مقاله اسطوره های ایران

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله اسطوره های ایران دارای ۲۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله اسطوره های ایران  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله اسطوره های ایران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله اسطوره های ایران :

اسطوره های ایران

مقدمه:
اسطوره همان واژه ای است که در زبان فرنگی به دو شکل S torg (قصه ) و H i storg (تاریخ )دیده می شود از این جا می توان دریافت که در مورد اسطوره دو نوع تلقی وجود دارد از طرفی آن را افسانه و دروغ و از طرف دیگر حقیقت و تاریخ می دانند .مطالب تاریخی و مذهبی و واقعی با گذشت ایام ظاهر افسانه یافته است . پس اسطوره بیانی است که ژرف ساخت آن حقیقت و تاریخ (در نبرد مردمان باستان )و رو ساخت آن افسانه باشد.اساطیر در مواجهه با حقیقت تبدیل به تاریخ می شوند و امروزه وجه راستین بسیاری از اساطیر قدیم

معلوم شده است.چنان که اسطوره نابودی جذیره آتلانتیس که در آثار افلاطون آمده است در دهه پنجاه قرن حاظر تبدیل به تاریخ و حقیقت شده گاهی اوقات اسطوره همان مذاهب منسوخ ملل قدیم است که امروزه دیگر کسی به صورت خودآگاه بدانها توجهی ندارد اما تحمیل به صورت ناخودآگاه در بسیاری از رفتارها و پندارهای ما مؤثر است در زبان یونانی قدیم به هر داستان بدون شاخ و برگ میتوس

Mitos می گفتند و به راست و دروغ بودن آن توجهی نداشتند.اما امروز M yth به داستانی گفته می شود که چهارچوب نظام اسطوره شناسی یا علم الاساطیر یا M ytho logy قرار داشته باشد و مواد مجموعه متجانسی از داستانهای قدیمی موروثی است که زمانی در اعتقاد گروهی از مردم جنبه حقیقت داشت می توان گفت که نظام اساطیری مذهبی است که امروزه کسی بدان باور ندارد.اصطلاح اسطوره توسعاً به آن دسته از داستانها درباره امور مافوق طبیعی که محصول جعل نویسندگان است نیز اطلاق می شود.مثلاً افلاطون

داستانهای اساطیری یی را برای بیان تفکرات فلسفی خود جعل کرده علاوه بر این اصطلاح اسطوره را در مورد سفسطه و اغفال و در مورد داستانهای تخیلی از قبیل آثار فاکنر نیز به کار می برند.اسطوره به زمان ازلی بر می گردد و می گوید که خدایان در ازل چه کرده اند .چگونه جهان را ساخته اند،چگونه با نیروهای شر جنگیده اند چگونه قدرت خدایی را بر هستی مسلط کرده اند و بعد از زندگی و حوادث جالب ایشان می گوید به نظر الیاده اسطوره عبارت است از روایتی مقدس که به خویشتن شناسی انسان متدین شکل می بخشد و بدین روی بعدی دینی در دریافت اسطوره ای وجود دارد که آنرا به چیزی جز بصیرت دینی نمی توان تعبیر کرد اسطوره تاریخی مقدس را روایت می کند یعنی واقعه ای ازلی که در آغاز زمان انجام یافته است .اسطوره همواره نقلی از آفرینش است و اصطلاحی کلی است که در برگیرنده باورهای مقدس انسان در مرحله ی خاصی از تصورات اجتماعی است.

که در عصر جوامع به اصطلاح ابتدایی شکل می گیرد و باور داشت مقدس همگان می گردد .زمان حال یعنی زمانی میان زمانهای آغازین و پسین اعصار تاریخی زندگی بشر معمولاً در محدوده ی اسطوره قرار نمی گیرد بلکه در پهنه ی حماسه وارد می شود .در حماسه به مسائل ازلی نمی رسیم .البته به زمانهای بسیار قدیم می رسیم.حماسه راجع به هزارها سال پیش صحبت می کند اما درباره ی زمان ازلی یا ابتدای زمان و جهان چیزی نمی گوید یعنی در حماسه به ازل نمی رسیم شخصیتهایش هم خدایان نیستند بلکه شاهان و پهلوانان هستند البته اسطوره و حماسه خویش کاری مشترک هم دارند .مثلاً هردوشان نظامهای اجتماعی آن عصر را به می شناساند اسطوره ها قصه هایی هستند که منشأ تاریخی

نامعمولی دارند،برای اقوام اولیه اساطیر اساس باورها و اعتقادات مذهبی به شمار می رفت و انسان به وسیله آنها پدیده های هستی و طبیعی را تغییر می کرد ؛ اما با پیشرفت دانش ،اسطوره جنبه ی اعتقادی خود را از دست داد و تنها به صورت قصه باقی ماند واژه ی اسطوره در زبان فارسی و ام واژه ای است بر گرفته از زبان عربی «الاسطوره » و «الاساطیر»و در زبان عرب به معنای روایت و حدیثی است که اصلی ندارد این واژه ی عربی خود وام واژه ای است از اصل یونانی Historia به معنی استفسار ،تحقیق،اطلاع،شرح و تاریخ در زبان عربی اساطیر جمع شده است.

موضوع تحقیق:پژوهشی در اساطیر ایرانی
منبع تحقیق:کتاب اسطوره های ایرانی
نوشته:وستا سر خوش کریتس
ترجمه:عباس مخبر
اسطوره ها

اسطوره های ایرانی ،قصه ها و داستانهای کهن هستند که موجوداتی خارق العاده یا ماوراءطبیعی را شامل می شوند.این اسطوره ها که از گذشته ی افسانه های ایران بر جای مانده اند دیدگاههای جامعه ای را منعکس می کنند که در آغاز به آن تعلق داشته اند دیدگاههای این مردم نسبت به رویارویی خیر و شر،اعمال خدایان و دلاوریهای قهرمانان و موجودات افسانه ای .اسطوره ها در فرهنگ ایرانی نقش مهمی ایفا می کنند.هزاره ی دوم قبل از میلاد معمولاً عصر مهاجرت بشمار می آید زیرا پیدا شدن نوع جدیدی از سفال در ایران غربی که شبیه به اشیاء ساخته شده در شمال غربی ایران در دوره های پیشرفته است از ورود مردمانی حکایت می کند این سفالها که رنگ آنها از خاکستری روشن تا سیاه است متعلق به حدود سال ۱۴۰۰ قبل از میلاد است.این سفالها ظروف خاکستری اولیه یا آهن یک نامیده شده است و این نام دوم نشان دهنده ی آغاز عصر آهن در آن ناحیه است .اولین قبیله ی

ایرانی مادها بودند که تاریخ آن به قرن ۹ قبل از میلاد بر می گردد.مادها تهدید جدی برای قوم آشور بودند آنها با بابلیها متحد شدند و در سال ۶۱۲ قبل از میلاد آشور را از میان بر داشتند.یک گروه ایرانی دیگر بنام پارسها در جنوب ایران در ناحیه ی فارس مستقر شدند امپراطوری هخامنشی به رهبری کوروش از ادغام قبایل خویشاوند ماد و پارس شکل گرفت دوران حکومت بیگانه به وسیله ی اسکندر که سلوکیان بودند کوتاه بود و پارتها اشکانی که اصلاً عشایر بودند به جنوب شرقی مازندران مهاجرت کردند مهرداد اول فرمانروای آنان بین النهرین را تصرف کرد و نیروی سیاسی عمده در شرق نزدیک باستان و دشمن اصلی رومی ها بودند.سلسله ی پارتیان به دست اردشیر اول منقرض شد و به این ترتیب سلسله ی

ساسانی روی کار آمد ،در پی ظهور اسلام این سلسله از میان رفته و زردشتگری روی کار آمد.گات سرود مذهبی این دین بوده و اوستا کتاب مقدس آنها .این کتاب را موبدان زردشتی حفظ کرده اند .اوستا در اصل روی پوست گاو با طلا نوشته شده و در استخر نگهداری می شده که توسط اسکندر از میان رفته .اسطوره های موجود در آن بخش از اوستا شیت نام نهاده شد که شامل افسانه های کهن ماقبل زردشتی است و درباره ی کردارهای قهرمانانه ای است که خدایان و پادشاهان علیه دشمنان ماوراءالطبیعی و بشری انجام می دهند.یکی از کتابهای مهم فارسی که در فرهنگ ایرانی نقش مهمی را ایفا ی کند شاهنامه است.

خدایان و آفرینش های دنیای ایران باستان
در اوستا خدایان و قهرمانان و موجودات افسانه ای غالباً در بخشی موسوم به یشت ها آمده اند.مجموعه ی دعاها که نیایش نامیده می شود و شامل باور های اولیه زردشتی است نیز آموزنده است.از جمله ی این دعاها می توان آتش نیایش یا دعا برای آتش را نام برد.وندیراد به آفرینش اهورا مزدا سرور دانا که بعدها به اهریمن مشهور شد می پردازد.
« خـدایـان »
اهورامزدا و انگیزه ی مینیو
اهورامزدا ،سرور دانا ،خدای غایی،خیر مطلق و خرد و معرفت،آفریننده ی خورشید،ستارگان ،روشنایی و تاریکی،انسانها و حیوانات و تمامی فعالیتهای فکری و جسمی است او مخالف بدی ها و رنح ها ست و در مقابل او انگیزه مینیو(اهریمن)قرار دارد که روح شر است و همواره سعی می کند دنیا و حقیقت را ویران کند و به انسانها و حیوانات آسیب برساند.اهورامزدا تجسم خیر مطلق است و انگره مأمن همه ی دیوان است و از مهمترین این دیوان می توان به ایشمه دیو خشم و غضب هیولایی دارای سه سر،شش چشم و سه پوزه که بدنش پر از چلپاسه و عقرب است اشاره کرد که در پایان جنگ هم شکست می خورد.
اردوی سوراناهیتا
ایزد بانوی همه ی آبهای روی زمین و سرچشمه ی اقیانوس کیهانی است او بر گردونه ا ی سوار است که چهار اسب آن را می کشند .بادــ باران ــ ابر ــ تگرگ .وی سرچشمه ی زندگی و تصفیه کننده ی شیر مادر ها است .آبان یشت به او اختصاص داده شده است و نزول او بر زمین آفریده ی اهورا فرود آمده و این چنین گفت اردوی سور ناهید:هنگامی که زردشت از تو می پرسد آیین پرستیدن اوو چگونه است ایزدبانو پاسخ می دهد:ای ستایش مرا بستای .مراسم مرا بجای آر.از هنگام بر آمدن خورشید تا به وقت فرو رفتن آن در اوستا همه ی به یکسان آناهیتا را می ستانید به درگاه او دعا می کنند و قربانیانی به حضورش تقدبم می دارند.
ورثرغنه
خدای سلحشوری ،مهاجم و نیروی پیروزمند در مقابل دیوان است و به ده شکل مختلف ظاهر می شود
۱ ـ بادی نیرومند ۲ـ گاوی با گوشهای زرد و شاخ های طلایی ۳- اسب سفیدی با زین و برگ زرین
۴- شتر بارکش ۵-گاو نر ۶- جوانی با آرمانی قوی در سن ۱۵ سالگی
۷- پرنده ای تیز پرواز ۸-قوچ وحشی ۹- بز جنگنده
۱۰-مردی با شمشیری که تیغه ی زرین دارد
میترا
معروفترین خداست و دلیلش گسترش و محبوبیت میترائیسم در امپراطوری روم است.او ناظربر انسانها و اعمال توافق ها و قراردادها ی آنهاست او انسانها را به راه راست هدایت می کند در ایران و هند به خدای خورشید شناخته شده .یکی از مهمترین وظایف میترا حفاظت از اقبال شاهانه است فقط فرمانروایان مشروع ایرانی دارای اقبال بو دند و اگر شاهی منحرف می شد این اقبال او را ترک می کرد.
ویـو
خدای باد به صورت جنگجویی تصویر شده است که با زوبین تیز و سلاح های زرین خود ارواح شرور را دنبال می کند تا از آفریده های خوب اهورا مزدا حمایت کند.

تیشترریه
خدای باران در قالب ستاره ی شعرا ی میانی یا ککب اکبر تجسم پیدا می کند دشمنان او جادوگران هستند وی با بیانی زنده و جاندار به مثابه خدایی تصویر شده که از چشمه ی همه ی آبها بر می خیزد و آبها را در میان کشور ها تقسیم می کند و هنگامی که دیو قحطی در آستانه ی پیروزی قرار می گیرد تشتر از دریای فراخکرت می گریزد و از این که مردم او را بدرستی پرستش نمی کنند شکوه می کند.چهارمین ماه تقویم ایرانی بنام همین خداست با کمی تغییر(تیر).
آتر
آتر یا آتش فرزند اهورامزدا سرور بزرگ است مردم می بایست گوشت را به عنوان قربانی به آتش تقدیم کنند و در همان حال دسته ای از گیاه مقدس بر سم را در دست داشته باشند هر خانه ای می بایست محلی برای قربانی کردن داشته باشد و نیایش گزاران در مقابل آن بتوانند بگویند:
ای آتش ،فرزند اهورامزدا تو شایسته آن هستی که برایت قربانی و به در گاهت نیایش کنند که قربانی و ستایش مردم را در خانه آنها بپذیری.
اتر با خدای میترا پیوندی تنگ تنگ دارد.
هومه(هوم)
خدایی است که تندرستی و قوت می دهد و به محصولات و بندگان برکت ارزانی می دارد هوم نام گیاهی است که توانایی شفابخشی دارد و از جنس افدرا است شیره اش قدرت های ماوراءالطبیعی اعطا می کند و تأثیر مسمومیت زدایی دارد.

«آفرینش جهان»
ایرانیان باستان عقیده داشتند آسمان نخستین بخش از جهان بوده که آفریده شد.آسمان در اصل به صورت یک پیوسته تهی گرد توصیف شده است که از صخره سخت ساخته شده و از زیر و بالای زمین می گذرد.بعد آب و زمین ساخته شده بعد گیاهان و حیوانات .انسانها ششمین مخلوق و آتش آفرین آفریده بوده.

کوهها از سطح زمین بیرون آمده اند و بعضی نامها با آفرینش عالم پیوند خورده اند مثلاً کوه البرز از کوه هرا یا هربرز در اوستا آمده که نخستین کوه جهان است.و بیرون آمدن آن ۸۰۰ سال طول کشیده و ریشه هایش در اعماق زمین است .مهمترین دریا و آب بزرگ دریای وروکشه بوده که یک سوم زمین را در برگرفته ما در همه ی درختها در فراخکرت می رست و در اوستا بنام درخت سئین درمان همه ی دردها توصیف شده آشیانه پرنده افسانه روی همین درخت است.پرنده ی افسانه ای سیمرغ نام داشته .گیاه مهم دیگر که در نزدیکی آن روییده گوکرن نیرومند بود که خواص درمانی داشت و به مرئگانی که رستاخیز کرده بودند نامیرایی می بخشید.

نخستین گاو جهان گاو یکتا آفریده بود که رنگش سفید و مثل ماه تابان بود که این گاو به وسیله ی اهریمن کشته می شود.
دیوان موجودات افسانه ای و پهلوانان
در دنیای ایران باستان دو نوع نیروی شر متداول بوده ؛آنهایی که مستقیماً بر پیکر انسانها حمله می کردند و آنهایی که در اطراف انسانها پرسه می زدند و در انتظار فرصتی بودند تا به آنها و دام ها و محصولاتشان زیان برسانند.

موجودات شر یاتو نامیده می شدند اینها ساحران و جادوگران بودند و ریشه در اصطلاح دوا دارد به معنی خدای دروغین.گروهی شرور مؤنث نیز بودند که پئیریکا نامیده می شدند.(فارسی آن پری و انگلیسی آن فیری)است که شبها فعالیت داشتند.پریان با شکل های مختلف ظاهر می شدند مثلاً موش یا ستارگان دنباله دار گاهی آنقدر زیبا می شدند که انسان را اغوا می کردند و به آنان زیان می رساندند و در سنت بعدی ایران غالباً زیبایی آنها ستایش می شد.
«موجودات افسانه ای»

پرنده افسانه ای به نام سیمرغ است یک باز بزرگ که اهمیت ویژه دارد بر فراز درخت(همه تخم)لانه دلرد و با بر هم زدن بالهای خود بذرها را به اطراف می پراکند.او به جوجه هایش شیر می دهد و در شاهنامه فردوسی با یک پرنده ی افسانه ای مشابه بر می خوریم که قدرت ما وراءالطبیعی دارد ودر داستان زال و سپهرش نقش مهمی ایفا می کند این درخت در میان دریای فراخکرت قرا ردارد یک ماهی به نام کر از آن نگاهداری می کند.قورباغه سعی می کند ریشه های این درخت را بجود .موجود افسانه ای دیگر به نا م فرپاک است سفید دارای

شاخی زرین سه پا شش چشم و نه پوزه است و همه موجودات پلید را در دریا از بین می برد.بجز سیمرغ کرشپتر تیز پروازی است که گفته های پیامبر زردشت را می پراکند و دیگر جغد است که دیوان شرور را دور می کند به نام اشوزشت پرنده ای دیگر چمروش است که وظیفه میهن پرستانه او بر چیدن غیر ایرانیان است .چند نوع اژدها هم داریم :اژی سرور سبز و زردشاخدار که اسبان و ادیان را می خورد .کندربزرین پاشنه که دریای فراخکرت را هراسان می کند و سناویزک جوان که قصد دارد ارواح خیر و شر را به کشیدن گردونه خود وادار کند.یک پرنده بد نهاد به نام کمک همراه با سایر موجودات افسانه ای زیان بخش با انسانها دشمنی می کند اما خود قربانی قهرمان می شود .
« نخستین انسان و پهلوانان»

کیومرث نخستین انسان اسطوره ای است چهره ای بلند بالا و جذاب به روشنی خورشید که از زمین آفریده شده تخمواروپ(تهمورث شاهنامه ای )که جانشین هئوشنگه(هوشنگ شاهنامه ای)شد و ۷۰۰ سال در نیروهای شرو دیوان حکومت می کرد یمه(جمشید شاهنامه)که به سنت های اروپایی و هندی تعلق دارد مرگ را بر می گزیند و خدایای مردگان می شود .فریدون به خاطر مبارزه اش با ضحاک در یادها باقی می ماند وی ضحاک را نمی کشد اما تا پایان جهان او را در کوه دماوند به بند می کشد کرسسپا(گرشاسب)به عنوان عضوی از خانواده سام معرفی می شود دارنده ی دیوان ،بسیار نیرومند ومصلح به گرز معرفی می شود .

سلسله ی اسطوره ای ایران با پادشاهان کوی ایران دنبال می شود که عبارتند از:کیویشتاسب – حامی زردشت -کی اوسن – کی هئو سروه(کیکاووس و کیخسرو و کیگشتاسب شاهنامه ) است.
کتاب شاهان — شاهنامه فردوسی
کتابی است با اثر حماسی که اسطوره ها و افسانه ها و تاریخ ایران پیش از اسلام را توصیف می کند فردوسی که در توس و خانواده ای زمیندار متولد شد شاهنامه ی خود را در حدود سال ۱۰۱۰ میلاد ی یعنی ۳ قرن و نیم پس از فتح ایران به دست اعرا ب به انجام رساند .شاهنامه به فرمانروای غزنوی تقدیم شد که نه تنها اثر ارزشمند ادبی به شمار می آمد بلکه منبع ارزشمندی از اطلاعات درباره ی سنت ها — آداب و رسوم و فرهنگ عامیانه ایران پیش از اسلام است .فردوسی چه منابعی در اختیار داشته است؟جدا از منابع شفاهی ،وی به

اسناد مکتوب نیز دسترسی داشته از جمله این منابع یکهزار بیت شعری است که دقیقی سروده و پیش از آنکه بتواند روایت خود از کتاب شاهان را به انجام برساند به قتل رسید.منابع دیگر وی خدای نامک یا خدای نامه – شاهنامه منثور را ابو منصور که در قرن دهم بوده و از بین رفته .حماسه ی فردوسی روایت منظومی از آن است .دستاورد او یعنی تجدید حیات و نجات زبان فارسی و نیز اسطوره شناسی گذشته و تاریخ اولیه ی ایران بر پایه یک سنت شفاهی و مکتوب طولانی استوار است.

« نخستین اسطوره های شاهنامه»
حماصه واقعی شاهنامه باسلسله ی پیشدادیان آغاز می شود نخستین چهره کیومرث است .او فرمانروایی است که تخت و کلاه را پدید می آورد ،در کوهها زندگی می کند .بر انسانها و حیوانات فرمان می راند .لباس از پوست ببر بر تن دارد که بر دلیری و مردانگی او دلالت می کند.غارنشین است و به پاس سلحشوری خود به فرمانروایی بزرگ تبدیل می شود.نماد آغاز تمدن بشر است .هنگامی که یک ضربه تراژدی به وی وارد می شود این هاهنگی از هم می گسلد واقعه مرگ فرزند است.
دومین اسطوره ای؛هوشنگ است نواده ی کیومرث و فرزند سیامک از دستاوردهای او استخراج آهن از سنگ ،فن آهنگری ،تولید و استفاده از ابزار و سلاح و آبیاری و کشت زمین از طریق بذر افشانی است.
تهمورث فرزند هوشنگ با موفقیت با دیوان مبارزه می کند .دیوان طلب بخشش می کنند و وعده می دهند که خواندن و نوشتن را به او یاد بدهند.
حکومت جمشید
دوران حکومت او دوره ی اختراعات بود برای مقابله با دشمنان جنگجویان بوجود آمدند .روحانیون – دهقانان کشاورزان و پیشه وران نیز وجود دارد . و هر یک کار خاص خود را انجام می دادند حتی دیوان هم کار خود را که در هم آمیختن گل و آب برای خشت ساختن بود را انجام می دادند .یک نماد سلطنتی مهم همراه با جمشید بود و آنهم فره ایزدی بود که تخت شاهی را به او ارزانی داشت و او مانند خورشید تابان بر آن سلطنت می کرد و این واقعه همراه با نوروز یعنی اولین روز سال که جشن گرفته می شود .جمشید ۳۰۰ سال سلطنت کرده و با صلح و صفا توأم است .قدرتهای بالا را کنار می گذارد و خرد را تنها فرمانروا می داند روحانیون آشفته شده و فره ایزدی خود را از دست می دهد.سپاهیانش او را ترک می کنند .اهریمن بر جهان پیروز می شود و دوران بی عدالتی آغاز می شود .
ضحاک فرمانروای مار دوش
ضحاک به دام اهریمن می افتد .اهریمن او را اغوا می کند و وا می دارد که او پدرش را بکشد او نیز چنین می کند .و هنگامی که ابلیس بر کتف ضحاک بوسه می زند ناگهان دو مار سیاه از شانه های او سر بر می آورد و او نه تنها نمی تواند از دست این هیولای زشت رهایی یابد بلکه ناچار است همه روزه با مغز آدمیان آنها را تغذیه کند و او می کوشد تا سر آنها را از میان بردارد اما دوباره سری تازه روییده می شود .جمشید که در نتیجه دعاوی خداگونه اش تاج و تخت خود را از دست داده اتباع خود را که در جستجوی فرمانروای جدید هستند را به آغوش می کشد ضحاک با اینکه عرب است به عنوان پادشاه ایران برگزیده شده و با دو دختر جمشید به نامهای شهرناز و ارنواز ازدواج می کند و این دوره هزار سال طول می کشد. تیرگی بر کشور چیره می شود زیرا همه روزه جوانان برای تغذیه ی مارها قربانی می شوند .مردم ناراضی شده و تخت و تاج را به کاوه ی آهنگر که هجده پسر او برای ضحاک قربانی شده است می دهند.
پیروزی خیر بر شر

ضحاک مرگ خود را در یک رویا می بیند .جوانی که قدی بلند دارد و مسلح به گرزی گاو سر جوان بر او چیره و او را به چاهی افکنده .یکی از روحانیون می گوید رؤیا تحقق می یابد .تولد فریدون شکل می گیرد و اینکه گائی او را تغذیه می کند و نیروی بدنی غیر قابل توصیف ترس به دست افتادن ضحاک مادر فریدون را نگران می کند که در نتیجه به کوههای البرز گریخته و هنگامی که زمان سازماندهی قیام علیه ضحاک فرا می رسد کاوه پیران خود را دنبال فریدون می فرستد فریدون قبل از آنکه نبرد خود را آغاز کند به آهنگر دستور داده که یک گرز برای او درست کند که شبیه سر گاو باشد .فریدون با راهنمایی یک فرشته ابلیس به بند کشیده را به کوه برده و در حالیکه او خون از قلبش جاری است بر جای می گذارد دوره ۵۰۰ساله فریدون آکنده از رونق و امنیت و صلح است.

تقسیم امپراطوریهای فریدون و پیامدهای آن
هنگامی که فریدون قلمرو خودد را بین پسرانش تقسیم می کند رشک ورزی میان آنها آغاز می شود .دو تن بنامهای سلم و تور فرزندان دختر جمشید شهرناز و سومی ایرج فرزند خواهر او ارنوار است .فریدون بخش غربی را به سلم .آسیای میانه را به تور می دهد و مهمترین بخش یعنی ایران به ایرج برادر ناتنی می زسد و سلم و تور با هم ایرج را می کشند و این آغاز یک رویداد مهم اسطوره ای است .از همین جا درگیری بین دو امپراطور آغاز شده و بزرگترین قهرمان دوران ها ،رستم زندگی خود را در جنگ با پادشاه توران وپاسداری از مرزهای ایران می گذارد.

خانواده رستم
رستم فرزند زال و نواده سام مورد توجه قرار گرفته و یکی از بزرگترین پهلوانان اسطوره ای ایران و ایثار در راه کشورش تبدیل شد رستم پیوند عمیقی با سیمرغ دارد در هنگاهه های بحران بارها به نجات وی می شتابد .زال در انتظار فرزند است هنگام تولد از وجود فرزند شاد می شود اما یکباره غم بر تمام اعضایش مستولی می شود چرا که او بدنی به پاکی نقره و چهره اش چون بهشت است اما موهایش مانند یک پیرمرد سفید است .سام از دیدن فرزندش آشفته می شود او را که همچون فرزند دیو است به کوههای البرز می برد و در آنجا رها می کند .خداوند سیمرغ را برای نجات او می فرستد سیمرغ او را برداشته به آشیانه می برد تا از او برای بچه هایش غذا دهد اما خدا وحی می کند که از تخمه اش مردی پا خواهد

گرفت به این ترتیب زال با سیمرغ بزرگ می شود .به سام خبر می رسد که جوانی بلند بالا بر کوه زندگی می کند و وقتی به مشاوران خود می گوید آنها پیام زنده بودن فرزندش را به او داده و او به جستجوی فرزندش می رود.سام از خدا طلب بخشش می کند .سیمرغ که نظاره گر این قضایا بوده زال را تشویق می کند که نزد پدر برگردد .یک پر از پرهای خود به زال داده تا موقع خطر آن را آتش زده تا به کمکش بیاید .زال به سیستان محل قلمرو پدر برمی گردد .بارودابهدختر شاه کابل ازدواج می کند و رستم ثمره این ازدواج است .زمان زایمان رودابه می رسد و او از درد به خود می پیچد که زال پر سیمرغ را آتش می زند سیمرغ حاضر شده و وعده می دهد که پسر در راه است که با شکافتن پهلو به دنیا می آید و مادر با استفاده

از معجون های سیمرغ که بر پهلو می کشد سلامت خود را بازیافته و نامش را رستم می گذارند.هنگامی که یکروزه بود گویی یک سال داشت .آنقدر قوی می شود که به تنهایی یک فیل را از پای در می آورد .اسبی بنام رخش دارد که همیشه همراه اوست.یکی از وقایع عجیب او هفت خوان است که رستم به سلامت از آن می گذرد.دشمنی ایران و توران ادامه می یابد.افراسیاب پادشاه توران هیچ فرصتی را برای حمله به ایران از دست نمی دهد و مقابل رستم ایستادگی می کند او دامهای زیادی برای رستم می گستراند که یکی از همین دامها باعث می شود که رستم فرزند خویش را که قصد بر تخت نشاندن پدر را داشت به قتل برساند .رستم به سمنگانمی رود و با تهمینهدختر پادشاه آشنا و ازدواج می کند .او قبل از رفتن

از سمنگان بازوبند خود را به تهمینه داده می گوید که این بازوبند را به کودکش بدهد اگر دختر شد به موهایش ببندد و اگر پسر شد به بازویش.مادر زایمان می کند و فرزند پسری می آورد اسمش را سهرابگذاشته و بازوبند را به بازویش می بندد .سه سالگی آموزش فن نبرد را یاد می گیرد .در ده سالگی همتایی نداشت .سهراب از پدرش می پرسد و او می گوید پدرش رستم است او در صدد بر می آید که پدرش را به خاطر پیوندش بیابد و پیوندهای خود را با توران بگسلد و کیکاووس شاه ایران را از تخت به زیر بکشد و پدر را به جای او بگذارد.خبر به افراسیاب می رسد و توطئه ای طراحی می کند .جلوگیری از دیدار سهراب و پدرش و هویت پسر و همچون دو دشمن آنها را روبروی هم قرار می دهد و سهراب هر چه می کند که بفهمد آیا پدرش است یا نه هیچکس به او چیزی نمی گوید زمانی که سهراب ضربه ی هولناکی از پدر بر خود می بیند چشم رستم به نشان خود بر بازوی سهراب می افتد و در می یابد که فرزند خود را کشته .

«موجودات اسطوره ای در شاهنامه»
برخورد با دیو به دوران دو پادشاه اول اسطوره ای برمی گردد سیامک فرزند کیومرث نخستین پادشاه سلسله ی پیشدادی به دست دیو سیاه ،بچه اهریمن کشته می شود و سپس هوشنگ،فرزند سیامک به جنگ با دیو بر می خیزد و با این دیو و سپاهیانش او متشکل از پریان – پلنگان و ببران و شیران – گرگان و پرندگان نبرد می کند و انتقام خون پدر را باز می ستاند .اسبان شاهنامه نیز معمولاً باید در رویارویی با دیوان که به صورت های مختلف در می آیند دلیری و نیروی بدنی خود به شاهشان را اثبات کنند .از جمله این موجودات می توان به سیمرغ و رخش اشاره کرد.