن بتن به کار می رود باید طوری تعیین گردد که بتن تهیه شده مطابق مشخصات فنی باشد . در سازه های فنی در مواردیکه بتن مصرفی روزانه از ۳۰ مترمکعب تجاوز نکند می توان از ارقام جدول زیر استفاده کرد :
بدیهی است که حداکثر دانه شن کوچکترین عدد از مقادیر زیر خواهد بود . ۵/۱ کوچکترین فاصله بین قالب ها ، ۳/۱ ضخامت دال ، ۴/۳ حداقل فاصله داخل به داخل میلگردها .
اگر انتخاب نوع بتن در نقشه ها و مشخصات دستور کار نباشد باید نکات زیر را رعایت کرد :
الف ) بتن نوع ۷۵ – B فقط برای پرکردن و صاف سازی سطوح مانند زیر سازی پوشش بتنی کانال ها به کار می رود .
ب ) برای بتن لاغر زیرپی باید از نوع ۱۰۰ – B استفاده کرد .
ج ) بتن مسلح باید از نوع ۳۰۰ – B باشد .
د ) بتن پوشش کانال ها و بتن پی ها ، دیوارها و لوله های بتنی غیر مسلح حداقل ۲۰۰ – B می باشد .
اختلاط مصالح و ساخت بتن :
مصالح بتنی باید به نحوی که بتن تهیه شده هنگن و یکرنگ باشد و کلیه دانه ها به طور یکنواخت به دوغاب سیمان آغشته گردد بتن باید به اندازه ای ساخته شود که بلافاصله به کار برده شود . افزودن آب و دوباره مخلوط کردن بتن مجاز نیست . همچنین قبل از ورود مصالح جدید به دستگاه بتن ساز باید بتن قبلی درون دستگاه را به خوبی شست . حداقل و حداکثر حرارت بتن در تمام کارها و فصول باید ثابت نگه داشته شود در مواقع سرد که دمای هوا از ۵ درجه سانتیگراد کمتر است ساخت بتن مجاز نیست مگر اینکه اجزای تشکیل دهنده به روش مناسب حرارت داده شود بتن ساخته شده هیچگاه نباید حرارتی کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد داشته باشد در هوای گرم باید دستگاه مخلوط کن و مصالح به روش آب پاشی و قرار گرفتن زیر سایه و یا با وسایل قابل قبول دیگری در مقابل گرمای زیاد محافظت شوند . بتن را مگر در کارهای کم اهمیت نباید در حرارتی بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد مخلوط نمود . عمل اختلاط در مخلوط کن های ثابت صورت می گیرد .
آماده سازی سطوح سخت شده :
در مواردی که بتن تازه روی بتن سخت شده یا مجاور آن ریخته می شود باید دقت نمود
که پیوستگی لازم و اتصال کافی بین بتن جدید و بتن قدیم به وجود آید . سطح بتن سخت شده باید به نحو مناسبی تراز شده و چنان زبر شود که مقداری از دانه های شن نمایان گردد . قبل از بتن ریزی روی بتن قبلی هرگونه شیوه خشک شده دانه های لق و مواد زاید باید از روی سطح بتنی قبلی شسته شود در موارد لزوم بتن سخت شده را به مدت یک روز یا بیشتر تا حد اشباع مرطوب نگه می دارند . ماسه پاشی روش دیگری است که برای آماده کردن سطح بتن ریخته شده به کار می رود . در این روش پس از برداشتن قشر سخت شده ملات سیمان بوسیله پاشیدن ماسه تحت فشار و با سرعت زیاد سطح تمیز شده را با آب تحت فشار می شویند تا سطح زبر مورد نظر حاصل آید و توسط یک قشر نازک دوغاب سیمان ( تشکیل شده از سیمان پرتلند و آب ) آغشته شوند .
قبل از بتن ریزی باید میلگردها ، میل مهارها ، لوله ها و سایر ادواتی که در بتن باقی می مانند در موقعیت تعیین شده نصب شده و به طرز اطمینان بخشی محکم بسته می شوند این ادوات باید عاری از هرگونه مواد زاید باشد .
کنترل قالب ها :
قالب ها باید تمیز و عاری از مواد زاید بوده و در جای خوبی به خوبی مهار و محکم باشند قالب ها باید از مصالحی ساخته شود که نمای تعیین شده را به بتن بدهد . همچنین قالب ها باید به نحوی روغن کاری شود که برداشتن آن ها به راحتی انجام شود .
بلافاصله قبل از بتن ریزی کلیه مواد خارجی باید از داخل محل های بتن ریزی خارج شده و سطوح مجاور خوب مرطوب گردند .
بتن ریزی :
قبل از شروع گیرش باید بتن در محل مورد مصرف ریخته شده و از به هم خوردن و جابجا شدن بعدی آن جلوگیری شود بتن که گرفتن آن شروع شده نباید مصرف شود و بعد از بتن ریزی و عملیات مخلوط کردن برای تأمین یکنواختی مجاز نیست بنابراین روش بتن ریزی باعث جدا شدن ملات سیمان از دانه ها ، تشکیل خلل و خرج در بتن ، تراوش شیره بتن به سطح بالایی و یا ایجاد لرزش در قالب ها گردد قطعات و بست هایی که برای تثبیت میلگردها و یا قالب ها به کار می روند باید هنگامیکه دیگر به وجود آنها نیازی نیست برداشته شوند ولی اگر این قطعات از جنس فلزی یا بتنی باشد باقی ماندن آنها در بتن بلامانع است .
انتقال بتن به قالب و تخلیه بتن :
باید در اسرع وقت ( قبل از گیرش اولیه ) طوری تخلیه صورت گیرد که از جدا شدن ملات از دانه ها ،ضایع شدن اجزای متشکله بتن و آلوده شدن بتن با مواد خارجی و افزایش اسلامپ بتن بیش از حد تعیین شده جلوگیری به عمل آید . ریختن بتن به طور آزاد و عمودی از ارتفاع بیش از ۲ متر مجاز نیست مگر در مواردیکه دستگاه های تخلیه بتن به وسایل لازم برای جلوگیری از جدا شدن دانه ها از یکدیگر مجهز باشند . عملیات بتن ریزی باید با چنان سرعتی انجام گیرد که قبل از آغاز گیرش اولیه بتن قبلی مابقی بتن ریخته شود . یعنی ظرفیت بتن ریزی باید در حدی باشد که باعث ایجاد اتصال ( سرد ) درز نشود . از طرف دیگر تخلیه بتن نباید با سرعت زیاد انجام شود که باعث جدا شدن دانه ها گردد همچنین سرعت بتن ریزی چنان باشد که مجال کافی برای مرتعش نمودن بتن فراهم باشد به طور کلی بتن باید در لایه های افقی با ضخامت یکنواخت ریخته شود . و قبل از ریختن لایه بعدی ،لایه قبلی به خوبی متراکم شده باشد . بتن باید در جهت ورودی بتنی که قبلا ریخته شده تخلیه شود . بتن ریزی در جهت مخالف ورود از بتن قبلی مجاز نیست .