حضرت سلیمان (ع) از دیدگاه قرآن و احادیث

چکیده
حضرت سلیمان علیه السلام یکی از انبیای مقرب درگاه الهی میباشد. آن حضرت مانند پدر بزرگوارشان حضرت داود علیه السلام دارای خصوصیات اخلاقی بودند که توانستند بدان وسیله به درجات رفیع قرب الهی نائل آیند. نعم العبد بودن، اوابیت، خلق نیکو، شکر‌گذاری برای نعمات الهی و کفران نعمت ننمودن و …، از خصائصی است که به ایشان سیر صعودی داد. اما از نظر عهدین، آن خلق عظیم که ما به او نسبت می دهیم کاملاً بی اساس و بیهوده است. عهدین، نسبت های ناروا و بی جایی به ایشان میدهد که البته در کتب اسلامی با ادله قوی، این تهمت ها از دامان پاک آن حضرت و پدر و مادر بزرگوارش، پاک میشود. در قرآن که کتاب الهی، مسلمانان است، آیات فراوانی در مورد حضرت سلیمان، آورده شده و تفاسیر بسیاری بر آن نوشته شده است. این آیات نشان دهنده آن است که حضرتش، قدرت های فراوانی در اختیار داشتند اما این قدرت ها، ایشان را از مسیر تمامی پیامبران الهی، جدا نکرد، بلکه به کمک آنها توانست همگان (از جمله ملکه سبا) را به سوی حق راهنمایی کند. در مورد آیات قرآن، بهانه جویان، شبهاتی آفریده اند که البته عالمان اسلامی به تمامی آنها جواب محکم داده اند. در مورد حضرت سلیمان علیه السلام روایات فراوانی نیز آورده شده است که یقین ما را درباره سرشت پاک آن حضرت دو چندان می نماید.

 
فهرست مطالب

مقدمه    1
فصل اول: کلیات و پیشینه، تعریف و تبیین موضوع    3
ضرورت و اهداف تحقیق    5
پیشینه موضوع    6
فرضیه ها یا سوالات اصلی و فرعی    8
روش تحقیق    9
زمان بندی مراحل انجام تحقیق    9
عناوین کلی و جزئی    10
فصل دوم: حضرت داود و حضرت سلیمان علیهما السلام    11
آغاز کار سلیمان    13
نعتمهایی که خداوند به سلیمان داد    14
پدر بزرگوار او« حضرت داود علیه السلام»    15
فصل سوم : صفات خلقی و خلقی حضرت سلیمان    19
الف: صفات خَلقی او    19
ب: صفات خُلقی او؛ از نگاه قرآن    20
۱- نعم العبد بودن    20
۲- اواب بودن    22
۳. علم و حکمت سلیمان    24
۴. ادب سلیمان (علیه السلام)    27
فصل چهارم: سلیمان در عهدین و نقد آن    30
نسل داود و سلیمان    30
نسل سلیمان پادشاه    31
ادب سلیمان  (درخواست سلیمان از خدا؛)    31
دعای سلیمان برای کسب حکمت    33
سلیمان خانه خدا را میسازد.    Error! Bookmark not defined.
دیدار ملکه سبا با سلیمان    37
مرگ سلیمان    38
ندای حکمت    39
چند غزل از غزلهای سلیمان (علیه السلام)    40
نقد عهدین    40
بتکده های سلیمان ویران میشود    43
رد اتهامات    44
بخش دوم:
حضرت سلیمان علیه السلام در قرآن و پاسخ به بعضی از شبهات پیرامون آن
فصل اول: ملک و حکومت و کارگزاران حضرت سلیمان علیه السلام    45
فصل دوم: علم و حکمت حضرت سلیمان «علیه السلام»    69
اوابیت حضرت سلیمان (علیه السلام)    73
سلسله اوابین    75
فصل سوم : هدهد و دعوت از ملکه سبا و اسلام آوردن او    79
درس نظارت به زمامداران    80
درس آزادگی    83
نظام مشورتی    96
نپذیرفتن هدیه    102
سرانجام کار ملکه سبا    114
فصل چهارم : وراثت سلیمان و آشنایی با منطق حیوانات    115
وراثت سلیمان    120
سمبل قدرت    121
آشنایی با منطق حیوانات    127
فصل پنجم : امتحان از حضرت سلیمان (امتحان سلیمان و طلب مشیت الهی)    132
پناه بردن به خدا از آزمایش    137
فصل ششم: حضرت سلیمان علیه السلام و لقا پروردگار    139
فصل هفتم: شبهات و پاسخ به آنها    142
بخش سوم:حضرت سلیمان علیه السلام در روایات
فصل اول : حضرت سلیمان علیه السلام و صفات اخلاقی    150
روایات در مورد سوره ص۳۲    153
روایات در مورد سوره سبا آیه ۱۲    154
سفره مهمانی و سفره شخصی حضرت سلیمان (ع)    157
چهار صفت از صفات اخلاقی    157
اعتکاف حضرت سلیمان    158
روزه حضرت سلیمان    158
قضاوت در مورد باد    159
بهشت    160
سلیمان(ع) و خانه کعبه    160
عشق حقیقی و پند پذیری ایشان از پیرامون خود    160
سلیمان و آیه شریفه بسم الله الرحمن الرحیم    163
فصل دوم : حضرت سلیمان علیه السلام و ملک و حکومت و کارگزاران او    164
تماثیل‌    171
فهمیدن زبان موجودات    171
اسم اعظم    173
انگشتر    173
جانشینی سلیمان    175
قبض روح آن حضرت    177
عنوان     صفحه
نتیجه گیری    178
فهرست منابع فارسی    179
فهرست منابع عربی    181

مقدمه
حمد و سپاس مخصوص توست ای پروردگار عالمیان، ای که نعمت های پی در پیت، مرا از انجام وظیفه شکر گذاری غافل کرده و فیضان دریای فضل و کرمت، مرا از ستایش، عاجز گردانید و عطای پیوسته ات مرا از ذکر محامد جمالت بازداشته و زحمت های متوالیت، مرا از نشر و بیان نیکویی هایت ناتوان ساخته.
خداوندا! آن کیست که شیرینی محبتت را چشید و جز تو کسی را خواست؟ و آن کیست که به مقام قرب تو انس یافت و لحظه ای روی از تو گردانید؟ الهی ما را از آنان قرار ده که برای مقام قرب و دوستی خود برگزیده ای و خالص برای عشق و محبتت نموده ای.
پیامبران الهی، انسان های مقرب نزد پروردگار، بودند. ایشان هیچ گاه و در هیچ صورتی روی خود را از سمت بارگاه الهی برنگردانیده و حتی در پستی های زندگی از شکر گذاری نزد خداوند بلند مرتبه دست نکشیده اند.
یکی از انبیای مقرب درگاه الهی، حضرت سلیمان علیه السلام میباشد. آن حضرت دارای ویژگی هایی میباشد که در میان انبیای دیگر، نادر است. به طور کلی خداوند به ایشان، سه منبع قدرت مال و علم و حکومت را عطا فرموده و نیروهای آسمانی و زمینی دور از دسترس همگان، که همان باد و جنیان هستند را در اختیار ایشان قرار داد.
کلید واژه‌: سلیمان= پر از سلامتی . ۲- قرآن = کتاب آسمان مسلمانان.
اینکه آن حضرت با داشتن چنین قدرت هایی، از وظایف الهی خود باز نماند و شیطان نتوانست تا آخر عمر، او را اغوا نماید، به دلیل برخورداری از فضایل اخلاقی بسیار است. این فضایل که خداوند نیز در قرآن از آنها یاد میکند (نعم العبد و اواب و …)، باعث شد تا هیچگاه از هدف والای خود (هدایت)، که همان هدف تمامی پیامبران الهی میباشد، دور نشود و همچنان در طول زندگانی، سیر صعودی به سوی پروردگار جهانیان داشته باشد.
این پایان نامه، متشکل از سه بخش میباشد. در بخش اول نگاهی به زندگانی آن حضرت می اندازیم. ابتدا کمی با پدر او آشنا می شویم. بعد از آن به خصوصیات خلقی و خلقی آن حضرت می پردازیم و در آخر، از منظر عهدین به آن حضرت می نگریم و نگاه عهدین به آن حضرت را نقد می کنیم.
در بخش دوم، از منظر قرآن به حضرت سلیمان علیه السلام می نگریم و به تفسیر آیاتی که در مورد آن میباشد می پردازیم. در آخر شبهاتی چند در مورد این آیات را آورده به آنها جواب می دهیم.
در بخش سوم که آخرین بخش است، روایاتی که در مورد حضرت سلیمان علیه السلام است را آورده‌ایم.
در آخر امید آن دارم که این تحقیق بتواند، خصوصیاتی را که انسان باید دارا باشد تا به کمال الهی برسد، را بر ما بشناساند و خواننده را در رسیدن به قرب الهی کمک نماید. انشاء ا…

فهرست منابع فارسی

۱.    کتاب مقدس(تورات)
۲.    انصاری، محمد علی ، ملک سلیمان، چاپ ۲، سال انتشار ۱۳۸۶.
۳.    انصاریان، حسین، سیمای نماز در آئینه حیات، انتشارات پیام آزادی، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۷۵.
۴.    تاج لنگرودی، محمد مهدی، اخلاق انبیاء، ناشر: مولف کتاب، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۷۰.
۵.    آیت ا… جوادی آملی، عبدا…، تفسیر موضوعی قرآن، مرکز نشر اسراء ، چاپ سوم، سال انتشار ۱۳۸۳.
۶.    حسینی دشتی، سید مصطفی، معارف و معاریف، انتشارات دانش قم، نوبت چاپ دوم، زمستان ۱۳۸۶.
۷.    خاتمی، سید احمد، اخلاق و بینش سیاسی و وجدان کاری، انضباط اجتماعی.
۸.    خرمشاهی، بهاء الدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، انتشارات دوستان و ناهید، چاپ دوم، سال انتشار ۱۳۸۱.
۹.    دشتی، محمد، فرهنگ سخنان امام حسن مجتبی، نشر محدث، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۸۲.
۱۰.    رسولی محلاتی، سید هاشم، تاریخ انبیاء‌، قم بوستان کتاب، چاپ ششم، سال چاپ ۱۳۸۴.
۱۱.    سبحانی، جعفر منشور جاوید، موسسه اما صادق قم، چاپ اول.
۱۲.    شفائی، حسین، امتحان عامل تکامل، انتشارات سلسال، چاپ دوم، سال انتشار ۱۳۸۱.
۱۳.    طالقانی، سید محمود، پرتوی از قرآن، شرکت سهامی انتشار، چاپ دوم، سال انتشار ۱۳۴۲.
۱۴.    قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب اسلامیه، سال انتشار ۷-۱۳۷۶.
۱۵.    علامه مجلسی، محمدباقر، حیوه القلوب، انتشارات سرور، چاپ ۶، سال انتشار ۱۳۸۴.
۱۶.    مصباح یزدی، محمد تقی، راه شناسی، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، سال انتشار ۱۳۷۶.
۱۷.    آیت ا… مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ ۸، دارالکتب اسلامیه، سال انتشار ۱۳۷۰.
۱۸.    مکنون، ثریا، صانع پور ، مریم، بررسی تاریخی منزلت زن از دیدگاه اسلام، ناشر: مرکز نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، سال چاپ ۱۳۷۴.
 
فهرست منابع عربی:
۱.    قرآن مجید، ترجمه مرحوم الهی قمشه‌ای .
۲.    نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی.
۳.    ابوزره، محمد، معجزه بزرگ، ترجمه محمود ذبیحی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ ۲، سال انتشار ۱۳۷۹.
۴.    جزایری، سید نعمت ا… ، قصص الانبیاء، مترجم:‌ یوسف عزیزی، انتشارات هاد، سال انتشار ۱۳۷۹.
۵.    طباره، عفیف عبدالفتاح، همراه با پیامبران در قرآن، مترجمان، حسین خاکساران و عباس جلالی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، سال انتشار ۱۳۷۹.
۶.    طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، موسسه انتشارات دارالعلم.
۷.    ثقه الاسلام کلینی، اصول کافی، ترجمه سید جواد مصطفوی، دفتر نشر فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام)
۸.    یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ یعقوبی، مترجم: محمد ابراهیم آیتی، چاپ ۹، سال انتشار ۱۳۸۲، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی