همه چیز درباره میوه هلو

فهرست

تاریخچه و مبدأ‌ پیدایش هلو    1
گیاهشناسی هلو    2
گلدهی    4
عادت گلدهی هلو    4
نونهالی    5
گرده افشانی    6
تشکیل میوه    7
وقایع مهم در تشکیل میوه    8
رشد و نمو میوه    9
ناهنجاری های رشد و نمو میوه    12
شکافتن هسته    13
تنظیم رشد میوه    15
ریزش میوه    16
دوره ریزش    16
تنظیم طبیعی ریزش    18
تنک میوه    20
رسیدن میوه هلو    21
هرس درختان هلو    21
اثر هرس بر کیفیت میوه    24
نیازهای آب و هوایی هلو    26
سیستم های کشت درختان هلو    27
پایه های مورد استفاده هلو    29
هلوهای بذری    30
هیبریدهای هلو و بادام    31
بادام بذری    32
سیستم های تربیت درختان هلو    33
تربیت به روش گلدانی    34
تربیت به روش پنجه ای    35
تربیت به روش هرمی    35
تربیت به شکل ‎Y    36
مواد شیمیایی کنترل کننده رشد    38
تر ازول‌ ها و اهمیت آنها در باغبانی    39
پکلوبوترازول    40
مکانیسم عمل و اثرات PBZ    43
تأثیر PBZ روی رشد درختان میوه    45
جذب و نقل و انتقال PBZ    47
تأثیر نوع و زمان کاربرد پکلوبوترازول    51
مناسب ترین روش و زمان کاربرد PBZ    53
اثرات مورفولوژیکی    55
اثر بر ریشه    55
اثر بر شاخ و برگ    56
تأثیر PBZ روی سطح مقطع تنه    58
تأثیر PBZ برروی تشکیل جوانه های گل، تراکم گل، زمان گلدهی، تشکیل میوه، رشد و نمو و کیفیت میوه    60
استفاده عملی از ‍PBZ    68
کاربردهای باغبانی PBZ و تحقیقات سم شناسی برروی آن    69
بحث و نتیجه گیری    72

تاریخچه و مبدأ پیدایش هلو
هلو بومی مناطق گرم چین می باشد، ولی به نظر می رسد که سالها قبل از معرفی شدن به اروپا که از آنجا به آمریکای شمالی برده شد در ایران کشت می شده است. بجز سیب، هلو وسیعترین درخت میوه خزانه دار کشت شده در آمریکا می باشد و درختی است نسبتاً کم عمر که دارای اندازه متوسط تا کوچک می باشد. از نظر ژنتیکی، هلو خیلی کمتر از سیب و گلابی متغیر می باشد و میوه هر نهال بذری کشت می شود و حداقل قابل خوراک می باشد و طبیعتاً زودبار می دهد لذا اصلاح ارقام جدید آسان می باشد. اغلب ارقام هلو که امروز بکار می روند محصول برنامه های اصلاح نژاد آزمایشی می باشند. برنامه های اصلاح نژاد موفقیت آمیز در مناطق مختلف دنیا منجر به تولید ارقام تجارتی خیلی بیشتری از آنچه که در مورد سیب و گلابی یافت می شود گردیده است که کشت می شود. (۱)

گیاهشناسی هلو
هلو (پرنوس پرسیکا) از خانواده رزاسه و زیرخانواده پرونوئیده دارای ۱۶ کروموزوم (۱۶=n2) و بومی چین می باشد. جنس پرونوس شامل هلو، شلیل، بادام، زردآلو، آلو، گوجه و بسیاری از پایه های زینتی می باشد. در این جنس جوانه های گل زودتر از برگ ها باز می شوند و همیشه جانبی بوده، هیچ گاه انتهایی نیستند – هلو و بادام به زیرجنس آمیگدالوس (Amigdalus) تعلق دارند که دارای گل بدون دمگل یا دمگل کوتاه بوده میوه ها کرکی هستند. اندازه درخت هلو. متوسط ارتفاع ۳ تا ۵ متر – شاخه ها در اطراف تنه گسترده و مرکز آن باز است. درخت خزان کننده با سیستم ریشه ای تقریباً عمیق می باشد.
جوانه های گل غالباً دوتایی روی شاخ های یکساله و به طور جانبی در طرفین جوانه، رویشی قرار می گیرند. اما در بعضی موارد تعداد جوانه های گل در یک نقطه می تواند متغیر و از یک یا چهار گل منفرد تغییر کند. میوه هلو از نوع شفت می باشد و ارقام آن به دو دسته هسته آزاد و یا چسبیده به گوشت تقسیم می شوند. اغلب ارقام هلو خود بارور می باشند ولی تعدادی ارقام خود عقیم نظیر Malberta، Mikade و Alamar وجود دارند. J.H Hale از ارقام خود ناسازگار هلو می باشد. هلو میوه زیادی تولید می کند و برای بدست آوردن میوه ای با اندازه و کیفیت خوب باید تنک شود.
درختان هلو سالانه به هرس نسبتاً شدیدی نیازمندند تا علاوه بر تولید شاخه های یکساله با رشد مناسب برای حفظ باردهی خوب با ایجاد تعادل بین ریشه و قسمت هوایی بتوان تولید میوه را بیشتر کرد. (۳)

گلدهی:
گلدهی در درختان میوه را می توان به دو فرآیند نموی اصلی تقسیم کرد. این فرآیندهای نموی عبارتند از آغازش و نمو جوانه های گل که در طول تابستان و پاییز یک سال رخ می دهند و نیز فرآیند گلدهی که در اوایل بهار سال بعد واقع می شود گلدهی در درختان میوه زمانی است که درخت از نظر رشد به سن معینی رسیده باشد سالها طول می کشد تا درختان حاصل از رویش بذر به سن گلدهی برسد. (۲)

عادت گلدهی هلو:
در هلو گلدهی منفرد از جوانه های جانبی ساده، برروی شاخه های فصل قبل تولید می شوند، لذا برای حفظ باردهی خوب هر سال ۴۰ الی  CM50 رشد جدید ضروری می باشد. تمایزیابی در اواسط تابستان شروع می شود و برای چندین هفته ادامه می یابد. هر سال گل کافی برای باردهی سالانه خوب تشکیل می شود ولی به دنبال یک سال پر محصول درختان تمایل به گلدهی کمتری نشان می دهند و اغلب در سال دوم یا سوم بعد از کاشت گل می دهند. (۲)

نونهالی
نونهالی را می توان بصورت مرحله فیزیولوژیکی یک نهال که در طول آن نهال را نمی توان وادار به گلدهی می کرد تعریف کرد. بسته به نوع گونه ها، گیاهان بطور کلی تعداد زیادی از خصوصیات و صفات مرفولوژیکی خود را تغییر می دهند که خود نشانه پایان دوره نونهالی گیاه است. شکل و ضخامت برگ و آرایش برگی روی ساقه، داشتن خار، توانایی تشکیل ریشه نابجا و صفات دیگر می تواند همزمان یا قبل از گلدهی تغییر کند. سرعت رشد گیاهان نونهال تنها تیماری است که انتقال از دوره نونهالی به دوره گلدهی را سرعت می بخشد.
فاست به نقل از وایزر و همکاران (۱۹۷۶) سرعت گلدهی دانهالهای سیب و گلابی را با یکدیگر مقایسه کردند. دانهالهایی که رشد سریعتری داشتند زودتر از آنهایی که سرعت رشد کمتری داشتند وارد مرحله زایشی شدند. (۲)

گرده افشانی
تولید مثل جنسی و نمو دانه درختان میوه منوط به گرده افشانی یعنی انتقال دانه گرده از بساک به کلاله می باشد. دانه گرده بعد از رسیدن به کلاله جوانه زده و ایجاد لوله ای را می نمایند که به طرف پایین خامه رشد می کند. لقاح وقتی صورت می گیرد که هسته نر در لوله گرده، سلول تخم زای داخل کیسه جنینی ترکیب شود. گل در هلو دو جنسه است و اکثر ارقام هلو خودباور هستند بنابراین شکل آنچنانی از نظر تلقیح و گره افشانی در ارقام هلو دیده نمی شود و تنها تعدادی از ارقام هلو از جمله رقم جی اچ هیل خود نابارور است که برای گرده افشانی و تلقیح بهتر است توأم با ارقام تلقیح بهتر بصورت توأم با ارقام تلقیح کننده کشت می شوند. گرده افشانی در هلو توسط حشرات صورت می‌گیرد گلبرگها و عطر گلها حشرات را به سمت خود جلب کرده و پرچم ها در اثر تماس حشرات گرده خود را روی مادگی می افشانند. (۱)

تشکیل میوه
با تکمیل شدن گرده افشانی، لوله گرده از خانه عبور نموده و با نفوذ به میکروپیل تلقیح تخم صورت می گیرد (محرک هورمونی از جنین جوان در حال نمو و از ریزش میوه جلوگیری کرده و باعث بزرگ شدن تخمدان و نسوج مجاور آن و تبدیل به میوه در حال نمو می گردد. تشکیل میوه ها با پژمردگی گلبرگها و در بیشتر گیاهان با ریزش پرچم ها و کاسه گل همراه می باشد و معمولاً در هلو ۳۰-۲۵% گلهای باز شده به میوه تبدیل می شوند. (۱ و ۲)

وقایع مهم در تشکیل میوه
بعد از گرده افشانی، لقاح و شاید قبل از آن وقایع فیزیولوژیک متوالی مهمی اتفاق می افتد تا تشکیل و رشد میوه انجام پذیرد. نخستین پیش شرط برای تشکیل مناسب میوه، نمو به اصطلاح قوی جوانه های گل است که در طول پاییز سال قبل یا تابستان صورت می گیرد و نیاز به مقدار مشخصی از فتوسنتز و ذخیره ازت دارد. این موضوع با نیاز مهم دیگری یعنی گستره درجه حرارت یعنی در طول دوره شکوفه دهی یا بلافاصله پس از آن به لحاظ حصول اطمینان از به لحاظ حصول اطمینان از گرده افشانی کامل رشد لوله گرده و لقاح دنبال می شود. شرایط دیگر مربوط به بعد از لقاح است. به عبارت دیگر زمانی که میوه های جوان در حال نمو به مقدار نسبتاً بالایی از مواد فتوسنتزی نیاز دارند. چنانچه هر یک از این عوامل تأمین نگردد تشکیل میوه اندکی خواهد شد. این بدان مفهوم است که بلافاصله پس از شکوفه دهی بیشتر میوه های جوان خواهد ریخت. (۲)

رشد و نمو میوه
رشد و تکامل میوه هلو بصورت یک منحنی سیگموئیدی مضاعف تغییر می کند. بنابراین تکامل میوه را می توان به سه دوره رشد و نمو تقسیم کرد:
۱-در مرحله اول جنین هلو چند هفته پس از لقاح خیلی آهسته تکامل می یابد در حالیکه پریکارپ برون برا و بذر خیلی سریع رشد می کند. تقسیم سلولی در ۲ و ۳ هفته اول افزایش یافته سپس بسرعت کاهش می یابد و در اواخر هفته دوم یک افزایش سریعی در اندازه سلول دیده می شود که مربوط به باروری تخمک می باشد. رشد و نمو بذر در این مرحله سریع است. بافت خودش و پوسته تخمک به حداکثر اندازه خود می رسد پیشنهاد شده است که انتقال بین مرحله ۱ و ۲ در ارقام مختلف در مناطق یکسان همزمان صورت می گیرد. در پایان مرحله یک هسته تقریباً اندازه کامل خود را بدست می آورد و. طول این دوره ارتباط مستقیمی با زمان رسیدن میوه ندارد و ۵۰-۴۵ روز طول می کشد. مرحله دوم با یک افزایش آرام (کند) در مزوکارپ مشخص می شود و در این مرحله چوبی شدن آندوکارپ (درون بر) اتفاق می افتد. مرحله چوبی شدن آندوکارپ از اواخر مرحله یک شروع و در مرحله دوم تکمیل شده و تا مرحله سوم طول می کشد. در طول مرحله دوم عمدتاً بعلت تجمع ماده خشک در هسته درصد مواد جامد افزایش می یابد. در اواسط مرحله یک بین مزوکارپ و آندوکارپ ممکن است یک تفاوتی در ماده خشک مشاهده شود. در اواخر مرحله دوم جنین و لپه ها به حداکثر اندازه خود در ارقام دیررس می رسند در صورتیکه در ارقام زودرس ، مرحله سوم ادامه می یابد. مدت این مرحله ۹-۱ هفته می باشد.
در مرحله سوم افزایش سریعی در وزن تر و خشک در مزوکارپ دیده شده بزرگ شدن سریع سلول در همه قسمتهای میوه دیده می شود و فضای بین سلولی کاهش یافته و مخصوصاً در زمان رسیدن میوه به صفر می رسد. در ارقام دیررس آندوکارپ هسته در ابتدای مرحله سوم به حداکثر وزن خود می رسد و بعد از آن اندازه میوه ترکیب شده و چروکیده می شود. وزن خشک بذر افزایش یافته و تا مرحله رسیدن ادامه می یابد. جنین آخرین اندامی است که می‌رسد و یک دوره ۸۰ روزه برای رسیدن نیاز دارد و بستگی به اندازه نهایی طول چرخه رشد میوه دارد و این با مشاهداتی که ارقام زودرس بذر زنده تولید نمی کند سازگار است. آخرین قسمت مرحله سوم رشد و نمو میوه مربوط به یک کاهش پیش رفته در سرعت رشد می شود که مصادف با انتقال به مرحله رسیدن است و درصد مواد جامد در این مرحله با بزرگ شدن اندازه سلول کاهش می یابد. (۱ و ۲)

ناهنجاریهای رشد و نمو میوه
میوه های فاقد بذر: میوه های با بذر و بارور نشده و تخریب شده. در بعضی از ارقام قادر به رشد و بقا می باشد. اسیر جیبرلیک (GA3) در میوه هایی که قادر به بارور شدن نیستند سبب بزرگتر شدن سلول می باشد. هیچ اطلاع دقیقی در دست نیست که تشکیل میوه های بدون بذر مربوط به کنترل تقسیم سلولی می باشد و GA3 و گرده افشانی سیب پارتنوکارپی شو.د و همچنین هیچ جیبرلین آشکاری در طول تقسیم سلولی دیده نمی شود. میوه های پارتنوکارپ با تیمار GA چهار هفته پس از گلدهی کامل زمانی که تقسیم سلولی در بیشترین اندازه بود بدست آمد. میوه های پارتنوکارپ هم مثل میوه های دارای بذور از یک الگوی رشد سیگموئید تبعیت می کنند GA بدون اینکه چرخه رشد و زمان رشد را تحت تآثیر قرار دهد به افزایش میزان رشد در میوه های پارتنوکارپ کمک می کند.

شکافتن هسته
آندوکارپ میوه هلو ممکن است بعلت وجود حفرات یا مواد چسبنده در مغز میوه شکاف بردارد. شکافهای پوست نزدیک دو میوه بعلت ورود حشرات یا انگل می باشد. شکستگی خطوط درون بر میوه در امتداد عمودی و پشتی صورت می گیرد و در ابتدای چوبی شدن در طول یک دوره حساس که کمتر از یک هفته طول می کشد اتفاق می افتد پیشنهاد شده است که افزایش سختی و چروکیدگی بافت درون بر در طول چوبی شدن مربوط به تنگناهای فیزیکی می باشد. شکافتن هسته اگرچه در ارقام زودرس زیاد است به اندازه بزرگ میوه و شرایط رشد نامناسب مربوط می باشد که این (شکافتن هسته) بعلت تنک، حلقه برداری، تغذیه، آبیاری و یا بعلت وجود بذور دوگانه می باشد. میوه های با هسته های شکاف دار یک افزایش بیش از حد در قطرشان نشان می دهد. دیویس مشاهده کرد که شکافتن هسته ممکن است با اندازه گیری اندازه میوه ۱۰ روز پس از شروع سخت شدن هسته پیش بینی شود. (۲)

تنظیم رشد میوه
مطالعات هورمونی در میوه هلو و تنظیم رشد میوه را در بر می گیرد. جیبرلین ها هم در بذر و هم در پریکارپ در مرحله ۱ و ۳ رشد میوه سبب انبساط سلولی می شوند و در مرحله تقسیم سلولی در بذر و پریکارپ خیلی کم باقی می مانند. کاربرد جیبرلین خارجی میزان انبساط سلولی را افزایش می دهد. در صورتیکه مشکوک به نظر می رسد که تقسیم سلولی را تحت تاثیر قرار دهد. حضور ساتیوکینین در بذر پریکارپ معلوم شده است و فعالیت ساتیوکینین با مرحله تقسیم سلولی آندوسپرم و جنین همزمان می باشد. انواع مختلف اکسین در رشد و نمو بافت خودش و آندوسپرم دخالت دارند (پاول و پوات). آبسیزیک اسید در مرحله ۱ و ۳ چرخه رشد و نمو میوه مشاهده شد و یک اثر منفی در شرعت رشد داشت و میزان آن در مسیرهایی که بسرعت رشد می کردند کاهش یافت. حضور اتیلن با افزایش سریع وزن خشک در مرحله ۳ ارتباط دارد ولی در مرحله ۱ هیچ تاثیری ندارد. (۱)

ریزش میوه
در هلو برگها و میوه های کوچک بشدت ریزش می کنند و فقط ۳۰-۵% از گلها به میوه تبدیل شده و تا زمان رسیدن میوه روی درخت باقی می مانند که برای ما ایده آل است. عمل ریزش، حذف اندامهای ضعیف و معیوب و تولید مناسب با انرژی که در اختیار گیاه است می باشد. (۱)

دوره ریزش
مسئله ریزش میوه هلو که در طول رشد و نمو میوه اتفاق می افتد به چهار گروه عمده تقسیم می شود.
الف- ریزش گل: در طول ۳-۲ هفته اول اتفاق می افتد و شامل جوانه های مربوط به مراحل اولیه گامتوفیت (گامتوفیت ماده) و گلهای با تخمکهای بارور نشده می باشد.
ب-ریزش ژوئن: یک دوره طولانی ریزش از مرحله یک رشد میوه شروع شده و تا اواسط مرحله دوم ادامه می یابد.
ج-ریزش قبل از برداشت: با شروع مرحله سوم یک مرحله ریزش در میوه شروع شده و تا مرحله رسیدن ادامه می یابد که این ریزش معمولاً در ارقام زودرس بیشتر اتفاق می افتد و ممکن است کاهش محصول اتفاق بیافتد.
۴-ریزش در زمان رسیدن میوه: این ریزش مربوط به فرآیندهای فیزیولوژیکی بود، که در داخل گیاه اتفاق می افتد و با شروع رسیدن میوه صورت می گیرد. (۱ و ۲)

تنظیم طبیعی ریزش
معمولاً ریزش با هورمون های ساخته شده در کنار ناحیه ریزش تنظیم می شود که بستگی به بذر دارد. بذر منبع غنی از هورمونهاست و زنده بودن بذر اغلب فاکتور محلی برای بقای مسیر است. آزمایشات نشان داد  که اکسین، جیبرلین و ABA ارتباط شدیدی با ریزش میوه دارد. در یک مطالعه اختصاصی توسط رامینا و مازیار برروی میوه های ریزش کرده و باقی مانده در درخت مشخص شد که ABA در میوه های باقی مانده در درخت مشاهده شد و میزان آن در میوه های ریزش کرده به شدت کاهش یافت. اکسین ریزش میوه را افزایش داد و ABA برعکس اکسین عمل کرد و اتیلن در ریزش ژوئن و قبل از برداشت دخالت مستقیمی داشت.
جری دریافت که ریزش قبل از برداشت میوه درخت هلو مربوط به میزان بالا و زمان تولید اتیلن در میوه بود. و میزان ریزش میوه با استفاده از CO2 کاهش و با کاربرد اتیلن افزایش یافت. ریزش میوه های جوان مربوط به شرایط تغذیه ای در گیاه و رقابت با سایر اندامها می باشد. کاهش در تعداد میوه (تنک) یا شاخه ها (هرس) ریزش اولیه را کاهش می دهد گرن به اهمیت بذر در تحریک انتقال مواد غذایی به میوه تأکید کرد. میوه های فاقد بذر نیز برای بقا رقابت می کنند ولی عمدتاً میوه های دارای بذر باقی می مانند. از این مطالعات نتیجه گرفته شد که ریزش میوه های جوان با تغذیه مناسب و وجود بذور کافی در میوه ها قابل کنترل است و مشخص شد که ریزش میوه های جوان با ریزش برگها و توقف رشد شاخه ها و میوه در ارتباط است. (۱)

تنک میوه
برداشتن میوه های کوچک در مراحل اولیه رشد میوه جهت تولید میوه های با کیفیت مطلوب از بهترین عملیات باغداری است، این عمل همچنین رشد زایشی را توسعه داد. و یک اثر خوبی برای ادامه قدرت تولید و دوام گیاه می گذارد. آزمایشات تنک میوه و ریزش شاخه و برگ اثر مستقیم نسبت برگ به میوه را روی اندازه و کیفیت میوه نشان می دهد که تنک زود هنگام نتایج خوبی نشان می دهد و در عملیات بهزراعی نسبت برگ – میوه با تنک و هرس کنترل می شود. هرس تعداد جوانه ها را کاهش داده و در نتیجه رقابت و تشکیل شاخه های بلند و سطح برگ را کاهش می دهد. تنک اندازه میوه را افزایش داد. ولی در کل عملکرد را کاهش می دهد. (۱ و ۲)
رسیدن میوه هلو
شاخص های عملکرد های عمده رسیدن هلو و تغییر رنگ گوشت میوه از سبز به کاهی، سفتی گوشت و تعداد روز از مرحله تمام گل می باشد (رود ۱۹۵۷) همانطور که در مورد سایر میوه ها صادق است هوای گرم در طول دوره بعد از گلدهی تعداد روزهای لازم برای رسیدن به رسیدگی قابل برداشت را کاهش می دهد (بتجر و ماشین ۱۹۶۵) (۱)

هرس درختان هلو
هرس درختان هلو در مقایسه با درختان سیب اهداف بسیار متفاوتی را به دنبال دارد. بطوریکه قبلاً نیز توضیح داده شد، درخت هلو، جوانه های گل خود را روی شاخه هایی که در فصل رشد هستند بوجود می آورد (چوب یک لایه) از اینرو می بایست درخت هر ساله وادار به رشد شود. این حالت برعکس درخت سیب و درختان مشابهی که جوانه های گل آنها در روی شاخه های چند ساله بوجود می آید؛ می باشد که نیازی به رشد سالانه برای ایجاد محل گل ندارد تفاوت اساسی دیگر بین درختان سیب و هلو، غلبه انتهایی بسیار کمتر در هلو و یا در بعضی از ارقام از قبیل ردهون است که عملاً فاقد غلبه انتهایی است. ناگزیر سرزدن شاخه ها درخت هلو از محل جوانه های تحتانی به منظور ایجاد زمینه رشد یا صرفاً ساده کردن اسکلت شاخه چند ساله و رویش شاخه های جدید بدون حذف جوانه انتهایی هر شاخه مطرح می شود. انتخاب بین هرس کوتاه و هرس ساده سازی با توجه به سرعت رشد درخت صورت می گیرد. در آب و هوای خشک، درختان آبیاری شده به هرس کوتاه احتیاج دارند زیرا باید درخت به حداکثر مقدار رشد وادار شود. در آب و هوا و شرایط خاکی که رطوبت و غذای کافی در اختیار درخت هلو قرار می گیرد تنها هرس ساده سازی برای وادار ساختن درخت به رشد و نهایتاً ایجاد زمینه نمو جوانه های گل کافی است.
شاخه هایی در ارتفاع ۴۰ الی ۶۰ سانتی متر است زیرا اینها شاخه هایی هستند که تعداد بیشماری جوانه گل در روی آنها نمو می یابد. تیمان (۱۹۷۶) نمو جوانه گل برروی شاخه ها هلو را در پنج ناحیه طبقه بندی کرد. در ناحیه زیر تحتانی میزان رشد شاخه نسبتاً ضعیف است، فقط جوانه های رویشی تا اندازه‌ای که نمو نموده اند یافت می شوند. در منطقه تحتانی شدت رشد به مقدار حداکثر خود می رسد و قوی ترین میانگره ها در این منطقه هستند. ناحیه مرکزی دارای ویژگی رشد کمتری می باشد. خصوصیات رویشی این ناحیه تعداد کم جوانه های برگ است که اکثراً جوانه های گل متفرق در گره ها مشاهده می گردد. در ناحیه زیر انتهایی معمولاً خصوصیات رویشی وجود ندارد. جوانه های گل منحصر و جدا از یکدیگرند.
ناحیه انتهایی بوسیله میانگره های کوتاه مشخص می شود. تعداد کمی جوانه های (گل یا رویشی) نمو یافته قابل رویت اند. در شاخه های کوتاهتر از ۳۰ سانتی متر ناحیه تحت قاعده ای که قسمت فوقانی ناحیه مرکزی نواحی زیر انتهایی نقاط با زرد مشخص گلدهی هستند. با ارزش ترین قسمت این نوع شاخه برای جوانه، یعنی ناحیه تحتانی و قسمت پایین تر از قسمت مرکزی است که نامشخص می باشد. در شاخه ۱۰ سانتی متری یا کوتاهتر معمولاً نواحی تحتانی، زیرانتهایی و انتهایی وجود دارد. از این رو هرس باید به گونه ای باشد که شاخه های ۴۰ الی ۶۰ سانتی متر تولید شوند. (۲)

اثر هرس بر کیفیت میوه
کیفیت میوه بوسیله عوامل متعددی مشخص می گردد. فاست به نقل از میکا در سال ۱۹۸۶ اثر هرس دوره رکود بر اندازه میوه را بررسی نمود. هرس دوره رکود تعداد میوه درخت را کاهش داد و متقابلاً اندازه میوه را افزایش داد. فاست به نقل از پرستون و پرگین در سال ۱۹۷۴ اعلام داشت که هرس تابستانه در اثر هرس سرشاخه های در حال رشد که محل های مهم مصرف کلسیم هستند رقابت جذب کلسیم در اندام های گیاه را از بین می برد و نهایتاً موجب افزایش انتقال کلسیم به درون میوه می شود. (۲)
چهار نوع هرس اصلی که در درختان هلو به کار می رود عبارتند از:
 1-هرس اصلاحی: فقط شاخه های شکسته، خشک شده و یا شاخه هائی که شدیداً با همدیگر تداخل می نماید حذف می شود.
۲-شاخه زنی: ابتدا شاخه های ثانویه تنک می شوند تا یک اسکلت باز تشکیل شده کلیه شاخه های کم بازده حذف می شوند باضافه حدود یک دوم شاخه های باقی مانده ولی هیچ نوع سرشاخه زنی صورت نمی گیرد.
۳-هرس معمولی: شاخه زنی انجام می گیرد و تقریباً نصف شاخه های بارده کوتاه می شود.
۴-هرس شدید: شاخه های ضعیف باضافه ۵۰ الی ۷۵ درصد شاخه های دیگر حذف و شاخه های باقی مانده از ۱۰ تا ۱۵ سانتی متر سربرداری می شوند.(۱)

نیازهای آب و هوایی
از نظر موفولوژی و پراکنش جغرافیایی، کولتیوارهای هلو را به چهار گروه اکولوژیکی تقسیم می کنند که عبارتند از چینی، چین مرکزی، چین غربی، نوع گوشت زرد اروپایی یا پارسی. از آنجا که هلو بومی مناطق گرم چین می باشد در شرایط آب و هوایی با تابستان گرم بهتر می روید و نیاز سرمایی و مقاومت زمستانه آن متوسط می باشد. ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ ساعت سرمای زمستانه برای شکستن استراحت آن کافی است. کشت هلو در شرایط آب و هوایی گرم و خشک موفق بوده، میوه مرغوبی تولید می کند. کنترل بیماریهایی چون پوسیدگی قهوه ای و لب شتری تحت شرایط مرطوب مشکل است.
از آنجا که گلدهی هلو ۲۰ تا ۳۰ روز زودتر از سیب انجام می گیرد در برابر یخبندان حساس بوده کشت آن باید در مناطق بدون یخبندان انجام شود. (۳)

سیستم های کشت درختان هلو
معروفترین روشهای کشت هلو در جهان به چهار نوع تقسیم می شوند:
۱-کوردون با ۹۱۹ درخت در هکتار و فاصله کشت m96/3×m44/2
۲-KAC-V با ۹۱۹ درخت در هکتار و فاصله کشت m49/5×m98/1
۳-HIDKAC-V با ۱۱۹۶ درخت در هکتار و فاصله کشت m49/5×m10/6
۴-گلدانی باز با ۲۹۹ درخت در هکتار و فاصله کشت m49/5×m10/6
سیستم های کشت با تراکم بالا مثل HIDKAC-V در مقایسه با سیستم های با تراکم متوسط و تراکم کم در یک دوره ۳ ساله سوددهی بالاتری داشته اند.
باغات با تراکم بالا علاوه بر آنکه قادر به تولید میوه بیشتر در هر واحد از سطح زمین هستند، سوددهی و درآمد خالص حاصل از این باغات با کشت های با تراکم کم یا متوسط بیشتر است. عامل اصلی موفقیت در مدیریت باغات بالا کنترل رشد رویشی و اندازه درختان در این سیستم های کشت می باشد.
به علت رقابت شدید بین گیاهان در کشت های متراکم برای بدست آوردن نور، آب و مواد غذایی و فضا پیشنهاد شده که با روشهای گوناگون اندازه تاج درختان را می بایست کنترل نمود تا این رقابت به حداقل برسد. (۴)
پایه های مورد استفاده در هلو
پایه های مختلفی در کشورهای تولید کننده هلو به کار می رود. مهمترین خصوصیات برای انتخاب پایه های جدید یکنواختی در شهر، تولید بالا، کاهش اندازه درخت و سازگاری با آب و هواهای گوناگون می باشد.
با توجه به درصد فراوانی کاربرد پایه های مختلف هلو آنها را در چهار گروه رده بندی کرده اند.
هلوهای بذری – هیبریدهای هلو و بادام – بادام های بذری – آلو و گوجه درختی (۵)

هلوهای بذری
این گروه از پایه ها بیشترین درصد کاربرد را به خود اختصاص داده اند واریته های مختلفی از هلوهای بذری در این مورد استفاده می شود.
طی تحقیق برای مقایسه پایه های بذری هلو با هیبریدهای هلو و بادام و پایه های آلو بعد از اندازه گیری و مشخص کردن شاخص هایی نظیر: درصد تلفات درختان در یک دوره ۱۰ ساله، زودرسی محصول،‌ درصد تولید در یک دوره ۱۰ ساله، و متوسط وزن میوه، مشخص شده که تلفات درختان برروی پایه های بذری بسیار کمتر بوده، محصول زود رشد شده و بالاترین میزان تولید میوه و وزن میوه نیز از آن پایه های بذری بود. نتیجه شده که در شرایط محیطی نرمال که فاقد پاتوژن و نماتد است پایه های بذری هلو بهترین پایه ها به خصوص برای رقم Flaver Crest می باشند. (۵)

هیبریدهای هلو و بادام
متداولترین پایه از این گروه CG677 می باشد. در مقایسه با پایه های بذری این پایه سبب بالا رفتن میزان محصول می شود. ولی اندازه میوه ها کوچکتر شده و میوه ها دیررس هم می شوند.
درصد تلفات درختان پیوند شده بعد از یک دوره ۱۰ ساله در روی پایه GF677 و Hansen2168 د ر مقایسه با پایه های بذری بیشتر بوده است. (۱)

 
بادام بذری
آلوی داویدیانا و بعد از آن هیبریدهای هلو و آلوی داویدیانا که معروف ترینشان کادامان می باشد از متداول ترین پایه های گروه هستند. در یک بررسی نشان داده شد که هیبریدهای (آلو × هلو) قادر به کنترل اندازه درختان و ایجاد زودرسی در آنها هستند این پایه ها کارآیی بالایی نشان داده محصول بیشتری تولید کرده اند. و رشد رویشی برروی آنها کمتر بوده است. Ishtara و Julior جالب ترین این نوع پایه ها هستند ولی هنوز در مراحل آزمایشی قرار دارند.
سری جدیدی از پایه های هلو با دامنه وسیعی از قدرت کنترل رشد تا کنون بدست آمده و بعد از طی مراحل آزمایشی در آینده می توان آنها را به کار گرفت. پایه هایی که به طور موثر قادر به کنترل رشد رویشی و اندازه درختان هلو در شرایط آب و هوایی متفاوت باشند و کیفیت میوه نیز برروی آنها مطلوب باقی بماند وجود ندارد. و کنترل اندازه درختان هلو هنوز از مشکلات باغداران می باشد.
این مشکل سبب شده است که تهیه پایه هایی که قادر به کنترل رویشی و اندازه درختان هلو باشند جزء مهمترین اهداف در برنامه های کاری بهنژادگران هلو قرار بگیرد.
نیاز به زمان طولانی برای تهیه و اصلاح پایه ها به وسیله بهنژادگران سبب شده تا روش دیگر کنترل رشد رویشی به کار گرفته شود. روشهای تربیت و هرس درختان هلو از دیگر راه های کنترل رشد می باشد. (۵)

سیستم های تربیت در درختان هلو
روشهای تربیت درختان هلو یکی از تکنیک های مهم باغبانی در جهت کنترل رشد رویشی و اندازه درختان می باشد. با تربیت درختان و کنترل اندازه آنها به گونه ای که فضای کمتری را اشغال کنند امکان کشت های متراکم به وجود می آید.
میزان نفوذ نور به درون تاج به اندازه و شکل تاج و تراکم درختان و جهت ردیف ها وابسته است که با روش های خاص می توان نفوذ نور را در جهت بهبود کیفیت میوه ها کنترل نمود. گزارش شده که با کاهش رشد رویشی به وسیله تربیت صحیح و تبادلات گازی بهتر در تاج درخت می توان میزان فتوسنتز را بالا برد و درنتیجه  سبب افزایش محصول شد.
روشهای متداول تربیت درختان هلو
گلدانی – پنجه ای – هرمی – Y شکل (۶)

تربیت به روش گلدانی
این روش به صورت سنتی سال هاست که در کشورهای آمریکا، ‌چین، اسپانیا، یونان، ترکیه، فرانسه، برزیل، شیلی و آرژانتین انجام می شود. فاصله کشت در این روش تربیت ۶×6 تا ۴×5 متر می باشد.

تربیت به روش پنجه ای
این روش نیز بسیار قدیمی است و به طور سنتی در ایتالیا، رومانی، اسلواکی و یوگوسلاوی انجام می شود. در این روش فاصله درختان (۴-۳)×(5-5/4) متر می باشد.

تربیت به روش هرمی
این روش از شکل پنجه ای مشتق شده که در کشورهای ایتالیا، فرانسه، استرالیا، و کالیفرنیا در سطح وسیع انجام می شود، ایران نیز درختان هلو را به این روش تربیت می کند. فاصله مناسب کشت در این تربیت ۴×6 تا ۳×5/4 می باشد.

 
تربیت به شکل Y
روشی که اخیراً در استرالیا ابداع و به کار گرفته شده است در حال حاضر ۲۵ درصد از باغات هلوی جدیدالتأسیس در استرالیا و ۵ تا ۱۰ درصد در ایتالیا، کالیفرنیا و شیلی به این روش تربیت می شوند. درختان این سیستم تربیت فضای کمتری در مقایسه با سیستم های دیگر اشغال کرده، فاصله کشت مناسب (۲ تا ۱) × (5/5 تا ۵/۴) متر است و امکانات افزایش تراکم و در نتایج افزایش محصول را به وجود می آورد.
در تحقیقی که برای مقایسه میزان فتوسنتز، تعرق و نفوذپذیری در درختان ۳ ساله شلیل که به روش گلدانی، پنجه ای، Y شکل تربیت شده بودند انجام شده.، دریافتند که در درختان تربیت شده به شکل Y در مقایسه با روشهای دیگر تربیت درختان نور بیشتری نفوذ کرده در نتیجه فتوسنتز بیشتر شده و میزان محصول و کیفیت آن بالا رفته است. (۵)
سیستم تربیت برروی کیفیت میوه و میزان تولید موثر است. در آزمایشی درختان تربیت شده به شکل هرمی ۲۵ درصد نسبت به شکل Y کاهش عملکرد داشتند. کیفیت و اندازه میوه ها در شکل Y در مقایسه با شکل هرمی بهتر گزارش شده است.
برای حفظ کردن شکل اولیه در درختان تربیت شده هلو هر ساله به میزان بالایی هرس نیاز است که علاوه بر گران بودن سبب تأخیر در میوه دهی نیز می شوند، روشهای تربیت و هرس اگر به تنهایی جهت کنترل رشد به کار روند گران و غیر اقتصادی هستند.

 
مواد شیمیایی کنترل کننده رشد
کشف هورمون های گیاهی یکی از بزرگترین دستاوردهای دانشمندان فیزیولوژیست بوده است. گرچه سال ها از این کشف بزرگ می گذرد، ولی سنتز مصنوعی این مواد به منظور تأمین اهداف علمی و کاربردی مختلف ادامه دارد. محققان علوم باغی همواره سعی داشته اند تا با استفاده از این ابزار شیمیایی مدیریت باغات را در جهت تولیدی با کیفیت بالاتر اقتصادی تر تسهیل نمایند. از دیرباز کنترل اندازه درختان یکی از مشکلات مهم باغداران بوده است.
در این راستا گروه های متنوعی از کنترل کننده های شیمیایی رشد معرفی شده اند. تری آزول ها یکی از این گروه ها هستند و به عنوان موثرترین و کم خطرترین کندکننده های رشد شناخته شده اند. (۶)

تری آزول ها و اهمیت آن در باغبانی
استفاده از تری آزولها (کند کننده های رشد) در علم باغبانی از اهمیت زیادی برخوردار است و استفاده از آنها در کشاورزی طیف وسیعی پیدا کرده است. در حال حاضر تعیین غلظتهای تعیین کننده بهینه، روش های کاربرد و زمان مصرف آنها در دامنه وسیعی از گیاهان در دست تحقیق و بررسی است. جنبه های اقتصادی استفاده از تری آزول ها هم از موضوعاتی است که نیاز به تحقیق و مطالعه دارد. میزان رشد درختان میوه را می توان به طرق مختلف مثل انتخاب پایه های مناسب و هرس کنترل کرد اما استفاده از تکنیک های مربوط به مواد شیمیایی هم برای کنترل رشد همواره مورد توجه بوده است. عدم وجود پایه های مناسب برای کنترل رشد در بعضی از درختان میوه مثل گیلاس فرصتی را برای استفاده از مواد شیمیایی تنظیم کننده رشد در اختیار قرار می دهد. در حال حاضر، این امکان بوجود آمده است که با استفاده از تری آزولها کشت متراکم انواع درختان میوه مثل آلبالو،‌آلوهای ژاپنی و هلو را با کارآیی تولید بیشتر در واحد سطح داشته باشیم. (۷)

پکلوبوترازول
اولین کشفیات هورمونهای گیاهی بوسیله فیزیولوژیست ها با مطالعه کاربرد عملی آن را امکان استفاده از تنظیم کننده های رشد شیمیایی جهت تولید میوه های با کیفیت مطلوب سالهای زیاد انجام گرفته است. تری آزولها یکی از مؤثرترین کندکننده های رشد هستند که در باغبانی بعنوان یک تنظیم کننده رشد بیشترین کاربرد دارند. پکلوبوتازول در اوایل سال ۱۹۸۰ توسط استابلی و بوچانان از عصاره خالص شده گیاهی با استفاده از GC و کروماتوگرافی مایع بدست آمد و توسط شرکت ICI انگلستان توسعه یافت که نام تجارتی ان به کولتار، کلیپر، پارالی و بونزی معروف است. ونگ و همکاران (۱۹۸۶) از GC برای جدا کردن و اندازه گیری میزان پکلوبوترازول استفاده کردند. لیور(۱۹۸۶) نشان داد که حلالیت پکلوبوترازول در آب پایین است و حدود ۳۰ میلی گرم در لیتر می باشد و نیمه عمر آن در خاک بطور قابل ملاحظه ای متفاوت است و معمولاً بین ۳ تا ۱۲ ماه می باشد. حرکت پکلوبوترازول در خاک کند بوده و بستگی به حرکت آب سطحی و قدرت جذب ذرات خاک دارد. مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که حرکت پکلوبوترازول در خاک همچنین به میزان مواد آلی خاک، میزان رس و تبادل کاتیونی مربوط می شود…

منابع
۱-رسولزادگان، ی (۱۳۷۰) فیزیولوژی درختان میوه مناطق معتدله (تألیف فاست) چاپ اول. موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ۷۵۹ ص

۲-طلایی، ع (۱۳۷۷) فیزیولوژی درختان میوه مناطق معتدله (تألیف فاست) چاپ اول، موسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، ۴۲۳ ص

۳-Mitra, s.k, T.K.Bose and D.S.Rathor. 1991. Temprate Fruits. Horticulare and allied publisher. Calcatta. Indiana, pp. 179-232

۴-Reiger. M.,S.C.Myers. 1977. Growth and yield of high density peach trees as influenced by Spacing and rooting Volume. Acta Hort. 451: 617-676

۵-Field ghelli, C.,G. Dellastrada., F. Grassi, amd G.Morico, 1998 the industry in the world: present situation and trend. Acta Mort. 465:29-40

۶-Giuliani, R., E. Magnanini, L. Corelli-Grapp a delli. 1998. whole conppy gas exchamges and light interception of three peach training system. Acta Hont. 405: 309-317.

۷-Davis, P.J- (1988). Plant hormones and their role in plant grpeyh amd development. 680. NewYourk State college of Agriculture and life science cornell university. Ithaca, New York. U.S.A.

۸-Arzani, K., 1994. Horticultural and physiological aspests of vigor control in apeicot ynder orchard and controlled environment conditions. PhD thesis. Department of planr Science, Massey university. New Zeland

۹-Mango, N., N.Kimura and M.Sak aki bara., 1994. the influence of paclobutrazol on the growth and the fruit quality of peach in green houses-Research Bulletin of the Aichiken Agricultural Research center, 16: 267-273

۱۰-martin, G.C., Yoshikawa, F. and Larue, J.H. (1987). Effect of soil application of paclobutrazol on vegetative growth, pruning time, flowing, riled, and quality of flavorerest peach, Journal of the American Society for Horticultural Science, 112: 915-927

۱۱-Lehman, L.J., C.R. untath, and E.young. 1990. Mature starkrimson Deliuouse apple tree response to paclobutrazol application method. Hort science. 25(4): 429-430

۱۲-Sharma, R,M. Reddy, V.B., Ahmed, M. and chopra, S.K. (1998) chemical regulation of yield and quality, in new castle apricot. Abstracts. XXV International Horticultural congess, pp. 263

۱۳-Doughkas, A.C. (1991). Giberllic acid reserves effect of excess paclibuterazol on granium. Morts Science, 26: 39-40