رابطه بین رشد زبان بیانی و ابعاد مهارت‏ های اجتماعی در کودکان

چکیده:
 زبان و مهارت اجتماعی دو مشخصه نوع بشر هستند که در زندگی انسان نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. اکتساب گفتار و زبان یکی ازمهم ترین مؤلفه های رشد است که کاملاً وابسته به محیط اجتماعی شکل می گیرد. در این بین، زبان بیانی و دریافتی دو عنصر کلیدی رشد زبان محسوب می شوند که نقش مهی را در رشد و گسترش کفایت اجتماعی کودک بازی می کنند. هدف از این پژوهش، بررسی وجود ارتباط بین رشد زبان دریافتی و ابعاد مهارت های اجتماعی در کودکان ۴ تا ۶ ساله فارسی زبان بود.
مواد و رو شها:
در این پژوهش، ۱۲۳ کودک۴ تا ۶ساله۷۶ پسر و۴۷ دختر)که معیارهای ورود به مطالعه را داشتند، از طریق تصادفی چندمرحله ای از بین همه مهدکودک های شیراز(  141 مهدکودک)، انتخاب شدند. در ابتدا از این کودکان آزمون رشد زبان و مقیاس نظام درجه بندی مهارت های اجتماعی که شامل دو فرم معلم و والدین است، گرفته شد. داده های حاصله با استفاده از روش ضریب همبستگی توسط نرم افزار SPSS 16 در سطح معنی داری۰۵/۰ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
ارتباط مثبت و معنی داری را بین تحول زبان دریافتی و ابعاد مهار تهای اجتماعی فرم معلم نشان داد
همچنین، بین .(P > 0/ ولی همبستگی معنی دار بین تحول زبان دریافتی و ابعاد مهارت های اجتماعی فرم والدین وجود نداشت ( ۰۱ ،(P < 0/01)نظرات معلم و والدین همبستگی معنی داری وجود نداشت ( ۰۱
نتیجه گیری:
یافته های تحقیق حاضر، رابطه مثبت معنی داری را بین تحول زبان دریافتی و ابعاد مهار تهای اجتماعی آشکار ساخت که این ارتباطتنها از دیدگاه معلمان معنی دار است. بر این اساس، باید به شرایط متفاوت محیط خانه و محیط آموزشی در امر تعلیم و تربیت مهارت اجتماعی بهکودکان توجه کرد و در این راستا سعی کرد که آموزش های لازم را در هر دو محیط برای آن ها فراهم نمود؛ چرا که رشد این مهارت ها م یتواند به
رشد زبان دریافتی کودکان کمک کند.

کلید واژه ها: زبان دریافتی، مهارت اجتماعی، کودکان، فارسی زبان.سرپل ذهاب

فصل یکم

کلیات تحقیق

۱-۱ مقدمه:
کفایت اجتماعی سازه ای بزرگ است که مهارت اجتماعی،جزء کوچک و مهمی از آن به حساب می آید .مهارت اجتماعی مفهومی پیچیده و چند بعدی دارد. تعریف مهارت های اجتماعی به صورت نظری یا عملی، به دلیل تنوع رفتارهای تحت این عنوان، دشوار است. Travis و Smith  ، این مهارت ها را این گونه تعریف      می کنند؛ رفتارهای اکتسابی جامعه پسندی که فرد را قادر می سازد تا آن گونه با دیگران در تعامل باشد که واکنشهای مثبت آنان را برانگیخته و ازواکنش های منفی آن ها اجتناب ورزد. آن ها معتقدند که پنج عامل همکاری، قاطعیت، خویشتن داری، مسؤولیت پذیری وهمدلی این تعاملات را تسهیل می کند. در مجموع،مهارت های اجتماعی اشاره دارد به خزانه های رفتار، اعمال وراهبردهایی که یک فرد در تعامل با دیگران به کار می بندد. مهارت های اجتماعی بر پایه تعریف Elliott و همکاران (به نقل از Travis و Smith) شامل رفتارهایی هستند که احتمال تقویت از سوی اطرافیان را افزایش می دهند. یکی از وظایف اجتماعی کودک خردسال فرا گرفتن مهارت در ایجاد رابطه متقابل و موفق با همسالان است.
کودکان پیش دبستانی از طریق تعامل با همسالان رفتارهایی مانند رعایت نوبت، مشارکت، همکاری و توجه به نظر دیگران و کنترل خشم را فرا می گیرند. فرا نگرفتن این مهارت ها سبب ناسازگاری و شکست تحصیلی کودک در آینده می شود .
ازطرفی کودکان مهارت های اجتماعی را به آسانی از راه تعامل با پدر و مادر و سایر اعضای خانواده فرا می گیرند. برخی ازکودکان نمی توانند این مهارت ها را کسب کنند، از این رو ارزیابی مهارت های اجتماعی کودکان در مراکز آموزشپیش دبستانی و پیش از ورود به دبستان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
در این میان مربی شاید اولین کسی است که به مشکلاتی در مهار تهای شنیداری و گفتاری کودک پی می برد. این مشکلات گاه در حیطه زبان بیانی است که شامل توانایی های کودک در ارتباط با دیگران از طریق صحبت کردن و نوشتن می شود و گاه در حیطه زبان دریافتی است که شامل توانایی کودک در درک و فهم اطلاعات دریافتی ازدیگران به صورت کلامی و نوشتاری است.
گاهی نیز این مشکلات در حیطه تلفظ و تولید آوا است که شامل توانایی کودک در تولید تلفظ صحیح کلمات می شود .از طرفی همواره از سوی والدین کودکان دارای اختلال گفتار و زبان،این سؤال از آسیب شناسان گفتار و زبان پرسیده می شود که آیا قرار گرفتن کودک در یک محیط آموزشی مانند مهدکودک و تعامل با کودکان دیگر کمکی به رشد گفتار و زبان وی می کند. لذا، بررسی جنبه های رشد زبان در مقطع پیش دبستانی که سن طلایی زبان آموزی است و نیز مطالعه در مورد زبان و مهار تهای زبانی و ارتباط آن با سایرجنبه های رشد، به خصوص رشد اجتماعی از اهمیت وضرورت خاصی برخوردار است.
داده های نظری اظهار می دارند که رشد زبان وعملکردهای ارتباطی و اجتماعی کودک که ارتباط دو طرفه ای با یکدیگر دارند، نقشی کلیدی در روند رشد کودک ایفا می کنند. وقتی رمزهای زبانی برای برقراری ارتباط استفاده می شوند، با استفاده از این رمزها یک واقعه اجتماعی رخ می دهد. در مقابل توانش یا فعالیت های اجتماعی هم با در نظرگرفتن آن در بطن مهارت های زبانی فهمیده می شوند. لذا، به دلیل این نقش های وابسته به هم، سؤالاتی درباره ماهیت دقیق ارتباط بین زبان و مهارت های اجتماعی کودکان در حال رشد مطرح است.
در این رابطه می توان به نظریه های متعددی اشاره کردکه همگی کم و بیش به اهمیت تأثیر عوامل اجتماعی در رشد زبانی اشاره کرده اند. از جمله این نظریات می توان به Skinner و نظریه پردازان رفتاری یادگیری زبان اشاره کرد که عوامل محیطی، پاداش ها، تقویت ها، مشاهده و سرمشق گیری را در رشد زبان مؤثر می دانند.
نظریه پردازان دیگری چون Chamsky با وجود تأکید ، بر سرشتی و ذاتی بودن زبان، وجود یک بستر زبانی را در رشد اولیه زبان کودک مهم و مؤثر می دانند. کسانی چون Piaget، Bruner و Luria نیز علاوه بر تأکید بر عوامل انگیزشی و ذاتی به عوامل محیطی در رشد و نمو عوامل زبانی اشاره می کنند، اما در میان نظریه پردازان حیطه زبان، آن کس که ازهمه بیشتر به عوامل اجتماعی و تأثیر آن در رشد زبان تأکید می کند Vygostky است که نخستین نقش زبان هم در کودک و هم بزرگسال را ایجاد ارتباط می داند و ارتباط اجتماعی را منشأ بروز زبان در کودک معرفی می کند.
وارکر مرحله سن پیش دبستانی را مرحله رشد زبان کودک می نامد او معتقد است کارکرد زبان در شروع این دوره آغاز می شود که یک مرحله سریع در پیشرفت زبان است که در این مرحله روابط اجتماعی کودک، گرو ههای سنی و نقش محیط آموزشی اهمیت زیادی پیدا می کند.

فهرست منابع ومآخذ
الف-منابع فارسی:

۱-روان شناسی مشاوره، جرج و کریستیانی، رضا فلاحی – محسن حاجیلو، ص۱۴۱.
احادیث
۲ – مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۵ ۱ – مستدرک الوسائل، ج ۱۲، ص ۱۴
۴ – وسائل الشیعه، ج ۱۲، ص۱۷۸ ۳ – مستدرک الوسائل، ج۹، ص ۱۲
۵ – نویسندگان: ریتا ال . اتکینسون، ریچارد سی.

برای مشاهده فایل های مشابه پیشنهاد می‌کنیم مقاله در مورد بررسی نقش بازی در رشد مهارتهای اجتماعی کودکان را لطفا ببینید.

اتکینسون، ادوارد ای. اسمیت، داریل ج.بم، سوزان نولن – هوکسما، مترجمان: دکتر محمدنقی براهنی، دکتر بهروز بیرشک، مهرداد بیک، دکتر رضا زمانی، دکتر سعید شاملو، دکتر مهرناز شهرآرای، دکتر یوسف کریمی، نیسان گاهان، مهدی محی الدین، دکتر کیانوش هاشمیان،متن کامل زمینه ی روان شناسی هیلگارد، تهران، رشد، ۱۳۸۵.
۶ – لورای ای برک، مترجم: یحیی سیدمحمدی، روان شناسی رشد، ج اول (از لقاح تا کودکی)، تهران، ارسباران، ۱۳۸۵.
۷– جان مارشال روی، مترجم: یحیی سید محمدی، انگیزش و هیجان، ویراست چهارم زبان اصلی و ویراست هشتم زبان فارسی، تهران، نشر ویرایش، ۱۳۸۷.
۸– دکتر سوسن سیف، دکتر پروین کدیور، دکتر رضا کرمی نوری، دکتر حسین لطف آبادی، روان شناسی رشد (۱)، تهران، سمت، ۱۳۸۵.
۹– دکتر پروین کدیور، روان شناسی تربیتی، تهران، سمت، ۱۳۸۵.
۱۰ – دکتر حسین لطف آبادی، روان شناسی تربیتی، تهران، سمت، ۱۳۸۴.
۱۱– جرج و کریستیانی، ترجمه: رضا فلاحی، محسن حاجیلو، روان شناسی مشاوره، تهران، رشد، ۱۳۷۷.
۱۲– رضا همایی، دکتر محمدباقر کجباف، دکتر سیدعلی سادات، تاثیر قصه گویی بر سازگاری کودکان، مقاله ی علمی – پژوهشی، فصل نامه ی علمی – پژوهشی، مطالعات روان شناختی دانشکده ی علوم تربیتی و روان شناسی تهران، دوره ی ۵، شماره ی دو، تابستان ۱۳۸۸.
۱۳– الیوت ارونسون، دکتر حسن شکرکن، روان شناسی اجتماعی، تهران، رشد، ۱۳۷۱.
۱۴ – ژان استوتزل، علی محمد کاردان، روان شناسی اجتماعی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۴.
۱۵– دکتر حمزه گنجی، روان شناسی عمومی، تهران، نشر دانا، ۱۳۷۶.
۱۶-استرایکر،سوزان(۱۳۸۵ )، کلیدهای پرورش خلاقیت هنری درکودکان ونوجوانان ،مترجم اکرم قیطاسی،
موسسه انتشاراتی صابرین. 
۱۷-اکبرزاده،مهدی(۱۳۸۳)،یادگیری مهارتهای شناختی و فراشناختی در آموزش حل مسأله،همایش
منطقه ای روش های نوین تدریس، کرمان.
۱۸-احقر،قدسی،(۱۳۸۳)،.تحلیل زندگی وتناسب آن با توان ذهنی دانش آموزان شهر تهران،فصلنامه تعلیم وتربیت،شماره۲۰،۷-۳۸.
۱۹-بی .آر.هرگهنام(۲۰۰۱)،مقدمه ای برنظریه های یادگیری ؛ترجمه علی اکبرسیف،تهران،نشر دوران.
۲۰-بیابانگرد،اسماعیل(۱۳۸۶)،روشهای تحقیق در روانشناسی وعلوم رفتاری .تهران:نشر دوران.
۲۱-پارسا، محمد(۱۳۸۳)، روان‌شناسی یادگیری ، انتشارات سخن،چاپ دوم.
۲۲-جویس،ویل(۱۳۸۳)،الگوهای تدریس۲۰۰۰؛ترجمه محمد رضا بهرنگی ،تهران:انتشارات کمال تربیت.
۲۲-جهاندیده،جواد(۱۳۹۰)،بررسی اثر بخشی روش تدریس همیاری برخلاقیت ویادگیری دانش آموزان دختر در درس تعلیمات اجتماعی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
۲۳-دادستان ، باقر (۱۳۸۲)، تغییر و نوآوری در آموزش و پرورش ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش،
 شماره ۱۴، ص۶۷-۸۵..
۲۴-رشدآموزش ابتدایی، شماره ی۸، اردیبهشت ۱۳۸۸، ص۲۴و۲۳
۲۵-سیدمحمدی؛ یحیی(۱۳۸۸)، روان‌شناسی یادگیری، تهران، روان، چاپ هفتم.
۲۶-سیف،علی اکبر،(۱۳۸۷)،روانشناسی پرورشی نوین،(ویرایش ششم)،تهران:نشر دوران.
۲۷-شعبانی، حسن(۱۳۸۷)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی، تهران، سمت، چاپ هجدهم.
۲۸-شعبانی،مهرداد(۱۳۸۵)،ظهور جامعه اطلاعاتی در تاریخ تحول جهان،انتشارات آستان قدس
 رضوی،چاپ اول.
۲۹-شعبانی، صمد، (۱۳۸۷)،بررسی روش های تدریس متداول دبیران دوره راهنمایی تحصیلی در فرایند یاددهی- یادگیری، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
۳۰-شهنی ییلاق،منیژه(۱۳۸۸)،تأثیر فرایند حل مسئله بر تفکرعلمی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز،مجله دستاوردهای شناختی ،شماره۴،صفخه۳۷-۷۰.
۳۱-شریفی،علی اکبر،داوری،رقیه،(۱۳۸۷)،مقایسه تاثیرسه روش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه دوم راهنمایی،مجله روانپزشکی وروانشناسی بالینی ایران،شماره۱۵،صفحه۵۷-۶۲.
۳۲- شهنی ییلاق، منیجه، بنابی مبارکی، زهرا، شکرکن، حسین(۱۳۸۴)،بررسی روابط بین موضوعی و درون موضوعی انگیزش تحصیلی(خودکارآمدی، ارزش تکلیف، هدف های عملکردگرا، عملکردگریز و تبحری) در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان شهراهواز،مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره۳، سال۱۲ ،شماره۳، صص: ۷۶-۴۷.
۳۳-عارف نیا،فرشته(۱۳۸۵)،کودک وخلاقیت،تهران ،نشر ساوالان.
۳۴-فیشر،رابرت،شکوفاسازی خلاقیت .ترجمه ناتالی چوبینه(۱۳۸۸).تهران ،پیک بهار
۳۵-فضلی خانی، منوچهر(۱۳۸۸)، روش های فعال و اکتشافی در آموزش،ص۱۹۳.
۳۶-قورجیان ، نادر قلی و همکاران. نظریه های یادگیری و فراشناختی در فرآیندیادگیری و یاد دهی، چاپ اول، تهران ۱۳۷۷. انتشارات تربیت.

ب -منابع لاتین:
      
-Açish, sible. (2010). An evaluation of activities designed in accordance with the 5Emodel

by would-be science teachers.
.
-Allan, G. & Richard , K . (2006). Using analogies in middle and secondary science classrooms
: the FAR guide-an interesting way to teach with analogies. Thousand Oaks, CA : Corwin Press.

-Boddy, N., Watson K. and Aubusson P. (2007). A trial of the five e’s: a referent model for constructivist teaching and learning. Research in Science Education, 33, 27-42

Bybee, W. Rodger.(2009). THE BSCS 5E INSTRUCTIONAL MODEL AND 72ST

CENTURY SKILLS . Available online at www. Sciencedirect. Com

۵-Gopal, Tamilselvi. (2008). INTEGRATION of the BSCS 5E instructional method and technology in an anatomy and physiologylab. Doctoral dissertation, Southern Mississippi University.

۶-Bryant, C.( 2010). Creativity and Technology. Journal Articles; Reports – Evaluative Art
Education, 63(2) , 43-48.

-Costelloe, T. M. (2008). Hume’s phenomenology of the imagination .The Journal of
Scottish Philosophy, 5(1), 31-25.Retrieved May 20, 2008, from Academic Search
Complete database.

-Epstein, R. (2009, May). Unleashing creativity in children and adults. Presented at
Learning and the Brain Conference, Washington, DC
.
-Edwards, S. M. (2005). “The Technology Paradox: Efficiency Versus Creativity.”
Creativity Research Journal, 13, 221-228

-Dorin, A . & Korb, K . (2009). Proceedings of the Dagstuhl International Seminar on
Computational Creativity. Retrieved from http://www .cite seerx

Mualem, R .(2010) . Successful Problem Solving. Journal of Research in Science Teaching,

-Newby, D.E. (2009). Using inquiry to connect young learners to science.
Available online at www. Sciencedirect. Com

-Picciano, A. G. (2010). Beyond student perceptions: Issues of interaction, presence. And performance in an online course. Journal of Asynchronous Learning, 6(1) p505-515.

-Kaveevivitchai, Chularuk. (2011). Enhancing nursing students’ skills in vital signs assessment by using multimedia computer-assisted learning with integrated content of anatomy and Physiology

-Simonton, D. K. (2007). Creativity in Science: Chance, Logic, Genius, and Zeitgeist.
Cambridge: Cambridge University Press.

-Spendlove, David. (2008). 100 Ideas For Teaching Design And Technology . London.
Continuum.

-Tiwari, Deepak. (2008). Encyclopedic Dictionary of Education. Crescent Publishing
Corporation.

-Sak, U.& oz, 0. (2010). The Effectiveness of the Creative Reversal Act (CREACT) on
Students Creative Thinking (EJ872590). Journal Articles; Reports – Research. Thinking Skills
Cambridge University Press; 2003.
Robertson SB, Weismer SE. Effects of treatment on linguistic and social skills in toddlers with delayed language development. J Speech Lang Hear Res. 1999;42(5):1234-48.
  Horwitz SM, Irwin JR, Briggs-Gowan MJ, Bosson Heenan JM, Mendoza J, Carter AS. Language delay in a community cohort of young children. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2003;42(8):932-40.
 McCabe PC, Meller PJ. The relationship between language and social competence: How language impairment affects social growth. Psychol Schools. 2004;41(3):313-21.
  Marton K, Abramoff B, Rosenzweig S. Social cognition and language in children with specific language impairment (SLI). J Commun Disord. 2005;38(2):143-62.
 Vahab M, Shahim S, Jafari S, Oryadi Zanjani MM. The relation between receptive language development and social skills among 4-to-6 year-old Persian-speaking children. JRRS. 2012;8(3):454-65.
  Shahim S. Standardization of social skills rating system for preschool children. Iran J Psychiatry Clin Psychol. 2005;11(2):176-86. Persian.
  Shahim S. Correlations between parents” and teachers” ratings of social skills for a group of developmentally disabled children in Iran. Psychol Rep. 1999;85(3 Pt 1):863-6.