بررسی سلطنت ناصرالدین شاه قاجار

فهرست مطالب
 
۱    مقدمه    1
۲    نفوذ بیگانگان    2
۳    از عصر امیرکبیر تا عصر امین السلطان    2
۴    برکناری مرزا آقاخان نوری    3
۵    مسافرت ناصرالدین شاه به اروپا    4
۶    سفر دوم ناصرالدین شاه به اروپا    5
۷    تدبیر امیرکبیر    5
۸    امیرکبیر و احتشام الدوله    6
۹    ادب و تربیت میرزا آقاخان نوری    6
۱۰    چاپلوسی میرزا آقا خان    8
۱۱    این دیوارها به امیر خبر خواهند برد    8
۱۲    نام مرا در روزنامه نیاورید    9
۱۳    زندان در عصر ناصرالدین شاه    11
۱۴    استنطاق حاجی مبارک    16
۱۵    شاه به شکایت مردم رسیدگی می کند    20
۱۶    مبارزه مردم در آذربایجان    21
۱۷    سرانجام کار    22
۱۸    ادب و اخلاق پادشاه ایران    22
۱۹    ناصرالدین شاه و آخوند درباری    23
۲۰    بیماری وبا    24
۲۱    «22 محرم ۱۳۱۰ هـ . ق؛    24
۲۲    22 محرم ۱۳۱۰ هـ . ق    25
۲۳    شنبه ۲۹ محرم ۱۳۱۰    25
۲۴    قیام مردم تهران و شهرستان ها    26
۲۵    قیام دلیرانه مردم رشت    26
۲۶    قیام دلیرانه مردم تهران، آذربایجان و شیراز    28
۲۷    سه شنبه ۱۴ ذیقعده ۱۳۱۰ هـ . ق    31
۲۸    ظل السلطان کیست    32
           

مقدمه
عصر سلطنت ناصرالدین شاه عصر تاریک و شرم آوری از تاریخ ایران است. عصری است مملو از ظلم و ستم و جنایت و دوره‌ای است آکنده از جهل و بی خبری. توده های وسیع مردم بسیواد بودند و نادان و شاه و درباریان از این بیسوادی و جهل حداکثر استفاده را می بردند. میر غضبهای شاه آماده بودند تا هر زمان که او فرمان دهد جان انسانهایی را بگیرند و اجساد آنها را «برای عبرت دیگران» در جلوی یکی از دروازه های شهر بیاوزیند.
نفوذ بیگانگان
در دوره قاجاریه و مخصوصا در عصر ناصرالدین شاه، اقتصاد ایران در انحصار دو دولت استعمارگر روسیه و انگلستان بود. این دو کشور برای استفاده هر چه بیشتر از منابع و سرشار و ثروت عظیم میهن ما به رقابت پرداخته بودند. شرکت های تجرای بیگانه، از جمله شرکت های انگلیسی و روسی در بیشتر شهرهای ایران شعبه هایی دایر کرده و به خیرید و فروش مشغول بودند. این امر برای بازرگانان ایرانی محدودیت بسیاری ایجاد می کرد و چون نمی توانستند با سرمایه داران بزرگ خارجی رقابت کنند، روز به روز تنگدستی آنان افزوده می شد و رو به ورشکستگی می نهادند.
 
از عصر امیرکبیر تا عصر امین السلطان
محمد شاه قاجار در ششم شوال ۱۲۶۴ هجری قمری (۴ سپتامبر ۱۸۴۸ میلادی) درگذشت. ناصرالدین میرزا ولیعهد که از یک سال پیش فرمانروایی آذربایجان را به عهده داشت دوازده روز بعد از مرگ پدرش در تبریز خود را پادشاه نامید و روز بعد همراه میرزا تقی خان برگزید.
ناصرالدین شاه سلطان مراد میرزا حسام السلطنه را مامور فتح هرات کرد. این شهر پس از شش ماه محاصره در ۲۵ صفر ۱۲۷۳ ه.ق به وسیله سپاه ایران گشوده شد. دولت استعمارگر انگلیس که مایل نبود هرات در دست ایرانیان باقی بماند به ایران اعلان جنگ داد و نیروهایی را با کشتیهای جنگی به جنوب فرستاد. پس از تصرف جزیره خارک سربازانی را در بوشهر پیاده کرد و آنها را به سوی خرمشهر (محمره) فرستاد. بندر بوشهر صحنه جنگ بین قوای ژنرال سرجیمز اوترام و قوای میرزا محمدخان قاجار که مامور جلوگیری از قوای انگلیس بود، شد. میرزا محمدخان در این جنگ شکست خورد و ناصرالدین شاه وحشتزده، از میرزا آقاخان نوری خواست که مقدمات صلح را با انگلستان را فراهم کند.
میرزا آقاخان نوری، فرخ خان امین الدوله را مامور ساخت که به پاریس برود و در آنجا آمادگی ایران را به مصالحه اعلام نماید.