بررسی آلودگی باکتریایی بستنی های مختلف موجود در ایران

فهرست مندرجات

خلاصه فارسی    1
مقدمه:    3
فصل اول: زمینه پژوهش و مروری بر اپیدمیهای رخ داده از شیر    5
فصل دوم: کلیاتی در خصوص بستنی    18
۲-۱: تاریخچه بستنی    19
۲-۲: تعریف بستنی    20
۲-۳: ارزش غذایی بستنی    22
۲-۴: مواد تشکیل دهنده بستنی    24
     2-4-1: چربی    24
     2-4-2: مواد جامد غیر از چربی    25
     2-4-3: قند    27
     2-4-4: مواد امولسیون کننده    29
     2-4-5: مواد پایدارکننده    29
     2-4-6: مواد طعم دهنده    30
     2-4-7: مواد رنگ دهنده    30
۲-۵: فرآیند تولید بستنی    30
     2-5-1: مرحله دریافت    30
     2-5-2: تولید مخلوط بستنی    31
     2-5-3: توزین کردن    32
     2-5-4: مخلوط کردن    33
     2-5-5: یکنواخت کردن گویچه های چربی    34
     2-5-6: پاستوریزاسیون    34
     2-5-7: رسیدن مخلوط    34
     2-5-8: افزودن مواد طعم دهنده و رنگ دهنده    35
     2-5-9: انجماد به روش مداوم    35
     2-5-10: قالب گیری و بسته بندی    36
          2-5-10-1: بسته بندیهای بزرگ بستنی    36
          2-5-10-2: بسته بندیهای مورد مصرف خانگی    37
          2-5-10-3: تولید بستنی چوبی    37
    2-5-11: سخت کردن بستنی    38
۲-۶: باکتریولوژی بستنی    39
۲-۷: اپیدمیولوژی آلودگیهای میکروبی    40
     2-7-1: آلودگیهای اولیه بستنی    41
     2-7-2: آلودگیهای ثانویه بستنی    45
۲-۸: پیشگیری و کنترل    48
فصل سوم: خلاصه ای از خصوصیات عمومی و کلینیکی باکتریهای جدا شده در بستنی    51
۳-۱: میکروبیولوژی پایه    52
۳-۲: میکروبیولوژی لبنیات    52
۳-۳: رشد میکروبی     54
۳-۴: میکروارگانیسم ها در شیر    57
۳-۵: مشخصات میکروارگانیسم ها در شیر    58
۳-۶: میکروارگانیسم های ایجاد کننده فساد در شیر    59
۳-۷: میکروارگانیسم های بیماریزا در شیر    60
۳-۸: باسیلهای گرم منفی بی هوازی اختیاری    60
     3-8-1: تعریف انتروباکتریاسه    61
     3-8-2: اشریشیاکلی    63
     3-8-3: گروه کلبسیلا، انتروباکتر، سراتیا    67
     3-8-4: گروه پروتئوس، مورگانلا، پروویدنسیا    69
     3-8-5: سیتروباکتر    70
     3-8-6: جنس شیگلا    70
     3-8-7: جنس سالمونلا    71
          3-8-7-1: تشخیص سالمونلا از جنس های دیگر    72
           3-8-7-2: آزمایشات تشخیصی    74
           3-8-7-3: پاتوژنزو یافته های بالینی    75
           3-8-7-4: مواد غذایی که بطور رایج در انتقال سالمونلا نقش دارند.    77
۳-۹: باکتریهای گرم منفی غیر تخمیری و غیرشایع    78
     3-9-1: گروه سودموناها    78
     3-9-1-1: سودمونا آئروجینوزا    78
     3-9-2: یرسینیا    79
          3-9-2-1: یرسینیا انتروکولیتیکا ویرسینیاپسودوتوبرکلوزیس    80
          3-9-2-2: پاتوژنز و یافته های بالینی    81
           3-9-2-3: آزمایشات تشخیصی    82
           3-9-2-4: پیشگیری و کنترل    825
۳-۱۰: استافیلوکوک    82
      3-10-1: استافیلوکوک اورئوس    82
      3-10-2: مورفولوژی    83
      3-10-3: ساختمان سلولی    83
      3-10-4: مقاومت    84
      3-10-5: خواص بیوشیمیایی    85
      3-10-6: مسمومین غذایی استافیلوکوکی    86
      3-10-7: علائم مسمومیت غذایی استافیلوکوکی    89
       3-10-8: پیشگیری  وکنترل در مسمومیت غذایی    90
۳-۱۱: باسیل های گرم منفی بدون اسپور    91
       3-11-1: لیستریامونوسیتوجنز    91
    3-11-1-1: تاریخچه    91
         3-11-1-2: میکروبیولوژی    91
         3-11-1-3: لیستریوزیس    93
         3-11-1-4: وقوع و رشد لیستریا در شیر و فرآورده های آن    95
         3-11-1-5: حداقل دوز عفونت زایی    99
         3-11-1-6: روش های جستجوی لیستریامونوسیتوجنز درمواد غذایی    100
         3-11-1-7: پاتوژنز و ایمنی    104
فصل چهارم: روشها و مواد مورد نیاز    106
۴-۱: مدت مطالعه    107
۴-۲: تعداد نمونه    107
۴-۳: نحوه نمونه برداری     107
۴-۴: بررسی های انجام شده    108
۴-۵: مواد و وسایل مورد استفاده     108
۴-۶: روش آماده سازی    109
۴-۷: روش آزمایش نمونه های مواد غذایی    109
۴-۸: رقیق کننده ها    110
     4-8-1: روش تهیه محلول رینگر    110
     4-8-2: روش تهیه سرم فیزیولوژی    111
     4-8-3: روش تهیه محلول رقیق کننده آب پیتونه    111
۴-۹: روش شمارش میکروبها     111
۴-۱۰: شمارش و شناسایی کلی فرم ها    112
۴-۱۱: شناسایی اشریشیاکلی    113
۴-۱۲: شناسایی سالمونلا    113
۴-۱۳: شناسایی استافیلوکوک اورئوس    114
۴-۱۳-۱: طرز تهیه محیط کشت بردپارکر    114
۴-۱۴: شناسایی یرسینیا    116
۴-۱۵: شناسایی لیستریا    117
     4-15-1: محیط اختصاصی پالکام    118
۴-۱۶: حدمجاز میکروبی در بستنی    118
۴-۱۷: تستهای تشخیصی    119
فصل پنجم: نتیجه و بحث    123
۵-۱: نتایج    124
۵-۲: بحث    138
۵-۳: پیشنهادات    146
خلاصه لاتین    148
منابع    149

خلاصه:
      در کشورهای در حال توسعه, آلودگی مواد غذائی و بیماربهای ناشی از آن همواره به عنوان یکی از مهمترین مشکلات در سیستم بهداشت مواد غذائی بشمار می آید.
     اگرچه در کشور ما ارتقاء سطح بهداشت عمومی در نتیجه بهبود نظام عرضه خدمات بهداشتی باعث کاهش میزان مرگ و میر در سالهای اخیر شده است, با این وجود پی آمدهای نامطلوب تغذیه ای و بهداشتی ناشی از آلودگی مواد غذائی با عواقب زیانبار اقتصادی همراه می باشد.

منابع:
۱-    امید بخشی. غلامرضا «عوامل آلودگی بستنی های غیرپاستوریزه در تهران» پایان نامه دکترا دامپزشکی، دانشگاه تهران، دانشکده دامپزشکی (۱۳۴۶)
۲-    شهراسبی. حمزه «ارزش غذایی و روشهای علمی کنترل بهداشتی و شیمیایی بعضی از فرآ‎ورده‎های گوشتی ایران» انتشارات جهاد دانشگاهی (۱۳۶۴)
۳-    حیدری نیا. احمد «بررسی آلودگی بستنی های مصرفی شهر اهواز از نظر توتال کانت استافیلوکوک اورئوس و اشریشیا کلی با در نظر گرفتن نوع شیر» دانشگاه اهواز (۱۳۶۴)
۴-    عفت پناه. محمد «بررسی میزان فراوانی آلودگی میکروبی بستنی های سنتی و آب میوه های دست ساز، آب هویج و شیر نارگیل درواحدهای صنفی قنادی و آب میوه فروشی منطقه ۱۱ شهرداری تهران و برخی عوامل موثر بر آن درسال ۱۳۷۹» پایان نامه جهت دریافت گواهی دوره عالی بهداشت عمومMph. ، دانشکده بهداشت. دانشگاه تهران. (۱۳۸۰) ص:۲۷-۲۱
۵-    حق شناس. فرهاد «بررسی آلودگی بستنی های غیرپاستوریزه به استا فیلوکوک اورئوس در شهر تهران» پایان نامه دکترا دامپزشکی ، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران. شماره ۱۹۰۵ .(۱۳۷۰). ص:۵۵-۴۵
۶-    فلاحی. مسعود «روشهای بهتر در تولید (بهداشت در صنایع غذایی)» انتشارات بارشاوا (۱۳۷۵)
۷-    کریم. گیتی «بررسی آلودگی بستنی های سنتی ایران به باکتریهای مهم عامل عفونتها و مسمومیتهای غذایی» دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران، شماره مدرک ۱۹۰۵ (۳۱۷۱)
۸-    کریم. گیتی «شیر و فرآورده های آن» انتشارات جهاد دانشگاهی (۱۳۸۰) ص: ۲۶۷-۲۶۰
۹-    کریمخانی. شاهرخ «بررسی آلودگی بستنی های سنتی ایران به سالمونلا» پایان نامه دکترا دامپزشکی ، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران. شماره ۲۱۹۰ (۱۳۷۲) ص: ۳۰-۱۹
۱۰- گودرزی. حسن «میکروبیولوژی جاوتز» (1381) ص:۲۱۶، ۲۵۵-۲۵۰
۱۱- گوکلان. نادر «بررسی آلودگی بستنی های سنتی ایران به لیستریا مونوسیتوجنز» پایان نامه دکترا دامپزشکی ، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تهران. شماره ۲۱۶۴ (۳۱۷۲) ص: ۵۲-۳۸
۱۲-مومنی. رحمت الله «عوامل آلودگی بستنی های غیرپاستوریزه درتهران» پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران دانشکده بهداشت (۱۳۵۶)
۱۳-مرنوری. سیدعلیرضا و همکاران «سلامت در جمهوری اسلامی ایران» انتشارت یوسف (۱۳۷۷)
۱۴-نوروزی، جمیله «بررسی‌ آلودگی بستنی، نوشمک، یخمک با باکتریها» مجله بهداشت جهان سال ۱۲ شماره یک، (زمستان ۱۳۷۶) ص: ۵۷-۵۵
۱۵-نیاکان. داریوش «استاندارد سنتی های شیری» انتشارات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران شماره استاندارد ایران ۲۴۵۰، چاپ دوم. (آذرماه ۱۳۷۲) ص ۵-۱

BOOKS:

۱۶.    Baron  ED, Fingold  SM, Baily and Scotts. “ Diagnostic  Microbiolog ” 8 th ed, st. Lois: CV  Mosby , 1990

۱۷.    Holt  GJ, Kriey  NR, et al. “Bergey,s Manual of Determinant Bacteriology.” 9 th ed, Wiliams and Wilkins : Blatimore.1994(14,23,24)
۱۸.    Jiklik, Willett, Amons and Wilfert (eds). “Zinsser Microbiology.” 20 th ed. Appleton and Lange : Norwalk , California. 1993(18-31)

۱۹.    Jacob  M. “Safe food handling .” World Health Organization Geneva. 1989(17,18)
۲۰.    Koneman   EW, Allen  SD, Janda  WM, Schreckenberger   PC. “Color  Atlas and Text book of Diagnostic Microbiology.” 4 th ed Philadelphia: J.B. Lippincot Company. 1992(21- 30)
۲۱.    Robinson  RK. “ Dairy Microbiology – The Microbiology of Milk.”2 th ed. London and Newyork, Elsevior applied science.1990;1: (37-75)
۲۲.    Thomas  GC, Plotkin  SA. “ Infection Disease” In: Behrman  RE, Kliegman  M, Vaughan  VC: Nelson thnt book of pediatrics. 14 th ed . Philadelphia . WB  saunders, 1990;  (30 )
۲۳.    Timouey  TF. etal: Hagan,s and Bruner,s Microbiology and Infection Disease of Domestic Animals, 8 th ed. By Carnell university press. 1988;1:138

JORNALS:
۲۴.    Anderson  RJ, House  JK, Smith  BP, Kinde  H, Walker  RL, Vande steeg  BJ, Breitmeyer  RE. “Epidemiologic and biological characteristics of salmonellosis in three dairy herds.” J  Am  Vet  Med  Assoc.2001 Aug 1;219 (3): 310 – 3522

۲۵.    Alemonoff  S. et al . “Induction of heat- stable enterotoxin receptor activity by a human .” Alu Repeat J. Biology Chem.1994;269(24) ;16610-16676

۲۶.    Ackers ML, Schoenfled  S,Markman  J, Smith  MG, Nicholson  MA, Dewitt  W, Cameron  DN, Griffin  PM, Slutsker  L. “An outbreak of Yersinia enterocolitica O:8 infections associated with pasteurized milk.” J infect Dis.2000 May;181(5):1834-7

۲۷.    Anderson  RJ, House  JK, Smith  BP, Kinde  H, Walker  RL, Vandesteeg  BJ,Breitimeyer  RE. “Epidemiologic and biological characteristics of Salmonellosis in three dairy herds.” J Am Vet  Med  Assoc.2001 Aug 1;219(3):310-2
۲۸.    Barrett  NG. “Communicable disease associated with milk and dairy product in England and Wales:1983 – 1984 .” J infect. 1986 May ;12 (3): 265 – 72

۲۹.    Black  re, Jackson  RJ, Tsai  T, Medvesky  M, Shayegani  M, Feeley  JC, Macleod  KI, Wakelee  AM. “Epidemic Yersinia enterocolitica infection due to contaminated chocolate milk.” N Engl J Med.1978 Jan 12;298(2):76-9

۳۰.    Bastepe , Kosker. “Isolation of Coagulase-Positive Staph. From ice-cream.” N  Engl J Med.1981 Jan 15(1):55-63
۳۱.    Cordano  AM , Rocourt  J . “Occurrence of Listeria monocytogenes in food in chile .” Int J  Food  Microbiol , 2001 Oct 22 ; 70 (1-2 ): 175 – 8
۳۲.    Cotton  LN , White  CH . “Listeria  monocytogenes , Yersinia  enterocolitica and Salmonella in dairy plant environments .” J  Dairy  Sci. 1992 Jan ; 75 (1 ): 51 – 7
۳۳.    Chugh  K . “Salmonella outbreak from ice cream .” Indian pediatr . 1996  NOV ; 33 (11 ) : 976 – 7
۳۴.    Daniels  NA , Mackinnon  L , Rowe  SM , Bean  NH , Griffin  PM , Mead  PS . “foodborn disease outbreaks in unitedstates schools .” pediatr  infect  Dis  J . 2002 Jul ; 21 (7 ) : 623 – 8

۳۵.    Djuretic  T , Wall  PG , Nichols  G. “General outbreaks of infectious intestinal disease associated with milk and dairy products in England and Wales :1992 – 1996 .” commun  Dis  Rep  Rev . 1997 Apr 4 ; (4 )

۳۶.    Donnelly  CW. “Concer ns of microbial pathogens in association with dairy foods .J . DAIRY  SCI . 1990 Jun ;73 (6 ): 1656 –61

۳۷.    El-Sherbini  M, ai-Agili  S, el-Jali  H, Aboshkiwan  M, Koha  M. “Isolation of Yersinia enterocolitica from cases of acute appendicitis and ice cream.” East  Mediterr Health J.1999 Jan;5(1):130-5
۳۸.    Hassan  L , Mohammed  Ho , Mcdonough  PL , Gonzalez  RN . “A cross – sectional study on the prevalence of Listeria monocytogenes and Salmonella in Newyork dairy herds .” J  Dairy  Sci . 2000 Nov ; 83 (11) : 2441 – 7
۳۹.    Hennessy  TW . etal . “Anational outbreak of Salmonella enteritidis infections from ice cream .” N – Engl  J  MED .1996 May 16 ;334(20 ): 1281 –6

۴۰.    Hughes  D. “Isolation of Yersinia enyerocolitica from milk and a dairy farm in Australia.” J. Appl Bacteriol.1997 Feb;46(1):125-30

۴۱.    Holm  S, Toma  RB, Reiboldt  W, Newcomer  C, Calicchia  M. “Cleaning frequency and the microbial load in ice cream.” Int J  Food  Sci  Nutr.2002 Jul;53(4):337-42

۴۲.    Harl  CA.et al. “Diarrhoeae caused by E.coli.” Ann Trop paeditor.1997;13(2):121-31

۴۳.    Klipstein  F.et al. “Partial purification and properties of Enterobacter coloacae heat-stable enterotoxin.”Infect  Immune.1990;13(5):1307-1314

۴۴.    Kusumaningrum  HD, Riboldi  G, Hazeleger  WC, Beumer  RR. “Survival of foodborne pathogens on stainless steel surfaces and cross- contamination to foods.” Int J  Food Microbiol.2003 Aug 25;85(3):227-36

۴۵.    Livin  MM. “Escherichia coli that cause diarrhoeae:enterotoxigenic, enteropathogenic, enteroadherent.” J Infect Dis.1987;155(3):377-89
۴۶.    Maguire  H ,Cowden  J, Jacob  M , Rowe  B, Roberts  D, Bruce  J ,Mitchell  I . “An outbreak of Salmonella Dublin infection in England and Wales associated with a soft unpasteurized cows,milk cheese.” Epidemiol Infect . 1992  Des ; 109 (3 ) : 389 – 96
۴۷.    Mandel  GL , Bennet  GE and Dolin  R . “Principles and practice of infectious disease .” 3 th ed . 1995 , CHURCHILL  LIVINGSTONE  NEWYORK (2053 –2057 )
۴۸.    Morgan  D , Mawer  SL , Harman  PL . “The role of home – made ice cream as a vehicle of Salmonella enteritidis phage type 4 infection from fresh shell eggs .” Epidemiol  infect . 1994 Aug ; 113 (1 ) : 21 – 9

۴۹.    49-Mehtha  DI.. “New developments in acute diarrholae.” Curr  Probl  pediatr.1997;24(2):95-107

۵۰.    Masud  T. “Microbiological quality and public health significance of ice cream.” J Pac  Med Assoc.1989 Apr;39(4):102-4

۵۱.    Maifreni  M, Civilini  M, Domenis  C,Manzano  M, Diprima  R, Comi  G. “Microbiological quality of artisanal ice-cream.” Zentralbl  Hyg unweltmed.1993 Sep;194(5-6):553-70

۵۲.    Paul  S.et al. “Food-related illness and death in the united states.” Center for disease control and prevention.1998;5(5)
http://www.cdc.gor/ncidod
۵۳.    Pak  S , Spahr  U , Jemmi  T, Salman  MD . “Risk factor for L .monocytogenes contamination of dairy products in Switzerland , 1990 – 1999 .” Prev  Vet  MED . 2002 Feb 14 ;53 (1 – 2 ): 55 – 65
۵۴.    Panigrahi  D. et al. “Enterotoxigenic Klebsiella pneumonia in acute childhood diarrhea.” Indian J Med Res.1992;93:(293)

۵۵.    Quinn  PJ. Etal “Clinical Veterinary Microbiology” by wolf edition. 1998.(261-267)

۵۶.    Reed  BA, Grivetti  LE. “Controlling on- farm inventories of bulk-Tank raw milk on opportunity to protect public health.” J.  Dairy  Sci, 2000 Dec; 83 (12): 2988-91.

۵۷.    Reilly WJ, Sharp  JC, Forbes GI , paterson GM. “Milk borne salmonellosis in scotland 1980 to 1982.” Vet Rec. 1983 Jun 18; 112 (25) : 578-80.

۵۸.    Roy  R, Higgins  R, Fortin  M, Tardif  S. “salmonella Give infection in 2dairy herds” Can Vet J. 2001 Jun; 42 (6): 468-70.

۵۹.    Sharp  JC, Paterson GM, Barrett NJ. “pasteurisation and the control of milk born infection in Britain.” Br and J (Clin. ed). 1985 Aug 17; 291 (6493): 463-4.

۶۰.    Suchowiak  T, Hallat  Z. “Salmonella infection epidemic caused by milk product contamination with Salmonella enteritidis in the Wroclaw province in June 1980.” Prezegl Epidemiol. 1980; 34 (3): 325-31.

۶۱.    Slavchev  G. “Development and surviad of Yersinia enterocolitica in pasteurized milk and ice-cream.” Vet Med Nauki. 1986:(77-85

۶۲.    Schiemann  DA. “Yersinia enterocolitica in milk and dairy products.” J. Dairy  Sci. 1987  Feb; 70(2): 383-91.

۶۳.    Vought  KJ, Tatini  SR. “Salmonella enteritidis contamination of ice-cream associated with a 1994 multistate outbreak.” J  Food Port 1998 Jan; 61(1):5-10.

۶۴.    Vannetten  P, Perales  J. “Liquid and solid selective differential media for the detection and enumeration of Listeria monocytogenes.” Int Food Microbiol. 1989;  8:)(299-316).

۶۵.    Wedder  Kopp  A, Stroger  U, Bitsch  V, Lind  P. “Testing of bulk Tank milk for Salmonella dublin infection in Danish dairy herds.” Can  J  Vet  Res. 2001 Jan; 65(1): 15-21.

۶۶.    Wells  SJ, Fedorka-Cray  PJ, Dargatz  DA, Ferris  K, Green  A. “Fecal shedding of Salmonella spp. By dairy cows in farm and at cull cow markets.” J Food prot. 2001 Jan; 64 (1) : 3-11.

۶۷.    Who. Information – 1997 Dress releases Foodborne disease- possibly 350 times frequent than reported.
http://www.who.int/ archives/ inf-pr-1997/en/ pr 97-98