زندگی و آثار احمد شاملو

فهرست

  موضوع                                                                        صفحه
۱- زندگینامه و آثار احمد شاملو …………………………………………………… ۱
۲- نگاهی به برخی از آثار احمد شاملو ……………………………………………. ۴
۳- مرثیه (قطعه ای از شاملو) …………………………………………………….. ۵
۴- بخش هایی ازمصاحبه با احمد شاملو …………………………………………… ۶
    الف- شعر چیست ؟ ……………………………………………………………….. ۶
    ب- نقش قافیه ……………………………………………………………………. ۱۸
    ج- شعر سپید و آزاد ……………………………………………………………… ۲۱
    د- دیگر قلمروها …………………………………………………………………. ۲۴
    ه- شعر امروز …………………………………………………………………… ۲۶
    و-پیشرفت انسان ………………………………………………………………… ۲۹
    ز- در تعهد هنر …………………………………………………………………. ۳۱
    ح- شاعران بزرگ جهان …………………………………………………………. ۳۵
۵- یک گفتگو از سالهای دور ……………………………………………………. ۳۷
۶-منابع ………………………………………………………………………….. ۴۸

زندگینامه و آثار احمد شاملو

       احمد شاملو ۲۱ آذر ماه در خانه ی شماره ی ۱۳۴ خیابان صفی علیشاه تهران متولد شد. پدرش حیدر و مادرش کوکب عراقی بود.پدرش افسر ارتش بود و هر چند وقت در جایی به مأموریت می گذراند.کودکی شاملو هم در شهرهای مختلفی گذشت.همه ی آن جاهایی که پدر مأمور بود و خانواده را با خود می برد:رشت ،اصفهان ،آباده و شیراز. شاملو دوره ی دبستان را در شهرهای خاش ،زاهدان و مشهد گذراند و در همین ایام کار گردآوری فرهنگ عوام را شروع می کند.
       بین سالهای ۱۳۱۷ تا ۱۳۲۰ تحصیل در دوره ی دبیرستان را در شهرهای بیرجند ،مشهد و تهران ادامه می دهد و به پایان خود نزدیک می سازد.ولی برای یادگیری دستور زبان آلمانی دوباره به سال اول دبیرستان صنعتی بر میگردد.در فاصله ی سالهای ۱۳۲۱ تا۱۳۲۳ پدر شاملو برای سروسامان دادن به تشکیلات از هم پاشیده ی ژاندارمری به گرگان و ترکمن صحرا می رود و شاملو نیز تحصیلاتش را در مقطع سوم دبیرستان پی میگیرد. فعالیت سیاسی خود را در آنجا با گرایش به آلمان نازی که دشمن انگلیس استعمارگر بود، آغاز می- کند و سرانجام دستگیرو به زندان شوروی ها دررشت منتقل می شود. با آزاد شدن
از زندان در فاصله ی سال های ۱۳۲۴ تا ۱۳۲۵ به همراه خانواده به رضاییه میرود و در آنجا گرفتار چریک های حکومت پیشه وری و دموکراتها می شود و به همراه پدر به جوخه ی اعدام سپرده میشود.از مرگ نجات پیدا می کند و به تهران می آید و برای همیشه درس و مشق را رها می کند.در سال ۱۳۲۶ ازدواج اول خود را با اشرف اسلامیه (دبیر و معاون چند دبیرستان دخترانه در تهران) انجام می دهد که حاصل آن چهار فرزند است.
      در همین سال « آهنگ های فراموش شده » را توسط ابراهیم دیلمقانیان منتشر می کند. درسال ۱۳۲۷نخستین کارمطبوعاتی خود را با مجله ی سخن نو در پنج شماره آغازمی کند.
در سال ۱۳۲۹، داستان «زن پشت مفرغی» از وی منتشر شد. همین طور هفته نامه روزنه.
در سال ۱۳۳۰، سر دربیرمجله ی خواندنیها می شود. در همین سال شعر بلند «23» و مجموعه اشعار «قطع نامه» را منتشر می کند. در سال های ۱۳۳۱-۱۳۳۲مشاوره ی فرهنگی سفارت مجارستان را حدود دو سال به عهده می گیرد و فعالیت مطبوعاتی خود را با مجله ی «آتش بار»پیگیری می کند. همین طور مجموعه اشعار «آهن ها واحساس»را به چاپ می رساند که پلیس در چاپخانه می سوزاند ولی تنها نسخه ی موجود آن نزد سیروس طاهباز باقی می ماند.
      ترجمه ی طلا در لجن اثر ژیگموند مورتیس و رمان بزرگ مردی که قلبش از سنگ بوداثر موریوکایی با تعدادی داستان کوتاه نوشته ی خودش و همه ی یادداشت های فیش های کتاب کوچه در یورش افراد فرمانداری نظامی به خانه اش ضبط شده و از میان می رود خود او موفق به فرار می شود. بعد از چند بار که موفق می شود فرار کند در چاپخانه ی روزنامه ی اطلاعات دستگیر می شود. سراسر سال ۱۳۳۳ را در زندان موقت شهربانی و زندان قصر می گذراند. در سال ۱۳۳۴ از زندان آزاد می شود. در همین سال چهار دفتر شعرش را در اثر اعتماد بیش از حد به نقی نقاشیان نامی برای همیشه از دست می دهد. باز در همین سال است که سه رمان ترجمه ای خود را (لئون مورن کشیش اثر بئاتریس بک ،زنگاراثر هربر لوپوریه ،برزخ اثر ژان روورزی) به چاپ می رساند.

      در سال ۱۳۳۶ مجموعه اشعار« هوای تازه» را چاپ می کند و فعالیت های مطبوعاتی خود را با سردبیری مجله ی بامشاد پی می گیرد. درهمین سال است که افسانه های هفت گنبد نظامی، دیوان حافظ شیرازی ، رباعیات ابوالخیر، خیام و باباطاهررا با روایت خود به دست می دهد. مرگ پدر ودومین ازدواجش با دکتر طوسی حائری (مترجم زبان فرانسه) از وقایع مهم این سال است.
      در سال ۱۳۳۷ ترجمه ی رمان «پابرهنه ها» اثر زاهاریا استانکو را منتشر می کند.در سال ۱۳۳۸ «خروس زری پیرهن زری» قصه ای از تولستوی را برای کودکان ترجمه و چاپ می کند.علاوه بر آن به کارهای سینمایی روی می آورد و فیلم مستند سیستان و بلوچستان را برای شرکت درایتال کنسولت تهیه می کند.در سال ۱۳۳۹ دفترشعر«باغ آیینه » را منتشر می کند.تأسیس و سرپرستی اداره ی سمعی بصری وزارت کشور با همکاری هادی شفائیه و سهراب سپهری در همین دوره انجام می شود.
      سردبیری کتاب هفته (۲۴ شماره اول) که از مهمترین فعالیت های ژورنالیستی اوست، از سال ۱۳۴۰ آغاز می شود.در همین سال است که از همسر دوم خود نیز جدا می شود.در سال ۱۳۴۱ با آیدا آشنا می گردد.تا قبل از ۱۳۴۳ دو نمایشنامه ی «درخت سیزدهم» اثر آندره ژیدوسی زیف و «مرگ» اثر روبر مرل را ترجمه می کند.مجموعه ی اشعار «آیدا در آینه» و «لحظه ها و همیشه»هم در این سال چاپ می شود.در فروردین همان سال با آیدا ازدواج کرده و در شیرگاه (مازندران) اقامت می گزیند.
      در سال ۱۳۴۴ مجموعه ی اشعار «آیدا:درخت،حنجره و خاطره» را چاپ می کند و کتاب ۸۱۴۹۰ اثر آلبر شمبرن را ترجمه می کند.در سال ۱۳۴۵ مجله ی «بارو» را با یدالله رؤیایی منتشر میکند که نافرجام است و مجموعه اشعار «ققنوس در باران» را به پایان می رساند.در سال ۱۳۴۶ به عضویت کانون نویسندگان درمی آید و نیز کتاب «قصه های بابام» اثر ارسکین کالدول را ترجمه می کند.
      در سال ۱۳۴۷ تحقیق بر غزلیات و تاریخ دوره ی حافظ را آغاز می کند.در همین سال «غزل غزلهای سلیمان» و نمایشنامه ی «عروسی خون» را ترجمه می کند و شب های شعر خوشه را ترتیب می دهد. در سال ۱۳۴۸ «مرثیه های خاک» و قصه ی منظوم «چی شد که دوستم داشتن»را برای کودکان منتشر می کند.
      در سال ۱۳۴۹ مجموعه اشعار «شکفتن در مه»را ارائه و چندین فیلم فولکوریک (پاوه،  شهری از سنگ،آناقلیچ داماد می شود)هم از محصولات این سال اوست. در سال ۱۳۵۰ دو کتاب قبلاًَ ترجمه شده ی خود را دوباره ترجمه می کند. (رمان خزه ترجمه ی مجدد اززنگار و پابرهنه ها) و با فرهنگستان زبان ایران همکاری می کند. در همین سال است که مادر خود را از دست می دهد.
      درسال ۱۳۵۱ در رادیو برای کودکان برنامه اجرا می کند و تعدادی داستان کوتاه:دماغ، دست به دست،لبخند تلخ ،زهرخند و افسانه های کوچک چینی را ترجمه می کند و اشعاری ازبزرگان ادب فارسی رابه صورت نوارکاست ارائه می دهد. به کار ترجمه وکار مطبوعاتی کار تدریس را هم اضافه می کند و برای معالجه به فرانسه می رود. در سال ۱۳۵۲ دفتر شعر «ابراهیم در آتش» را منتشر می کند. کار ترجمه رمان مرگ کسب و کار من است اثر روبرمرل را در این سال ارائه می دهد. در سال ۱۳۵۳ ترجمه ی مجموعه ی  داستان «سربازی از یک دوران سپری شده» و مجموعه شعرهای«ازهوا وآینه ها» را به دست میدهد .«حافظ شیراز» شاملو در سال ۱۳۵۴ منتشر می شود. از سال ۱۳۵۵ به مدت دو سال سرپرستی پژوهشکده ی دانشگاه بوعلی را بر عهده می گیرد. گفتار فیلم می نوسد و برای شعر خوانی و سخنرانی به امریکا می رود.    

   
      مجموعه ی «دشنه در دیس» در سال ۱۳۵۶ منتشر می شود.در همین سال زندگینامه ی خود دستش را از دست می دهد.برای اعتراض به آمریکا می رود و در آنجا سخنرانیهایی  ایراد می کند. درسال ۱۳۵۷ازآمریکا برای سردبیری هفته نامه ی ایرانشهربه لندن دعوت میشود. نخستین جلد کتاب کوچه و مجموعه مقالات«از مهتابی به کوچه» و قصه ی دخترای ننه دریا و بارون وقصه ی دروازه ی بخت به صورت کتاب کودکان رادراین سال به چاپ می رساند.
      در سال ۱۳۵۸دومین جلد کتاب کوچه و مجموعه ی اشعار «ترانه های کوچک غربت» را ارائه می دهد و عضو هیئت پنج نفره ی کانون نویسندگان می شود. سومین دفتر کتاب کوچه را درسال۱۳۶۰ چاپ می کند. درسال۱۳۶۱ جلد چهارم کتاب کوچه را به همراه کناب «هایکو» عرضه می کند. جلد پنجم کتاب و کوچه به همراه چندین کتاب و نوار کاست از اشعار ترجمه شده اش در سال۱۳۶۲ به بازار می آید. درسال۱۳۶۳ رمان قدرت و افتخار نوشته ی گراهام گرین را با عنوان «عیسی دیگر،یهودا دیگر» منتشر می کند. در این زمان گفت و شنودی با شاملو به کوشش ناصر حریری انجام می شود.
      رمان«دن آرام» را از سال ۱۳۶۶ شروعبه ترجمه می کند. چند کار ترجمه ای از کارهای دیگر این دوره است. درسال۱۳۶۷ برای شرکت در دومین همایش بین المللی ادبیات،راهی آلمان می شود. از آنجا برای شعر خوانی به اتریش و سوئد می رود. درسال۱۳۶۸ جلد دوم مجموعه ی اشعار شاملو درآلمان به وسیله ی  انتشارات بامداد منتشر می شود.
      درسال ۱۳۶۹راهی آمریکا می شودوتحت عمل جراحی مهره های گردن قرارمی گیرد.
سفرنامه ی طنزآمیز «روزنامه ی سفر میمنت اثر ایالات متفرقه ی امریق» نیز محصول این سفر است.در سال ۱۳۷۰ در شب شعرهایی در لس آنجلس به همراه محمود دولت آبادی شرکت می کند.به ایران برمی گردد و شعرهایی از شعرای خارجی را ترجمه می کند.دفتر «مدایح بی صله» در سال ۱۳۷۱ چاپ می شود.در این سال گفت و گوی احمد شاملو با ناصر حریری به بازار می آید. در سال ۱۳۷۲ ششمین جلد کتاب کوچه ، ترجمه ی مجدد «گیل گمش» و «غزل غزلهای سلیمان» عرضه می شود. در سال۱۳۷۳ به دعوت ایرانیان مقیم سوئد برای شعرخوانی به آن کشور می رود و در همین سال به ایران برمی گردد.
نوار کاست هایی از اشعار مولوی، حافظ و نیما را با صدای خود منتشر می کند. در سال ۱۳۷۴شاملو ترجمه ی «دن آرام» را به پایان می رساند و شروع به بازخوانی و ویراستاری  
آن می کند.در سال ۱۳۷۵ دوباره تحت عمل جراحی قرار می گیرد.
      هفتمین دفتر کتاب کوچه به همراه دفترشعر«در آستانه» در سال ۱۳۷۶به بازار می آید.
در سال ۱۳۷۷ هشتمین دفتر کتاب کوچه منتشر می شود. دفترهای نهم و دهم کتاب کوچه هم در این سال عرضه می گردد.در سال ۱۳۷۸ برنده ی جایزه ی استیگ داگر من می شود. در سال۱۳۷۹ آخرین مجموعه ی اشعار را با عنوان «حدیث بی قراری ماهان» چاپ می کند و در همین سال  است که چشم از جهان می بندد و در امام زاده طاهر کرج می آرامد.

 منابع :

۱- زندگینامه ی شاعران بزرگ ایران (سید علی رضوی بهابادی)
۲- اودیسه ی بامداد – یادنامه ی احمد شاملو– (محمد محمد علی)
۳- شناختنامه ی احمد شاملو (جواد مجابی)
۴- گفت و گو با احمد شاملو (محمد محمد علی)
۵- گفت و شنودی با احمد شاملو به کوشش ناصر حریری
۶- سایت اینترنتی :www.bonyadeshamlou.com
۷- Fa.wikipedia.org