مقاله تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی دارای ۳۳ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی :

تاثیرات تلاوت قرآن در زندگی

چکیده :
بی گمان تلاوت به معنای خواندن و تدبر در معنای آن در خصوص کتاب های آسمانی از جمله قرآن، می بایست به عنوان امری روزانه انجام شود؛ زیرا خواندن و تدبر در آیات قرآن افزون بر ایجاد شناخت نسبت به هستی، فرمان هایی را نیز به خواننده منتقل می کند که بر پایه آن می تواند به سعادت دنیا و آخرت دست یابد و زندگی خویش را به درستی مدیریت نماید. به ویژه آن که قرآن از سوی خداوندی فرو فرستاده شده است که آفریدگار و پروردگار هستی و انسان است و خیر و صلاح وی را بیشتر می داند و می خواهد.

به نظر می رسد که قرائت به معنای خواندن مطلق است ولی تلاوت به معنای خواندنی خاص است که شخص آیات و یا سوره های قرآنی را پشت سر هم می خواند. راغب اصفهانی براین باور است که تلاوت افزون بر ویژگی خواندن پیاپی و پشت سر هم از ویژگی دیگری نیز برخوردار می باشد که عبارت از تدبر در آیات و معانی آن است. بنابراین هر نوع قرائتی را نمی توان تلاوت نامید. (مفردات راغب ص۱۶۷ ذیل ماده تلو و نیز نگاه کنید کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم ج۱ ص۵۰۵ ذیل مدخل التلاوه) ;

قرآن کریم افزون بر بیان ارزشمندی تلاوت (یونس آیه ۶۱ و صافات آیه۳) و توصیه بدان (احزاب آیه ۳۴) به آثار تلاوت عموم کتب آسمانی و آثار تلاوت قرآن و تأثیر آن و نیز موانع تأثیر و آداب تلاوت اشاره می کند. در این نوشتار بخشی از این آیات برای تبیین جایگاه تلاوت و ارزش و آثار آن مورد بحث و بررسی قرار می گیرد تا انگیزه ای برای تلاوت همراه با تدبر پدید آید.

آثار تلاوت آیات آسمانی
قرآن در آیات چندی به مسئله آثار تلاوت آیات در زندگی بشر می پردازد تا افزون بر بیان ارزش و اهمیت آن، کارکردهای تلاوت را بنمایاند. به سخن دیگر بیان آثار تلاوت از سوی خداوند توجه دادن به کارکردهای تلاوت است و انسان می بایست با توجه به این کارکردها به تلاوت آیات بپردازد.از جمله نقش هایی که قرآن برای تلاوت برمی شمارد و آن را از آثار تلاوت می داند، مسئله اتمام حجت است. به این معنا که تلاوت آیات الهی برای مردم از سوی پیامبران به این قصد و منظور انجام می شد که اتمامی حجتی صورت پذیرد و کسی مدعی نشود که به حقایق آگاه نبوده و یا دسترسی به حقایق نداشته و نتوانسته است از حق و حقیقت آگاهی یابد.

ازآن جایی که توبیخ و مجازات می بایست برپایه آگاهی و علم و توان انجام شود و مجازات بدون آگاهی بخشی و ظرفیت سنجی، امری قبیح و از نظر عقل و عقلا نادرست و مذموم می باشد، خداوند از طریق آیات الهی می کوشد تا مردمان را به حق آگاه ساخته و باطل را به ایشان بازشناساند. از این رو هرگونه مجازات و عذاب و سرزنشی را موکول به بیان حکم و تبیین حق و حقیقت نموده است.

خداوند در آیه ۵۹ سوره قصص می فرماید: و ما کان ربک مهلک القری حتی یبعث فی امها رسولا یتلوا علیهم آیاتنا و ماکنا مهلکی القری الا و اهلها ظالمون.
تلاوت قرآن زمینه ساز آگاهی بخشی
در این آیه به دو مسئله مهم توجه داده شده است: نخست آن که هرگونه مجازات توبیخی و عذابی متوقف بر بیان حکم و آگاهی بخشی از طریق تلاوت آیات الهی و آموزه های وحیانی شده است و خداوند نیز به حکم عقل و سیره عقلایی، مردمان را بدون اطلاع و آگاهی بخشی از حق و باطل، عذاب نمی کند. دوم این که تنها آگاهی برای عذاب و مجازات کافی نیست بلکه می بایست شخص در مقام عمل قرار گیرد و توان عمل به مطلب و حکم را داشته باشد.

بنابراین هرگاه قادر به انجام کاری بود ولی باز رفتاری بیرون از حق و دایره قانون تلاوت شده انجام داد می توان وی را مجازات کرد. براین اساس احتمال خلاف و یا نیت عمل به تنهایی موجب نمی شود تا شخصی را حتی اگر به موضوع آگاه بود مجازات کرد. تنها کسانی از سوی خداوند مجازات می شوند که پس از آگاهی، برخلاف حق عمل کرده و با در پیش گرفتن ظلم یعنی تجاوز از حدود بیان شده رفتاری برخلاف قانون انجام می دهند.

بنابراین یکی از کارکردها و اهداف تلاوت آیات الهی بر گناهکاران و مجرمان از سوی خدا و پیامبران اتمام حجت خدا بر ایشان است. (مؤمنون آیات ۱۰۳ و ۱۰۵)
اصلاح افراد
از دیگر کارکردهای تلاوت می توان به اصلاح افراد اشاره کرد. تلاوت آیات الهی بر انسان زمینه ساز اصلاح وی می شود و او از این شایستگی برخوردار می گردد تا به مقام اهل تقوا و رستگاری برسد. (اعراف آیه ۳۵)

قرآن در آیه ۱۱۳ و ۱۱۵ سوره آل عمران تلاوت آیات الهی به ویژه در شب را عامل مهمی برای انجام کارهای خیر و تزکیه انسان برمی شمارد.
تلاوت آیات الهی زمینه ساز تقواپیشگی انسان به شمار می رود (اعراف آیه ۳۵) و موجب می شود انسان در زمره صالحان (آل عمران آیه ۱۱۳ و ۱۱۴) قرار گیرد.

از نظر قرآن تلاوت آیات الهی به هنگام شب و در حال سجده معیاری برای برتری و فضیلت انسان بر دیگری می باشد (آل عمران آیه ۱۱۳) و موجبات ازدیاد و افزایش ایمان مؤمنان راستین (انفال آیه ۲ و ۴) و خشم و غضب کافران (حج آیه ۷۲) را فراهم می آورد.

از آثاری که قرآن برای تلاوت بیان می کند می توان به اظهار ایمان (قصص آیه ۵۲ و ۵۳) اعراض کافران و مشرکان از حق و حقیقت(اسراء آیه ۴۶)، اقرار به حق و حقانیت قرآن (قصص آیات ۵۲ و ۵۳) امیدواری به پاداش همیشگی (فاطر آیه ۲۹)، انذار انسان های دیگر (مریم آیه ۹۷) بشارت و مژده به پرهیزگاران (همان)،

بالا بردن ظرفیت و توان انسان ها برای به دوش گرفتن مسئولیت های سنگین (مزمل آیه ۴ و ۵) تذکر (دخان آیه ۵۸) و تسلیم در برابر حق (قصص آیات ۵۳ و ۵۴) تعلیم معارف الهی به مردم (بقره آیه ۱۲۹ و ۱۵۱ و آل عمران آیه ۱۶۴ و جمعه آیه۲)، ایجاد حجاب میان کافران و مؤمنان (اسراء آیه ۴۵)، ایجاد خشوع (اسراء آیه ۱۰۷ و ۱۰۹) و خضوع (همان)، هدایت (آل عمران آیه ۱۰۱) و مغفرت (انقال آیه ۲ و ۴) و جلوگیری از ارتداد (آل عمران آیه ۱۰۰ و ۱۰۱) اشاره کرد.

موانع تاثیرگذاری
قرآن از استکبار (مؤمنون آیه ۶۶ و ۶۷)، تمسخر و استهزاء (نساء آیه ۱۴۰)، غفلت (انبیاء آیه ۱ تا ۳)، کفر (آل عمران آیه ۱۰۱)، کوردلی (انعام آیه ۲۵) و گناه (جاثیه آیه ۳۱) به عنوان مهم ترین موانع تاثیرگذاری آیات قرآن یاد می کند.

آداب تلاوت
قرآن، خواندن آیات الهی به هنگام شب را از آداب تلاوت آیات الهی برمی شمارد و مردمان را تشویق و ترغیب می کند تا در این هنگام به تلاوت بپردازند؛ زیرا تلاوت در شب موجب تدبر بیش تر شخص در آیات می شود و امکان دریافت مطالب سنگین و مهم را برای وی فراهم می آورد. (آل عمران آیه ۱۱۳)

از دیگر آدابی که قرآن برای تلاوت بیان می کند سجده و خضوع در هنگام تلاوت آیات الهی است. (همان و نیز مریم آیه ۵۸)
استعاذه و پناه بردن به خدا از شر شیطان (نحل آیه ۹۸)، تلاوت شایسته آیات قرآن (بقره آیه ۱۲۱)، تانی و آرامش در خواندن آیات (اسراء آیه ۱۰۶)، ترتیل آن (بقره آیه ۱۲۱ و نیز مزمل آیه ۴)، رعایت سکوت هنگام شنیدن آیات قرآنی (اعراف آیه ۲۰۴ و احقاف آیه ۲۹)و آغاز به بسم الله و نام خدا (علق آیه۱) و خواندن با صوت زیبا (مزمل آیه ۴) از آداب دیگر تلاوت قرآن است.

تاثیر قرآن و نماز بر اضطراب

اختلالات اضطرابی رایج ترین بیماری های روانی در جامعه اند که در ۱۵ تا ۲۰ درصد از بیماران کلینیک های درمانی دیده می شود. اضطراب حالتی نامطبوع، همراه با انتظاری نامطمئن از رخداد موضوعی زیان آور است. اضطراب موقعیتی است که گاهی در زمان امتحان یا اعمال جراحی و ; دیده می شود. اضطراب بر اساس تجربه باعث اختلال در یادگیری و ایجاد خطاهای بیشتر می شود.

از نشانه های ذهنی اضطراب می توان عدم تمرکز فکری، ضعف در ادراک، ناتوانی در تحلیل و ضعف حافظه را نام برد.
تاثیر صوت قرآن بر کاهش اضطراب
روش های گوناگونی برای کاهش اضطراب می توان نام برد که از جمله آنها روش های “تن آرامی” و “موسیقی درمانی” را نام برد. بدیهی است که انتخاب یک روش درمانی بدون عارضه، کم هزینه، سالم و ساده نظیر موسیقی درمانی از ارجحیت برخوردار است.

یکی از صداهای دلنشین و جذاب، آوای عرفانی قرآن کریم است. کلام الهی با قدرت نفوذ فراوان خود، آنچنان بر روح و جسم اثر می نماید که گویی بعد از شنیدن آن انسان تازه متولد شده و احساس سبکی، سرزندگی و رهایی از قید و بندهای مادی می نماید. هراس و نگرانی را از دل می زداید و در فرد شنونده ایجاد آرامش می کند.

همانگونه که در قرآن آمده “الا بذکر الله تطمئن القلوب”، ۲۶۰ بار کلمه “ذکر” آورده شده است که منظور یادآوری است.

بهداشت روان انسان بحث سراسر قرآن کریم است. قرآن در حدود ۶۲۳۶ آیه در زمینه پرورش صحیح انسان و حفظ بهداشت روان سخن گفته است.

قرآن آرامش و امنیت را، راه دستیابی به سلامت روان می داند. مطالعات انجام شده با مضمون تاثیر آوای قرآن بر اضطراب و درد بیماران تحت عمل جراحی یا آزمون های تشخیصی، بیانگر تاثیر مثبت آوای قرآن بر بهداشت روان و جسم می باشد. لذا جهت برخورداری از آثار معنوی قرآن، بهره گیری از این کلام الهی به عنوان یک روش تسکین دهنده ی مفید و قابل دسترسی برای کاهش اضطراب پیش از آزمون دانشجویان پیشنهاد می شود. چرا که نظم آهنگ واژگان قرآن، نغمه دلکش و نوایی دلپذیر می آورد، نوایی که احساسات آدمی را برمی انگیزد و دل ها را شیفته خود می کند.

نوای زیبای قرآن برای هر شنونده ای، هرچند غیر عرب، جذاب و روح بخش است.

بررسی نقش نماز بر کاهش اضطراب
انسان از دو دیدگاه جهان بینی الهی و مادی نگریسته می شود.

در جهان بینی الهی، انسان بر اساس آیات قرآنی “نفخت فیه من روحی” و “انی جاعلک فی الارض خلیفه”، دارای فطرتی خدایی و به عبارتی نیمه ملکوتی است. موجودی مستقل، امانت دار خدا، مسئول خویشتن و جهان، مسلط به طبیعت و زمین و آسمان، ملهم به خیر و شر که وجودش از سستی و ناتوانی به قوت و کمال سیر می کند.

در جهان بینی مادی، در تفسیر انسان و توجیه رفتار او، به یک سری عوامل بیوشیمیایی، ارثی و مسائل زیست شناختی بسنده می شود.

حال این سوال مطرح است که آیا باورها و اعتقادات فرد، در سلامت روحی – روانی او موثر است؟

تحقیقات نشان داده است که بیشتر بیماری های روانی ناشی از ناراحتی های روحی و تلخ کامی های زندگی، در میان افراد غیرمذهبی، بیشتر دیده می شود. از طرفی شیوع اضطراب در میان زنان بیشتر از مردان است.

اضطراب عبارت است از تشویشی فراگیر، ناخوشایند و مبهم که اغلب با علائمی مانند سردرد، تعریق، تپش قلب، درد قفسه سینه، ناراحتی مختصر معده و ; همراه است. به علاوه اضطراب، بر تفکر، ادراک و یادگیری فرد اثر می گذارد.

اضطراب طبیعی، پاسخی مفید به واقعیتی تهدید کننده است. در حالی که اضطراب مرضی به دلیل شدت یا مدتش، پاسخی است نامتناسب به یک محرک فرضی.

دکتر هاسیلوپ می گوید “مهم ترین عامل خواب آرام بخش که من در طول سال های متمادی با کسب تجربه در مسایل روانی به آن پی بردم، همین نماز است”.

همچنین بسیاری از روان شناسان و روان پزشکان دریافته اند که دعا و داشتن یک ایمان محکم به دین، باعث رفع نگرانی، تشویش و یا حس ترس را که موجب بیشتر بیماری هاست می شود. توجه کامل به خداوند با تمام اعضاء و حواس، روی گردانی از مشکلات زندگی و اشتغالات فکری که در حین نماز ایجاد می شود

و مدتی پس از نماز هم ادامه دارد، باعث به وجود آمدن حالتی از آرامش روانی می شود. بر اساس تحلیلی از این آیه قرآن هم می توان به نقش آرامش بخش بودن نماز پی برد.

از طرفی آمده در قرآن که “الا بذکر الله تطمئن القلوب” (با یاد خدا دل ها آرام می گیرد) و از طرفی آیه “اقم الصلوه لذکری” (نماز را برای یاد من اقامه کنید)، اشاره به این دارد که نماز باعث آرامش دل هاست.
نقش و اهمیّت قرآن کریم در زندگی بشر

قرآن کریم در برگیرنده هدایت و سعادت انساندر دنیا و آخرت می‎باشد و در تمام مراحل زندگی رهبر و راهنمای انسان به سوی کمال است. «این قرآن به راهی هدایت می‎کند که مستقیم‎ترین راههاست;»[۱] کسانی که با قرآن مأنوسند به کمک قران حق را از باطل تشخیص می‎دهند.[۲]

قرآن کریم، انسان را به زندگی کردن با معیارها و ارزش‎های انسانی و اسلام دعوت می‎کند، حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «هر کس قرآن را پیش روی خود قرار داد، رهبر و پیشوای او به بهشت خواهد بود وهر کس آن را به پشت سر افکند طرد کننده و سوق دهنده او به سوی جهنم خواهد بود».[۳]

قرآن مجید عامل صعود به سوی بهشت،[۴] مایه خرمی دلها،[۵] دریای بی‎کران معرفت[۶] و یگانه عامل توانگری است.[۷] که عامل اصلی هدایت‎گر و تربیت کننده افراد و جوامع بشری به سوی کمال و نیل به ارزشهای اخلاقی و انسانی است.

درباره ارتباط وانس با قرآن کریم، لازم است چند نکته مورد توجه قرار گیرد:

الف. چگونه می‎توان با قرآن مجید انس پیدا کرد؟

برای بهره‎مندی و اُنس با قرآن باید مراحلی را طی کرد از جمله:

۱ یادگیری قرآن؛ پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «خیارکم من تعلم القرآن وعلّمه؛[۸] بهترین شما کسی است که قرآن را بیاموزد و آن را به دیگران نیز یاد دهد».

۲ قرائت قرآن؛ حضرت امام صادق ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «من قرأ القرآن و هو شاب مؤمن اختلط القرآن بلحمه ودمه و جعله الله مع السفره الکرام البرره;؛[۹] کسی که قرآن بخواند، درحالی که جوان مؤمن است، قرآن با گوشت و خون او مخلوط شده و با فرشتگان بزرگوار و نیکو صفت همنشین می‎شود».

پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «نوروا بیوتکم بتلاوه القرآن;»؛[۱۰] خانه‎های خود را با تلاوت قرآن نورانی کنید».

تلاوت قرآن نیز خود دارای آدابی است از جمله: الف. مسواک زدن، پیامبر گرامی می‎فرماید: «نظفوا طریق القرآن قیل یا رسول الله و ما طریق القرآن قال افواهکم قیل بماذا قال بالسواک؛[۱۱] راه قرآن را پاکیزه نگه دارید. عرض شد یا رسول الله! راه قرآن چیست؟ فرمود: دهانهایتان. عرض شد: چگونه؟! فرمود: بوسیله مسواک کردن».

ب. وضو و طهارت داشتن هنگام تلاوت قرآن؛ «لا یسمه الا المطهرون؛[۱۲] جز پاکان بر آن دست نزنند».

ج. پناه بردن به خداوند متعال پیش از قرائت قرآن؛ «فاذا قرأت القرآن فاستغذ بالله من الشیطان الرجیم؛ وقتی که قرآن می‎خوانی از (شرّ) شیطان رانده شده به خداوند پناه ببر».

د. قرائت قرآن با صدای خوش و دلنشین؛ پیامبر گرامی ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «لکل شیء حلیه و حلیه القرآن الصوت الحسن؛[۱۳]

ه. قرائت قرآن همراه با خشوع؛ «الم یأن للذین ءامنوا ان تخشع قلوبهم لذکر الله و ما نزل من الحق;؛[۱۴] آیا وقت آن نرسیده است که دل‎های مؤمنان در برابر ذکر خدا و آن چه از حق نازل شده خاشع گردد;»

و. قرائت همراه با حزن و اندوه؛ پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «ان القرآن نزل بالحزن فاذا قرأ نموه فابکوا فان لم تبکوا فتباکوا»[۱۵] براستی قرآن همراه با حزن نازل شده است، بنابراین، هنگامی که قرآن می‎خوانید گریه کنید و اگر گریه نکردید حالت گریه را به خود بگیرید».

ز. تلاوت قرآن با ترتیل و شمرده؛ «ورتل القرآن ترتیلا؛[۱۶] قرآن را با دقت و تأنی بخوان».

۳ تدبر در قرآن؛ قاری قرآن باید با توجه به معانی قرآن، آن راتلاوت کند و در آیات تفکر و اندیشه نماید و از آن‎ها پند گیرد، چنان که حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می‎فرماید: «(پرهیزکاران) در شب به پا خواسته و قرآن را شمرده و با تدبر تلاوت می‎کنند، جان خویش را با آن محزون می‎سازند و دوای درد خود را از آن می‎گیرند هرگاه به آیه‎ای برسند

که در آن تشویق باشد، با علاقه و امید به آن روی می‎آورند و روح و جانشان با شوق بسیار در آن ذخیره می‎شود و آن را همواره الگوی خود می‎سازند و هرگاه به آیه‎ای برسند که در آن بیم باشد، گوش‎های دل خود را برای شنیدن آن باز می‎کنند و صداهای ناله و برخورد زبانه‎های آتش در گوش‎شان طنین انداز است»[۱۷].

۴ عمل به قرآن؛ پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «ربّ تال للقرآن و القرآن یلعنه؛[۱۸] چه بسیار کسانی که قرآن را تلاوت می‎کنند، در حالی که قرآن بر آن‎ها لعن و نفرین می‎فرستد».

۵ حفظ قرآن؛ پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‎فرماید: «لا یعذب الله قلبا وعی القرآن؛[۱۹] خداوند قلبی را که ظرف قرآن باشد، عذاب نمی‎کند».

بنابراین، برای مأنوس شدن با قرآن، داشتن برنامه‎ای منظم و روزانه برای قرائت و عمل به موارد و عوامل مذکور لازم است.

ب. چرا قرآن کریم در بین ما مهجور است؟

مهجوریت قرآن و فاصله گرفتن مردم به خصوص مسلمانان از مفاهیم و معارف قرآن علت‎های متعددی دارد از جمله:

۱ تلاش و توطئه شیاطین جنی و انسی باعث شده که مردم از مفاهیم و معارف بلند قرآن مجید فاصله گرفته و در دام شیطان‎های وسوسه‎گر گرفتار آیند و با آموزه‎های قرآن کریم بیگانه شوند و قرآن در میان آن‎ها به خصوص مسلمانان مهجور بماند، قرآن کریم می‎فرماید: «و قال الرسول! یارب ان قومی اتخذوا هذا القرآن مهجورا؛[۲۰] و پیامبر (خدا) گفت: «پروردگارا! قوم من این قرآن را رها کردند (و از آن دوری جستند)».

۲ فراموش کردن مفاهیم و معارف قرآن کریم وغفلت از آنها، باعث شده که مردم به دستورها و پیام‎های راه‎گشا و هدایت‎گر این کتاب مقدس توجه نکنند و فرهنگ قرآن در میان مردم به دست فراموشی سپرده شود بسیاری از مردم به جای عمل به قرآن، تنها آن را به عنوان یک کتاب مقدس یا به قصد ثواب آن را تلاوت می‎کنند

و یا در مراسم ختم مرده‎گان آن را قرائت نموده و یا در کنار سفره عقد و یا دریاچه‎ای سبز بر روی طاقچه از آن نگهداری می‎کنند!! در حالی که قرآن کریم برای هدایت و تربیت انسان‎ها نازل شده و مردم باید با عمل به دستورها و فرمان‎های آن، برای رسیدن به کمال و نزدیک شدن به خداوند را بپیمایند و در آیات آن تدبر و تفکر کنند ودر زندگی آن‎ها را بکار گیرند و پیاده کنند؛

«; و انزلنا الیک الذکر لتبین للناس ما نزل الیهم و لعلهم یتفکرون؛[۲۱]; و ما این ذکر (قرآن) را بر تو نازل کردیم تا آن چه به سوی مردم نازل شده است برای آن‎ها تبیین کنی، شاید اندیشه کنند».

۳ حضرت علی ـ علیه السّلام ـ درباره مهجوریت قرآن کریم می‎فرماید: «; حاملان قرآن آن را واگذاشته و حافظان قرآن آن را فراموش می‎کنند، پس در آن روزقرآن و پیروانش از میان مردم رانده و مهجور می‎گردند و هر دو غریبانه در یک راه ناشناخته سرگردانند و پناه‎گاهی میان مردم ندارند، پس قرآن و پیروانش در میان مردمند، ولی گویا حضور ندارند، با مردمند ولی از آن‎ها بریده‎اند؛ زیرا گمراهی و هدایت هرگز هماهنگ نشوند، گر چه کنار یکدیگر قرار گیرند،

مردم در آن روز، درجدایی و تفرقه هم داستان، و در اتحاد و یگانگی پراکنده‎اند، گویی آنان پیشوای قرآن بوده و قرآن پیشوای آنان نیست، پس از قرآن جز نامی نزدشان باقی نماند و آنان جز خطی را از قرآن نشناسند;».[۲۲]

تأثیر قرآن بر علوم انسانی

علوم قرآنی

تردیدی نیست که قرآن در برانگیختن اندیشه ها به سمت تولید علم و دانش نقش به سزایی را ایفا کرده است. قرآن در جامعه ای نازل شد که اکثر قریب به اتفاق مردمانش از نعمت خواندن- که پایه علوم است – برخوردار نبودند.

این کتاب آسمانی با امر به «خواندن» آغاز گشت و دیری نگذشت دانشمندانی را تربیت کرد که در بیشتر دانش ها و فنون عصر خویش سرآمد شدند و این امر ممکن نبود، مگر به مدد جنبش و نهضتی که قرآن و آموزه های وحیانی اش ایجاد کرد. اروپای قرون وسطا با مشعل دانشی که مسلمانان افروختند، توانستند به راه های روشنی در زندگی رهنمون شوند، اما صرف نظر از این نقش، برخی بر این تصور بوده و هستند که خود متن قرآن در بردارنده همه علوم است.

امروزه آنچه که به نام علوم انسانی معروف است، بعد از رنسانس در کشور فرانسه زاده شد و از آنجا به کشورهای دیگر راه یافت. امروزه کسی نمی تواند اهمیت و نقش و اثرگذاری علوم انسانی را بر جامعه منکر شود. پژوهش ها نشان می دهد که حدود ۹۰ درصد از مغزهای متفکر دنیا – که برخی از آنها راه های سلطه بر جهان را به سیاست مداران کشورهای بزرگ می آموزند – از متخصصان علوم انسانی هستند.
برخی گفته اند:

«بیش از ۷۷ هزار علم در قرآن وجود دارد!» به همین جهت کوشیده اند تا اثبات کنند در قرآن کریم اشاره هایی به قوانین طبیعی وجود دارد و آنها را به عنوان وجوه اعجاز علمی قرآن برشمرده اند. قرآن می تواند پاسخ گوی سؤالات ما در همه زمینه ها، اعم از اجتماعی، اقتصادی و علمی باشد. قرآن به گفته خود: (تبیاناً لِکُلِّ شیء) است.
برخی اشخاص فکر می کنند که مطابق این عبارت قرآنی باید بتوان جواب هر سؤالی را از قرآن کریم دریافت کرد. درحالی که خود قرآن تصریح کرده است که درباره برخی مسائل اصلاً سخن نگفته است؛ به طور مثال، در مورد نقل داستان پیامبران در قرآن می خوانیم:

«و رسلاً قد قصصناهم علیک من قبل لم نقصصهم علیه»؛ و پیامبرانی را فرستادیم که داستان آنها را برای تو پیش تر گفته ایم و پیامبرانی که داستان آنان را برای تو نگفته ایم. (نساء/۱۶۴) همچنین خداوند در وصف کتاب موسی و الواحی که در کوه طور بر آن حضرت نازل گردید می فرماید:

«و ثم آتینا موسی الکتاب تماماً علی الذی احسن و تفصیلا لکل شیء و هدی و رحمه لعلهم بلقاء ربهم یومنون»؛ سپس به موسی کتاب دادیم تا (نعمت را بر آن که نیکی کرده است تمام کنیم, و برای روشن کردن هر چیز و برای رهنمون و بخشایش؛ شاید آنان به لقای پروردگارشان ایمان آوردند. (انعام/۱۵۴) و نیز می فرماید: «و کتبنا له فی الالواح من کل شیء موعظه و تفصیلاً لکل شیء»؛ و برای او در الواح در هر زمینه، پندی و برای هر چیز، تفصیلی نوشتیم. (اعراف/۱۴۵)

آیا می توان باور داشت که در الواح موسی نیز همه چیز بیان شده است. باید گفت همان طور که مفسران نیز یادآور شده اند، منظور از «هرچیز»، آن چیزی است که از تورات یا قرآن انتظار می رفته و می رود؛ به طور مثال، اگر کسی به میهمانش بگوید که ما همه چیز در خانه داریم, منظور او آن است که وجود میهمان برای او اسباب زحمت برای تهیه لوازم میهمانی نیست

و خوراکی هایی را که معمولاً برای برگزاری یک میهمانی لازم می شود در خانه او حاضر است. بنابراین استدلال به جمله (تبیاناً لکل شیء) برای اثبات این فرضیه که قرآن حاوی همه علوم و فنون است، استدلال نابجا و ناشی از سوء فهم است.

تأثیر قرآن بر علوم انسانی

امروزه آنچه که به نام علوم انسانی معروف است، بعد از رنسانس در کشور فرانسه زاده شد و از آنجا به کشورهای دیگر راه یافت. امروزه کسی نمی تواند اهمیت و نقش و اثرگذاری علوم انسانی را بر جامعه منکر شود. پژوهش ها نشان می دهد که حدود ۹۰ درصد از مغزهای متفکر دنیا – که برخی از آنها راه های سلطه بر جهان را به سیاست مداران کشورهای بزرگ می آموزند – از متخصصان علوم انسانی هستند.