آشنایی با استانداردهای ISO

فهرست مطالب

مقدمه    
۱- اطلاعاتی درباره سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO)    
۱-۱- فراتر از ISO 9000 و ISO 14000    
۱-۲- نام ISO    
۱-۳- غیر دولتی    
۱-۴- اختیاری    
۱-۵- اتفاق نظر    
۱-۶- وظیفه ISO    
۱-۷- رعایت استانداردها    
۱-۸- گواهینامه ISO 9000 و ISO 14000    
۱-۹- برچسب محصول نیست   
۱-۱۰- علامت ISO    
۲- سازمان ISO و استانداردهای مدیریت کیفیت    
۲-۱- تاریخچه استانداردهای مدیریت کیفیت    
۲-۲- ISO 9000 – 1994   
۲-۳- ISO 9000 – 2000    
۲-۴- ISO 14000   
۲-۵- QS 9000/ISO TS 16949    
۳- مبانی مدیریت کیفیت   
۳-۱- تغییر در مفهوم کیفیت    
۳-۲- مفهوم کیفیت   
۳-۳- کیفیت از دیدگاه ISO 9000   
۳-۴- واژه‌های عمومی   
۳-۵- مفاهیم مربوط به کیفیت    
۳-۶- اصطلاحات مربوط به ابزارها و فنون       
۴- نیازمندی‌های نظام مدیریت کیفیت   
۴-۱- نیازمندی‌های ۱۹۹۴ – ISO 9000    
۴-۲- نیازمندی‌های ISO 9000 – 2000   
۴-۳- نیازمندی های QS 9000/ISO TS TS 16949    
۵- اجرای استانداردهای مدیریت کیفیت در سازمان       
۵-۱- تصمیم و مأموریت    
۵-۲- خط مشی کیفیت   
۵-۳- انتخاب محدوده   
۵-۴- طرح‌ریزی پروژه   
۵-۵- تجزیه و تحلیل شرکت و فرایندهای آن    
۵-۶- ارزیابی مقدماتی    
۵-۷- طراحی نظام مدیریت کیفیت و ساختار مستندات    
۵-۸- انتخاب و‌ آموزش ممیزین داخلی    
۵-۹- مستندسازی نظام مدیریت کیفیت    
۵-۱۰- ایجاد ارتباط و انتخاب ممیز   
۵-۱۱- استقرار نظام مدیریت کیفیت   
۵-۱۲- ممیزی خارجی (ممیزی گواهینامه)    
۵-۱۳- بازاریابی    
فهرست منابع و مآخذ       
 

مقدمه
 
در جهان امروز هر لحظه با تحولات و تغییرات شگرف و برق آسایی مواجهیم. حرکت کیفیت گرایی در جهان تجارت، حرکتی تکاملی، مثبت و در عین حال توفنده و پر تلاش است که در دهه اخیر آغاز شده و به سرعت سراسر گیتی را فرا گرفته است.
استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ در حقیقت یک الگوی عملی و موفق برای پاسخگویی به این حرکت توفنده است. الگویی که عنوان زیان مشترک جهانی را به خود اختصاص داده و هم اکنون بیش  از ۴۵۰۰۰۰ واحد تولیدی و خدماتی در سراسر دنیا موفق به دریافت گواهینامه ایزو ۹۰۰۰ شده‌اند.
اگر چه برخی از مدیران و کارشناسان در اولین برخوردها، با تردید به آن می‌نگریستند، اما به مرور و با ایجاد فرهنگ و بینش لازم و اثبات عملی بودن آن در تمامی واحدهای تولیدی و خدماتی که علاقمند به ارتقاء کیفیت محصولات و خدمات خود هستند، به تدریج شک‌ها تبدیل به یقین شد و مدیران به صورت روز افزون به استفاده از این استانداردها علاقه و تمایل نشان دادند. (کاوش، ۱۳۸۰، الف) خوشبختانه شناخت اهمیت و آغاز فعالیت در زمینه استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ در صنایع تولیدی و خدماتی کشور دائماً در حال گسترش است.  دریافت اخباری همچون افزایش تعداد سازمان‌هایی که موفق به دریافت گواهینامه انطباق شده‌اند یا شروع فعالیت در کارخانجاتی که حتی در نقاط محروم قرار داشته و با همت دولت و تلاش مدیران، کارشناسان و کارگران ایثارگر تأسیس و به فعالیت اشتغال دارند یا ‎آغاز فعالیت در سازمان های خدماتی، فنی و مهندسی و حتی آموزشی و همچنین استمرار فعالیت در بسیاری از سازمان‌ها و نزدیک شدن یا آماده بودن تعدادی از سازمان‌ها برای انجام ممیزی نهایی، همگی و همگی نویدی است امید بخش در ایجاد یا گسترش فرهنگ ارزش نهادن بر کیفیت در صنایع کشور؛ فرهنگی که عامل بقاء، عامل موفقیت و عامل استمرار موفقیت برای هر سازمان تولیدی یا خدماتی چه در بازارهای داخلی و چه در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. (پورشمس، ۱۳۸۲، ص ۱)
آخرین اطلاعات غیر رسمی از مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، به عنوان نهاد ملی و مسئول و پشتیبان اجرای سیاستهای ارتقاء کیفیت کشور حاکی است که تاکنون بیش از ۴۰۰ واحد تولیدی در کشور ما موفق به اخذ گواهینامه ایزو ۹۰۰۰ شده‌اند. امروزه دیگر کمتر مدیر یا کارشناسی را می‌توان یافت که به نقش و اهمیت کیفیت به عنوان مهمترین عامل توفیق در بازار رقابت و استانداردهای ایزو ۹۰۰۰ به عنوان مؤثرترین و موفقترین سازو کار دست یابی به کیفیت، اعتقاد وا اذعان نداشته باشد: مدلی که تاکنون بیش از ۱۵۰ کشور جهان – از جمله کشور عزیز ما – آن را به صورت کامل پذیرفته اند. بدین لحاظ امید و انتظار می رود این روند در سال های آینده نیز رشد شتابنده‌ای داشته  باشد. (کاوش، ۱۳۸۰، الف) شاید در حال حاضر ضرورت داشته باشد (مشابه برخی از کشورهای در حال توسعه) تا در جهت شتاب بخشیدن به فعالیت‌های مؤثر، جلوگیری از دوباره کاری‌ها و یا اشتباهات و بالاخره به ثمر رسیدن سریع‌تر فعالیت ‌های آغاز شده، یک یا چند سازمان دولتی مرتبط با صنایع، پیشقدم گردیده و با همکاری متخصصان، مشاوران و بخصوص مدیران و کارشناسان صنایع دارای گواهینامه، انجمن یا جامعه‌ای را به وجود آورند تا در آن، همگی اعضاء صادقانه و مسئولانه و بر طبق یک برنامه زمانی منظم، آموخته‌ها و تجارت خود را در اختیار یکدیگر و سایر مدیران و کارشناسان مشتاق صنایع و بخصوص صنایعی که می‌خواهند با اتکاء بر نیرو و دانش کارکنان خود و به صورت مستقل فعالیت نمایند، قرار دهند. حفظ و محرمانه تلقی کردن تمامی اطلاعات، آموخته‌ها و تجارب فقط و فقط برای خود، نوعی خودخواهی و بی مسئولیتی است. اگر میهن خود را خانه اصلی خود بدانیم و در برابر آن مسئول باشیم، اگر موفقیت خود را وابسته به امید، نشاط، رضایت و موفقیت هم میهنان خود بدانیم، آن وقت است که ضرورت مسئولیت پذیر بودن برای انتقال اطلاعات، آموخته‌ها و تجارب به مشتاقان تلاشگر و صادق که همواره نیز حق‌شناس باقی خواهند ماند، بیشتر مشخص می‌گردد. دین مبین اسلام با زیبایی تمام، زکوه علم را در نشر علم می‌داند. (پورشمس، ۱۳۸۲ ، ص۱)

منابع و مأخذ

امیران، حیدر (۱۳۷۵)، مجموعه ISIRI & ISO9000 ، جلد سوم: مستندسازی روشهای اجرایی، چاپ مؤسسه الهادی، شهریور ماه، چاپ اول.
پورشمس، مهرداد (۱۳۸۲)،‌ نکاتی کلیدی در استانداردهای ایران- ایزو ۹۰۰۱، چاپ بسیج دانشجویی دانشگاههای تهران، چاپ اول.
رضائی، کامران (۱۳۸۲)، دوره جامع آموزشی- کاربردی تربیت سرممیزان حرفه‌ای  ISO 9000: 2000 ، چاپ معاونت تضمین مرغوبیت سازمان صنایع هوا فضا، چاپ اول.
شرکت کاوش (۱۳۸۰)، مبانی مدیریت کیفیت بر اساس استانداردهای
ISO 9000 / QS 9000، چاپ کاوش،‌ شهریور ماه، چاپ اول.
مدیریت روابط عمومی و امور بین الملل (۱۳۸۲)، خط مشی ایزو برای ۲۰۰۴-۲۰۰۲‌، چاپ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، چاپ اول.