بررسی آموزش های زیست محیطی

فهرست مطالب

ـــــــــــــــــــــــــــ‌ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
فصل اول
مقدمه     6
بیان اهداف     7
هدفهای کلی واهداف رفتاری آموزش محیط زیست     8
تاریخچه توسعه آموزش زیست محیطی     9
اهداف آموزش محیط زیست     10
انواع برنامه های آموزشی در زمینه آموزش محیط زیست     11
روند تاریخی آموزش محیط زیست     13
در آمدی به مسایل زیست محیطی بین المللی     15
فصل دوم
( تعاریف، مفاهیم، آلودگیها، راهکارها و آموزش ها)     17
هوا     18
آب     26
انرژی و اثرات زیست محیطی نیروگههای حرارتی     32
زباله ها     43
صوت     46
نفت     48
خاک    51
جنگل     54
فصل سوم
( کنفرانس‌ها)
کنفرانس جهانی آموزش محیط زیست- توکیو     61
کنفرانس جهانی محیط زیست استکهلم     62
کنفرانس جهانی محیط زیست برانتلند    63
کنفرانس جهانی محیط زیست- ریو    64
فصل چهارم
( راهکارها)
کجا و چگونه محیط زیست را آموزش دهیم     66
تاریخچه آموزش محیط زیست در سازمان حفاظت محیط زیست     77
راهکارهای حفاظت از محیط زیست    79
آینده نگری و تعهد در قبال نسل های آینده     83
تدوین راهکارهای عملی در آموزش محیط زیست     86
فصل پنجم
نتیجه گیری     88
منابع و ماخذ     89
 
مقدمه:
در سرزمین ما، مقوله محیط زیست و در پیوند مستقیم با آن، ضرورت حفاظت از محیط زیست به عنوان دانش، بینش و حرفه از تاریخچه ای بس نوین بر خوردار است و به همین دلیل است که هنوز جایگاه واقعی خود را میان اذهان عمومی باز ننموده است (۱) با توجه به رشد روز افزون جمعیت و محدود بودن منابع طبیعی در دسترس، امروزه مسئله حفاظت از محیط زیست به عنوان یکی از مهمترین مسائل جامعه بشری مطرح شده است که لازمه آن آموزش های زیست محیطی به افراد جامعه می باشد. نکته حائز اهمیت این است که حفظ محیط زیست محدود به مرزهای سیاسی و جغرافیایی نبوده و اهتمام جمعی همه ساکنان کره زمین را می طلبد. بنابراین مسائل محیط زیست در اواخر قرن بیستم بعدی جهانی یافت و مورد توجه و رسیدگی جدی کارشناسان قرار گرفته است.
درک عواملی و عواقب دگرگونی جهانی محیط زیست و یافتن راههای مناسب جهت پیشگیری و مقابله با آثار سوء آن بسیار ضروری است. (۲) آموزش های زیست محیطی به عنوان یک اولویت مهم و درجه اول برای کلیه جوامع  انسانی به خصوص کشورهای در حال توسعه مطرح می شود. در چنین جوامعی توسعه صنایع، کشاورزی و افزایش جمعیت و توسعه شهرها موجب سرازیر شدن انبوهی از آلاینده های مختلف به محیط زندگی انسان و سایر موجودات زنده گردیده و از سوی دیگر و عمدتا به دلیل آگاهی لازم، هنوز راههکارهای جدید برای مهار این قبیل آلودگی ها پیش بینی نشده است و در نتیجه معضلات ناشی از بروز این مسائل هر چه بیشتر خود نمایی می کنند. بنابراین ضروری است که تمهیداتی اندیشیده شود تا بتوان این پدیده خطرناک را که البته هنوز بسیاری از افراد خطر آن را درک نمی نمایند کنترل نمود. (۳)
 
بیان اهداف:
هدف از این گزارش این است که انسان در جهان معاصر در لحظات بسیار حساسی از حیات خود قرار دارد با گذشت قرنها از زندگی بشر بر روی کره زمین هنوز بر قراری مساوات و عدالت و توسعه با نابرابری در میان کشورها و در درون کشورها وجود دارد. فقر و گرسنگی و عدم برخورداری از آموزش و بهداشت در همه کشورها در مقیاس های متفاوت پدیده های شناخته شده است.
ازیاد جمعیت، زیست بوم‌ها را که حیات بشر بدانها وابسته است به شدت در معرض نابودی قرار داده است حال برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست همه انسانها هم تصمیم گیران و هم مردم دیگر در ابعاد جهانی یا ملی به ویژه در سطح محلی باید آموزش های لازم را در این زمینه ببینند و بدانند که پیشرفت و توسعه باید روزهای پایدار داشته باشد واز ثمرات آن نه تنها نسل های حاضر بلکه باید نسل های آینده نیز بهره مند شوند که این کار تنها با آموزش های لازم در مورد محیط زیست به انسانها و شهروندان جامعه صورت می گیرد تا آنها از امکانات که در اختیار دارند به خوبی استفاده کنند و آن ها را به هدر ندهند تا برای نسل آینده هم باقی بماند. (۴)
 
هدف کلی واهداف رفتاری آموزش محیط زیست:
هدف آموزش محیط زیست در اصول راهنمای آن نهفته است که می توان آن را به صورت زیر بیان کرد: توسعه آگاهی و درک هر فرد نسبت به فرآیندها و ارتباطات داخلی در محیط های طبیعی و مصنوعی به صورتی که شخص به ارزش ها ونظریات، انگیزه ها و تعهدات خود نسبت به حمایت و حفاظت از محیط زیست جامعه عمل بپوشاند و منجر به این شود که شخص اقداماتی برای حل مسایل محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی بعمل آورد. به عبارت دیگر هدف آموزش محیط زیست اینست که در هر فرد حساسیتی نسبت به حوادث و تغییرات فیزیکی، زیست، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محیط زیست به وجود آورد و نگرانی هایی نسبت به مسائل ناشی شده از آنها و خواستی صمیمانه نسبت به اصلاح مشکللات انسانی مانند فقر، بی سوادی و بی عدالتی اجتماعی، قدرت تشخیص و توصیف مسائل زیست در وی ایجاد کند و مهارتی برای ابداع روش ها و وسایل حل مسایل زیست محیطی در او بپروراند.
منابع:
۱-    مقدمه ای بر شناخت محیط زیست تالیف: بهرام سلطانی، کامبیز. انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست ۱۳۶۵
۲-    آشنایی با استانداردهای بین المللی مدیریت زیست محیطی تالیف: محمد حسنی، رامین و ناجی زاده حسین چاپ دوم ۱۳۷۸ ناشر سازمان مدیریت
۳-    محیط زیست و آموزش تالیف: دکتر ویسی، هادی (مقاله) سازمان محیط زیست ۱۳۷۵.
۴-    دانستنیهای زیست محیطی برای همه مترجم: یار احمدی، فاطمه چاپ و نشر تهران موسسه مهر آفرین ۱۳۷۹
۵-    آموزش بین المللی محیط زیست تالیف یونسکو مترجم: برومند، فیروزه چاپ ۱۳۷۰
۶-    آموزش محیط زیست مولف: همتیان، فریبا سال انتشار ۱۳۸۵
۷-    تدوین الگوی مدیریتی توسعه پایدار، گرد آورنده: حیدری، عمران پایان نامه کارشناسی ارشد ۱۳۸۳
۸-    گزارش کوتاه از کنفرانس بین المللی آموزش محیط زیست در توکیو تالیف بابایی، مهدی سال ۱۳۶۴
۹-    محیط زیست تالیف آون گرین ترجمه احمد علیخانی چاپ اول ۱۳۷۹
۱۰-    مطالعه تطبیقی آموزش و پرورش ایران و ژاپن پایان نامه کارشناسی ارشد گرد آورنده: سرکارآئی، محمد رضا
۱۱-    دستور کار ۲۱ انتشارات سازمان محیط زیست  ترجمه: وایافت، حمید و طراوتی، سید امیر۱۳۷۸.
۱۲-    آموزش برای یک آینده پایدار ترجمه پویان، حسن انتشارات سازمان محیط زیست
۱۳-    بعد فرهنگی ارتباطات برای توسعه ترجمه: مهر سیما فلسفی انتشارات مرکز تحقیقات صدا وسیما
۱۴-    مبانی حفاظت از محیط زیست در اسلام تالیف اصغری لقمجانی، صادق انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست و دفتر نشر فرهنگ اسلامی
۱۵-    محیط زیست و آموزش تالیف: حبیبیان، علی ( مقاله) سازمان محیط زیست ۱۳۷۵
۱۶-    عملکرد سازمان حفاظت محیط زیست: مولف: فتحی، هوشنگ انتشارات سازمان محیط زیست ۱۳۸۱
۱۷-    انسان، جامعه و محیط زیست ترجمه: محلاتی، صلاح الدین انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
۱۸-    گزارش نهایی طرح بررسی میزان آگاهی های آموزگاران مدارس ابتدایی تهران مولف: هادی پور، مهرداد سازمان حفاظت از محیط زیست
۱۹-    کتاب راهنمای ارزیابی اثرات زیست محیطی نیروگاههای حرارتی مولف: دکتر منوری، مسعود انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست سال ۱۳۸۱
۲۰-    کتاب آلودگی هوا تالیف هنری پرکینز ترجمه دکتر غیاث الدین، منصور انتشارات دانشگاه تهران ۱۳۸۰
۲۱-    کتاب جغرافیا مولف: دکتر سیاوش شایان ناشر چاپ ونشر کتابهای درسی سال انتشار و نوبت چاپ: چاپ دهم ۱۳۸۷
۲۲-    بهداشت هوا و روشهای مبارزه با آلاینده ها( محیطی و صنعتی) تالیف: مهندس امیربیگی، حسن ومهندس احمدی، اکبر موسسه انتشارات اندیشه رفیع سال ۱۳۸۶
۲۳-    آلودگی محیط زیست هوا- آب- خاک- صوت مولف: دکتر دبیری، مینو ناشر اتحاد چاپ ظفر- دیبا نوبت چاپ چهارم ۱۳۸۵
۲۴-    کتاب جنگل و محیط زیست مولفان: دکتر جوانشیر، کریم، دکتر جزیره ای، محمد حسین ودکتر زمیری، محمود انتشارات دانشگاه تهران تابستان ۱۳۸۱
۲۵-    کتاب درختان و محیط زیست و ترجمه هنر یک مجنونیان انتشار ۱۳۶۹ انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
۲۶-    گزارش نهمین کنگره جهانی جنگل مکزیکو مولفان: زارع زاده، محمود و مشایخی، تقی و فکری، ابوالفتح نشریه سازمان جنگلها ومراتع ۱۹۸۵
۲۷-    فرهنگ حفاظت از محیط زیست، توسعه پایدار و راهکارهای نیل به آن پدیده آورنده: سهیل عابر و نظام الدین دانشور تبریز دانشکده شیمی کاربردی