کارآموزی سقفهای تیرچه و بلوک

اکثر ساختمانهای ساخته شده در این منطقه از تکنولوژی سقفهای تیرآهن و آجر -که متداول ترین آنها طاق ضربی می باشد- و تیرچه بلوک کمک می گیرند. البته هر کدام از اینها در نوع خود مزایا و معایبی دارند که هدف در این بخش تکیه بر سقفهای تیرچه بلوک شده و از طاق ضربی بدانید که اصول و ضوابطی دارد که در نشریات برنامه و بودجه به آنها اشاره شده است . البته در برخی موارد از ترکیب این دو نوع سقف کمک گرفته می شود به عنوان مثال در پیش آمدگی ها در برخی موارد به اقتضای مسائل فنی و اجرایی از طاق ضربی استفاده می شود .

فن تیرچه و بلوک ، تلفیق دو روش پیش ساختگی و بتن ریزی در محل است که در آن ، قالب تحتانی به کلی حذف می شود. در این روش ، فولادهای کششی و برشی عرضی و پوشش بتنی فولادهای اصلی ، بصورت تیرچه های پیش ساخته در کارخانه تولید می شوند. در کارگاه ، پس از قرار دادن تیرچه ها به فاصله های معین و شمعبندی زیر تیرچه ها ، بلوکها را بین دو تیرچه مجاور قرار داده و سپس آرماتورهای حرارتی را نصب و بتن ریزی می نمایند ؛ به طوری که حداقل ضخامت بتن در روی بلوک ، پنج سانتیمتر باشد. پیش از حصول مقاومت بتن پوششی ، وزن بلوک ها و بتن توسط تکیه گاههای موقت تحمل می شود و پس از حصول مقاومت بتن پوششی ، تیرهای T شکل چسبیده و مجاور هم لنگر خمشی حاصل از بارهای قائم سقف را تحمل ، و به تیرهای اصلی منتقل می کنند.

مزایای سقفهای تیرچه و بلوک :

در زیر مهمترین ویژگیهای این نوع سقف در مقایسه با سقف تیرآهن – طاق ضربی و دال بتنی یکپارچه آمده است .

۱) به علت مصرف بلوک تو خالی و حذف بتن ناحیه کششی در مصرف بتن صرفه جویی می شود .

۲) به علت تولید تیرچه و بلوک در کارخانه نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است .

۳) وزن تیرچه ها کم است به طوریکه توسط کارگران قابل نصب است و در طبقات کم نیاز به جرثقیل نیست .

۴) به علت پیش ساخته بودن تیرچه و بلوک نصب سقف بسیار آسان و سریع خواهد بود .

۵) قالب بندی زیر سقف فقط به شمع بندی و نصب چهار تراش در فاصله های معین جهت تامین تکیه گاههای موقت تیرچه ها محدود میشود .

۶) به طور یکپارچه بتن ریزی می شود و بتن کمتری نسبت به سقفهای بتن آرمه معمولی مورد نیاز است .

۷) مقاومت سقف اجرا شده با تیرچه بلوک در برابر نیروهای افقی ( باد – زلزله ) بسیار خوب است .

۸) به علت تو خالی بودن بلوک سقف عایق حرارتی و صوتی خوبی است .

۹) به علت مسطح بودن زیر سقف در مقایسه با طاق ضربی ضخامت نازک کاری به حداقل می رسد و بار مرده سقف کمتر می شود .

۱۰) با توجه به مصرف کم فولاد از نظر اقتصادی مناسب است .

اجزای اصلی تشکیل دهنده سقف تیرچه و بلوک

سقف اجرا شده با تیرچه و بلوک از انواع سقف های با پشت بند ( تیرک دار ) بتنی است که تحمل فشار به بتن بالایی با ضخامت حداقل پنج سانتیمتر واگذار می گردد و کشش توسط میلگردهای کششی تیرچه ( میلگردهای تحتانی تیرچه ) تحمل می شود. بتن بالایی همچنین ، همانند یک دال نازک با دهانه ای برابر فاصله دو تیرچه ، خمش موضعی را در محل بین دو تیرچه تحمل می کند. در این نوع سقف ، تیرچه ها به فاصله حداکثر ۷۰ سانتیمتر ( محور تا محور ) کنار هم و در امتداد دهانه کوتاهتر سقف قرار می گیرند و با بتن پوششی که در محل ریخته می شود و ضخامت آن حداقل پنج سانتیمتر است ، تیرهای T شکل چسبیده و مجاور هم را تشکیل می دهند. برای پرکردن فاصله تیرچه ها ، از عناصر گوناگون ، مانند آجرهای توخالی ، بلوکهای بتنی و حتی پلاستیک و چیزهای دیگر استفاده می شود. این عناصر پرکننده در سقف تحمل نیرو نمی کنند.

سقفهای تیرچه و بلوک :

سقف تیرچه و بلوک بتنی یکی از روشهای متداول اجرای سقف در ایران است که به طور کلی شیوه ای صنعتی به شمار می رود . اما باز هم به دلیل نبود ضوابط اجرایی (قانونی) و کم بودن مهارت نیروهای انسانی در اکثر ساختمانها این شیوه سقف زنی کیفیت لازم را ندارد.

در مرحله طراحی و اجرای سقفهای تیرچه و بلوک باید به موارد زیر توجه شود :

ü مثل سایر مراحل طراحی باید بین نقشه های سازه ، معماری و تاسیسات هماهنگی لازم برقرار باشد و البته در مراحل اجرایی نیز دقت مبذول گردد چه بسا دیده شده که بدون در نظر گرفتن مسائل تاسیساتی اقدام به اجرا می شود و پس از اجرا عدم این ملاحظات رخنمون می شوند و این عامل، تخریب بخشی از سازه را می طلبد که بر مقاوت و پایداری سازه تاثیر گذار بوده و هزینه های طرح را نیز بالا می برد پس این مهم باید سرلوحه تمام مراحل اجرا واقع شود.

ü مشخصات تیرچه ها ( فولاد گذاری ،ابعاد و فاصله بین تیرچه ها و بارگذاری ) با محاسبات سازه ای تعیین می شود و در مراحل مختلف از قبیل سفارش تیرچه ها از کارخانه ساخت آنها و اجرای سقف مورد استفاده قرار می گیرد. (در این مورد در آینده مطلب ارائه خواهد شد)

ü در مورد قرار دادن تیرچه ها باید به یکسری مسائل توجه داشت. نصب تیرچه ها و بلوکها باید دارای یک نظم خاص بوده و به صورت متقارن صورت گیرد و اندازه بلوکها باید دقیقا بر اساس فاصله تیرچه ها تعیین گردد و در این مورد توجه شود که بلوکها به راحتی و بدون آزادی زیاد در محل خود قرار گیرند. می توان برای قسمتهای مختلف آرایش تیرچه ها را بر هم زد ولی ترجیحا در کل بنا از یک نوع تیرچه و بلوک استفاده شود .

ü در مورد مصالح نیز باید توجه داشت که از شکستن و یا نیمه کردن بلوکها باید خودداری کرد کاری که در برخی موارد به آن دقت نمی شود و بتن مورد استفاده که حدود بیشتر از ۵ سانتیمتر باید روی سقف را پوشش دهد ( و البته مسلح باشد به این صورت که پس از چیدن تیرچه و بلوکها یک شبکه از آرماتور با فی پایین حدود ۸ یا ۱۰ با فواصل مشخص روی آن گسترده می شود.) باید مطابق مشخصات فنی عمومی ساختمان باشد.

بنابراین ، سقف تیرچه و بلوک از اجزای اصلی ، به شرح زیر تشکیل می شود :

۱- تیرچه

۲- بلوک

۳- میلگرد حرارتی و افت و میلگرد منفی

۴- بتن پوششی ( درجا )

که نقش هریک از این اجزا در مراحل دو گانه باربری ، یعنی مرحله حمل و نقل تیرچه و اجرای سقف و مرحله بهره برداری را ، به ترتیب زیر می آوریم :

۱- تیرچه : عضو پیش ساخته ای است ، متشکل از بتن و فولاد به مقطع تقریبی T ، که در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده ، تولید می شود و مانند همه قطعه های پیش ساخته در دو مرحله تحت اثر نیرو قرار می گیرد. این دو مرحله به علت اهمیت آنها باید به دقت مورد ملاحظه قرار گیرند :

الف) مرحله اول باربری : در این مرحله باید تیرچه به تنهایی قادر به تحمل بار ناشی از وزن خود در هنگام حمل و نقل بوده و همچنین قادر به تحمل وزن مرده سقف ( وزن تیرچه ، بلوک و بتن پوششی ) بین تکیه گاههای موقت ( شمعبندیها ) در زمان اجرای سقف باشد.

ب) مرحله دوم باربری : این ملرحله در تیرچه پس از حصول مقاومت بتن پوششی فرا می رسد که تکیه گاههای موقت اجرایی برداشته شده و تیرچه به عنوان عضو کششی مقطع تیرT تحمل نیرو می نماید.