مقاله تفسیر توپوگرافیکی و زمین شناسی منطقه تیر چائی میانه

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله تفسیر توپوگرافیکی و زمین شناسی منطقه تیر چائی میانه دارای ۴۰ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله تفسیر توپوگرافیکی و زمین شناسی منطقه تیر چائی میانه  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله تفسیر توپوگرافیکی و زمین شناسی منطقه تیر چائی میانه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن مقاله تفسیر توپوگرافیکی و زمین شناسی منطقه تیر چائی میانه :

مقدمه:

امروزه دربعضی از رشته ها نقشه به عنوان یک ابزاراصلی تلقی شده چرا که حقایق در ان انعکاس پیدا می کنند.
امروزه با توجه به رشد سریع جمعیت و همچنین جهت رفاه حال ساکنین کره زمین نیاز مبرمی به مسکن ، غذا، آب و; احساس می شود.
برای فراهم کردن نیازهای مردم ما در مرحله اول باید محیط خود را بشناسیم چون امکان گردش و تحقیق قدم به قدم وجود ندارد لذا با استفاده ازتفسیر نقشه های توپوگرافی به مقیاس و بعنوان نقشه های مبناء یا مادر برای تحقیقات جغرافیایی از جمله شناخت ژئومورفولوژی منطقه یا لیتولوژی منطقه یاشبکه های ذهکشی منطقه و همچنین در طرحهای برنامه ریزی ناحیه ای ومنطقه ای وبطور کلی برای آمایش سرزمین مورد استفاده قرار داد و به اهداف مورد نظرخود دست یافت.

مشخصات شهرستان میانه:
شهرستان میانه در۴۷درجه و ۱۱دقیقه تا ۴۸درجه و۱۸دقیقه طول شرقی و۳۷درجه تا ۳۷درجه و۵۵دقیقه عرض شمالی در دامنه بزقوش و قافلانکوه در ۱۶۵کیلومتری تبریزو در مسیر خط ترانزیتی خط تبریز تهران واقع شده است . این شهرستان از شمال به کوه های بز قوش وبه شهرستان سراب واستان اردبیل واز جنوب به استان زنجان واز شرق به شهرستان خلخال واز غرب به شهرستان هشترود محدود می باشد.مساحت شهرستان مبانه در حدود ۵۵۹۰ کیلومتر مربع ودارای ۴ بخش و۴۶۶ آبادی و۸ مرکز خدمات کشاورزی به شرح زیر میباشد: اوج تپه_ ترکمنچای_ تیر چائی_ حومه میانه_ کاغذ کنان_ ترک_ کله بز_ گرمرود بوده وارتفاع ان در پست ترین نقطه حدود ۱۰۰۰ مترودر مرتفع ترین نقطه۳۳۰۰ متر وارتفاع خود شهر میانه از سطح دریا ۱۱۱۱ متر می باشد.
موقعیت منطقه تیر چائی:
منطقه تیر چائی در شمال میانه در ۳۷درجه و۴۷دقیقه و۳۷درجه و۳۰دقیقه عرض جغرافیایی و۴۷درجه و۴۵دقیقه و۴۷درجه و۳۵دقیقه طول جغرافیایی واقع شده ومساحت حوزه مورد مطالعه به طول km 5/14 وعرض km 75/25 می باشد که در کل مساحت منطقه مورد مطالعه km 38/402 می باشد.
این منطقه از شمال به ارتفاعات بزقوش از جنوب به شهر چایی که در جهت شمال غرب به جنوب شرق جریان دارد ختم می شود (منتهی می شود) شیب عمومی منطقه در جهت شمالی جنوبی وتا حدودی در جهت شمالغرب جنوب شرقی می باشد.

تحلیل توپوگرافی منطقه:
منطقه مورد نظر یعنی تیر چایی به صورت یک منطقه کوهستانی بوده وپایین ترین نقطه ان در درٍه ای با جهت شمالی جنوبی وبه ارتفاع ۱۲۰۰ متر می باشد ودر ۴۷ درجه و۳۹ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است وبلند ترین نقطه ان مربوط به ارتفاعات بزقوش به ارتفاع ۳۱۷۶ متر که ۴۷ درجه و ۳۵ دقیقه طول جغرافیایی واقع شده است. شیب توپوگرافیکی منطقه،

شمالی جنوبی بوده،یعنی از شمال به جنوب بوده در قسمت بالای نقشه یعنی طول جغرافیایی قله ۳۱۷۶ متر قرار گرفته که سمت غرب ان تقریبا مسطح می باشد ولی دامنه های شرقی وجنوبی ان دارای شیب بسیار زیاد می باشد شیب دامنه غربی ان که در اصل به صورت متقارن ودامنه های شرقی وجنوبی ان به صورت نامتقارن می باشدکه چندین شاخه یا آبراهه از آن به طرف گذرگاهی که در سمت شرق ان قرار دارد جاری می شود. درسمت شرق قله ۳۱۷۶ متری یک دره یا گلوگاهی که به صورت عمیق وتنگ می باشد قرار دارد که از شمال به طرف جنوبغرب به طول کشیده شده است که در داخل این دره

عمیق و تنگ یکی از شاخه های اصلی رودخانه تیر چائی جاری می باشد که این شاخه باتوجه به این که ارتفاعات بزقوش برف گیر بوده تا اواخر مرداد ماه در آنجا برف باقی می ماند لذا از شاخه های اصلی بوده به طوری که در تمام فصول سال دارای آب می باشد همچنین آبراهه های اصلی وفرعی متعددی از دره های کوچک اطراف به طرف این دره اصلی یا گلوگاه

جاری شده و سرانجام به شاخه اصلی یا آبراهه اصلی که در کف یا بستر دره جاری است می پیوندد در سمت شرق گلوگاه یا دره مورد نظرقله ای با ارتفاع ۳۰۳۹ متر وجود دارد که شیب دامنه های شرقی؛جنوبی وغربی آن تقریبا با هم مساوی بوده وبه صورت متقارن می باشند و همچنین در قسمت جنوبی قله۳۰۳۹ متری قله دیگری قرار دارد که ارتفاع ان ۲۹۳۲ متر می باشد که مابین این دو قله یک شیار وجود دارد گه در اصل بصورت یک دره بوده که وسعت آن یا والول یا همان دره کوچک وکم عمق می باشدکه جهت آن شرقی غربی است که یک آبراهه دایمی درآن جریان دارد وبه آبراهه ای که در سمت غرب این دره در داخل گلوگاه بود می پیوندد.

مسیر این آبراهه پیچ وخم دارد یا ماندری است با توجه به ایزوهسیپهای سمت چپ یاغرب قله ۲۹۳۲ شیب بسیارتند می باشد که انتهای آن به دره عمیق وتنگ منتهی می شود با توجه به منحنی های میزان اصلی قسمت پایین قله ۳۹۳۲ متری تا ارتفاع۲۷۰۰و۲۶۰۰و۲۵۰۰منطقه دارای شیب تندی بوده که جهت این شیب شرقی غربی بوده وهمچنین مابین این دو نقطه یعنی۲۷۰۰و۲۵۰۰متری دودره متقارن وجودداردکه دارای آبراههای فصلی یا غیردایمی می باشد که جهت آن نیز شرقی غربی

می باشد در ارتفاع ۳۵۴۰ متری یک دره کوچکی به شکل U آغاز شده است و درست در ارتفاع۲۴۰۰ متری تبدیل به یک دره M شکل می گردد که عامل ان را می توان ازعوامل درونی زمین یا کاتاستروفیسم ذکر کرد این دره هم دارای یک آبراهه ازنوع غیردایمی می باشد. بطورکلی درشرق قله های ۳۰۳۹و۳۹۰۰و۳۹۳۲ متری وهمچنین بطرف پایین تا ارتفاع۲۴۰۰ متری با توجه به منحنی های میزان که تاحدودی ازهمدیگربازبوده وفشرده نمی باشد زمینهای تقریبا مسطح می باشند که درارتفاعات ۲۹۴۶و۲۹۳۰همراه با چندین تپه مشاهده می شود که احتمالاجنس این زمین ها ازنوع مقاوم بوده که عوامل فرسایشی ازجمله آب و باد نتوانسته درطی میلیونها سال آنها را فرسایش دهد.

آبراههای دایمی ازقله های مذکورمنشعب شده که چون شیب توپوگرافیکی شمالی جنوبی است لذا آبراهای مذکور به طرف جنوب جریان داشته و پس ازعبوراز دره های M شکل درواقع یکی ازشاخه های اصلی رودخانه کلامرز را تشکیل می دهد این آبراهه ها پس ازعبوراز دره هایی سرانجام به گلوگاهی که در مابین ارتفاع ۲۴۰۰ متری و۲۳۰۰ متری وجود دارد رسیده وازانجا با عبوراز یک درهM شکل وارد یک درهv شکل بسیار طولانی می شود ومی توان گفت که این دره ازتا عرض

جغرافیای به صورت نصف النهاری گسترده شده است بطوری که روستای نقاب درشرق این دره درارتفاع ۱۸۰۰متری واقع شده است. درقسمت شمال دره مذکور چندین قله با ارتفاعات ۲۶۰۷و۲۵۶۲و۲۵۱۷و۲۴۹۴ قرارگرفته که مابین ارتفاع ۲۵۱۷ تا۲۵۰۰ یک دره تقریبا uشکل قرارگرفته که آبراهه ای ازارتفاع ۲۶۰۷ متری منشعب شده وپس ازعبوراززمین های مسطح سرانجام درارتفاع۲۵۰۰ متری وارد دره کوچک مذکورشده و ضمن عبوراز دره M شکل وارد یک دره بسیارطولانی شده که آبراهه موجود درآن یکی ازشاخه های اصلی کلامرزچای است باید توجه کنیم که باتوجه به منحنی های میزان قسمت

شمال قله های ۲۶۰۷و۲۵۶۲ شیب تندی داشته که میتوان احتمال دادکه جنس دامنه هایآن ازموادی که مقاومت کمتری دارد ایجاد شده ودراثر فرسایش به این شکل درآمده اند. دامنه های جنوبی و شرقی دره های مذکور به صورت زمین های تقریبا مسطح بوده به طوری که درارتفاع۲۳۰۰ متری تا ۲۱۰۰ متری با توجه به ایزوهیسپها دارای شیب تند میباشد وهمچنین ازارتفاع ۲۴۹۴ متری چندین آبراهه اصلی که جهت آنها به طرف شرق می باشد جاری شده و در ارتفاع ۲۲۰۰ متری به یکی از شاخه های رودخانه کلامرز می پیوندد. همچنین این قسمت از حدود طول شمالی قرار دارد و این قسمت، مناسب برای دامداری به علت مراتع می باشد.
قسمت دیگر نقشه در۳۷درجه و۴۰دقیقه طول جغرافیایی و۳۷درجه و۳۵ دقیقه عرض جغرافیایی منطقه قرار دارد که اکثرا زمین های آن به صورت مسطح بوده و قابل کشاورزی می باشد خاکهای این منطقه از نوع رس و مارن می باشد و علت آن پر تعداد بودن آبراهه ها در قسمت شمال شرق و همچنین درمرکزوغرب منطقه می باشد کشت به صورت دیمی می باشد ؛

مگردرحاشیه رودخانه ها. اکثرزمینهای این منطقه را باغات تشکیل می دهد به علت برخورداربودن ازآب وهوای مناسب و برخوردار بودن ازدو رودخانه (کلامرز وتیرچایی) زمینه برای تجمع انسانی مساعد می باشدکه روستاهای چندی ازجمله قشلاق گل یورد واشلیق وکسلان وتجرق و; به وجودآمده است. این منطقه مسطح بوده وفقط درارتفاع۱۸۰۰و۱۷۰۰ متری

شیب دیده می شود که آن هم به صورت یک دره بوده وبه احتمال قوی این دره هم در اثرفرسایش نرمال یا آب جاری پدید آمده است ضلع جنوبی منطقه هم به علت شیب زیاد وآذرین بودن منطقه نفوذ ناپذیر بوده و آبراهه هایی دیده می شود و فقط برای مرتعداری مناسب می باشد. قسمت دیگری در۳۷ درجه و۳۵ دقیقه تا ۳۷ درجه و۳۰ دقیقه عرض جغرافیایی و۴۷ درجه و۳۵ دقیقه تا۴۷ درجه و۳۵ دقیقه طول جغرافیایی قرار دارد. منطقه، یک منطقه تقریبا کوهستانی وازیک قسمت مسطح تشکیل شده مثل روستای خواجه ده که برای کشاورزی مناسب می باشد. چندین راه درجه دوویک راه آسفالته درجهت شمالی جنوبی مشاهده می شود. در قسمتهای مرکزی منحنیهای میزان به هم فشرده بوده که نشان دهنده شیب زیاد

است.چندین تپه شاهد در منطقه دیده می شود وقله ای به ارتفاع ۱۳۵۲ مترویک دره تقریبا u شکل درقسمت جنوب که رودخانه بولانلیق چای ازکنارآن می گذرد مشاهده می گردد. قسمت دیگراز۴۷درجه و۴۵دقیقه تا۴۷درجه و۴۰دقیقه طول جغرافیایی و۳۷درجه و۴۰دقیقه تا۳۷درجه و۴۵دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد. منطقه مورد نظردارای قله های بسیاری است که قسمت غرب آن دارای شیب زیادی می باشد و تنها قسمت شمال شرقی همواراست درقسمت جنوبی قله در ارتفاع ۲۶۰۰ متری یک دره M شکل است بطوری که مابین ارتفاعات ۲۷۷۹و۲۶۰۰و۲۴۳۹ تا ۲۱۰۰ متری درشرق و ارتفاعات ۲۶۲۰و ۲۵۸۲و۲۱۵۲ تا ۲۱۰۰یک دره یا دراصل یک گلوگاه که عمیق و تنگ می باشد درجهت شمالی جنوبی کشیده شده که یک آبراهی اصلی درآن جریان دارد که دامنه های آن تنگ بوده و شیب بسیار زیادی دارد که کف بسترخود را عمیقا بریده است.
وجود چندین راه درجه دویا مالرو وقله۲۶۰۷متری درشرق نقشه که قسمت قله آن به صورت مسطح بوده ولی دامنه های آن دارای شیب می باشد. درشمال این قله یک دره M شکل ودره U شکل درغرب دره های V شکل درسمت شرق نمایانگر است این قسمت نیز به علت شیب زیاد منطقه،برای زراعت مناسب نبوده وبه درد مرتع می خورد.

در قسمت بالای روستای سرخه حصار یک گلوگاه مشاهده می شود و همچنین وجود قله ۲۲۵۶ متری که سمت شرق آن به علت فرسایش آبی دارای شیب تندی و قسمت جنوبی و غربی آن با وجود یک دره کوچکU شکل ولی روی هم رفته مسطح می باشد بطوریکه باغهای میوه روستای نقش دراین قسمت قرار دارد. وجود چندین تپه شاهد یابوت در منطقه نشان دهنده جنس مقاوم بوده ویا این تپه شاهدها در محل مناسبی استقرار یافته اند که عامل فرسایشی نتوانسته اند آنها را فرسایش دهد. مابین قله های ۲۰۷۰ متری شرق و۲۰۹۸ متری درغرب دودره U شکل قرارگرفته و در میان این دو دره یک منطقه مسطح وجود دارد ؛ بنام انترفلو که جهتش شمالی و جنوبی است.

قسمت دیگر از۴۷ درجه و ۳۵ دقیقه تا ۴۷ درجه و ۴۰ دقیقه طول جغرافیایی و ۳۷ درجه و۳۵ دقیقه تا۳۷ درجه و۴۰ دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد.

در قسمت شمالغرب این منطقه یک دره طولانی وجود دارد که رودخانه کلامرزدآن جاری شده که دامنه های این دره دارای شیب نسبتا تندی می باشد دراین قسمت دره کور یا خشک همراه با دره هایی که دارای آبراهه های فصلی می باشند دیده میشود . همچنین وجود تالو هایی در منطقه نشانگراین است که علت تند بودن شیب دامنه های مذکورفرسایش نرمال می باشد قسمتهای دیگر به صورت هموار ومسطح بوده که برای زراعت مناسب می باشد.

وجود آبراهه های متعدد در منطقه نفوذ ناپذیر بودن زمین می باشد. وجود چندین راه درجه دو در روستاهای کذرج_نودوزق_بالوجه_چرونشان ازوجود و استقرار نیروی انسانی در این منطقه می باشد.
قسمت دیگر از۴۷ درجه و۳۰ دقیقه تا۴۷ درجه و۳۵ دقیقه طول جغرافیایی و۳۷ درجه و۳۵ دقیقه تا۳۷ درجه و۳۰ دقیقه عرض جغرافیایی قرار دارد.

از این قسمت به بعد نام رودخانه کلامرز عوض شده البته در میان اهالی به رودخانه قوری چای معروف است.
در این قسمت دره های متعددی وجود دارد از جمله آنها تپه ۱۵۰۲ متری و ۱۴۱۹متری و۱۳۹۰متری می باشد که اطراف آنها به صورت دشت بوده و بسیار مسطح می باشد.

وجود آبرفتهای رودخانه قوری چای در منطقه و همچنین زمینهای مسطح و آبراهه های متعدد نشان دهنده امکان پذیر بودن کشاورزی در منطقه است و به همین جهت روستاهای صومعه کبودین_الیخارج_مونق_ماهی آباد_زاویه_ جهندیز و;در این مکان استقرار یافته اند.

باید توجه کنیم که تفسیر کلی هر کدام از مباحث(زمین شناسی،خاک،اب هوا،تحلیل ذهکشی و ابها،کشاورزی،مرتع) بطور جداکانه توضیح داده شده اند.
موقعیت زمین شناسی:
سه نوع تشکیلات زمین شناسی عمده در منطقه وجود دارد:
۱_ تشکیلات Uestone:

رسوبات ابرفتی یا تراسهای ابرفتی جوان که مربوط به دوره های چهارم زمین شناسی بوده و از فرسایش ارتفاعات بزگوش تشکیل شده است این رسوبات عمدتا شامل تناوبی از رسوبات شنی،رسی،قلوه سنگی که بر اثر فاصله ازارتفاعات هر چه از کوهپایه دورتر شویم دانه بندی درشتر می شود ضخامت ابرفت نسبتا زیاد و در بعضی جاها بیش از ۳۰ متر است به علت شیب عمومی زیاد منطقه در اثر جریان نزولات (برف وباران) آبراهه های متعددی در منطقه وجود دارد که مهمترین آنها تیرچائی و رودخانه کلامرز به طولkm 30 می باشد که آبهای جاری منطقه و همچنین قسمت اعظم آبهای فرورو و آبهای زیرزمینی از این دو رودخانه تخلیه و ذهکش و از دسترسی منطقه خارج می شود.

۲_ تشکیلات مارن_ رسی میوسن:
قسمتهای جنوب ،جنوبغرب و غرب منطقه شامل تشکیلات مارن،رسی،میوسن،تشکیلات مارن ، رسی ، سیلت استون درابعاد وسیع و ضخامت زیادی این منطقه را پوشانیده است که گاها تشکیلاتی از آهک و ماسه سنگ دیده می شود این تشکیلات مربوط به میوسن بالایی است که در شمال و جنوب به تشکیلات آذرین ختم می شود.
۳_تشکیلات آذرین شمال این منطقه (ارتفاعات بزگوش) کلا از تشکیلات آذرین می باشد که این تشکیلات متنوع و از لحاظ زمین شناسی قابل توجه است.

بطوری که این نوع سنگها در این نوع تشکیلات وجود دارد که از طرف شرق به غرب به شرح زیر تکرار می شود:
۱_ تشکیلات کنگلومرا : شیلهای آهکی و اهک مربوط به کرتاسه بالایی
۲_ ماسه سنگهای قرمز و کنگلومرا مربوط به ائوسن زیرین(تشکیلات فجن)
۳_ تشکیلات آذرین پیروکلاسیک و جریانهای مواد مذاب مربوط به ائوسن میانی.
تشکیلات آذرین توفهای اسیدی و گنبدهای سنگهای دازیکی مربوط به میوسن زیرین
۵_تشکیلات آذرین ائوسن که بسیار متنوع و شامل توفهای اسیدی پیروکلاستیک_لاتیت_آنزریت_لیولیت وگاها آهکهای نمولیتی می باشد.
آب و هوای منطقه:

منطقه مورد نظر دارای آب و هوای سرد و خشک بوده و از جریان هوای مدیترانه ای متاثر می باشد جریان هوای مدیترانه ای در اواخر پاییز تمام طول زمستان و اوایل بهار منطقه را فرا می گیرد علاوه بر مواردی که اشاره شد منطقه تا حدودی تحت تاثیر رطوبت دریای مازندران و توده های هوای سیبری نیز قرار می گیرد. میزان بارندگی متوسط منطقه مورد مطالعه حدود ۳۲۰میلی متر درسال می باشد که به علت وضعیت خاص توپوگرافیکی و شرایت جوی دارای رودخانه های فصلی می باشد مهمترین آنها عبارتند از: تیرچائی و کلامرزچائی که منبع تغذیه سدهای خاکی منطقه می باشد. این منطقه دارای بادهای محلی می باشد. که عبارتند از:

۱_ باد سفید (آغ یلی) : از جریانات اقیانوس اطلس ودریای مدیترانه می باشد که وارد ایران شده؛ یک رشته آن به طرف شهرستان مراغه می وزد و از آنجا در امتداد دره ها بطرف شهرستان میانه سیر می کند که در این نواحی بنام باد سفید یا گرمش معروف است.

۲_بادمه(قره یل) : قسمتی از بادهای گیلان از تنگه منجیل عبور نموده معمولا با شدت کمی در امتداد قزل اوزن به طرف آذربایجان وقسمتی به طرف زنجان و تهران می رود این باد در میانه بنام بادمه معروف است به علت این که ایستگاه سینوپتیک در شهرستان میانه در سالهای گذشته وجود نداشته ولی اخیرا اقدام به نصب دستگاههای آن گردیده است.

خاک و طبقه بندی اراضی:
۱_ خاک شناسی
۲_ تشکیل خاک
خاک از نظرهای مختلف و باتوجه به کاربرد آن بصورت مختلف تعریف گردیده است ولی در ارتباط با مسائل کشاورزی از دیدگاه خاک شناسی آن را می توان چنین تعریف کرد:

خاک عبارت است ازمجموعه ای ازاجسام طبیعی مرکب از مواد آلی و معدنی که در سطح زمین تشکیل شده و دارای خصوصیاتی است که درنتیجه تاثیرات متقابل آب وهوا ،گیاهان به عنوان گلوگاه مکانیکی تامین کننده آب و مواد غذایی و نهایتا پرورش دهنده آنها می باشد. همان طور که از تعریف خاک برمی آید و پنج عامل اصلی در تشکیل آن دخالت دارد که در ارتباط با منطقه مورد مطالعه به صورت خیلی مختصر به آن اشاره می شود.

آب و هوا(climate): بطور کلی تمامی این منطقه دارای آب و هوای مدیترانه ای است بدین معنی که دارای تابستانهای گرم و خشک و زمستانهای سرد و مرطوب می باشد و براساس آمار موجود یا زندگی سالیانه آن ۲۴۵ میلی متر است متوسط درجه حرارت سالیانه منطقه نیز در اکثر۳/۲۵ و در حداقل ۱۴/۱درجه سانتی گراد می باشد اراضی مرتع که تحت تاثیر آبهای زیرزمینی نیستند شامل خاکهای با بافت سنگین و مقاوم به فرسایش می باشد که زمان کافی جهت تکامل و انتقال تجمع

که کربناتها و املاح در اختیار داشته که در نتیجه آن خاکهایی با آفتهای مشخصه به وجود آمده است . ولی خاکهای کوه پایه ها اکثرا جوان هستند از نظر مواد آلی ضعیف بوده و دائما در معرض فرسایش یا رسوب گذاری جدید باشند گروهی دیگر از خاکها در منطقه پست یا در تراس پایین رودخانه ها قرار دارند و قسمت اعظم آن در سال را تحت تاثیر آبهای زیرزمینی یا آبهای منطقه از ارتفاعات بوده که این امر موجب تجمع املاح گردیده و باعث تکامل نسبی آنها گردیده است ؛ البته باید متذکر شد

که در این گونه مناطق خاکهایی نیز هستند که چون دائما در معرض طغیان ، فرسایش یا افزایش می باشند . بجز طبقه سطحی اگر یک Ochric فاقد هر گونه افق مشخصات می باشد و زمان هیچ گونه نقشی در تکامل آنها نداشته است.
مواد مادی Parent Material :
مواد مادری خاکهای موجود منطقه از سنگهای آهکی،گچی،دگرگونی،آذرین درونی و بیرونی و بالاخره تفها و کلنگلومرها و ماسه سنگهای موجود درارتفاعات است که این سنگها تحت تاثیر حرارت و هوادیدگی Weathering خرد و متلاشی شده و توسط آب یا نیروی ثقل منتقل،سپس تحت تاثیر عوامل مکانیکی،شیمیایی،بیولوژیکی قرار گرفته و خاکهای موجود را به وجود آورده است. موادهای حاصله بسته به سرعت انتقال و شیب به ترتیب بر جای گذاشته شده که در نتیجه آن تشکیل خاکهایی با بافتهای درشت در مجاور ارتفاعات و خاکهایی با بافت ریز و خیلی ریز در اراضی پست خاکهای بین بافت نتوسط و ریز در حد فاصل ارتفاعات و اراضی پست(دشتها) می باشد.

پستی و بلندی Relef اشکال ناهمواری ها:
منطقه مورد مطاله دارای دشتهای مرتفع و دشتهای بزرگ و کوچک است که تماما در محدوده ارتفاعات بزقوش و رودخانه های آیدوغموش،قرانقو،قزل اوزن. ارتفاعات قافلانکوه تشکیل شده که به طور کلی شیبها از ارتفاعات شروع و به نواحی پست یا تراس پایین رودخانه ها ختم می گردد و چون منطقه کوهستانی است شیبها و جهت آنها و همچنین مقدار پستی و بلندی بسیار متفاوت است که بطور خلاصه وضعیت پستی و بلندی را می توان با شرح فیزیوگرافی منطقه بشرح زیر بیان نمود که به سه واحد تقسیم می شود.

۱_ دشتهای مرتفع Plateaux:
این واحد همانطور که از اسمش هم پیداست در قسمتهای مرتفع واقع گردیده و اکثرا شامل خاکهای قدیمی با مقاومت بیشتری می باشند شیب اصلی آنها بین ۸_۱۲درصد و شیب جانبی آنها بین ۵_۱۲درصد متغیر است و عموما دارای پستی بلندی نسبتا زیادی هستند . در این واحد آب زیرزمینی خیلی پایین و معمولا سنگ و سنگریزه در سطح و داخل خاک دیده می شود همچنین مواد آهکی آنها بعلت قدمت تشکیل خاکهای زیاد می باشد اکثر این اراضی به کشت دیم اختصاص دارد.

۲_ دشتهای آبرفتی دامنه ای Piedmont Alluvial Plains:
این واحد شمال دشتهای بزرگ و کوچکی است که در اثر انتقال و ته نشین شدن ذرات ریز منطقه از ارتفاعات در قسمتهای مسطح تشکیل گردیده که عمدتا دارای شیب ملایم بدون پستی و بلندی و یا با پستی و بلندی کم و خاکهای تکامل یافته با بافت سنگین تا خیلی سنگین این واحد دارای آب زیرزمینی پایین و فاقد سنگریزه سطحی قلوه سنگ و شوری است و تقریبا مناسب ترین اراضی منطقه را شامل می شود که بیشتر به کشت دیم و مقدار کمی به آبی اختصاص داده شده است.
۳_ دشتهای آبرفتی رودخانه ای River Alluvial Plains :

این واحد شمال دشتهای بزرگ و کوچک است که در قسمت های کاملا مسطح تشکیل شده است و ذرات منطقه از ارتفاعات یا رسوبات آبرفتی توسط رودخانه ها در تشکیل خاکهای این واحد مؤثر بوده است عموما دارای شیب ملایم و بدون پستی و بلندی و خاکهای تکامل یافته ای با بافت سنگین تا خیلی سنگین می باشد . در بعضی از قسمتها این واحد زیرزمینی در بخشی از سال بالا است که غالبا بر کشت برنج صیفی جات اختصاص داده شده است و در قسمتهایی که آب زیرزمینی پایین بوده و خاکها دارای ذهکش مناسب هستند به کشت سورگوم_غلات و سایر محصولات بصورت آبی صورت می پذیرد.

فعالیت موجودات زنده Biological Activitis :
لازمه فعالیت میکروارگانیسم های خاک وجود مواد آلی،واکنش مناسب(PH)و رطوبت و حرارت بموقع است . آن قسمت از اراضی را که زیر کشت دیم هستند نه تنها از رطوبت و حرارت کافی برخودار نیستند بلکه از لحاض مقدار مواد آلی نیز به علت تعلیف بقایای گیاهان کشت شده و قسمتی از پوشش گیاهان طبیعی منطقه توسط احشام کم می باشد . خاکهایی که تحت آبیاری هستند با وجود اینکه در زمان مناسب از لحاض رطوبت و حرارت مقدار مواد آلی بصورت کود به خاک اضافه می

شود ، چون پوشش طبیعی و بقایای گیاهی این اراضی کلا توسط احشام تعلیف می شود این خاکها هم از نظر مواد آلی چندان غنی نیستند ولی نسبت به اراضی زیر کشت دیم وضعیت بهتری دارند در اراضی مسطح و تقریبا پست که قسمتی از سال کاملا از آب اشباع و حرارت آن پایین است فعالیت بیولوژیکی چشمگیر صورت نمی گیرد . زمانیکه خاک از حالت اشباع خارج شده و حرارت آن نیز نسبتا مناسب است فعالیت بیولوژیکی آغاز می شود و در نتیجه این امر تشکیل افقهای سطحی

با ماده آلی نسبتا غنی است . در فصل تابستان که خاکها خشک و ترک می خورند مقداری از خاک سطحی که محتوی مواد آلی می باشد به داخل شکافها نفوذ کرده و باعث افزایش مواد آلی در طبقات زیرین می گردد بطور کلی چون لقام خاکهای منطقه دارای اسیدیته بیشتر از ۷ هستند می توان چنین نتیجه گیری کرد که فعالیت باکتریها در منطقه به مراتب از قارچها که به محیط اسیدی احتیاج دارند بیشتر می باشد.
زمان Time:
یکی از عوامل مهم در تشکیل و تکامل خاکها ، زمان است چه در صورت فراهم بودن تمامی شرایط مناسب تکامل خاک تابعی از زمان می گردد. خاکهای منطقه مطالعه شده از تاثیر زمان بر تکامل آنها به دو گروه تقسیم می گردند:
اول خاکهای جوان که زمان کافی جهت تکامل آنها وجود نداشته و به جز طبقه سطحی Ochric فاقد هر نوع افق مشخصه دیگری می باشد که این خاکها در رده Inceptisols طبقه بندی شده و در دشتهای مرتفع قدیمی پراکنده هستند.
دوم خاکهایی که به علت شیب دائم،بافت مناسب،رطوبت بالنسبه کافی وسپری شدن زمان لازم تکامل یافته ونتیجه آن تشکیل افقهای مشخصه زیراعم از Calcic یاCambic است که این نوع خاکها دررده Inceptisols طبقه بندی وشامل سریهای مختلفی ازخاکهاست که درواحدهای فیزیوگرافی مختلف پراگنده هستند.

مورفولوژی Morphology :
به منظور شناخت و دستیابی به بعضی خصوصیات خاکها نظیر اسیدیته ، قابلیت هدایت الکتریکی ، درصد کاتیون تبادل مورد نیاز بر انجام تجزیه های آزمایشگاهی و تعیین رنگ ، ساختمان،پوشش رسی ، تجمع کربناتها یا املاح دیگر تراکم ذرات درشت تر ازدو میلیمتر و غیره و مشاهدات صحرایی می باشد.

مشخصات ظاهری خاکها ارتباط زیادی باعوامل موثردر تشکیل آنها را دارد که ممکن است یک یاچند عامل تاثیر بیشتری درتکامل ویا در تشکیل خاک داشته باشد با سپری شدن زمان، تفاوت حاصله چشمگیرتر بوده و در صورتی که فاکتورهای مورد نظر اثر چندانی نداشته باشند؛خاک حاصله بیشتر از خصوصیات مواد مادری تبعیت می کند. خاکهای موجود منطقه از نظر مورفولوژی بسیار متفاوت بوده که به طور خیلی خلاصه در زیر اشاره می شود:

_برخی از خاکهای منطقه دارای طبقه سطحی تیره با ساختمان دانه ای و مواد آلی نسبتا غنی هستند و طبقات زیرین آنها متاثر از آبهای زیرزمینی نبوده و به رنک قهوه ای تا قرمز می باشد._دیگراز خاکها زمان کافی جهت تشکیل طبقه Calcic راداشته و عموما از زهکش مناسب برخوردار بوده و رنگ قهوه ای تا قرمز آنها معرف اکسید بودن محیط آنهاست. خاکهای تکامل یافته دیگری نیز در منطقه وجود دارد که معمولا ساختمان مکعبی نسبتا خوبی بوده و طبقه Cambicآنها مشهود است. علاوه بر خاکهای یاد شده تعدادی از خاکهای منطقه ضمن برخورداری ازتهویه مناسب به علت جوان بودن تکامل چندانی درآنها صورت نگرفته و افق مشخصه ای مشاهده نمی گردد.