مقاله بیمارستان

توجه : به همراه فایل word این محصول فایل پاورپوینت (PowerPoint) و اسلاید های آن به صورت هدیه ارائه خواهد شد

  مقاله بیمارستان دارای ۶۸ صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد مقاله بیمارستان  کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی مقاله بیمارستان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن مقاله بیمارستان :

بیمارستان

یک قرن پیش فلورانس نایتینگل تاکید کرد که محیط مناسب در بهبود بیماران نقش مهمی دارد. امروزه طراحان ساختمان بیمارستان و مدیرانی که راهبری ساختمان را در دست دارند، کوشش زیادی در ایجاد محیط مناسب برای بیماران دارند.

طراحان در برنامه ریزی و طراحی بخش های بستری داخلی / جراحی لازم است توجه خاصی به ایجاد محیط مناسب برای بیماران داشته باشند. بعد از اجرای طرح ساختمان بیمارستان، در زمان بهره برداری نیز، سیاست های راهبری بخش های بستری توسط هیئت مدیره بیمارستان، مدیریت پرستاری و گروه پرستاری ، نقش اساسی در ایجاد محیط مناسب برای بیماران دارند. مواردی که در برنامه ریزی طراحی و اجرای بخش های بستری داخلی / جراحی برای ایجاد محیط مناسب برای بیماران مورد ملاحظه قرار می گیرد عبارت است از:

• نور طبیعی، منظره و تهویه طبیعی
• نور مصنوعی
• دما، رطوبت و تهویه
• ایمنی
• صدای مطلوب و نا مطلوب
• تسهیلات آسایش و ایمنی بیماران
• رنگ فضای معماری
• امکانات مناسب برای معلولان
• حمام ها و سرویس های بهداشتی

نور طبیعی، منظره و تهویه طبیعی درمحیط بستری بیماران
برای برآوردن نیاز بیماران به نور طبیعی، منظره و تهویه طبیعی در اتاق های بستری، پنجره نقش اساسی دارد. پنجره های اتاق های بستری می تواند دارای ویژه گی های زیر باشد:

ابعاد پنجره ها:
ابعاد پنجره ها در اتاق های بستری متناسب با شرایط اقلیمی باشد. در اقلیم های گرم و مرطوب، گرم و خشک و سرد ابعاد پنجره کوچک انتخاب شود.
سطح پنجره از ۲۰ % سطح دیواری که دارای پنجره است، بزرگتر تباشد.
در اقلیم معتدل و بارانی ابعاد پنجره ها می تواند بزرگتر انتخاب شود.(حدود ۳۰ درصد سطح دیواری که دارای پنجره است(
مکان پنجره ها:
در اتاق های بستری چند تختخوابی که تختخواب های بیماران روبروی یکدیگر هستند محل پنجره در وسط اتاق، روبروی در ورودی اتاق باشد، تا هر دو دسته بیماران اتاق بتوانند براحتی منظره بیرون را تماشا کنند.
در اتاق های بستری یک یا دو و سه تختخوابی که تمام تخت های بستری در یک طرف قرار دارند مکان پنجره ها در پایین تخت های بیماران روبروی در ورودی اتاق قرار گیرد، از ایجاد پنجره پشت سر بیماران خوددای شود.

جلوگیری از تابش آفتاب:
امکانات بسیاری در طراحی پوسته خارجی بنا وجود دارد که بتوان از تابش مستقیم آفتاب به داخل اتاق های بستری جلوگیری کرد. جلوگیری از تابش آفتاب در داخل اتاق های بستری در اقلیم های گرم و مرطوب و گرم و خشک واجب است علاوه بر آسایش بیماران، در مصرف انرژی نیز صرفه جویی می شود.

نوع باز شوی پنجره ها:
برای استفاده از تهویه طبیعی ، پنجره ها به گونه ای طرلحی شود که بتواند به مقدار کمی باز شده و در همان موقعیت قفل شود مقدار باز کردن پنجره ها و قفل آن باید توسط پرستاران بخش انجام گیرد.

طراحی و تجهیز فضای بسته ای که بهترین شرایط ممکن را برای شنیدن صدای مطلوب و دور کردن صدای نامطلوب بدست آورد. در بخش های بستری جلوگیری از صدای نامطلوب اهمیت خاصی دارد. هر گونه صدای نامطلوب موجب آزار بیماران می شود و در روند بهبودی آنان می تواند تاثیر نامطلوب داشته باشد. در مقابل صدای مطلوب در بهبود بیماران تاثیر مطلوب دارد.

صدای نامطلوب
مواردی که درطراحی ساخت بیمارستان ها می تواند از ایجاد صدای نامطلوب دربخش های بستری داخلی / جراحی جلوگیری کند به شرح زیر است:

– محل استقرارساختمان بیمارستان.
– پوسته خارجی ساختمان بیمارستان.
– سیستم های سرمایش و گرمایش و تخلیه هوا در بخش های بستری.
– صدای ناشی از پخش موسیقی، رادیو و تلویزیون در اتاق های چند تختخوابی .
– صدای ناشی سیستم بهداشتی دربخش بستری.
– محل سرویس های بهداشتی دربخش بستری.
– فضایی که عملکرد داخل آن باعث تولید صدا می شود.
– انعکاس صدا و مصالح تازک کاری مناسب.
– مقررات سیستم مدیریت پرستاری در جلوگیری از صدای مزاحم در بخش.

محل استقرار ساختمان بیمارستان
ساختمان بیمارستان نباید درکنارخیابان های پر سر و صدای شهر یا در کنار فرودگاه، ایستگاه قطار، بزرگراه و غیره ساخته شود. سعی شود زمین بیمارستان بزرگ انتخاب شود تا علاوه بر تامین گسترش آینده، ساختمان بیمارستان از ترافیک اطراف جدا باشد. از ایجاد پارکینگ در قسمت بستری بیماران خودداری شود. توصیه می شود طراحان بیمارستان، سیستم طراحی را برای زمین مشخص، بطریقی انتخاب کنند که ساختمان بیمارستان تمام زمین را اشغال نکند.

پوسته های خارجی ساختمان بیمارستان
عایق بودن پوسته خارجی ساختمان بیمارستان و دو جداره بودن پنجره ها، علاوه بر صرفه جویی در مصرف انرژی، جهت جلوگیری از نفوذ صدای نامطلوب بسیار مفید است.

سیستم های سرمایش و گرمایش و تخلیه هوا در بخش های بستری
درصورت استفاده از فن کویل در اتاق های بستری، توصیه می شود فن کویل ها حتی المقدور سقفی بوده و بصورت توکار استفاده شود. برای فن کویل توکار نیاز با طراحی دریچه خاص برای در دسترس قرار گرفتن فن کویل می باشد. در صورتیکه لازم باشد فن کویل روی زمین قرار گیرد محل آن نسبت به تخت بیماران فاصله داشته باشد.
ورود و خروج هوا، دریچه ها وکانال های تاسیساتی طبق استاندارد طراحی و اجرا شود. بطوری که صدای آنها در حد مجاز باشد.

صدای ناشی از پخش موسیقی، رادیو و تلویزیون در اتاق های چند تختخوابی
درصورت پخش موسیقی و یا وجود رادیو، تلویزیون در اتاق های چند تختخوابی، صدای آتها بوسیله گوشی شنیده شود.

صدای ناشی از سیستم پیجینگ ( Paging ) در بخش های بستری
صدای پیجینگ در بخش های بستری، فقط در ایستگاه پرستاری شنیده شود و دارای کنترل صدا باشد.

محل سرویس های بهداشتی در بخش بستری
توصیه می شود از ایجاد سرویس های بهداشتی (توالت، دستشویی ، حمام) در اتاق های بستری بیش از دو تختخوابی خودداری شود.

فضایی که باعث تولید صدا می شود
توصیه می شود داخل دیوارها و درهای فضایی که دارای تجهیزات خاصی است که تولید صدا می کند عایق پیش بینی شود. ( مانند اتاق کار کثیف، اتاق نظافت، آبدارخانه و اتاق هوا رسانی و غیره(

انعکاس صدا و مصالح نازک کاری
توصیه می شود از کاربرد مصالحی مانند سنگ در دیوارها و کف که باعث انعکاس صدا در اتاق های بستری بیماران و یا در راهروهای بخش شود، خودداری شود. کف پوش از جنس سینتیک در مقایسه با سنگ، هم از نظر کنترل عفونت و هم از نظر جذب صدا برتری دارد. در سقف ها از مصالحی که خاصیت جذب صدای آنها بالا است استفاده شود.

مقررات مدیریت پرستاری در بخش ها می تواند به مقدار زیادی از همهمه و صدای نا مطلوب در بخش های بستری داخلی / جراحی جلوگیری کند. برخی از مفاد مقررات شامل موارد زیر است:

– جلوگیری از هجوم عیادت کنندگان در ساعات ملاقات بوسیله مقرراتی که اجازه نمی دهد هر بیمار در هر لحظه بیش از دو نفر عیادت کننده داشته باشد.
– ایجاد علائم هشداردهنده برای رعایت سکوت در بخش های بستری و تذکرات شفاهی به بیماران، همراهان بیمار و کارکنان بخش.
– استفاده از کفش های مخصوص برای کارکنان که تولید صدا نمی کنند.

معماری بیمارستان
در حالی که بیمارستان‌ها در گذشته آگاهانه جهت مصارف پزشکی، جراحی طراحی می شدند امروزه می‌توان شاهد تغییر جهت به سوی انسانگرایی در امکانات بیمارستانی بود. بیمارستانهای امروزی بیشتر به هتل شبیه هستند. وجود فضای اقامتی دارای اهمیت بیشتری نسبت به طرح‌های سرد بهداشتی در بیمارستانهای گذشته است. مدت زمان بستری و اقامت بیمار به طور پیوسته کوتاهتر می‌شود و علاقه به اتاق‌های یک تختی یا دو تختی (در خصوص بیمارهای خصوصی) بیشتر شده است.
قسمت بندی و تعین محدوده
یک بیمارستان عمومی به بخشهای مراقبت، معاینه و درمان، انبار و محل نگهداری موقت زباله، اداری و فن آوری تقسیم می‌شود. قسمت‌های اقامتی و احتمالا بخش‌های آموزشی و پژوهشی و همچنین بخشهای حمایتی برای عملیاتهای خدماتی نیز در یک بیمارستان عمومی وجود دارند.

انواع بیمارستانها
بیمارستانها را می‌شود به گروههای زیر تقسیم کرد: کوچکترین (تا ۵۰تخت)، کوچک (تا۱۵۰ تخت)استاندارد(تا۶۰۰ تخت) و بزرگ. حمایت کنندگان مالی بیمارستانها ممکن است دولت، بنیادهای نیکوکاری یا خصوصی یا ترکیبی از اینها باشند. بیمارستانها را می‌توان از جهت نوع فعالیت به بیمارستانهای عمومی، تخصصی و دانشگاهی تقسیم کرد.
بیمارستانهای دانشگاهی
بیمارستانهای دانشگاهی با بیشترین ظرفیت خدماتی را می‌توان برابر با دانشکده‌های پزشکی و بیمارستانهای عمومی بزرگ دانست. آنها امکانات تشخیص و درمانی گسترده‌ای دارند و به طور اصولی پژوهش و آموزش را به پیش می برند.سالنهای سخنرانی و اتاقهای تشریح بایستی طوری گنجانده شوند که فعالیت بیمارستان توسط ناظرین مختل نشوند. بخشها باید بزرگ باشند تا هم ملاقات کنندگان و هم ناظران را در خود جای دهند. امکانات و نیازهای ویژه بیمارستانهای پزشکی ایجاب می‌کند اتاقها به صورت ویژه‌ای طراحی شوند.

مفهوم طرح ریزی
موقعیت: محل پروژه باید دارای فضای کافی برای بخشهای اقامتی مستقل و دپارتمانهای مختلف بیمارستان باشد. بایستی در منطقه آرام باشد و در آینده نیز احتمال ساخت و ساز در اطراف آن وجود نداشته باشد مگر اینکه توسط محلهای مجاور تفکیک و مستثنی شده باشد. تجهیزات نبایستی بر اثر مه گرفتگی، باد شدید، گردوغبار، دود، بو وحشرات آسیب ببیند. زمین نباید آلوده باشد و برای گسترش فضا، زمینهای آزاد اطراف نیز در نظر گرفته شوند.

جهت:
بهترین جهت برای اتاق درمان و جراحی بین شمال غربی و شمال شرقی است. نمای بخش پرستاری در جهت جنوب به جنوب شرقی مناسب است آفتاب صبحگاهی دلپذیر، گرمای کم، مزاحمت کم نور آفتاب (احتیاج به تاریک کردن اتاق نیست)، هوای ملایم در عصر ها، اتاقهایی که رو به شرق و غرب هستند به نسبت دارای آفتاب گیری بیشتر هستند اگر چه از آفتاب زمستانی بهره کمتری می برند. جهت بخشهای بیمارستان که دارای اقامت متوسط کوتاهی هستند مهم نیست برخی مقررات انظباطی تخصصی حکم می‌کنند که بیماران در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرند که اتاقهای رو به شمال برای آنها مناسب است.
تصویر:
یک بیمارستان قرار است گسترش یابد، طراحی آن شامل چهار فاز سازندگی می‌شوند یک محیط بسته بزرگ که شامل یک پارک ساخته خواهد شد که پنجره‌ها بتوانند رو به آن باز شوند بدون آنکه صدا مزاحمت ایجاد کند.

اشکال ساختمانی درمانگاه بیماران سرپایی:
محل درمان بیماران سر پایی دارای اهمیت ویژه‌ای است. جداسازی مسیر بیماران سرپایی و بیماران بستری شونده باید در اوائل برنامه ریزی مد نظر قرار گیرد.با این حال راه دسترسی به دپارتمانهای پرتو ایکس و جراحی بایستی نزدیک باشد. امور مربوط به بیماران سرپایی هر روز مهمتر می‌شوند. بنابراین به اتاق‌های انتظار بزرگتر و اتاقهای درمان بیشتری نیاز است.
راهروها:
راهروها باید برای بیشترین جریان گردشی طراحی شوند. در کل، راهروهای دسترسی بایستی حداقل دارای ۵۰/۱ متر پهنا داشته باشند. راهروهایی که بیماران را با تخت متحرک جابجا می‌کنند باید حداقل دارای پهنای موثر ۲۵/۲ متر باشند. سقف معلق در راهروها می‌توانند تا ۴۰/۲ متر ارتفاع داشته باشند. پنجره‌های نورگیر و هواگیر نبایستی بیش از ۲۵ متر از یکدیگر فاصله داشته باشند. پهنای مفدار راهروها نباید توسط برآمدگیهای دیوار، ستونها و عناصر دیگر ساختمان مختل و محدود شود. در را هروهای بخش باید با توجه به مقررات داخلی در برای خروج دود سیگار تعبیه شود.
درها:
در طراحی درها بهداشت باید در نظر گرفته شود. لایه سطحی در بایستی دارای مقاومت بلند مدت در برابر نظافت مداوم توسط تمیزکننده‌ها و میکروب کشها باشد و بایستی طوری طراحی شود که مانع انتقال صدا، بوهای نا مطبوع و جریان هوا باشند. درها نیز بایستی دارای همان استاندارد عایق بندی در برابر صدا باشد که دیوارهای اطراف از آن برخوردارند. چوب دوروکشه در باید حداقل توانایی کاهش صدا تا۲۵ دسی بل را داشته باشد. ارتفاع دقیق دربها به نوع و عمل آنها بستگی دارد.
درهای معمولی m 20/2 -10/2
دروازه‌های عبور وسایل نقلیه m 50/2
ورودی انتقالات m 80/2- 70/2
حداقل ارتفاع در جاده‌های ورودی m 50/3
پله ها:
به خاطر دلایل سلامتی، پله‌ها بایستی طوری طراحی شوند که در مواقع لزوم ظرفیت تمام گردش عمومی را داشته باشند البته مقررات ساختمان سازی ملی نیز بایددر نظر گرفته شوند. پلکانها باید در هر دو طرف نرده داشته باشند و بدون بر آمدگی پیشبن باشند(بدون لبه برآمده) پله‌های پیچ دار (حلزونی) نمی‌توانند در مقررات مربوط به پله‌ها گنجانده شوند.پهنای موثر عرض پله‌ها و پاگردها باید حداقل دارای ۵۰/۱ متر باشند واز۵۰/۲ متر تجاوز نکنند. درها نباید پهنای مفید پاگردها را اشغال ومحدود کنند و با توجه به مقررات بیمارستان، درهای رو به راه‌پله باید به طرف خروجی باز شوند. می‌توان پله‌هایی با ارتفاع m m170 داشت و حداقل عمق پاگذار آن mm280 باشد. بهتر است نسبت ارتفاع/ عمق پاگذار ۳۰۰تا۱۵۰ میلی متر باشد.

آسانسور ها:
آسانسورها انسانها، دارو ها، ملحفه‌ها و تختهای بیمارستانی را بین طبقات جابجا می‌کنند و به خاطر مسائل بهداشتی و زیبایی بهتر است آسانسورهای جداگانه‌ای را برای هر کدام این اهداف در نظر گرفت. در ساختمانهایی که مراقبت، معاینه و درمان در طبقات بالایی انجام می گیرند حداقل دو آسانسور برای انتقال تخت لازم است. اتاقک آسانسور باید به اندازه‌ای باشد که جا برای یک تخت ودو همراه وجود داشته باشد. سطوح داخلی کابین باید صاف، قابل شستشو و به راحتی قابل ضد عفونی باشد. کف آن نباید سر باشد چاه آسانسور باید ضد آتش باشد. برای هر صد تخت یک آسانسور چند منظوره باید تعبیه شود و تعداد این آسانسورها در بیمارستانهای کوچکتر حداقل دو دستگاه باید باشد، بعلاوه حداقل بایستی دو آسانسور کوچکتر برای تجهیزات قابل حمل، کارکنان وملاقات کنندگان وجود داشته باشد:
ابعاد دقیق آسانسور: m 20/1 × ۹۰
ابعاد دقیق چاه آسانسور: m 50/1 × ۲۵/۱

مسیریابی :
برای جلوگیری از انتقال میکروب بر اثر تماس، فعالیتهای مختلف جداگانه‌ای می بایست صورت گیرد. سیستم تک راهرویی که در آن بیماران جراحی شده و بیماران آماده جراحی، کارکنان آماده جراحی و کارکنان پس از انجام عمل و حمل وسایل تمیز و کثیف از یک راهرو استفاده می‌کنند دیگر استاندارد نیست. بهتر است سامانه دو راهروی داشته باشیم که در آن بیماران و کارکنان یا بیماران و وسایل غیر تمیز از یکدیگر جدا باشند. هنوز بهترین نوع این موارد مشخص نشده است و بنابراین به صورت جداگانه در نظر گرفته می‌شوند. یک راهبرد موثر، جدا کردن جریان بیماران از محل کار مورد استفاده کارکنان گروه جراحی است.

اتاقهای جراحی اصلی :
تعدادی اتاق ملزومات و کار در مجاورت مستقیم اتاق جراحی هستند. اتاق جراحی باید به گونه‌ای طراحی شود تا هر چه بیشتر به شکل مربع شباهت داشته باشد تا کار در هر جهت از تخت جراحی به راحتی انجام گیرد. اندازه مناسب می‌تواند ۵۰/۶ × ۵۰/۶ متر با ارتفاع ۳ متر و اضافه ارتفاع ۷۰/۰ m برای تهویه و خدمات دیگر باشد. اتاقهای جراحی بهتر است یکسان باشد تا حداکثر انعطاف پذیری را داشته باشند و عملها روی میز قابل حملی صورت گیرد که بر روی پایه‌ای ثابت در وسط اتاق سوار شده باشد. نور طبیعی از نظر روانشناختی دارای امتیاز خاصی است که جلوگیری از آن تقریبا غیر ممکن می نماید. واگر هم امکان آن وجود داشته باشد باید سیستمی وجود داشته باشدکه به طور کامل جلوی نفوذ این نور را بگیرد(برای مثال عملهای جراحی چشم در فضای خیلی تاریک انجام می‌گیرد) امروزه اتصالات خدماتی و وسایل فنی معمولا از طریق تجهیزات بیهوشی معلق تأمین می‌شود. در غیر این صورت ،اتصالات خطوط خلاء، اکسید نیتروس و برق اضطراری بایستی حداقل ۲۰/۱ متر بالاتر از سطح کف اتاق قرار گیرند. جدا کردن بخشهایی که در حد بالای میکروب زدایی شده اند(استریل) و وسایل استریل نیز به آنجا ارسال می‌شود بسیار مهم است. تقسیم اتاق عمل به دو قسمت عفونی و غیر عفونی یک بحث پزشکی است اما عمل هوشیارانه و منطقی است. کف اتاق و سطح دیوارها باید بسیار صاف و قابل شستشو باشند از نصف برآمدگیهای تزئینی و سازه‌ای باید جلوگیری کرد.

اتاق بیهوشی :
اندازه اتاق بیهوشی باید تقریبا ۸۰/۳×۸۰/۳ متر باشد و درهای آن نیز کشویی و برقی باشد و به اتاق عمل باز شوند(پهنای ۴۰/۱ متر)این درها باید دارای دریچه و شیشه‌ای باشند تا بتوان با اتاق جراحی ارتباط تصویری داشت. اتاق بایستی مجهز به یخچال ،سینک آب ،لوله دستشویی و آبکشی، کابینت جهت نگهداری لوله هلی جراحی ،اتصالات تجهیزات بیهوشی. برق اضطراری باشد.

اتاق ترخیص بیهوشی:
این اتاق به اتاق بیهوشی شباهت دارد در ورودی به راهروی کاری باید لولایی و بدون چفت با عرض ۲۵/۱ متر باشد.

اتاق شستشو:
تقسیم اتاق شستشو به بهداشتی ومعمولی ایده ال است اما از نقطه نظر بهداشت یک اتاق تکی کافی است. حداقل پهنای اتاق باید۸۰/۱ متر باشد. برای هر اتاق جراحی بایستی سه دست و صورت شویی (سینک) که آب را به اطراف نمی پاشد وجود داشته باشدکه از طریق پدالهای پایی کنترل شوند .بایستی دارای دریچه دید باشند و اگر هم برقی هستند بایستی با پدالهای پایی باز شوند. اگر صرفه جویی در الویت دارد می‌توان از درهای لولایی چرخش استفاده کرد.

اتاق اشیاء استریل:
اندازه این اتاق دارای انعطاف پذیری بیشتری است اما بایستی به اندازه کافی فضای قفسه و کابینت وجود داشته باشد و بتوان به طور مستقیم از اتاق عمل به آن دسترسی داشت. به ازای هر اتاق عمل اشیاء استریل به مساحت تقریبی ده متر مربع نیاز است.

اتاق تجهیزات:
اگر چه دسترسی مستقیم به اتاق عمل ارجح است این کار همیشه ممکن نیست اگر دسترسی مستقیم امکان پذیر نباشد اتاق تجهیزات بایستی تا حد امکان نزدیک اتاق عمل باشد تا مدت انتظار کمتر شود. اتاقی به اندازه ۲۰متر مربع باید در نظر گرفته شود.

اتاق زیر مجموعه استریل:
این اتاق را می‌توان مستقیم یا غیر مستقیم به بخش استریل اتاق عمل مرتبط کرد. این اتاق شامل یک بخش بهداشتی برای اشیاء استریل شده و یک بخش معمولی برای اشتباه غیر استریل است. تجهیزات آن بایستی شامل سینک، سطح انبار، سطح کار و استریل کننده‌های بخار باشد. وصل کردن یک اتاق زیر مجموعه استریل (ساب استریل) به چندین اتاق عمل می‌تواند مشکلات بهداشتی بوجود آورد که این کار نباید صورت گیرد. توجه داشته باشید که ابزار جراحی در واحد استریلیزه مرکزی آماده می‌شوند که خارج از محوطه جراحی قرار دارد.

اتاق گچ گیری:
به خاطر مسائل بهداشتی، این اتاق نباید در محوطه جراحی باشد بلکه در محوطه بیماران سرپایی بایستی قرار گیرد در واقع اورژانس بیمار بایستی از لابی‌های مختلف عبور کند تا به اتاق عمل برسد. تجهیزات شرایط پس از عمل فناوری اتاق بهداشت و تهویه هوا: سیستم تهویه هوا جزئی حیاتی از فناوری اتاق بهداشت است نمونه معمولی آن از جابجایی کم،لزرش با سرعت ثابت حرکت هوا (m /s 45/0)استفاده می‌کند که تمام میکروبها و ذرات رها شده را به خارج می راند. یک سیستم دمنده جهت دار هوا نیز برای به حداقل رساندن لرزش هوا و یکنواختی آن هوا را به داخل اتاق عمل می دمد. بنابراین می‌توان به مقدار زیاد از ترکیب هوای آلوده و هوای تازه (هوای اتاق بهداشت) جلو گیری کرد. برای حفظ بهداشت و تمیزی تجهیزات جراحی به مسافتی به ابعاد تقریبی ۰۰/۳×۰۰/۳ متر نیاز است. همچنین سیستم تهویه هوا پیش از آماده کردن مقدار هوا مورد نیاز، از طریق تصویه، رقیق و فشرده کردن هوا سطح اجرام زنده هوایی را می کاهد. برای مثال برای اطمینان از آلودگی زدایی هوا بین اتاقهای عمل به۱۵تا۲۰ بار تعویض هوا در ساعت نیاز برای است. ایجاد منطقه‌ای در اتاق عمل که تا حد امکان فاقد جرم/ذره باشد از ورودی کنترل نشده هوا از طریق اتاقهای مجاور به داخل اتاق عمل بایستی جلوگیری کرد.این کار را می‌شود از طریق هوا بندی اتاق عمل (تمام درزها در طی ساخت بایستی پر شوند) و با تغییر فشار انجام داد (یعنی بالاترین فشار که در اتاق عمل است به تدریج در اتاق بیهوشی کمتر ودر اتاقهای دیگر به حداقل می رسد تا با بوجود آمدن تفاوت فشار هوا از اتاق عمل به اتاقهایی که به مراقبت کمتر احتیاج دارند حرکت کند) بنابراین پنجره‌های اتاق عمل بایستی دارای دریچه‌های مشبک تهویه هوا با قابلیت هوابندی کامل باشند .

فعالیتهای جنبی:
اتاقهای فعالیت‌های جنبی ضروری نیست که در نزدیکترین مجاورت اتاقهای عمل قرار گیرند. این اتاقها بوسیله راهرویی که مورد استفاه بیمار نباشد جدا شوند.

اتاق پرستارها:
ابعاد این اتاقها بستگی به بزرگی دپارتمان جراحی بیمارستان دارد. باید فرض شود که در هر تیم جراحی هشت عضو دارد(پزشکها،پرستارهای اتاق عمل، پرستارهای بیهوشی) اگر واحد جراحی دارای بیش از دو اتاق عمل باشند مناسب است که سیگاریها را از غیر سبگاریها جدا کرد. این اتاق راحتی باید دارای تعداد صندلی کافی، کابینت و یک سینک باشد.

محل کار پرستارها:
این اتاقها می بایستی دارای موقعیت مرکزی باشند و دارای شیشه‌های بلند تا راهروی کاری از آن طریق دیده شود. علاوه بر میز تحریر آنها باید دارای کمد و کابینت و دیوارهای بلند برای نصب برنامه‌ها باشند.
اتاق گزارشات:
این اتاقها که نیاز آنها مطلق نیست نباید بیش از ۵ متر مربع باشنددر این اتاقها جراحان پس از عمل گزارش آن را تهیه می‌کنند.

داروخانه :
یک داروخانه به مساحت ۲۰ متر مربع می‌تواند انواع مواد بیهوشی ،داروهای جراحی و مواد دیگر را در خود جای دهد بخصوص که دارای قفسه‌های گردشی باشد.

اتاق نظافت:
مساحت ۵ متر مربع برای چنین اتاقی کافی است این اتاقها بایستی به اتاق عمل نزدیک باشند زیرا پس از عمل میکروب‌زدایی (ضد عفونی) و تمیز کردن ابزار صورت می‌گیرد.
جایگاه تختهای تمیز:
در نزدیکی محدوده لابی بیماران بایستی فضای کافی جهت قرار دادن تختهای تمیز شده و آماده وجود داشته باشد. مقدار مورد نیاز عبارتست از یک تخت تمیز اضافی برای هر میز جراحی.

آبریزگاه
به خاطر مسائل بهداشتی مستراح‌ها بایستی خارج از محدوده جراحی و فقط در سرسرای (لابی) بیماران قرار گیرد.

ملزومات اتاق بازگشت هوشیاری:
اتاق بازگشت هوشیاری باید بتواند چندین بیمار عمل شده از اتاقها ی جراحی مختلف را در خود جا دهد. تعداد تختهای محاسبه شده باید۵/۱ برابر تعداد اتاقهای عمل باشند. اتاق مجاورآن اتاق شستشو با چند سینک است. پرستاری می بایستی دارای یک جایگاه نظارتی باشد که از آن بتواند بر همه بیمارها تسلط داشته باشد. طراحی اتاق باید طوری باشد که نور طبیعی بتواند وارد آن شود تا بیمارها بتوانند خود را با ساعات شبانه روز تطبیق دهند.

رعایت نکات ایمنی در جراحی
اتاق جراحی باید از طریق درهای کشویی برقی به اتاقهای بیهوشی، ترخیص شستشو واشیاء استریل ارتباط داشته باشند. این درها بایستی در خارج از اتاق عمل نصب شوند تا فضای اتاق را اشغال نکنند. به خاطر مسائل بهداشتی، سیستم باز کردن درها باید با پدالهای پایی کنترل شود در اتاق فعالیتهای جنبی درهای محوری (بدون جفت) با پهنای یک متر تا ۱۲۵ متر کافی است این نکته بایستی در نظر گرفته شود که اتاقهای اصلی بیهوشی دارای ترکیبی انفجار کننده از گازها هستند (بخارها، اکسیژن، اکسید نیتروژن) این گازها ممکن است به محدوده جراحی اتاقهای آماده کردن بیمار و گچ گیری رخنه کنند برای مقابله با جمع شدن گازهای بیهوشی در اتاق اتصالات الکتریکی و الکتروپزشکی بایستی حداقل در ارتفاع ۱۲۰ متر از سطح کف اتاق قرار گیرند. به وسیله کف رسانای اتاقها را با هم برابر کنید. رطوبت هوا را بین ۶۰% تا ۶۵% حفظ کنید. اتاقهایی که جهت نگهداری مواد بیهوشی به کار می روند بایستی ضد آتش باشند و به اتاقهای عمل، زایمان و بیهوشی راه نداشته باشند.

روشنایی
روشنایی در اتاق عمل بایستی قابل تنظیم باشد تا با توجه به موقعیت برش جراحی، نور را بازاویه‌های مختلف بتاباند. متداول ترین سیستم روشنایی چراغهای جراحی سقفی متحرک هستند این سیستم متشکل از یک روشنایی اصلی است که دارای حرکت چرخشی و زاویه‌هایی است و یک لامپ جنبی که بر روی یک بازوی ثانوی روشنایی اصلی از سوار است. تعداد زیادی لامپ کوچک ساخته شده است تا از ایجاد سایه‌های خیلی تاریک جلوگیری شود. امروزه اتاقهای عمل تخم مرغی شکل با روشنایی داخل سقفی نیز گاهی ساخته شوند مقررات روشنایی بیمازستانها شدت اسم روشنایی برای اتاقهای عمل را LUX 1000 و اتاقهای جنبی عمل را LUX 500 معرفی می‌کنند.

استریل‌سازی مرکزی
این مکان جایی است که تمام ابزار بیمارستان را آماده می‌کند. بیشتر این وسایل توسط دپارتمان جراحی (۴۰%) و مراقبتهای ویژه، جراحی و داخلی (هر کدام ۱۵%) استفاده می‌شود. به همین دلیل اتاق استریل‌سازی و مرکزی بایستی در نزدیکی این حوزه‌های تخصصی قرار گیرد توصیه می‌شود که مکانهای استریل‌سازی در جاههایی که دارای رفت‌وآمد کم (انسان و مواد) است قرار گیرند. تعداد استریل‌سازها بستگی به بزرگی بیمارستان و دپارتمانهای جراحی دارد و ممکن هست مساحت تقریبی ۱۲۰-۴۰ متر مربع را اشغال کنند.

بخش مراقبتهای ویژه
وظیفه بخش مراقبتهای ویژه (ICU) جلوگیری از اختلالات خطرناک فعالیتهای حیاتی بدن است: برای مثال ،اختلالات تنفسی، دگرگشت (سوخت‌و‌ساز بدن) و قلب وعروق ،عفونتها،دردشدید و ازکارافتادگی اعضاء (کبد، کلیه) خدمات بخش مراقبتهای فشرده کنترل ودرمان وهمچنین مراقبت از بیمار است. در بیمارستانهای عادی که فاقد تخصص پزشکی خاصی هستند مرسوم است که مراقبتهای ویژه را به دوبخش جراحی وپزشکی داخلی تقسیم بندی کنند.

ترتیب:
دپارتمان مراقبتهای ویژه بایستی یک بخش جداگانه باشد که فقط (بخاطر مسائل بهداشتی)از طریق لابی‌ها قابل دسترس باشد. توجه داشته باشید که براساس قوانین بیمارستان ،هر بخش مراقبتهای ویژه ،بایستی دارای بخش آتش‌نشانی جداگانه باشد. به غیر از سرسرای کارکنان و بیماران ،ملاقات کنندگان فقط بایستی از طریق سرسرای ملاقات کنندگان (اتاق انتظار) به این واحد دسترسی داشته باشد. درمرکز یک واحد مراقبتهای ویژه بایستی یک جایگاه کاری باز پرستاری قرار داشته باشد که به همه اتاق‌ها مشرف باشد .اتاق بازگشت هوشی بخش جراحی معمولا در قسمت مراقبتهای ویژه قرار دارد تا بیماران تحت مراقبت همان کارکنان قرار گیرند (توجیه اقتصادی) تعداد بیماران هر بخش مراقبتهای ویژه می بایستی بین شش تا ده باشد تا از انباشته شدن حجم کارکنان پزشکی و پرستاری جلوگیری شود وبهترین خدمت به بیماران ارائه شود. برای هرواحد (که دارای شش تا ده تخت است) میبایستی جایگا ه وظیفه پرستاران، جایگاه استریل (داروها و آماده سازی خون) یک اتاق مواد ویک اتاق تجهیزات در نظر گرفته شود. فضای لازمه تختها را می‌توان در ترتیب باز، بسته یا ترکیبی از ان دو قرار دارد. در ترتیب باز فضای کف اتاق بایستی بسیار زیاد باشد. تمام تختها بایستبی در معرض دید و نظارت جایگاه پرستارها باشند و دیوارهای (پارتیشن هایی) سبک ومتحرک، بیماران را از یکدیگر جدا می‌کند. این دیوارها بایستی دارای سبکی و ارتفاع آنها نصف سقف اتاق باشد. در ترتیب بسته اتاق‌ها ی جداگانه‌ای برای بیماران در نظر گرفته می‌شود که باز هم می بایستی تحت نظارت جایگاه مرکزی پرستارها باشند. از نقطه نظر بهداشتی و و روانشناختی ترجیح داده می‌شود زیرا بیماران در این مرحله بسیار آسیب پذیر هستند. یک را ه حل میانی که بسیار متداول است قرار دادن دو یا سه تخت در اتاقهای جداگانه است. ایده ال ترین طرح نقشه ستره‌ای است که در آن اتاق بیمار از جایگاه پرستاران در مرکز منشعب می‌شود.اما به خاطر محدودیت فضا روشهای سنتی متداولتر است. وظایف جانبی: برای وظایف جانبی بخشهای زیر بایستی در نظر گرفته شود. اتاق عمل برای جراحی‌های جزئی(m 30-25) فضای آزمایشگاهی ،آشپزخانه ،ساب است(۲۰m) اتاق مواد بهداشتی، اتاق معمولی، اتاق بهداشت، اتاق مهمانها،اتاق پزشک وظیفه، اتاق مدارک و در صورت امکان یک اتاق مشاوره و امکانات بهداشتی (با هماهنگی بخش بهداشت) بخش جراحی از نظر امکانات پزشکی می بایستی خود کفا و مستقل باشد.در کنار تمام تخت‌ها بایستی لوله، اکسیژن ،هوای فشرده وپمپ خلاء وجود داشته باشدو علاوه بر پریزهای برق متداول، پریزهای کم ولتاژ (برای سیستم فراخوانی پرستاران)و پریزهای پر فشار (مثلا برای تجهیزات پرتو ایکس) نیز بایستی تعبیه شود. بخش جراحی ویژه باید نزدیک و تا آنجا که می‌شود همسطح با دپارتمانهای جراحی و بخش پزشکی داخلی ویژه باشد. این بخش همچنین بایستی به پذیرش ومرکز خدمات عملیات اورژانس نیز نزدیک باشد. می بایستی با بخشهای بیماران سرپایی و جراحی مرتبط باشد همچنین توصیه می‌شود راههای دسترسی به آزمایشگاه کلینکی و بانک خون کوتاه باشد.

بخش‌های مراقبت
بخش‌های مراقبت بیماران بایستی در فضای بسته باشد و ترافیک انسانی‌ آن با طرح ریزی درست راهها به حداقل برسد. بخشها بایستی دارای پنجره‌هایی جهت ورود نور طبیعی باشد اما بخش‌های درمان ،اتاق پرستارها، داروخانه و غیره را می‌توان با چراغ روشن کرد.
دپارتمانهای مراقبت
دپارتمان‌های مراقبت هر کدام به تخصصی ویژه تقسیم می‌شوند و اینها نیز دارای زیر مجموعه‌های خود می باشند. برای ایجاد مراقبت و نظارت کافی تعداد تختها هر بخش نبایستی بیش از ۱۶ تا ۲۴ عدد باشد به خاطر استفاده صحیح از کارکنان معمولا دو جایگاه کاری در کنار هم قرار داده و به بخش بزرگی از ناحیه خدماتی پرستاران متصل می‌کنند (برای مراقبت حدود ۳۰ تا۳۴ بیمار). ترتیب اتاقها به وضعیت، نوع و درجه حاد بودن بیماری بستگی دارد. نواحی پرستاری زیر نیز بایستی متمایز باشند: پرستاری عادی، مراقبت ویژه و فشرده تعداد تختها برای هر گروه مراقبتی در بخش مراقبت ویژه و فشرده کمتر است (بین ۶ تا ۱۲ تخت بسته به بزرگی بیمارستان)اتاق‌ها بایستی به گونه‌ای قرار گیرد که در کناره‌های تخت (دو طرف و قسمتهای تحتانی) فضای کافی برای حرکت و دسترسی وجود داشته باشد. تعداد کابینت‌ها و کمدها برای وسایل شخصی بیمار بایستی کافی باشد. (همچنین فضای کافی برای وسایل و تجهیزات مراقبتی مانند سینی متحرک و کمد وجود داشته باشد

نقش معمار داخلی در تیم طراحی بیمارستان
کاری که یک معمار داخلی می تواند در تیم طراحی بیمارستان بکند بسیار بنیادی است وممکن است به دلیل توجهات خاصی که به فضاهای داخلی می کند در طرح ریزی کلی تاثیر گذارباشد. البته درروش کارتیمی وگروهی حجم کاربسیار افزایش پیدا می کند اما کیفیت کار بالاتر است.

امروزه توجه بیشتری به تاثیر حیاتی فضاهای اطراف معطوف گشته، به خصوص در زمینه بیمارستان بشدت این نیازبه ملاطفت احساس می شود. همچنین ایجاد رابطه فرهنگی، تخفیف ترس، ایجاد صمیمیت و شادی بخش بودن محیط ضروری به نظر می رسد. یک طراح حتی در مورد پیچیدگی های روانی و احساسی حفظ سلامت تحقیق می کند تا بتواند محیطی کاملاً آرام و با توجه به نیازهای استفاده کنندگانش را خلق کند. درهنگامی که بیماربرای مبارزه با بیماری آماده می شود، محدود شدن اجباری، احساس بی پناهی، نگرانی در مورد مخارج پزشکی و نتیجه تشخیص بیماری و جراحی او را تحت فشار قرارمی دهد، فضاهای جالب برای نشستن های گروهی و بدون تشریفات و غیررسمی و صحبت با دیگران و همدردی می تواند آنها را تقلیل دهد.

اثرات نور و رنگ در بهبودی بیماران
مسئله ای که بدان بی توجهی می شود، معنای بیولوژیکی نور و تاثیر نورآفتاب درامر بهبودی است. همچنین در بستری های طولانی در بیمارستان ها وجود نورهای خاصی ضروری است تا وظایف متابولیکی و گردش خون به درستی انجام پذیرد. کسانی که این گونه محیط ها را طراحی می کنند، باید از اثرات بیولوژیکی نوراطلاع داشته باشند. نمایش ناگهانی نورسبب تحریک غدد فوق کلیوی می شود. ممکن است در این موارد از گردش روز و شب الهام گرفته و مشابه نور طبیعی را ایجاد کرد. همچنین نورهای متصل به سقف و تیرهای مشبک و جنس وجزئیات آنها بررسی شوند. جاسازی وسایل گرمایی و سرمایی و مشخصات ضربه گیر در دیوارها و جعبه های نگهدارنده مخصوص دستگاه های مختلف پزشکی و اتصالات مخصوص، همه از جزئیات داخلی هستند که رابطه تنگاتنگی با طرح معماری و حتی گاه استراکچربنا دارند. برای کم کردن سر و صداهای اضافی در محیط بیمارستان و سیستم های تهویه و غیره باید از قبل با مشاوره معمار داخلی تدابیری انجام گیرد. بنابراین می بینیم که آگاهی ازاثرات فضا، نور و رنگ در حیات اجتماعی سلامت برای هر طراحی مهم است. این تاثیرات ممکن است سلامت را تقویت کند و ممکن است سبب افسردگی، بیهودگی و خواب آلودگی گردد. معماران داخلی می توانند با استفاده از این آگاهی ها بهبودی را افزایش دهند و دسترسی به آرامش درونی را سهل تر کنند.

کارهای هنری روی دیوارها برای تنظیم سیستم عصبی جهت انجام وظیفه مطلوبند. تاثیر رنگ های گرم و سرد و روشنایی مباحث وسیعی هستند. مثلاً کنتراست زیاد سبب سردرد و فشار چشم می شود. افزایش هوشیاری یا گیجی و حواس پرتی، احساس گذرزمان، ایجاد رابطه فرهنگی، غم افزایی یا شادی بخش بودن نتایج یک طراحی داخلی هستند. اطلاع از تئوری های جدید رنگ و رابطه شان با شکل معماری مسئله قابل توجهی است. رنگ و اثرات آن در محیط پزشکی یک بخش مهم از مطالعه تحقیقی معمار داخلی است.

طراحی داخلی
طرح های معماری داخلی و انتظامی که طراح به فضا می دهد بسیار بنیانی است و با آنچه در استانداردها نوشته شده ممکن است متفاوت باشد. ممکن است بهتر باشد اتاق ها به گونه ای طراحی گردند که بیماران دید بهتری نسبت به خارج و همچنین ارتباط بهتری با پرستاران و یا همراهان داشته باشند. ممکن است دراتاق های روز، جایی که بیماران سیار گرد می آیند امکان بهره مندی از نور طبیعی، آفتاب، درخت وآسمان را ایجاد کرد( مانند یک حیاط محصور) که ارجح است قابل کنترل ازایستگاه پرستاری باشد.
کارهای هنری روی دیوارها و کف ها تکمیل کننده طراحی هستند. مبلمان داخل بهتر است کمترین سطح تماس را با کف سالن یا راهرو داشته باشد. نوع پوشش های کف ودیوارمی تواند رعایت بهداشت را آسان تر کند. برای صندلی های انتظار طرح هایی را می توان ارائه داد که کار شستشوی روزانه را آسان تر کند که ممکن است نیاز به پیش بینی هایی در اجرا باشد. جنس کف ها در اتاق های مختلف و اتاق های عمل توصیه های خاصی را می طلبد.
برای ایجاد شرایط مطلوب دربیمارستان باید ازهمه دانسته های مختلف سود برد، مخصوصاً هنگامی که روح پژمرده انسان بیشترین نیاز را بدان دارد.

مقدمه:
بیمارستان مؤسسه پزشکی است که با استفاده از امکانات تشخیصی ، درمانی ، بهداشتی ، آموزشی و تحقیقی به منظور بهبودی بیماران سرپائی و بستری به وجود می آید و آسایش و ایمنی بیماران و کارکنان خود را تأمین می نماید .
بیمارستان عمومی دارای بخش های مختلف در رشته های پزشکی بوده و باید حداقل دارای چهار بخش اصلی (داخلی ـ جراحی عمومی ـ زنان و زایمان ـ اطفال) باشد .
بیمارستان تخصصی در یک یا چند رشته تخصصی یا فوق تخصصی پزشکی فعالیت خواهد نمود .
به منظور رعایت اختصار در این آئین نامه « وزارت متبوع » جایگزین وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه/دانشکده جانشین دانشگاه/ دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی می گردد .

بهانه انتخاب موضوع:
در حالی که بیمارستان‌ها در گذشته آگاهانه جهت مصارف پزشکی، جراحی طراحی می‌‌شدند امروزه می‌توان شاهد تغییر جهت به سوی انسانگرایی در امکانات بیمارستانی بود. بیمارستانهای امروزی بیشتر به هتل شبیه هستند. وجود فضای اقامتی دارای اهمیت بیشتری نسبت به طرح‌های سرد بهداشتی در بیمارستانهای گذشته است. مدت زمان بستری و اقامت بیمار به طور پیوسته کوتاهتر می‌شود و علاقه به اتاق‌های یک تختی یا دو تختی (در خصوص بیمارهای خصوصی) بیشتر شده است.
اکثر بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند در طول روز برای مدت کمی مورد توجه پزشک و گاه برای زمان بیشتری موردتوجه پرستاران و درمانگران قرار می گیرند ، هر چند که بیشتر اوقات روی تخت هستند و یا در صورتی که وضعیت بهتری پیدا کنند ، ساعت ها بدون این که کاری انجام دهند می نشینند . این وضعیت آنها را نسبت به محیط بسیار حساس می سازد . بنابراین منطقی است که محیط را عامل کمک کننده ای در احساس بهتر شدن و بهبودی کامل آنها بدانیم . بیش از یک قرن پیش ، فلور آنس نایتینگل تاثیر محیط اطراف را بر روی بیمارانش متذکر شد .
تحقیقات ما بر مبنای آزمایش این موضوع از طریق سنجش اثرات معماری بیمارستان بر روی بیماران بیمارستانی به جای کیفیت معماری به چیزهای دیگری توجه دارند .
در حقیقت ، ما دریافتیم که بیماران نسبت به این مسئله واکنش شدیدی از خود نشان داده ، درباره محیط اطرافشان ابزار عقیده می کنند. همچنین، دریافتیم که با وجود معماری خوب نه تنها وقت آنها تلف نمی شود، بلکه روند درمان آنها نیز بهبودمی یابد .
طرح موضوع :
محل پروژه باید دارای فضای کافی برای بخشهای اقامتی مستقل و دپارتمانهای مختلف بیمارستان باشد. بایستی در منطقه آرام باشد و در آینده نیز احتمال ساخت و ساز در اطراف آن وجود نداشته باشد مگر اینکه توسط محلهای مجاور تفکیک و مستثنی شده باشد. تجهیزات نبایستی بر اثر مه گرفتگی، باد شدید، گرد و غبار، دود، بو و حشرات آسیب ببیند. زمین نباید آلوده باشد و برای گسترش فضا، زمینهای آزاد اطراف نیز در نظر گرفته شوند.
قمری بیمارستانی نام«مریضخانه دولتی»به ریاست« ناظم الاطباء »پزشک مخصوص شاه در تهران تأسیس شد که در سال ۱۳۱۹به نام بیمارستان سینا تغییرنام داد و وضعیت بسیار نامناسبی داشته است.

ضرورت و اهمیت موضوع:
خدمات درمانی پیچیده درچارچوب سازمانهای ویژه ای صورت می گیرد که بیمارستان یکی از مهمترین آنهاست مانند تمام سازمان هائی که کالاها یا خدماتی را برای مصرف در جامعه تولید می کنند ، سازمانهای پزشکی نیز به تولید خدمات پزشکی و بهداشتی می پردازند و از نظر گستردگی وظایف و پیچیدگی ، شرایطی نظیر سایر سازمان های اجتماعی دارند . سازمانهائی که عهده دار انجام مراقبتهای پزشکی و بهداشتی هستند تنوع بسیار دارند و ما از این میان مهمترین و شاید رایج ترین که در عین حال جامعترین مرکز ارائه این خدمات می باشد ، یعنی بیمارستان را برای مطالعه انتخاب کرده ایم . در بیمارستان می توان ویژگیهای عمده سازمانهای ارائه خدمات پزشکی را مشاهده کرد.
در ادامه مطلب و جوه مختلف این ابعاد به طور خلاصه موردبحث قرار می گیرد .
جهت کیری موضوع:
یک بیمارستان عمومی و یک بیمارستان روانپزشکی با استفاده از آنچه که امروزه بهترین شیوه در طراحی بیمارستان محسوب می شود، مکان و محیط خود را در سطح بالا و پیشرفته تری تغییر دادند . در هریک از این بیمارستان ها ، ساختمان های جدید را با بخش های جدید ایجاد کردند بیماران خودرا بدون تغییر در روند درمان آنها به آنحا منتقل نمودند . در اکثر موارد در کارکنان بخش های پزشکی و درمانگاه نیز تغییری ایجاد نشد این امر ما را قادر ساخت تا اثرات ناشی از تغییر محیط را بر روی بیماران ، تا جایی که عملا امکان دارد، به وضوح مشاهده کنیم .
بیمارستان پول شروع به بازسازی بخش های عمومی خود، که یادگار دهه ۱۹۶۰ بودند، نمود . قبل از بازسازی این بخش ها هرکدام دارای ۶ اتاق ۴ تخته، ۶ اتاق ۱تخته و یک دستشویی در انتهای ساختمان بودند . بعد از بازسازی، در هر بخش ۱۶ اتاق ۱ تخته و ۳ اتاق ۴ تخته ساخته شد . نمای داخلی این اتاق ها ساده و از چوب طبیعی فراهم آمده و در هریک از اتاق ها یک حمام نیز وجود دارد .
اطلاعات ما به روشنی نشان می دهد بیمارانی که در محیط های دلخواه خود بستری می شوند نسبت به سایرین رضایت بیشتری را ابراز می کنند
این اطلاعات دو نتیجه جالب را به طور قطع بیان می کند . اول توانایی تصمیم گیری و تعیین این که میزان دلخواه خلوت و حضور در جمع برای افراد بسیار اهمیت دارد . دوم این که توانایی کنترل محیط نیز حائز اهمیت شایانی است . نه تنها برآورده کردن این احتیاجات افراد موجب رضایت بیشتر آنها می شود ، بلکه این رضایت به احساس کلی آنها درباره درما نشان نیز کاملا منتقل می شود . در حالی که غفلت و کوتاهی درباره نمای محیط اشتباه به نظر می رسد ، این اطلاعات به روشنی نشان می دهدکه مقوله های « خلوت » در مقابل « جمع » و داشتن کنترل شخصی بر محیط ، اصل بوده و از نظر اکثر ما اهمیت زیادی دارند .
این نتایج مطالب آموزنده ای را برای معماران و کارفرمایان آنها به همراه دارد. ما نشان داده ایم که عوامل معماری موجب بهبود سریع بیمار می شود ، عواملی که بیشتر جهانی و عام به نظر می رسند تا جزئی و موردی . عواملی که می توانند در محیط های بیشتری غیر از بیمارستان هم کاربرد داشته باشند .
این عوامل علاوه بر نماهای قابل رویت ، مقوله های کلی و عامی نظیر خلوت و جمع ، چشم انداز ، آرامش محیطی و کنترل محیط را نیز مورد توجه قرار میدهند .
مجموع این عوامل می تواند به عنوان ایده ای مناسب در ساختمان سازی به کار گرفته شود .

اهداف تحقیق:
اهداف :
۱- خدمت رسانی به بیماران
۲- اجرای فعالیتهای بهداشتی
۳- اجرای فعالیتهای آموزشی – درمانی
وظایف :

الف) تشخیصی : خدمات آزمایشگاهی، رادیولوژی، سونوگرافی و ;

ب) درمانی : درمان بیماریهای اورژانسی و الکتیو چشم، انجام جراحیهای تخصصی و فوق تخصصی چشم، بیماریهای قلبی، تنفسی، گوارش و داخلی و انجام جراحی های عمومی

هدف این تحقیق در آغاز همدلی با خانواده های بیمارانی است که به دلیل کمبود بیمارستان و یا بی توجهی مراکز بیمارستانی و نداشتن امکانات از پیش ما رفته اند.
اکثر کتابها و منابع موجود در زمینهء شناخت بیمارستان و ساختار فیزیکی آن که در حال حاضر بعنوان منابع طراحی بیمارستانی در کشور تدریس و یا در مبادی دولتی مورد رجوع قرار میگیرند صرف نظر از آنکه این مطالب ترجمهء متون خارجی باشد و یا مطالعه و نگارش تجارب تخصصی و تطبیق ان با معیارهای بومی خودمان عمدتآ در دو دسته خلاصه میشوند : یا توسط اساتید محترم رشته های پزشکی تهیه شده که اطلاعات تخصصی از رشته های ساختمانی و تآسیساتی نداشته اند و یا توسط اساتید محترم رشته های ساختمانی و تآسیساتی تهیه شده که اطلاعات تخصصی از جزئیات پزشکی وبیمارستانی نداشته اند . البته بعضآ جزواتی نیز حاصل یک کار گروهی از متخصصان ساختمانی ودرمانی و بیمارستانی تهیه و موجود است که تعداد انها بسیار بسیار محدود میباشد .
بنار براین با تو جه به این اصل کلی اهداف تحقیق به شرح زیر خلاصه می شود:
برنامه فیزیکی
پلان شماتیک
پلان مقدماتی
تاثیر فضاهای داخلی بر شکل معماری بیمارستان
نقش معمار داخلی در تیم طراحی بیمارستان
طراحی داخلی
اثرات نور و رنگ در بهبودی بیماران
مطالعات قبلی :
دربسیاری از کشورها بیمارستان از جمله مرا کز ملی می باشد .این بیمارستان ها که محل نگه داری ابزارالات و بهبود بیماران و تلاش هنرمندان در تثبیت این امرو حضور مردم در بیمارستان از کشور خویش است ،در ضمن محلی برای باز گوی نیازهای افراد بیمار و تجربه به نسلهای آینده نیز می باشد .
توضیح ضروری : آیین نامه نحوهء تاسیس و ادارهء بیمارستانها تاکنون در سه مرحله در کشورمان تدوین و ابلاغ شده است ، اولین بار قبل از انقلاب (۱۳۵۵) دوم در زمان وزارت دکتر مرندی (۱۳۷۳) و سوم در زمان دکتر پزشکیان (۱۳۸۳) لذا ؛ در ارجاع مفاد این آیین نامه ها به امضاء وزیر مربوطه جهت مشخص شدن زمان ابلاغ و تغییرات اعمال شده در آیین نامه دقت فرمایید (سایت تخصصی بیمارستان سازی در ایران )
نا گفته نماند که در طول سالهای گذشته با همت مسئولین محترم در نهادهای ذیربط به منظور بهتربخشیدن به فرهنگ بیمارستان و رضایت مندی بیشتر بیمار از بیمارستان و امکانات آن تلاشهای صورت گرفته است.
سیستم کلی طراحی بیمارستان
از نظر کلی دو نوع سیستم تراکم(بلوکی)خواهیم داشت:
۱-یک بلوکی۲-چند بلوکی(پلی بلوک)
سیستم یک بلوکی:
در این سیستم اجزاء مهم مجموعه در یک بنا متمرکز شده است.فکر اساسی یک بلوکی قرار دادن بخشهای مربوط به تخصص های مختلف سرویس های علاج و تشخیص در طبقات است.
تمرکز سیستمهای عمومی مربوط به بخشها در طبقات بر روی یک خط قائم و رساندن و دور کردن مواد به وسیله خط قائم و مخلوط قائم و افقی یکی دیگر از امتیازات و مشخصات این سیستم میباشد.
از طرفی دیگر سرعت کار و کوتاهی مسیر و تهویه مناسب در طبقات بالا-سکوت-نورگیری بهتر و نیز نبودن ترس از سایه بلوکها ی دیگر این روش را برای احتیاجاتی که نمیتوانند سرمایه های زیاد در این راه بگذارند آسان میکند و در مخارج زیر زمین سازی-سقف سازی-تاسیسات-لوله کشی-سیم کشی و تهویه و از دست ندادن حرارت زیاد و صرفه جویی در پرسنل و همچنین امکان مراقبت بیشتر و بلاخره صرفه جویی در مخارج نگهداری ساختمان نام برد.علاوه بر این توزیع مناسب و ایجاد ارتباطات منطقی در این روش از دیگر دلائل آن است.
با در نظر گرفتن خصوصیات سیستم یک بلوکی محدودیت هایی را برای کاستن اشکالات در ظرفیت و طبقات را کمتر از ۷ در نظر میگیرند.در اروپا تا کنون بیمارستانهای این سیستم را به ۱۲ طبقه نیز رسانیده اند.باید در نظر داشت که ساختمانهای بزرگتر از این،چه از نظر فونکسیون و چه از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست.
باید افزود بسیاری از افراد فنی کوشیده اند با ایجاد بلوکهایی با حیاط مرکزی ساختمان را از نظر تراکم و زیر بنا برای هر تخت کاهش دهند ولی این عمل به قیمت از دست دادن خواص بهداشتی بیمارستان تمام شده است.
به عقیده بسیاری از کارشناسان بهترین پلان بنای یک بلوکی به فرم تی(T)است که بخشهای بستری روی بال تی و در جهت نورگیری جنوب و یا جنوب شرقی قرار میگیرند و در بدنه تی قسمتهایی از بنا که احتیاج به نور مشخصی ندارند قرار داده میشود.
سیستم پلی بلوکی(چند بلوکی):
نام دیگر این سیستم به دلیل اینکه استانسیونهای بیمارستان میتواند فرمهای خاصی به خود بگیرد،آنرا سیستم شانه ای مینامند.همانطور که از اسم این سیستم پیداست،بیمارستانهای بیشتر از دو بلوک را چند بلوکی میگویند و در این حالت بلوکها از یکدیگر تفکیک میشوند و در مجموع با تعداد تختهای بستری بسیار بالا عمل میکنند.

سیستم مختلط:
این سیستم از نظر استاسیونها مجزا عمل میکند و در حقیقت واحد های مستقل را تشکیل میدهند ولی از نظر معاینات و معالجات و تدارکات مشترک اند.این سیستم در بیمارستانهای کوچک ۲۰۰ الی ۲۵۰ تخت در صورتی که زمین کافی در اختیار باشد بسیار معقول است.
در مجموع مناطق مختلف یک بیمارستان عبارت اند از:
۱-منطقه استاسیونها
۲-منطقه معاینات و معالجات
۳-مرکز کشیک-پذیرش بیمار و رختکن-مرکز تصادفات
۴-منطقه اداری-هال و ضمائم مربوط
۵-منطقه دانشجویان
۶-منطقه تهیه وسائل

اصول طراحی بیمارستان
اصول طراحی بیمارستان با توجه به پیشرفت سریع تکنولوژی و خدمات پزشکی و همزمان با آن گسترش و تنوع احتیاجات یک بیمارستان کاری بسیار با اهمیت و مشکل و پیچیده است.با توجه به اینکه عملیات ساختمان یک بیمارستان چند سال به طول می انجامد طراح باید کاملا آینده نگر و در جریان تحولات پزشکی قرار داشته باشد تا بتواند احتیاجات خدمات پزشکی را هر زمان بررسی نموده و سپس به طراحی آن بپردازد.
ساختن یک بیمارستان یک پروژه بسیار پیچیده است و نیازمند طراحی سیستماتیک برای ارائه بهداشت و انعطاف مورد نیاز است زیرا شمار زیادی از افراد را در بر میگیرد.مراحل ساخت باید در بر دارنده نیاز های این عملکرد ها باشد:پذیرش،تحقیق(در بیمارستانهای دانشگاهی)،آموزش،فعالیت پزشکی،ذخیره سازی و مدیریت یک متدولوژی مناسب طراحی،با به کار گیری تنوعی از ابعاد فضاها و تاسیسات به تحقق این امر کمک میکند.
تیم طراحی متشکل از آرشیتکت ها،دکتر ها،نرسها،مهندسین و کارکنان اداری باید هم در خلال طراحی و هم در خلال ساخت،با هم همکاری نزدیکی داشته باشند،زیرا طرح اولیه در هر مرحله قبل از تکمیل میتواند به دلیل عدم پیش بینی توسعه که ایجاد نقص و اشتباه میکند تغییر یابد.
۸ تا ۱۰ سال طول میکشد تا یک پروژه بیمارستانی از مرحله گفتگو برای طرح اولیه به مرحله بهره برداری برسد.این زمان برابر زمان مورد نیاز برای پیشرفت و ایجاد یک نسل جدید تکنولوژی پزشکی است که این امر باعث این خطر میشود که اگر روشهای طراحی و ساخت معمولی مورد استفاده قرار گیرد ساختمان در زمان بهره برداری خارج از رده میباشد.
برای اینکه طرح ساختمان واقعیت گرایانه باشد،همکاری با حرف و صنایع مربوطه از شروع کار از اهمیت برخوردار است.به عنوان مثال از آنجائیکه ابعاد و اندازه تجهیزات به موازات پیشرفت تکنولوژی کامپیوتر مرتبا در حال تغییر است،این امر در نظام فضاها تاثیر گذار است.ابعاد دپارتمانهای خاص مثلا رادیولوژی و رادیو تراپی نیز در سالهای اخیر تغییر قابل ملاحظه ای داشته است به طوری که مشاوره با کاربران مورد نظر از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
اصلاحات خدمات بهداشتی تاثیر بسزایی در طراحی بیمارستان در آینده خواهد داشت،به همان ترتیب که روند خروج تخصص های پزشکی از بیمارستان عمومی و ساخت مراکز کلینیک جداگانه با مدیریت خاص خود(مثلا رادیولوژی-کلینیک های روزانه سالمندان-مراکز درمانی سیار)وجود دارد.به علاوه عوامل جلوگیری از حریق و کاهش سرو صدا و نیز مقررات ساختمان سازی و ضروریات گروههای حرفه ای مربوطه تاثیر بیشتری بر طراحی میگذارند.

دوره کاربری
بافت ساختمانها،کارهای داخلی و تجهیز،مشمول دوره های زمانی کاربری است.برای آنکه قابلیت انعطاف برای جا نمایی بخشهای مختلف وجود داشته باشد،سازه را باید تا حد امکان از نوع قاب انتخاب نمود.تاسیسات و عناصر داخلی بسته به دپارتمان و دوره های زمانی،تقریبا هر ۵ تا ۱۰ سال تغییر میکند که میتواند به ترتیب فضاها تاثیر داشته باشد،به خصوص برای تجهیزات بزرگ تخصصی نصب و حذف این تجهیزات را باید در طول مرحله طراحی در نظر داشت به طوری که ساختار ساختمان دچار تخریب و باز سازی نشود.البه میتواند اثرات هزینه ای جدی در بر داشته باشد.
اقتصاد
تغییرات احتمالی در کاربری بر طراحی ساختمان و متدلوژی ساخت ساز اثر میگذارد.این معیار را باید در ارزیابی های اقتصادی و مراحل کاری و ترتیب کلی اعمال اداری و عملکردی در نظر گرفت.
هزینه های ساختمانی
هزینه های ساختمانی باید با مقررات مربوطه هماهنگ باشد.نمونه تخصیص هزینه ها به ترتیب زیر است:
سازه های مقاوم در برابر آب و هوا حدود ۲۲% تجهیز و خدمات حدود ۴۰% تاسیسات و تجهیزات پزشکی حدود ۲۰% هزینه های اتفاقی حدود ۱۸%
طراحی ساختمانهای جدید،باید برای هر تخت بیمار حدودا ۱۰۰-۷۰متر مربع و ۲۸۰-۲۰۰ متر مربع(برای تغییرات)در نظر گرفت(که در بر گیرنده تمامی فضاهای جانبی همچون کنترل های محیطی و فضاهای ذخیره سازی و انبار است).
قوانین طراحی
بیمارستانها اغلب در چندین فاز ساخته شده و یا در مراحلی به بیمارستانهای موجود اضافه میشوند.
بنابر این ،طرح(سیستم های رفت و آمد طبقات)و ساخت و ساز باید بگونه ای باشد که امکان انواع توسعه فراهم باشد.
پیوستگی
از ابتدای اولین مراحل طراحی،شفافیت،وضوح و صمیمیت باید در میان تیم طراحی،برای پیوستگی میان حوزه های عملیاتی به وجود آید.نیاز به همکاری نزدیک میان دپارتمانهای متعدد بیمارستانی ،با نزدیک بودن به هم تسهیل میشود.
انتخاب زمین بیمارستان
محل بیمارستان ها را باید دور از سرو صداو آلودگی ها با دست رسی ترافیک مناسب در نظر گرفت.
ابعاد و جهت زمین را باید طوری انتخاب کرد که تمام اتاقهای بستری از نور کافی در روز استفاده نمایند.محل بیمارستان عمومی ناحیه ای باید طوری انتخاب شود که قابل استفاده برای تا ۲۰۰ هزار نفر جمعیت آن ناحیه باشد که این رقم یک رقم ایده آل است.
محل زمین بیمارستان را باید با بررسی اطراف آن از نظر خصوصیات ساختمانها و ارتفاع آنها دقیقا مورد مطالعه قرار داد.
تاثیر فضاهای داخلی بر شکل معماری بیمارستان
ارتباطات درون بخش ها، ایجاد بهترین و کوتاه ترین رابطه مرکزپرستاری با اطاقهای بستری، تعداد تخت های تحت مراقبت، چگونگی آرایش اتاقها گرد آن وطریقه نورگیری، شکل بخش های بستری را تعیین می کنند. ترکیب چند بخش کنارهم و سپس با روی هم قرارگیری آنها، شکل هندسی برج بستری بوجود می آید. در بیشتر بیمارستان های ساخته شده با استانداردهای تجربه شده وبازدهی خوب، شکل هایی مشابه حروف الفبا حاصل شده که منعکس کننده ارتباطات بخش هاست. به طورمثال فرم های H,T,Y,X نمایانگرراهروهای ارتباطی بخش ها هستند که به شکل برج در طبقات تکرار شده اند. البته دراین فرم ها، بخش ها به شکل راهرویی مستقیم طراحی شده اند و مسائل اقتصادی و عملکردی در این فرم ها بررسی شده اند.

هرگونه نواندیشی دراین ارتباط، مانند شکل آرایش تختها گرد ایستگاه پرستاری که طریقه مراقبت بیماران رابهتر کند یا سیستم های جدید کنترل بیماران که ممکن است با پیشرفت های پزشکی علمی توسط کامپیوتر انجام شود و درشکل درونی بخش تاثیربگذارد، در نهایت فرم خارجی بیمارستان را متاثر خواهد کرد.

بیمارستان ها، معمولاً راهروهایی با اطاق های کوچک منشعب شده ازآنها هستند. توجه به دید بیمارعاملی تعیین کننده در ارتباطات درونی فضاهای بیمارستان به حساب می آید. برای رهایی از یکنواختی چنین منظره ای می توان راهروها را به شکل فضاهای دلپذیرتری طراحی کرد که در محل های پرستاری تبدیل به مکان های بی تکلف بشوند. البته ازبین بردن راهروها در بخش ها کارساده ای نیست. دید مستقیم برای پرستار بسیار بهتر است و هم چنین امکان گسترش آینده، دلیل منطقی برای وجود راهروهاست. لازمه ایجاد اشکال دیگر بخش ها توجه به این دو نکته است.

نقش معمار داخلی در تیم طراحی بیمارستان
کاری که یک معمار داخلی می تواند در تیم طراحی بیمارستان بکند بسیار بنیادی است وممکن است به دلیل توجهات خاصی که به فضاهای داخلی می کند در طرح ریزی کلی تاثیر گذارباشد. البته درروش کارتیمی وگروهی حجم کاربسیار افزایش پیدا می کند اما کیفیت کار بالاتر است.